Morgunblaðið - 05.09.1982, Blaðsíða 1

Sunnudagur 5. september - Bls. 45-76
ÖRLAGASAGA
ÍSLENZKS
FÍKNIEFNA-
NEYTANDA
í 15 ár drakk hann kogara, át pillur og sprautaði sig með morfíni
Hann cr þrjátíu og tveggja ára gamall. Fjórtán
ára hóf hann ad drekka áfengi, 16 ára drakk
hann kogara og fór fljótlega yfir í fíkniefni.
Kynni hans af fíkniefnum hófust með neyslu
LSD. Hann neytti hass og yfirleitt allra fíkni-
efna sem hann komst yfir, át allar þær pillur
sem hann komst i og drakk brennivín, kogara,
allL Hann hefur reynt að fyrirfara sér. Þrisvar
var hann lagður meðvitundundarlaus inn á
gjörgæzlu vegna ofneyslu lyfja og fíkniefna;
eitt sinn var hann meðvitundarlaus þrjá sólar-
hringa. Hann hefur lent í mörgum slysum
vegna fíkniefnaneyslu, einu sinni hálsbrotnað.
Hann hefur fundist úti á víðavangi i 10 stiga
gaddi og líkamshiti hans var þá kominn niður
fyrir þrjátiu gráður. Innan sólarhrings var
hann strokinn af sjúkrahúsinu, því líkaminn
krafðist fíkniefna. Hann sprautaði sig með
morfíni, hann drakk brennivín og át pillur.
Hann hafði gefið upp alla von; endirinn virtist
svo skammt undan.
Fyrir fjórum árum útvegaði móðir hans
honum pláss í Reykjadal hjá SÁÁ. Hann var
lagður inn, en var ekki fyrr kominn út en
hann „féll„. Fimm sinnum fór hann á með-
ferðarstofnanir, en féll jafnharðan. Nú hins
vegar telur hann sig loksins vera að komast
út úr því helvíti, sem líf hans hefur verið
nánast frá barnæsku. Nafn hans skiptir ekki
meginmáli; hann segir sögu sína svo hún
megi verða öðrum víti til varnaðar.
Hvar eru félagar hans, sem lögðu upp með
honum fyrir fjórtán árum þegar hassið átti
að frelsa heiminn og allir er fíkniefna
neyttu voru svo óendanlega hamingjusamir;
eða þeir sem urðu samferða honum í heimi
fíkniefnanna um tíma? Hann svarar:
„Margir þeirra eru dánir; þeir ýmist frömdu
sjálfsmorð, tóku of stóra skammta eða lentu
í slysum, sem voru bein afleiðing fíkniefna-
neyslu. Nokkrir eru geðveikir, þá fyrst og
fremst vegna neyslu LSD og ná sér aldrei.
Margir eru komnir í AA-samtökin en nokkr-
ir halda ennþá út í brálæðislegum heimi
fíkniefnanna. Ég og fleiri bíðum þeirra;
spurningin er hvort þeir komi áður dauðinn
nær til þeirra.
Ég var fjórtán ára þegar ég drakk í fyrsta
sinn, var í verbúðum á síld. Þetta var
sumarið áður en ég fór í annan bekk. Þegar
frá upphafi drakk ég mikið; það var eins og
ég lokaðist og tilfinningalegur þroski minn
stöðvaðist. Ég hef oft velt þessu fyrir mér,
af hverju ég hellti mér svona brjálæðislega
út í brennivínið og síðar fíkniefnin, en hef
ekki fundið skýringu. Mér gekk vel í skóla og
stóð mig vel í íþróttum, þannig að ekki
þurfti ég að upphefja mig.
Mér gekk þolanlega í 2. bekk og fór síðan í
landspróf. Áfengið var stöðugur fylgifiskur
og auðvelt að verða sér úti um það. Hópur-
inn hélt sig á Hressó. Fljótlega fór ég að
rétta mig af daginn eftir, mæting í skóla
varð afleit, heimanám ekkert. Ég skynjaði
að ég mundi aldrei ná landsprófi og rétt
skreið upp úr 3. bekk. Fór síðan á síld og
drykkjan ágerðist stöðugt. Fljótlega fór að
bera á „black—out“, minnið tapaðist og
sextán ára gamall var ég farinn að drekka
kogara. Námi var ég þá hættur, stundaði
vinnu illa. Átján ára var ég fullmótaður
alkóhólisti. Þá hóf ég sambúð, en það var
hörmungartímabil bæði fyrir hana og mig.
Ég var kominn á kaf í pillur og brennivín,
neytti örvandi lyfja og róandi þegar ég
komst í þau.
Mig fýsti að komast í fíkniefni og fyrstu
kynni mín af þeim var þegar ég var 19 ára;
þá LSD sem ég fékk hjá kunningja mínum.
Sá var nýkominn frá Kanaríeyjum og kunn-
ingsskapur hófst með okkur. Við urðum
okkur úti um 40 stykki af LSD, neyttum þess
í mánuð og ég gjörsamlega ruglaðist; endaði
á geðdeild. Ég var ofsalega ruglaður og
reyndi að fyrirfara mér. Á geðdeildinni var
ég dópaður af lyfjum, en ekki var reynt að
grafast fyrir um vandann. Ég var þar í 2
mánuði, en það var svo mikið vesen í kring-
um mig, stöðugt lyfjaát, að ég var látinn
fara.
