Morgunblaðið - 02.12.1981, Page 22

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 2. DESEMBER 1981
22
Ný bók eft-
ir Astrid
Lindgren
MÁL og menning hefur gefið út
barnabókina Ronja ræningja-
dóttir eftir . Astrid Lindgren.
Frumútgáfan kom út í heima-
landi höfundar mánuði á undan
íslensku útgáfunni, segir í frétt
frá útgefanda. í fréttinni segir
einnig:
„Ronja ræningjadóttir gerist á
miðöldum og fjallar um tvo ræn-
ingjaflokka sem hafa átt í illdeil-
um margar kynslóðir og um börn
foringjanna sem fæðast sömu
nóttina og verða til þess að binda
endi á þessar illdeilur. En slikt
gerist ekki átakalaust. Ræningja-
foringjarnir eru mestu þverhaus-
ar og vilja ekkert síður en að börn
þeirra verði vinir. Ronja og Birkir
verða að flytjast út í skóg til að
geta verið saman og þar lifa þau
ævintýralegu landnemalífi innan
um villt dýr og furðuverur. Það líf
reynist ekki hættulaust."
Ronja ræningjadóttir er 237
bls., myndskreytt af Ilon Wikland.
Repró annaðist filmuvinna og um-
brot, Formprent prentaði. Þýð-
andi er Þorleifur Hauksson.
Sjálfstæðisfélag Seltirninga:
Skúli Júlíússon end-
urkjörinn formaður
AÐALFUNDUR Sjálfstæðisfélags
Seltirninga var haldinn 8. okt. sl. í
Félagsheimili Seltjarnarness. í
stjórn félagsins voru kjörin Skúli
Júlíusson, Ásgeir S. Ásgeirsson,
Áslaug G. Harðardóttir, Lúðvík
Lúðvíksson og Þóra Bjarnadóttir.
í varastjórn voru kjörnir
Kristinn Björnsson og Jóhannes
Jónsson. Skúli Júlíusson, sem
gegnt hefur formannsembætti
undanfarin ár, var einróma
endurkjörinn formaður félags-
ins.
Auk venjulegra aðalfundar-
starfa fóru fram kosningar 20
fulltrúa í fulltrúaráð, 6 fulltrúa
í kjördæmisráð og kosning full-
trúa á Landsfund Sjálfstæðis-
flokksins.
Málefni bæjarfélagsins voru
rædd og var fundurinn fjöl-
mennur að vanda.
(FrétUtilk. frá stjórn Sjálfstædisf. Seltirninga)
Einkaútvarp á
næsta leiti í Noregi
Líklega veiti ég leyfi til einhvers
konar tilraunasendinga á vegum
annarra en Norska ríkisútvarpsins
nú fyrir áramótin, sagði Lars Roar
Langslet, menningarmálaráðherra
Noregs, þegar blaðamaður Morgun-
blaðsins hitti hann í ráðuneyti hans
á dögunum. — Það hefur komið f
Ijós miklu meiri áhugi á því að af-
nema einkaleyfi ríkisins á útvarps-
rekstri en ég átti von á, bætti ráð-
herrann við.
Lars Roar Langslet sagðist líta
svo á, að án þess að lögum væri
breytt gæti hann veitt leyfi til að
hefja tilraunaútvarp á vegum
einkaaðila. Hins vegar væri ljóst,
að með lögum yrði að afnema
einkarétt Norska ríkisútvarpsins,
NRK, og til þess þyrfti nokkurn
tíma að semja hina nýju löggjöf.
Líklega yrði hún svipuð sænsku
löggjöfinni um svokallað „nær-
radio“, það er að segja, að einka-
aðilar fengju leyfi til útvarps-
rekstrar á takmörkuðu svæði.
Hann sagði, að erfiðasti hjallinn
við endanlega afgreiðslu yrði að
ná samkomulagi um tilhögun á
fjármögnun einkaútvarpsins, á
Stórþinginu væru skiptar skoðan-
ir um það, hvort leyfa ætti aug-
lýsingar í einkaútvarpi eða ekki.
