Morgunblaðið - 14.02.1982, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. FEBRÚAR 1982
55
Endurfæðing-
ar Þórbergs
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
ANDVARI
Nýr llokkur
Tímarit Bókaútgáfu Menningar.sjóds
og þjóðvinafélagsins.
Ritstjóri: Finnbogi Guðmundsson.
1981.
Aðalgrein Andvara er að þessu
sinni I»órbergur l'órðarson eftir
Sigfús Daðason.
Þetta er fremur afmörkuð grein
um feril Þórbergs, einkum bundin
við þau rit hans sem kalla má
sjálfsævisöguleg. Flest ef ekki allt
eftir Þórberg fjallar reyndar um
hann sjálfan. „Ég hef gert því
Amnesty International:
Formaður
bandarísku
deildarinnar
í heimsókn
ÍSLANDSDEILD mannréttinda-
samtakanna Amnesty International
býður til opins fundar í Lögbergi,
húsi lagadeildar Háskólans, á mánu-
dagskvöld kl. 20.30.
Vincent McGhee, formaður
Bandaríkjadeildar Amnesty,
dveldst um þessar mundir á Is-
landi og mun gera grein fyrir víð-
tæku starfi sinnar deildar. Mun
hann og svara fyrirspurnum fund-
armanna.
Margrét R. Bjarnason, frétta-
maður, sem á sæti í einni hinna
alþjóðlegu starfsnefnda Amnesty,
mun ræða starfið í höfuðstöðvum
samtakanna í London og framtíð-
arverkefnin þar.
Einnig verður greint frá verk-
efnum samtakanna hérlendis
fram á vorið.
Nýlokið er herferð Amnesty til
þess að vekja athygli á hinum tíðu
mannshvörfum, sem ýmsar ríkis-
stjórnir eru á bakvið til þess að
losa sig við óæskilega þegna.
Fjöldi virkra félaga bættist í hóp
Amnesty-manna við herferðina og
eru teknir til starfa. Amnesty hef-
ur einnig mikla þörf fyrir styrkt-
arfélaga sem vilja styðja samtökin
fjárhagslega og siðferðilega.
Allir áhugamenn eru boðnir
velkomnir á fundinn, sem verður í
stofu 101 í Lögbergi.
Skemmtun
lífeyrisþega
SAMBAND lífeyrisþega ríkis og
baja minnir alla félaga sína á hinn
árlega skemmtifund sinn á Hótel
Sögu, þriðjudaginn 10. febrúar
klukkan 15.
Þar sem nú er ár aldraðra verð-
ur bæði súkkulaði og kaffi á boð-
stólum. Fjölbreytt skemmtiatriði
verða og hver aðgöngumiði er
happdrættismiði, en dregið verður
um stóran ferðavinning.
hæst undir höfði sem ég tel mestu
máli skipta í sögu og verki Þór-
bergs, en mörgu smærra þyrfti að
bæta við ef um heildarmynd væri
að ræða“ skrifar Sigfús Daðason í
Eftirmála.
Greinin einkennist ekki af
þeirri hástemmdu hrifningu sem
mönnum er títt að lýsa þegar þeir
fjalla um meistarann. Sigfús van-
metur Þórberg síður en svo, en
hefur vissa gagnrýni fram að
færa. Þrjú rit Þórbergs nefnir Sig-
fús höfuðrit: Ævisögu Árna próf-
asts, Sálminn um blómið og I Suð-
ursveit, en þau komu út á árunum
1945—1958. Ástæðulaust er að
rengja gildi þessara bóka, en Sig-
fús er ekki ánægður með viðtökur
hvað varðar I Suðursveit. Þór-
bergur var sama sinnis. Hann
taldi að bækurnar um æsku hans
og æskustöðvar myndu ekki ná al-
menningshylli um sinn, yfirlætis-
laus stíll þeirra og óbóklegt málið
myndi birtast ófullkomnum
mönnum „eins og mogunroðinn
blindum manni".
Þetta ætti nú að vera hægt að
skilja þegar litið er til fyrri af-
reksverka Þórbergs. Dýrkendur
Bréfs til Láru, Islensks aðals og
Ofvitans fundu ekki í æskuminn-
ingum Þórbergs sama kraft og
hugkvæmni. Þeir gátu ekki sætt
sig við breyttan Þórberg fremur
en þeir sem lifðu sig inn í félags-
legar skáldsögur Halldórs Lax-
ness gátu verið sáttir við þá þróun
skáldsagnagerðar hans sem hefst
með Brekkukotsannál.
Sigfús Daðason gerir ágætlega
grein fyrir endurfæðingum Þór-
bergs, þroskaferli hans. Alþjóða-
h.vggja hans og guðspekiáhugi fá
ítarlega umfjöllun, einnig hvernig
stefnur eins og til dæmis expressj-
ónismi höfðu gildi fyrir hann.
Sama er að segja um andstæður
þjóðfræði og skáldskapar sem alla
tíð voru áberandi hjá Þórbergi, en
þessar greinar voru reyndar í
I»órbergur Þórðarson
heppilegu og frjóu sambýli þegar
best lét. Nákvæmni Þórbergs þótti
stundum of mikil, en var hluti af
honum sjálfum, sérkennilegum
frásagnarhætti hans.
Birt er einnig í Andvara yfir-
gripsmikil skrá um verk Þórbergs
og heimildir um hann eftir Jónínu
Eiríksdóttur svo að segja má að
heftið sé ómissandi fyrir þá sem
láta sig varða rithöfundinn Þór-
berg, en það hljóta allir að gera
sem á annað borð hirða um ís-
lenskar samtímabókmenntir.
Sigfús Daðason bendir á að
„hróður Þórbergs aukist með ári
hverju“ og á það vissulega við um
allan almenning. Jafnvel hinir
ströngustu dómarar hljóta að
endurmeta I Suðursveit. Það rit-
verk varð á sínum tíma að gjalda
heimtufrekju manna og Skiln-
ingsleysis.
Annað efni í Andvara er í
hefðbundnum anda ritsins og
kemur ekki verulega á óvart, en er
fræöandi og vel þess virði að kom-
ast á prent. Agnar Kl. Jónsson á
ritgerðina I ríkisráðinu
1904—1918; Þórður Kristleifsson
minnist skemmtilega Sigurðar
Eiríkssonar og Auðbjargar Jóns-
dóttur; Holger Kjær skrifar um
Islenska lýðmenntun á 19. öld og
birtar eru endurminningar systur
Clementiu um komu kaþólsku
nunnanna til Islands 1896.
SPARIBAUKURINN FRA MITSUBISHI

Framhjoladrif

f/í

i -i ■ n n
I L ■ U U stT
Þurrka og sprauta á afturrúóu Hlióarspeglar
Tölvuklukka
■
Traustur og fallegur bíll
á hagstæðu verði
IhIHEKLAHF
JU Laugavegi 170 -172 Sími 212 40

r\

" MITSUBISHI
MOTORS