Morgunblaðið - 14.02.1982, Blaðsíða 2

50
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. FEBRÚAR 1982
Útiveran
bjargaði mér
eftir vinnu, því ég varð auðvitað
að lifa af því, sem ég. aflaði mér
með eigin vinnu. Á þessum árum
datt mér i hug að stofna félags-
skap til hjálpar blindum mönnum,
en taldi að framkvæmdir myndu
eingöngu hvíla á einni hendi og
lítill ávinningur að hafa mikið af
óvirkum félögum. En þetta var
rangt hjá mér. Kunningjar mínir
hvöttu mig til að sækja um styrk
til Alþingis til blindrakennslu og
lét ég loks tilleiðast, sótti um 2.400
kr. til Alþingis í þessu skyni.
Beiðninni var synjað 1928, en þó
látið standa að verja mætti allt að
2.000 kr. til kennslu blindra. Þessi
styrkur var aldrei notaður. Síðar
var styrkur lækkaður í 1.500 kr.,
en var heldur ekki notaður.
— Bíddu aðeins, Þórsteinn. Ég
hefi heyrt sagt að þú hafir aldrei
þegið laun fyrir þitt framlag til
blihdra alla þína ævi?
— Það er ekki alveg rétt. Árið
1943 píndu þeir mig til að taka við
100 kr. á mánuði. Ég gerði það í
eitt ár og borgaði það svo til baka,
vildi ekki láta núa því mér um
nasir að ég væri að skapa mér at-
vinnu. Fékk það nefnilega framan
í mig frá einum manni.
— Hvernig varð þá Blindra-
vinafélagið til?
— Eftir Alþingishátíðina 1930,
var nokkrum ungmennafélögum
boðið til Noregs af sambandi
norskra ungmennafélaga og ég var
einn af þeim, sem fór. I þessari
ferð kynntist ég svolítið blindra-
starfseminni bæði í Noregi, Sví-
þjóð og Danmörku og eftir það
vaknaði aftur hjá mér löngun til
að stofna félag til hjálpar blind-
um, hliðstætt því sem var á Norð-
urlöndum. Haustið 1931 bað ég svo
móðurbróður minn, sr. Þorstein
Briem, um að vekja máls á þessari
félagsstofnun á yfirstandandi
safnaðarfundi í Reykjavík, sem
hann gerði. Á þeim fundi var sam-
þykkt tillaga á þá Ieið að nefnd
skyldi kosin til undirbúnings að
stofnun þessa félagsskapar. Fund-
urinn kaus tvo fulltrúa, en full-
trúa í nefndinni skyldu eiga
Kvenfélagasamband Islands,
Prestafélag Islands, og Samband
ísl. barnakennara. Nefndina skip-
uðu frú Margrét Rasmus skóla-
stjóri Málleysingjaskólans, Þór-
steinn Bjarnason, kosinn á safn-
aðarfundinum, frú Halldóra
Bjarnadóttir frá Kvenfélagasam-
bandi íslands, Sigurður P. Sívert-
sen frá Prestafélagi íslands og
Sigurður Thorlacius skólastjóri
frá Sambandi ísl. barnakennara
og var þetta fyrsta stjórn Blindra-
vinafélags Islands, sem stofnað
var 24. janúar 1932.
Fyrsti blindraskólinn
— Þið fóruð snemma að reka
skóla fyrir blinda?
— Hve lengi?
— Ég er ekki hættur ennþá,
segir Þórsteinn kankvís. En það er
fátt í húsinu í Ingólfsstræti síðan
Blindrafelagið var stofnað. Þá
urðu straumhvörf. í Noregi og
Danmörku höfðu blindir sín eigin
félög og hér vildu þeir líka sjálfir
stofna félag. En við í Blindravina-
félaginu héldum áfram starfinu í
Ingólfsstræti með þá sem vildu.
— Og skólinn hélt áfram að
vera á ykkar vegum, ekki rétt?
— Jú, skólinn var á okkar
snærum fram til 1975. Fyrst eftir
að við fluttum í Ingólfsstrætishús-
ið voru engin blind börn, alm.k.
ekki sem við náðum sambandi við.