Menningarmálaráðherrann er
þeirrar skoðunar, að leyfa beri
auglýsingar í takmarkaðan tíma
á dag í útvarpi einkaaðila og sú
stefna er ráðandi í flokki hans,
Hægriflokknum. Hins vegar hafa
hægri menn ekki meirihluta á
Stórþinginu og minnihlutastjórn
þeirra styðst við „milliflokkana"
svonefndu, Kristilega þjóðar-
flokkinn og Miðflokkinn. Mesta
andstaðan gegn auglýsingum í
einkaútvarpi kemur frá Verka-
Lars Roar Langslet, menning-
armálarádherra.
mannaflokknum, sem lengst af
hefur farið með stjórn mála í
Noregi. Verkamannaflokkurinn
er tregur til að afnema einkarétt
NRK og telur, að það verði aðeins
til þess að nokkrir fjársterkir
einkaaðilar sameinist um út-
varpsrekstur og þar með verði
„einokunin" í höndum tveggja
stórra aðila, ríkisins og einhvers
eins einkaaðila, það sé allt „frels-
ið“.
Starfsmaður við norska sjón-
varpið, sem ég ræddi við, sagði,
að í þeirri stofnun óttuðust menn
ekki samkeppni. Hins vegar væri
ekki unnt að halda því fram með
rökum, að afnám einokunar NRK
myndi leiða til þess, að við hlið
ríkisútvarpsins risu margar öfl-
ugar sjónvarpsstöðvar, sem
kepptu sín á milli, eða hljóð-
varpsstöðvar. Einkaútvarpið yrði
öflugast í höndum aðila eins og
Schibsted-gruppen, en hún á bæði
Aftenposten og Verdens Gang,
tvö útbreiddustu dagblöðin í Nor-
egi. Aðeins það fyrirtæki, taldi
sjónvarpsmaður, að gæti veitt
ríkisútvarpinu einhverja sam-
keppni. Og ef menn væru að berj-
ast gegn einokun, væri það næsta
kaldhæðnislegt, ef þeirri baráttu
lyktaði með því, að stærsti blaða-
útgefandi landsins yrði jafnframt
annar af stærstu útvarpsrekend-
unum.
Milli 40 og 50 aðilar hafa nú
sent menningarmálaráðuneytinu
norska umsóknir um leyfi til að
hefja hljóðvarps- og sjónvarps-
sendingar í samkeppni við NRK.
Þar af hafa 11 dagblöð sótt um og
meðal þeirra eru tvö blöð í eigu
Verkamannaflokksins. Þrátt
fyrir andstöðu flokksins við aug-
lýsingar, vilja þessi blöð fjár-
magna útvarpsstarfsemi sína
með þeim. Það eru dagblöð og
kristileg samtök, sem eru í meiri-
hluta meðal umsækjenda. í hópi
þeirra, sem vilja fá útvarpsieyfi,
eru „Studenttinget" við háskól-
ann í Bergen og Trondheim Kon-
servative Studentforening við há-
skólann í Þrándheimi, einnig
„American Forces Radio Net-
work“, eða útvarpsfyrirtæki
bandariska hersins, sem vill fá
leyfi til að reka útvarp fyrir
bandaríska starfsmenn við her-
stjórn NATO í Kolsás, rétt utan
við Osló.
Bj.Bj.
Sumum hnykkti við
og aðra setti hljóða
Eftir Einar Hauk
Asgrímsson
Landsfundur Sjálfstæðisflokks-
ins var haldinn í októberlok.
Flestir hérlendir fréttamenn og
dálkahöfundar höfðu samið
spennandi spár um þennan lands-
fund. Að launum var þeim boðinn
frjáls aðgangur að honum, til þess
að þeir gætu fylgst sem best með
því, hvernig spár þeirra rættust á
fundinum.