Ég vildi reyna að komast út úr þessu og
fór í sveit norður í land, en varð mjög veikur
því engin lyfin hafði ég með mér. Eg hresst-
ist þó, en löngunin að komast í bæinn í
fíkniefni og brennivín ágerðist og ég fór eft-
ir þriggja mánaða vist.“
Mér fannst hassið
stórkostlegt
„Ég náði fljótlega sambandi við kunningja
mína og komst þá í fyrsta sinn í kynni við
hass. Mér fannst það stórkostlegt, allt var
svo fyndið og ég reykti hass og drakk
brennivín óspart. Tvítugur að aldri var ég í
fyrsta sinn lagður inn á almennt sjúkrahús.
Ég hef ekki tölu á því hve oft ég hef síðan
verið lagður inn á sjúkrahús, en ég notaði
það til þess að hvíla mig eftir sukkið og ná
mér líkamlega. Það var tekið hjartalínurit
og mönnum brá mjög í brún, því engu líkara
var en ég væri að fá kransæðastíflu. Þetta
notfærði ég mér oft; eða allar götur til 1976
aö ég fór í hjartaþræðingu og þá kom í ljós,
að þetta var meðfæddur hjartagalli, en
hættulítill.
Frá því um tvítugt til 23 ára aldurs vann
ég stopult, kannski 3 mánuði á ári, en var
annars í stöðugu brennivíni og fíkniefnum
og hafði ofan af mér með því að smygla inn
hassi og selja. Tuttugu og þriggja ára gam-
all fór ég til Kristjaníu í Kaupmannahöfn.
Þar hófst nýtt tímabil; ég reykti stöðugt
hass, át LSD, sniffaði amfetamín, allt sem
ég komst yfir.“
Sósíalinn greiddí allt
„Ég kynntist stúlku og við fórum að búa
saman. Hún varð ófrísk og við komum heim
og okkur fæddist sonur. Við bjuggum úti á
Iandi og tókst að halda fíkniefnaneyslu
nokkurn veginn í skefjum. Við fórum til
Danmerkur eftir 9 mánaða dvöl hér. Ætluð-
um auðvitað að vinna og láta af fyrri sið. En
það fór á annan veg. Við fengum vinnu, en
misstum hana fljótlega vegna óreglu. Þá
hófst sósíal-ganga okkar; misnotkun á al-
manna tryggingum. Þegar við fengum
greiðslur þá fóru peningarnir í fíkniefni og
svo fór, að sósíalinn greiddi fyrir okkur
húsaleigu, rafmagn, allt. Allir peningar fóru
í fíkniefni og við stálum okkur mat í verzl-
unum og náðum mikilli leikni í því. Þá fór ég
oft út að næturlagi og stal.
Það slitnaði upp úr sambúðinni og ég fór
til Svíþjóðar í leit að vinnu. En það stóð
skammt, ég þvældist um Svíþjóð í nokkrar
vikur stöðugt undir áhrifum áfengis og
lyfja. Endaði loks í Gautaborg, gjörsamlega
vegalaus. Ég ráfaði í þrjá sólarhringa um
borgina, gjörsamlega búinn á líkama og sál.
Utigangsmenn aumkuðu sig yfir mig, veittu
mat og húsaskjól. Þar var ég um tíma og
hjarnaði við, enda karlarnir mér góðir. Svo
fór, að skipverjar á íslenzku skipi voru svo
vinsamlegir að leyfa mér að sigla með heim
og faðir minn tók á móti mér á bryggjunni.
Honum hefur sjálfsagt brugðið í brún þegar
hann sá mig á hafnarbakkanum."
Verst var sjálfsmeðaumkunin
„Ég var grindhoraður, klæddur rifnum
röndóttum bol, gatslitnum gallabuxum, sem
ég hafði reynt að gera við sjálfur. Á skóna
vantaði sólana og ég var í jakka, sem ég
hafði fundið í Kristjaníu og enginn, ekki
einu sinni þar, hafði viljað. Hann var gat-
slitinn og ermarnar voru rifnar upp að
handarkrika. Það var ekki sjón að sjá mig.
Þetta var haustið 1974. Ég var orðinn úr-
vinda af þreytu vegna lyfjaneyslu, þung-
lyndur, en verst var sjálfsmeðaumkunin. í
eigin aumingjaskap vorkenndi maður sjálf-
um sér og kenndi öllum öðrum en sjálfum
sér um hvernig komið var. Aðeins eitt kom
til greina í huga mínum; að halda áfram að
flýja raunveruleikann.
Næstu tvö árin var ég stanslaust í brenni-
víni, pillum og hassi. Ég fór í ferðir til þess
að kaupa og smygla hassi, seldi stöðugt
fíkniefni. Ég var í stöðugri vímu, út úr
heiminum. En svo kom, að meira segja
SJÁ NÆSTU SÍÐU