Morgunblaðið - 08.08.1982, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. ÁGÚST 1982
7
Hugtakið ofbeldi hefur mjög
verið á dagskrá hérlendis að
undanförnu, ekki síst þar sem
rætt hefur verið um vímugjafa
og afleiðingar ofneyslu þeirra.
Þetta er orðið meira vandamál
hér á landi en menn gera sér
almennt ljóst og full þörf íhug-
unar á úrræðum.
Þessi umræða hefur t.d. leitt
í ljós, að löggæslan telur of
mikil brögð að því, að íslensk
börn séu beitt andlegu ofbeldi.
Bent hefur verið á, að algengt
sé, að börn hafi ekki svefnfrið
vegna drykkjuláta og annars
hávaða, sem fylgir skemmtun-
um hinna eldri. Þannig eru
börnin svipt nauðsynlegri
hvíld og jafnframt fyllt ótta og
öryggisleysi. Slíkt segir gjarn-
an til sín síðar meir, ekki síst í
hegðunarvandamáium.
Ofbeldi er nú æ víðar ofar-
lega á baugi, þar sem menn
ræða vandamál heimsbyggðar-
innar. Það er talið sívaxandi,
og vitrir menn fullyrða, að fátt
ógni nú meir vestrænni menn-
ingu. Jóhannes Páll páfi hefur
æði oft vikið að þessu í ræðum
sínum, einnig Solshenitsyn
hinn rússneski og þeir margir
fleiri. Menn leita að rótum
meinsins og athygiin beinist
þá mjög að kvikmyndum. Það
er staðreynd, að kvikmynda-
iðnaðurinn hefur gert sér mik-
inn mat úr ofbeldinu í hinum
ýmsu myndum þess. Það skap-
ar spennu í myndina og eftir-
væntingu áhorfandans, og
myndin er talin betri mark-
aðsvara. Þar er spurt um
gróða og trúlega ekki annað.
Kvikmyndin er mjög sterkur
fjölmiðill. Hún verkar á fjöl-
þætta skynjun mannsins og
skapar samsemd við lífið
sjálft. Þess vegna hafa víða
verið sett allströng lög um eft-
irlit með kvikmyndum. Eftir-
litsmenn á Norðurlöndum
þinguðu hér fyrir nokkru og
báru saman bækur sínar. Þeim
kom öllum saman um eitt, að
vaxandi ofbeldi í kvikmyndum
ylli þeim áhyggjum. í ljós kom,
að vía er beitt strangara eftir-
liti en hér, og jafnframt hitt,
að við íslendingar förum þris-
var til fimm sinnum oftar í
kvikmyndahús en aðrir Norð-
urlandabúar. Þess vegna eru
kvikmyndir enn áhrifaríkari
fjölmiðill hér á landi en þar.
Við þurfum því örugglega að
skoða þessi mál vel og trúlega
að setja ný lög og reglugerðir,
þar sem kvikmyndaeftirlit
verði aukið og stuðlað að því,
að kvikmyndahús sjái sér hag í
því að velja vandaðar og góðar
myndir, bæði fyrir börn og
fullorðna. Almennt þarf einnig
að gera meiri kröfur til Sjón-
varpsins sem ríkisfjölmiðils,
sem ekki er háður gróðasjón-
armiðum. Mér virðast þær
raddir nú æ háværari, sem
telja óheppilegt og raunar
óviðunandi, að ríkisfjölmiðill
standi oft á tíðum fyrir a.m.k.
óbeinni kennslu í ofbeldi.
Vandamálin eru þar ekki leyst
með samkomulagi ög sáttum,
Ofbeldi
heldur með valdbeitingu, rétti
hins sterka. Þetta efni er flutt
beint inn á heimilin, dag eftir
dag og ár eftir ár og hlýtur að
hafa áhrif.
Ofbeldi á almannafæri um
hábjartan dag gerist nú æ al-
gengara víða erlendis. Stund-
um eru margir nærstaddir, en
hreyfa oft ekki hönd eða fót til
þess að losna við þá erfiðleika
sem því fylgja að flækjast í
slíkt mál. Þetta er líka orðið
svo algengt á þessum slóðum,
að menn kippa sér ekki upp við
þetta lengur. En langar okkur
í slíkt ástand ofbeldis og and-
legs doða? Örugglega ekki.