1955 kostuðum við svo Einar Hall-
dórsson til Englands til að læra
blindrakennslu og blindraletur.
við gátum borgað út milljón. Það
þótti tíðindum sæta. Þarna var
kennt blindum á vegum Blindra-
vinafélagsins til ársins 1970. En
ríkissjóður greiddi þá kennara-
launin. I Bjarkargötuhúsinu var
að nokkru leyti heimavist. Ég var
aldrei sáttur við þetta. Þar voru
2—3 nemendur og þeir vildu ein-
angrast. Bræðurnir frá Vest-
mannaeyjum voru þeir síðustu
þar. Svo fengum við Jón Frey Þór-
arinsson, skólastjóra til að losa
stofu í Laugarnesskólanum fyrir
kennsluna. Hugmyndin var sú, að
þá gætu krakkarnir verið í frítím-
anum með öðrum börnum og með
þeim í einstökum greinum. Á ár-
inu 1974 skrifuðum við mennta-
málaráðuneytinu og buðum því
skólann, en fengum ekki fyrr en
Skautadans. Þórsteinn og Þorbjörg Guðjónsdóttir, bankastarfs-
maður
— Já, við festum okkur strax
Ragnheiði Kjartansdóttur frá
Hruna og buðumst til að kosta
hana út til að iæra að kenna blind-
um, fengum upp í kostnað með
samskotum. Hún var úti í eitt ár.
Og hálfu ári seinna byrjaði skól-
inn, sem var til húsa í Elliheimil-
inu. Við fengum efstu hæðina í
einni álmunni undir hann. Fjórir
krakkar voru þar í heimavist, en
einn var úr Reykjavík. Skýrslur
frá prestunum voru að vísu ófull-
komnar, en þetta voru þau börn á
landinu, sem við gátum haft upp á.
Enginn skóli hafði þá verið fyrir
blinda. Fjármögnun? Félagið hélt
skólanum uppi með styrk og sníkj-
um.
— Við vorum í 5 ár í Elíiheimil-
inu með skólann, en fengum svo
inni fyrir hann á Laufásvegi 19,
heldur Þórsteinn áfram. Heppnin
fylgdi okkur strax, eins og ætíð
hefur verið. Það er svo gott að
vinna fyrir þetta málefni. Jónas
Jónasson lögregluþjónn, sem var
orðinn blindur, hafði arfleitt
okkur að eignum sínum. Og fyrir
arfinn gátum við keypt húsið við
Ingólfsstræti 16 fyrir 62 þús.
krónur á árinu 1939, fluttum í það.
Þá voru ekki nema 2 nemendur
eftir i bóklegu námi. Þeir fóru svo
að vinna hjá okkur við körfu-
gerðina. Þeir sem voru að vinna að
bursta- og körfugerð út um bæinn,
Sýningarbás Körfugerðarinnar á iðnsýningunni 1942
fluttu þangað eftir því sem rúm
var fyrir á efri hæð og í risi. Þá
varð þetta að sjálfstæðri starfs-
emi. Ég lét ganga inn í hana það
sem ég hafði safnað að mínu verk-
stæði, efni og áhöld. Hafði fram að
því haft mína eigin vinnustofu
með körfugerð, en fór nú 1958
sjálfur að vinna hjá Guðmundi í
Víði. En ég hélt auðvitað áfram að
hafa eftirlit með körfugerðinni,
sjá um bókhald heima á kvöldin og
slíkt.
Eftir að hann kom heim, var skól-
inn fyrst í 1 ár í húsinu við Ing-
ólfsstræti. 1943 var svo gert átak.
Þá var stofnuð söfnunarnefnd
fyrir blindraheimilissjóð og komu
efnaðirmenn til liðs. Við settum
líka upp eigin söfnunarnefnd, og
1959 var hægt að kaupa húsið við
Bjarkargötu 8 fyrir heimili og
blindraskóla.
— Það skemmtilega við þau
kaup var að húsið kostaði eina
milljón og 400 þúsund krónur og
Flotkragar fyrir fiskeldi
FMI-álflotkragar, 8-hyrndir og 4-hyrndir, þola sjó og
hafa mikiö burðarþol. Standast mikinn sjógang.