Sammála fréttamönnum
Sjálfstæðismenn voru nefnilega
sammála fréttamönnum um það,
að alla landsmenn varðaði, hvað
þar bæri til tíðinda. Hvernig tókst
nú til að segja frá atburðum?
Fréttamenn flykktust á fund-
inn, en hvað var þetta? Þetta var
nú ljóti fundurinn. Hátt í tíu
hundruð manns í hörku rökræðum
um alla þætti stjórnmálanna, en
samt ekkert í frásögur færandi.
Þeir höfðu átt von á, að ræðu-
menn reyndust rjúkandi púður-
tunnur, sem spryngju með háum
hvellum. En hvað var þetta? Hér
voru bara rökræður en engin
brigslyrði, eldmóður en enginn
skætingur. Og fjórir samfelldir
dagar af þessum ósköpum.
Fréttamenn fóru heim og sögðu
viðskiptavinum sínum, að þetta
hafi verið gabbið eitt. Ekki hafi
einasta vantað púðrið í tunnurnar,
heldur hafi þær verið botnlausar
líka, og hafi rokið lítillega af þeim
fyrir það eitt, að þær hafi ofhitnað
og sviðnað svolítið að innan!
Alvöruþrungnar rökrædur
Nei, hér var ekkert gaman fyrir
þá, sem búnir voru að spá gífur-
legri sundrungu. Hér voru í gangi
langdregnar, alvöruþrungnar
rökræður, sem þrek og þolinmæði
þurfti til að fylgjast með, en hér
voru engin merki þess, að flokkur-
inn væri að klofna í fjandsamleg-
ar fylkingar.
Á landsfundinum voru brotnir
til mergjar allir þættir stefnu-
skrár flokksins í 15 nefndum.
Oteljandi breytingartillögur voru
fluttar af einstökum landsfundar-
mönnum í nefndunum. Margar
fengu hljómgrunn og voru sam-
þykktar, en hinar voru felldar eins
og gengur. En hvergi í öllum störf-
um nefndanna kom nokkursstaðar
fram ágreiningur nema um tvö af-
mörkuð atriði við stuðningsmenn
Gunnars Thoroddsens. í fyrsta
lagi um þann þátt ályktunar
stjórnmálanefndar, sem fjallaði
um afstöðuna til núverandi ríkis-
stjórnar, og í öðru lagi í skipulags-
nefnd um tillögur ungra sjálf-
stæðismanna að setja brottrekstr-
arákvæði í skipulagsreglur flokks-
ins.
Vöndud málsmeðferð
Ályktunin um gagnrýni á stjórn
Gunnars Thoroddsens og áskorun
til hans og stuðningsmanna hans í
þingflokki sjálfstæðismanna að
slíta stjórninni var samþykkt í
nefnd og með 700 atkvæðum gegn
237 á landsfundinum sjálfum.
Tillögurnar frá ísafjarðarþingi
ungra sjálfstæðismanna um að
taka brottrekstrarákvæði inn í
skipulagsreglur flokksins voru
„Með þessum eftirminni-
legu kosningum hlaut for-
maður Sjálfstæðisflokksins
Geir Hallgrímsson óskorað
umboð landsfundar til að
leysa þetta verkefni og jafn-
framt þann svardaga, að allir
landsfundarmenn skuli
standa við hakið á honum til
að sameina flokkinn.“
ræddar itarlega bæði í nefnd og á
landsfundinum, og þeim síðan vis-
að til miðstjórnar og þingflokks til
frekari umfjöllunar að tillögu
Geirs Hallgrímssonar, eftir að
honum hafði tekist að fá forystu-
menn ungra sjálfstæðismanna til
að sætta sig við þá málsmeðferð.
Einn ásteytingarsteinn
Niðurstaðan af opinskáum um-
ræðum í nefndum landsfundarins
varð því sú, að hvergi væri að
finna ásteytingarstein, sem hindr-
að gæti einlægt samstarf allra
sjálfstæðismanna, nema þá stað-
reynd, að Gunnar Thoroddsen er
forsætisráðherra í núverandi
vinstri stjórn.