Megum við eiga á þessu von?
Þetta er ekki óþekkt fyrir-
brigði hér, og allur er varinn
góður. Fyrir 15 árum var af
mörgum talið, að við þyrftum
ekki að óttast fíkniefnavanda-
málið. En hver hefur reyndin
orðið? Og hvert stefnir, ef við
spyrnum ekki við fótum nú?
Mér hefur orðið tíðrætt um
kvikmyndir. En rætur mein-
anna í þessum málum liggja
dýpra. Dýpst skoðað er hér á
ferð spurningin um húsbónda-
valdið í lífinu. Er það manns-
ins eða á hans valdi að lúta?
Getur verið, að Guð komi ein-
hvers staðar inn í myndina og
séu lögmál hans brotin, þá
skelli ógæfan yfir? Getur það
verið, að þegar maðurinn tekur
sér húsbóndavaldið og fremur
sína sjálfshyggju hlífðarlaust
og tillitslaust, þá verði slysin,
sem eitri jafnt andlegt sem
efnislegt umhverfi mannsins?
Sá grunur læðist að, að þar sé
grundvallarmeinsemd mann-
legs lífs og því sé það afkristn-
unin í heiminum, sem sé
stærsta orsökin fyrir því, að
ofbeldið fær að aukast. Og það
eykst ekki á neinu einhæfu
sviði mannlífsins, s.s. í undir-
heimum stórborganna. Lítum
okkur nær. Lítum bara á um-
ferðina á Islandi. Hve mörg
hafa þau ekki orðið slysin,
vegna þess að ofbeldi var beitt
í hraða, framúrakstri eða öðru,
þar sem þessi dæmalausi „ég“
var sá eini sem máli skipti á
veginum? Og hvernig er það
með þrýstihópana, ganga þeir
ekki stundum of langt? Er þar
ekki stundum meiri valdbeit-
ing en lýðræðið þolir til lengd-
ar? Kannski er eitthvað í
okkar stjórnarfari, sem býður
slku heim. En þá er meiri
nauðsyn að benda á það og fá
það lagfært en taka sér rétt-
inn.
Það er oft um rætt, að við
íslendingar höfum aldrei búið
yfir eins mikilli þekkingu og
nú. Samt ganga hlutirnir síður
en svo vel. Hvað vantar inn í
myndina? Mér koma í hug orð
eftir einn af vitringum þessar-
ar aldar: „Með þekkingu og ást
endurskapa menn heiminn."
Sköpun er jákvæð uppbygging.
Skyldi okkur skorta ástina í
lífsmynd okkar, kærleikann til
GUðs og elskuna til náungans?
Það hlýtur að vera brennandi
spurning á okkar tíð. Mér
kpma í hug önnur fleyg orð:
„Óvinur Guðs var aldrei sann-
ur mannvinur." Við þörfnumst
kærleikssambandsins við Guð
til að geta reynst mönnunum
nægilega vel.
En sennilega skortir líka
sjálfsþekkinguna. Við höldum,
að taumleysið sé hið sanna
frelsi, en í raun fellir það æ
erfiðari fjötra á mannlífið og
leiðir til ofbeldis í hinum ýmsu
myndum. Hið sanna frelsi
felst í hlýðninni við vilja Guðs,
við hið góða, fagra og full-
komna. Þar verður útkoman
kærleikur. Ofbeldið er and-
stæða hans. Og Guð er kær-
Ieikur. Þess vegna er það hann
sem er lausnarorðið, hér se
annars staðar, trúin á hann og
Hf í samræmi við hana.
Tannlæknastofa
Höfum flutt tannlæknastofu okkar aö Einholti 2.
Viötalstími 8—4, sími 21430.
Guðjón Kristieifsson tannlæknir,
Þorsteinn Sch. Thorsteinsson tannlæknir.
VÉLALEIGA H.J.
Njálsgötu 72, s. 86772 — 22910 — 23981.
Loftpressur í öll verk.
Múrbrot, fleygun og borun.
Gerum föst tilboö ef óskaö er.
