Morgunblaðið - 05.02.1982, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 5. FEBRÚAR 1982
Þörf fyrir hugarfars-
breytingu og breytingu
á rótgrónum hugmyndum
um hlutverk kynjanna
Ráðstefnu Sambands íslenskra bankamanna 29. jan.
sl. um jafnréttismál sóttu um 80 manns og lögð voru
fram ýmis gögn sem safnað hefur verið um stöðu
karla og kvenna innan bankakerfisins en 64%
starfsmanna bankanna eru konur. Langstærstur hluti
þeirra er í lægstlaunuðu flokkunum og virðist mjög
erfitt fyrir konur að komast í ábyrgðarstörf og störf í
efri flokkum launastigans. Meðallaun kvenna í ís-
lenskum bönkum eru að meðaltali 28% lægri en
karla.
Helstu niðurstöður ráðstefnunnar eru að þörf er fyrir
gagngera hugarfarsbreytingu og breytingu á rótgrón-
um hugmyndum um hlutverk kynjanna. l»á er þörf á
aukinni umfjöllun um jafnréttismál og aukinni upp-
lýsingasöfnun, bæði á vegum Sambands banka-
manna, sér í lagi, og líka í samvinnu við önnur sam-
bönd launafólks og jafnréttisráð. Ráðstefnan telur að
það verði að verða gagnger breyting á starfsmanna-
pólitík bankanna og nauðsynlegt að SÍB leggi fram
kröfur um aukið samstarf við atvinnurekendur um
skipan þessara mála.
Ljóst er að konur þurfa á aukinni hvatningu að halda
til að sækja um ábyrgðarstöður innan bankakerfisins.
I»að má geta þess að í könnun sem gerð var fyrir
ráðstefnuna meðal kvenna sem komist hafa til
ábyrgðarstarfa innan bankakerfisins þá kom í Ijós að
auk starfa sinna í bönkunum leggjast heimilisstörf að
fullu á þær að auki, þannig að vinnuframlag þeirra er
í rauninni tvöfalt.
Stjórn SÍB mun taka niðurstöður þessarar ráðstefnu
til meðferðar í því skyni að marka sér skýra stefnu í
jafnréttismálum.
Morgunbladsmenn litu inn á ráðstefnuna og tóku
nokkra ráðstefnugesti tali.
/-----------------------------------------------------------------------------------
Margrét Brynjólfsdóttir
Ragnheióur Hermannsdóttir
vinnur í Landsbankanum og er ein
af sjö konum á ráðstefnunni sem
tóku saman efni sem flutt var á
rádstefnunni og heitir þaó „Reynsla
kvenna í ábyrgdarstöðum“.
„Viö gerðum könnun innan
bankanna,“ sagði Ragnheiður í
samtali við Mbl., „og komumst að
því að konur sem hafa komist í
áhrifastöður eiga margt sameig-
inlegt. Meðal annars hafa flestar
langan starfsaldur að baki, þær
hafa oft sótt um ábyrgðarstöður.
Flestar þeirra hafa unnið í mörg-
um deildum banka og meirihluti
þeirra eru giftar konur og hús-
Margrét Brynjólfsdóttir vinnur i
Landsbankanum og er ritari í stjórn
SÍB. .
„Eg held við þurfum að leita
þeirra leiða sem vænlegastar þykja
til að ná sem bestum árangri og við
munum framfylgja þeim niðurstöð-
um og ályktunum sem gerðar verða
hér á ráðstefnunni. I’að hefur verið
unnið mikið undirbúningsstarf fyrir
þessa ráðstefnu. IJpplýsingum safn-
að og kannanir gerðar og það er
gífurlegur áhugi meðal gesta og
V ............
Kristín Jónsdóttir
mæður. Við hér á ráðstefnunni
höfum verið að ræða þetta nokk-
uð og ég held það sé almenn
niðurstaða að sé á heildina litið
þá eru konur í bankakerfinu með
lægri laun og eru í lægri stöðum
hlutfallslega en karlar og við eru
að reyna finna út hvað valdi
þessu og hvað er til úrbóta."
Hvað heldui þú að valdi þessu?
„Það er eflaust samspil margra
þátta. Það hefur verið nefnt hér
að konur hefji margar hverjar
störf ungar og hafa því ekki nógu
góða menntun. Einnig hafa konur
að því er virðist meiri ábyrgð
þátttakenda á málefnum kvenna en
80 manns hafa tekið þátt í ráðstefn-
unni og hefur mikið verið unnið í
hópvinnu og áhugi er mikill á að
gera jafnréttismálum bankamanna
sem best skil.
Persónulega tel ég jafnréttis-
mál ekki vera neitt einkamál
kvenna vegna þess að jafnrétti
heima fyrir eða á vinnustað kem-
ur öllum til góða. Ég tel að það
hljóti að vera betra þjóðfélag þar
Ragnheiður Hermannsdóttir
gagnvart heimilum sínum en
eiginmenn þeirra."
Kristín Jónsdóttir vinnur í Al-
þýðubankanum og sat ráðstefn-
una. Hún settist við hlið/Ragn-
heiðar og var spurð að því hvað
væri til ráða, til að auka jafnrétti
kynjanna jafnt i bankakerfinu
sem almennt í atvinnulífinu.