Togþol ca. 3000 kg á m2. Einingarnar eru festar
saman meö 25 m/m gegnumreknum sýruþolnum
stálöxlum og reyndar af Det Norske Veritas, brotþol:
17,500 kg. Sjálfsmyrjandi legufóðringar meö togþoli
4000 kg á cm2
Ryöfríar, sýruþolnar legufestar. Sléttar einingar, botn
og hliöar, hlífðarþlata (dekkþlata) efst. Fyllt meö iso-
þor. Hæö 160 mm x 600 mm.
Selt meö fullri ábyrgö.
Flotbryggjur og fullkominn búnaður smíöaöur eftir
pöntun. Biðjiö um tilboö sem ekki eru bindandi.
Viö framleíðum einnig:
Blöndunargeyma (silo), ker, lyftur, skrúfuflutnings-
tæki, rennibrautir, flutningabönd, keöjuflutningstæki,
hráefnisbúnað, geymslu- og losunarflutningsbúnað.
Verksmiðja:
Flesland Mek. Industri A.S.,
5068 Flesland, Bergen NORGE.
Sími: 05-227393, 05-226030.
“Studio Quality;
Stereo Mike
Æ
I
Nýkomið mikið úrval af
tengistykkjum og köpl-
um fyrir hljómflutnings-
tæki.
Hreinsi- og við-
gerðasett fyrir segul-
bönd. Smáverkfæri,
hljóðnemar, heyrnartæki
o.m.fl.
lándi|
Radio/haelt
LAUGAVEGI 168
REYKJAVÍK
ICELAND SÍMI 18055
Eftir þjóðhátíðina 1930 gengu
félagar úr ungmennafélaginu
Velvakanda í Reykjavík á
Súlutind
1977 staðfestingu á því að hann
væri þeginn. Síðan hefur ríkið séð
um þessa kennslu að öllu leyti.
Einhvern tíma, þegar ég fór að
tala við ráðuneytisstjórann,
spurði hann, hvernig í ósköpunum
við hefðum efni á því að reka
þennan skóia. Satt að segja átti ég
engin svör við því. Við fengum oft
gjafir. Ég man að Oddfellowregl-
an gaf okkur hnött, Axel Helgason
lögregluþjónn íslandskort og
þannig gekk það. Við gáfum svo
skólanum þau áhöld og tæki, sem
við höfðum gegn um árin keypt og
sníkt.
— Ertu ánægður með að hafa
lagt líf þitt í þetta málefni?
— Já, ég er búinn að vera við
það síðan 1928. Finnst það satt að
segja ekki vera nokkur tími. En ég
er ákaflega þakklátur móður
■minni fyrir að hafa hugkvæmst
það og hvatt mig til að læra körfu-
gerðina, sem leiddi til þess að ég
gat lagt blindum lið.
IJtivistin bjargadi mér
En Þórsteinn, víkjum að þér
sjálfum. Þú segist hafa komið al-
heill heim frá Kaupmannahöfn.
Hefurðu verið hraustur síðan?
— Það er rétt, berklarnir voru
horfnir, þegar ég kom heim. Á
þeim fékk ég bót í Kaupmanna-
höfn. Að vísu var heilsuleysi ekki
lokið, m.a. var tekinn úr mér hálf-
ur maginn 1959 og allur 1975.
Meðan ég hafði berklana bjargaði
útivistin mér. Fyrst þegar ég var á
Vífilsstöðum hafði ég berkla í
lungum og síðar í hálsi, svonefnda
kirtlaveiki. Útivist hjálpaði mér
þar. Og varla var ég búinn að vera
ár hér heima við körfugerðina,
þegar ég fann að ég þoldi ekki
svona langar setur. Því fór ég
strax á árinu 1926 að fara í göngur
upp um fjöll á sumrin og 1930 fór
ég að fara á skíði líka að vetrinum,
Lenti þar með Ármenningunum.
Ég byrjaði að ferðast um fjöllin
með Ungmennafélaginu Velvak-
anda í Reykjavík. Við gengum á
Esjuna, Hengilinn og nálæg fjöll.
Enduðum Alþingishátíðina 1930
með því að ganga á Súlur. Þar
kynntist ég m.a. systkinunum
Rannveigu Þorsteinsdóttur og
Ólafi Þorsteinssyni, og fór mikið
með þeim í ferðalög á svokölluðum
Grána. Það var 7 manna'bíll og