Vci()brciamarkac)iir
Fjárfcstingarfclagsins
GENGI VERÐBRÉFA 8. ÁGÚST 1982
VERÐTRYGGÐ
SPARISKÍRTEINI Sölugangi pr. kr. 100 -
RÍKISSJÓÐS:
1970 2. flokkur 7.912,26
1971 1. flokkur 6.972.34
1972 1. flokkur 6.044,61
1972 2. flokkur 5.121,84
1973 1. flokkur A 3.717,75
1973 2. flokkur 3.424,94
1974 1. flokkur 2.364,06
1975 1. flokkur 1.940,84
1975 2. flokkur 1.462,03
1976 1. flokkur 1.385.50
1976 2. flokkur 1.109,73
1977 1. flokkur 1.029,50
1977 2. flokkur 859,68
1978 1. flokkur 698,04
1978 2. flokkur 549,24
1979 1. flokkur 463,00
1979 2. flokkur 357,89
1980 1 flokkur 265,82
1980 2. flokkur 208,89
1981 1. flokkur 179,50
1981 2. flokkur 133,30
Medalávöxtun ofangreindra (lokka um-
fram verötryggingu er 3,7—5%.
VEÐSKULDABRÉF
ÓVERDTRYGGO:
Sölugengi m.v. nafnvexti
(HLV)
12% 14% 16% 18% 20% 40%
1 ár 66 67 68 69 71 80
2 ár 55 56 57 59 61 74
3 ár 46 48 50 51 53 70
4 ár 40 42 44 46 48 67
5 ár 35 37 39 41 43 65
VEÐSKULDABREF
MEÐ LÁNSK JARAVÍSITOLU:
Sölugengi nafn- Ávöxtun
m.v. vextir umfram
2 atb./éri (HLV) varðtr.
1 ár 96,49 2%5 7%
2 ár 94,28 2% 7%
3 ár 92,96 2 %% 7%
4 ár 91,14 2%% 7%
5 ár 90,59 3% 7%
6 ár 88,50 3% 7V.%
7 ár 87,01 3% 7%%
8 ár 84,85 3% 7%%
9 ár 83.43 3% 7%%
10 ár 80,40 3% 8%
.15 ár 74,05 3% 8%
VERÐTRYGGÐ
HAPPDRÆTTISLAN , RIKISSJOÐS pr. kr. 1<X)B-
B — 1973 2,715,42
C — 1973 2.309,24
D — 1974 1.958,25
E — 1974 1.339,56
F — 1974 1.339,56
G — 1975 888,58
H — 1976 846,63
1 — 1976 644,18
J — 1977 599,43
1. fl. — 1981 119,55
TÖKUM OFANSKRÁÐ VERÐBRÉF í UMBOOSSÖLU
Vcröbréfamarkaöui
FjárfcstingarfélagsirLs
Lækjargötu 12 101 Reykjavik
lónaóarbankahusinu Simi 28566
T5>’LÍamatl:a<)utinn
^■tettifýötu 12-18
Mazda 626 Coupé
Grásanseraður 1980, 2000 vél.
Verð 115 þús., skiptl á ódvrari.
Mazaa 929 1981
Blár ekinn 24 þús., aflstýri, út
varp, snjó- og sumardekk. Veri
155 þús.
Citroen CX 2500 diesel
1979
Rauöur, ekinn 160 þús., 5 gíra
aflstýri og bremsur, allur nýyfir-
farinn. Verö 130 þús.
Nýr bfll
B.M.W. 316 1982 hvítur, ekinn 6
þús. Verö 163 þús.
Honda Civic 1981
Chrysler Horizon 1979
Grænn, ekinn 26 þús., sumar- og
vetrardekk. Verö 90 þús.
Mazda 323 Saloon
Peugeot 505 S.R.D.
Grænsanseraður ekinn aöeins
10 þús., sem nýr bíll. Verö 110
þús. Greiðslukjör.
Drapplitur ekinn aöeins 16 þús.
Verö kr. 115 þús.
Drif á öllum Subaru
Hatchback 4x4 1981
Brúnsanseraöur, ekinn 14 þús.,
sportfelgur o.fl. Verö kr. 135 þús.
Diesel, sjálfskiptur, vökvastýri,
útvarp og segulband, snjó- og
sumardekk, sóllúga og fl., ekinn
10 þús. Vandaður dieselbíll meö
öllum þægindum. Verö 180 þús.