„Það þarf aukna fræðslu,"
sagði Kristín. „Aukna hvatningu
og auknar umræður um jafnrétt-
ismál. Allir starfsmenn þurfa að
fá jafnan rétt til þátttöku á nám-
skeiðum til dæmis, en það eru
starfsmannastjórar í hverjum
banka sem velja fólk til að fara á
námskeiðin. En jafnréttismál eru
ekkert einkamál kvenna. Ég vil
að það komi skýrt fram. Grund-
völlurinn fyrir góðu samstarfi
milli starfsmanna og bank-
astjórna er jafnrétti, meðákvörð-
unarréttur," sagði Kristín að lok-
um.
sem hver einstaklingur er metinn
að verðleikum en ekki eftir kyn-
ferði.
Það eru margar ástæður fyrir
því hvers vegna konur eru ekki
jafnréttháar körlum í þjóðfélag-
inu, uppeldislegar, sem leiða til
hefðbundinnar verkaskiptingar
sem skapa óhagstæðari aðstöðu
fyrir konur, og hugsunarháttur-
inn. Allt þetta vinnur að því að
skapa óöryggi fyrir konuna. Svo
er oft á konunni tvöfalt vinnuálag
þar sem hún vinnur fullt starf úti
og heima og það gerir að konur
þurfa hreint og beint að vera
ofurmenni til að standast það
álag sem þeim er búið,“ sagði
Margrét að lokum.
Sveinn Sveinsson
Sveinn Sveinsson er formaður
SÍB og vinnur í Seðlabankanum.
Hann fjallar aðeins um aðdragand-
ann að þessari ráðstefnu. „Það er
ckkert nýtt,“ sagði Sveinn, „það
sem hér er í gangi meðal félags-
manna SÍB. Þegar við lítum til
baka og skoðum skrif bankamanna
og kvenna þá er strax farið að
skrifa um þessi mál í Bankablaðinu
1945. Þar hasla konur sér strax völl
og tala um jafnréttismál. Síðan hef-
ur verið skrifað um þetta efni mikið
í blaðinu.
Okkar þing Sambands ís-
lenskra bankamanna sem haldið
er annað hvert ár fór að álykta
um þessi mál 1969 og þá var skor-
að á stjórn SÍB og yfirmenn
Eiríkur Guðjónsson
bankanna að taka þessi mál föst-
um tökum. Á hverju þingi eftir
'69 hefur verið ályktað um þessi
mál. J tvö, þrjú ár hefur staðið til
að halda þessa ráðstefnu og mikið
hefur verið þrýst á til að halda
hana og ég vil bara lýsa yfir
ánægju minni yfir að hún skuli
nú loks vera haidin.
Hann hefur komið mér á óvart
þessi mikli áhugi hjá kvenfólkinu
að taka á sig ábyrgð annars stað-
ar en á heimilunum og hvað þær
hafa mikinn áhuga á að takast á
við ábyrgð jafnt heima og úti í
atvinnulífinu. Hvers vegna þeim
hefur orðið svona lítið ágengt?
Það kemur margt til og ekkert
eitt getur svarað því,“ sagði
Sveinn að lokum.
„Sökin liggur ekki bara
hjá öðrum aðilanum“
Eiríkur Guðjónsson vinnur í Bún-
aðarbanka íslands og er einn af
ráðstefnugestum. „Um þennan
málaflokk," sagði Eiríkur, „jafn-
réttismál í íslenskum bönkum hef-
ur ekki mikið verið fjallað um áður
af SÍB. í tengslum við þessa ráð-
stefnu voru gerðar nokkrar kann
anir og það sem mér þykir vera
hvað merkilegast í niðurstöðum
þessara kannana er að hæst laun-
uðust embættismenn bankanna, og
þá konur, hafa fæstar hærri laun en
eiginmenn sínir. Flestir eiga tiltölu-
lega fá börn og 64% af starfs-
mönnum bankanna eru konur, en
þegar komið er í oddastöður eru
konur ekki nema 10% af toppunum.
Það hefur líka komið fram hér
í Skandinavíu eru þessi hlutföll
mjög svipuð og það er svipuð
skipting í launaflokka. Það er
greinlegt að það er ekki nóg að
vera með framsækin jafnréttis-
lög. Þau duga ekki til að jafna
muninn.
Orsakir þessa ójafnréttis eru
eflaust margar. Sökin liggur ekki
bara hjá öðrum aðilanum. Það
sem hlýtur að verða að gera er að
sækja fastar eftir frama og met-
orðum innan bankakerfisins. Það
er eins og þær séu ragari við að
sækja um valdastöður en karl-
menn. Það hefur komið fram að
flestar konur sem eru í æðri stöð-
um innan bankanna hafa fengið
hvatningu frá yfirmönnum sín-
um,“ sagði Eiríkur að lokum.
Konur virðast hafa meiri
ábyrgð gagnvart heimil-
um sínum en eiginmenn
„Betra þjóðfélag þar sem ein-
staklingurinn er metinn að
verðleikum — ekki kynferði“
, Ánægjulegt að þessi ráð-
stefna skuli vera haldin“