Morgunblaðið - 13.06.1982, Qupperneq 36

36
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JÚNÍ1982
Rætt við
Pál Sigurðsson hárskera
á 75 ára
afmæli rakarastofu
Sigurðar
Ólafssonar
Allir Reykvíkingar þekkja rakarastofu
Sigurðar Ólafssonar í Eimskipafélags-
húsinu. Sú gamalkunna og virta rakara-
stofa á 75 ára afmæli á þessu ári. Þar
hefur Páll, sonur Sigurðar, staðið við
rakarastólinn í nærfellt 47 ár.
Það var árið 1906 sem tveir ung-
ir menn af íslandi héldu til Dan-
merkur að læra rakaraiðn. Þeir
voru Kjartan Ólafsson og Sigurð-
ur Ólafsson. Þeir komust strax
inná rakarastofu í Kaupmanna-
höfn og lærðu öll grundvallarat-
riði rakaraiðnar á mettíma. Kjart-
an hélt svo heim að undirbúa
stofnun rakarastofu þeirra félaga,
en Sigurður lærði eilítið lengur.
Þeir keyptu sér nauðsynlegustu
áhöld og stofnsettu síðan rakara-
stofu í Lækjargötu 6 árið 1907.
Nokkrum mánuðum síðar fluttu
þeir í Melstedshúsið, sem stóð þar
sem nú er Útvegsbanki. Klipping-
in kostaði þá 25 aura, en rakstur
10 aura. Sigurður Ólafsson segir í
samtali við VSV (Við sem byggð-
um þessa borg, II), að tekjur sínar
fyrstu mánuðina hafi verið sextíu
krónur og vinnutíminn „brjálæði“.
Mest var að gera á rakarastofunni
í Melstedshúsi, þegar Friðrik
sjöundi heilsaði uppá íslendinga.
Þá stóðu menn í biðröðum að láta
klippa sig og raka.
Arið 1908 fluttu þeir í Hafnar-
stræti 16 og þar störfuðu þeir
saman næstu ellefu árin, að leiðir
þeirra skildu. Sigurður keypti hlut
Kjartans í fyrirtækinu.
A þessum árum hófst bygging
Eimskipafélagshússins. Sigurður
tryggð* sér snemma rúm fyrir
stofu sína á fyrstu hæð hússins og
þar hefur hún verið í góðu sambýli
við forráðamenn Eimskipafélags
Islands.
Það var vorið 1921 sem rakara-
stofan flutti í þetta stórhýsi, og
fjölmörg fyrirtæki önnur, en nú er
svo komið að rakarastofa Sigurðar
Ólafssonar er eina utanaðkomandi
fyrirtækið í Eimskipafélagshús-
inu, enda er stofan löngu orðin
hluti þess húss og margir Reyk-
víkingar myndu ekki þekkja Eim-
skipafélagshúsið fyrir samt, ef
rakarastofan hyrfi.
Ég hef
kynnst
mönnum úr öllum
stéttum
Páll Sigurðsson og Eimskipafélagshúsið í bakgrunni, þar sem rakarastofa Sigurðar
Ólafssonar hefur verið til húsa í 75 ár. Morgnnbwti*/ ói.K.Mng.
í helgan stein. Og tekur nú Páll við
frásögninni.
Uppvöxtur
Hárskerinn
Sigurður segir m.a. í samtalinu
við VSV:
„Þegar ég flutti í Eimskipafé-
lagshúsið, var raksturinn kominn
upp í fjörutíu aura og klipping upp
í eina krónu og sextíu. Nú er starf-
ið orðið miklu einhæfara en það
var áður fyrr. Raksturinn er að
hverfa, og er bættur skaðinn.
Já, það er rétt, ég hef svo að
segja haft höfuð tugþúsunda
manna í höndunum. Ekki hafa
mennirnir breytzt til mikilla
muna á þessum áratugum, sem ég
hef staðið við stólinn og handfjatl-
að mannshöfuðin. Vitanlega eru
menn mismunandi undir hnífnum
eða klippunum. Sumir eru kaldir
viðkomu, viðskiptamenn eingöngu,
þegjandalegir og rjúka burt að
starfinu loknu, aðrir eru hlýir og
skrafhreifir, ágætir að eiga við.
Nei, ég held ekki að menn breytist
við það að setjast í stólinn. En eitt
hefur breytzt mjög og það er
hreinlætið. Það var ljóta verkið að
taka ýmsa menn til klippingar
fyrr á tíð, sérstaklega voru ver-
menn slæmir um lokin — og raun-
ar fleiri, grálúsugir eða með nyt í
hárinu. Mig hryllir enn við þessu
þó að áratugir séu liðnir frá því að
ég hef tekið slíkt höfuð til með-
ferðar.
Og svo lagði ég frá mér hnífinn
og klippurnar. Þá hafði ég í raun
og veru staðið við stólinn minn í
hálfa öld. Þessi iðn sem ég gekk
ungur á hönd og hef átt nokkurn
þátt í að skapa, hefur verið mitt
lifibrauð, byggt upp afkomu mína
og minna, og veitt mér starfsgleði
og hamingju."