Geir Hallgrímsson spurði þeirr-
ar spurningar, sem greyptist í
hugi allra landsfundarmanna,
hvort Gunnar Thoroddsen ætlaði
sér að halda þessari ríkisstjórn
áfram fram yfir næstu þingkosn-
ingar.
Stórpólitísk atvik
Mörg stórpólitísk atvik skeðu á
þessum landsfundi og þar á meðal
það, að þessari spurningu var
svarað af Gunnari Thoroddsen á
þann veg, að andstæðingum hans
hnykkti við og stuðningsmenn
hans setti hljóða.
Svar Gunnars var ekki einungis,
að hann ætlaði sér þetta, heldur
að ekkert annað kæmi til greina.
Hversu velviljaðir sem menn
vildu vera Gunnari Thoroddsen,
þá gat enginn ábyrgur frjáls-
hyggjumaður verið svo glanna-
fenginn að skilja svar Gunnars
Thoroddsens á annan veg en þann,
að hann ætli sér að eyðileggja
næstu þingkosningar fyrir Sjálf-
stæðisflokknum með splundruðum
framboðum, í trausti þess að krat-
ar reynist ekki menn til að hreppa
þau þingsæti, sem Sjálfstæð-
isflokkurinn missi, heldur muni
Framsókn og kommum hlotnast
þau, svo að hann Gunnar Thor-
oddsen, geti haldið áfram að vera
oddviti vinstri stjórnarinnar,
jafnvel þótt stuðningsmönnum
hans í Sjálfstæðisflokknum á
þingi fækki.
Spurning kristallast
Þar með var komin upp sú
spurning, sem kristallaðist í hug-
um svo margra landsfundar-
manna, að hún hafði afgerandi
áhrif á kjör formanns og vara-
formanns síðasta dag fundarins,
sú spurning hvernig koma mætti í
veg fyrir þessa fyrirætlun Gunn-
ars Thoroddsens, til þess að
tryggja að flokkurinn gæti boðið
fram sameinaður í næstu þing-
kosningum.
Voru nú metin upp á nýtt bæði
orð og æði allra þeirra manna,
sem til greina komu við kjör for-
manns og varaformanns, með
þennan eina mælikvarða til við-
miðunar.
Varð niðurstaða langflestra sú,
að Geir Hallgrímsson einn væri
nægilegs trausts verður til þess að
taka þetta verkefni að sér.
Stórbrotinn stuðningur
Þess vegna hlaut Geir Hall-
grímsson mun stórbrotnari stuðn-
ing landsfundarins en menn höfðu
átt von á, og Pálmi Jónsson hlaut
færri atkvæði en nokkurn grunaði,
eftir að þessi mælikvarði hafði
verið lagður á ræður þeirra á
fundinum.
Ekki urðu sviptingar minni í
varaformannskjörinu. Friðrik
Sophusson, sem margir töldu vera
í minnihluta í upphafi fundarins,
hlaut sterka kosningu, eftir að
menn höfðu hlýtt á ræður hans og
Ragnhildar Helgadóttur með
þennan mælikvarða í huga, hvort
þeirra væri líklegt til að verða að
meira liði í þessu brýna verkefni,
sem blasir við forystu flokksins.
Með þessum eftirminnilegu
kosningum hlaut formaður
Sjálfstæðisflokksins, Geir Hall-
grímsson, óskorað umboð lands-
fundar til að leysa þetta verkefni
og jafnframt þann svardaga, að
allir landsfundarmenn skuli
standa við bakið á honum til að
sameina flokkinn.
Fyrir vikið stendur Sjálfstæðis-
flokkurinn nú mun sterkari en áð-
ur og er betur í stakk búinn að
leysa þá þungu þraut að ná fram
sameinuðum framboðum í næstu
þingkosningum.