Páll vill sérstaklega taka undir
þessi orð föður síns, þó enn sé
Íangt í það að hann setjist sjálfur
Páll Sigurðsson og
meðeigandi hans,
Lýður Sörlason,
ásamt Önnu Maríu
Valdimarsdóttur
nema, Önnu Lísu
Guðsteinsdóttur, hár-
skera, og einum
viðskiptavini. Páll
•segir: Ég get aldrei
fuííþakkað því góða
starfsfólki sem ég hef
verið svo gæfusamur
að hafa á stofunni hjá
mér alla tíð!
MorgunblaAiA/ ÓI.K.Mag.
Eg er fæddur í Reykjavík 4ða
janúar 1918. Móðir mín var Hall-
dóra Jónsdóttir frá Fljótstungu í
Hvítársíðu. Úr þeirri ætt er Páls-
nafnið. Við erum systkinasynir við
Páll veðurfræðingur. Faðir minn
var einnig Borgfirðingur, en flutti
til Reykjavíkur með foreldrum
sínum aldamótaárið.
Ég fæddist að Hverfisgötu 56.
Við vorum átta systkinin, fjórir
bræður og fjórar systur. Ég minn-
ist þess þegar ég kom úr sveitinni
strákur á haustin heim á Hverf-
isgötu, að maður varð að fara þar
ferða sinna á vaðstígvélum.
Hverfisgatan var þá ekkert nema
svað í rigningum. Það var sam-
taka hópur krakka við götuna í þá
daga. Ég átti góða æsku og á ekki
nema góðar minningar af verunni
við Hverfisgötu.
Heimili okkar var stórt og
gestagangur mikill. Mamma hafði
jafnan tvær vinnukonur, því hún
átti við heilsuleysi að stríða. Pabbi
vann óhemju mikið á rakarastof-
unni. Hann opnaði klukkan hálf
átta á morgnana og vann jafnan
til níu á kvöldin, en til hálf tólf á
laugardagskvöldum. Þá hafði
hann opið frá klukkan 8—14 á
sunnudögum. Það var varla að
maður sæi hann fyrstu árin.
Árið 1928 seldi faðir minn
Hverfisgötu 56 og keypti sér lóð
sunnan við Melana og reisti sér
þar hús, sem hann nefndi Brú.
Neðst á lóðinni var bær ásamt
fjósi og hlöðu. Pabbi hafði þarna
tvær kýr. Hann leigði bæinn og
túnið og annaðist ábúandinn
kýrnar fyrir hann. Pabba fannst
hann hvílast mjög á kvöldum og
um helgar við búskaparsýsl. Hann
þóttist alltaf léttari á sér, þegar
hann sleppti orfinu, en þegar hann
tók það.
Skólanám
Ég var í tvö ár sem strákur hjá
frændfólki uppí Borgarfirði og
undi þar hag mínum vel. Ég var
þar á miklu menningarheimili hjá
Halldóri Helgasyni skáldi að
Ásbjarnarstöðum, en hann var
kvæntur móðursystur minni,
Vigdísi. Frá því ég var 4ra ára
hafði ég verið þar í sveit á sumr-
um og mótaði þetta heimili mig
mikið. Þar lærði ég meira en
margar skólabækur kenna og þeg-
ar ég kom í skóla í Reykjavík, eftir
2ja ára veruna, reyndist ég ekkert
á eftir og hafði þó sleppt úr vetri.
Mér gekk vel í barnaskóla. Var
meðal annars hæstur yfir alla 6tu
bekkinga í Reykjavík á sínum
tíma. Svo hljóp ég yfir 7da bekk í
8da bekk að ráði kennara minna
og fór í undirbúningsdeild hjá
Einari Magnússyni, seinna rektor
Menntaskólans í Reykjavík. En þá
var komin í mig mikil náms-
þreyta. Ég las aldrei neitt það vor
og gerðist algerlega afhuga frek-
ara námi. Ég varð 26ti í hópnum
hjá Einari og sat eftir með sárt
ennið því einungis 25 fengu inn-
göngu í Menntaskólann. Þá reyndi
ég fyrir mér í Ágústarskóla, en
var vita áhugalaus og varð að
hætta, þó þar væru afbragðs
kennarar. Ég hef stundum hugsað
um það hvað kom yfir mig á þess-
um árum, en get ekki skýrt það
með öðru en beinum námsleiða.
Það stóð aldrei á foreldrum mín-
um að mennta mig. Það var engu
um að kenna nema sjálfum mér.
Foreldrar mínir nefndu þessar
hrakfarir mínar á námsbrautinni
aldrei á nafn — en mér þótti það
vandræðalegt, þegar ég var að
læra á stofunni hjá pabba og hann
var að klippa gamla kennara
mína, sem þekktu mig ekki lengur
Texti:
Jakob F. Ásgeirsson