Morgunblaðið - 08.09.1982, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 8. SEPTEMBER 1982
45
Fararstjórafundur i setustofunni. F.v.: Sigurjón Fjeldsted, Baldur Ólafsson,
Þóra Kristín Jónsdóttir, Geirþrúður Pálsdóttir, Valdimar Hergeirsson og
Guðmundur Gunnarsson.
Þessa mynd tók Reynir Schmidt á ströndinni fyrir neðan húsin, nokkrum
dögum áður en undirritaður kom með skýjaþykknið í farangrinum.
úr furu. Rúmgóðar svalir, með
útsýni út á flóann, fylgja íbúð-
um á efri hæð og verönd er fyrir
framan hverja íbúð á jarðhæð.
Frágangur íbúða og húsa er
hinn vandaðasti, en án íburðar.
Öll þjónusta
innan seilingar
Kynningarfundurinn hefst
um kl. 11 á laugardagsmorgun-
inn, eins og ráðgert hafði verið, í
fundarsal byggðarinnar. Farar-
stjórarnir sitja við langborð á
móti fundarmönnum og skipta
með sér verkum. Þeim til
trausts og halds er Kurt Skaan-
ing, framkvæmdastjóri staðar-
ins.
Sigurjón Fjeldsted fræðir fólk
um hvaðeina sem snertir
orlofsbyggðina og nágrenni
hennar. Fram kemur m.a. eftir-
farandi, auk þess sem þegar er
upp talið:
Þjónustumiðstöðin gegnir
margþættu hlutverki á staðn-
um. Þar er móttakan til húsa,
SJÁ NÆSTU SÍÐU
I dönskum orlofsbyggðum
í dönskum orlofsbyggðum heitir síðari hluti þessarar samantektar og
birtist hann á morgun, fimmtudag. Þar segir frá skotferð suður til
Karrebæksminde og mannlífi í orlofsbyggðunum. Rabbað er við nokkrar
fjölskyldur sem voru að enda dvöl sína þar og loks eru þau Geirþrúður
Pálsdóttir yfirfararstjóri og Kurt Skaaning framkvæmdastjóri tekin
tali og spurð um starfsemina og íslensku gestina.
Maríukirkjan í Liibeck.
Danska alþýðuorlofið:
Hugmyndin varð til á
skrifstofu Staunings
Danska alþýðuorlofið eða
Dansk Folke-Ferie (DFF), eins og
það heitir, er í eigu dönsku
launþegasamtakanna, LO. DFF
rekur nú ellefu orlofsbyggðir víðs
vegar um Danmörku, með samtals
um 1050 íbúðum, þar á meðal
byggðirnar í Karlslunde og
Karrebæksminde, sem Samvinnu-
ferðir/Landsýn hafa haft aðgang
að fyrir viðskiptavini sína.
Dansk Folke-Ferie á einnig og
rekur u.þ.b. 90 manna fjallahótel
í Danebu í Noregi og fjallakofa-
byggðir í Noregi og Svíþjóð. í
nýjustu orlofsbyggð DFF, og
hinni íburðarmestu að sögn, sem
valinn var staður á austurströnd
Möltu, eru 150 hús og þar geta
dvalist um 800 manns í einu.
Auk alls sem hér hefur verið
talið hefur DFF umráð yfir
fjölda íbúða á Riva Del Sole og
La Serra á Ítalíu, í orlofsbyggð-
um systursamtaka LO í Svíþjóð,
og á mikið samstarf við Norð-
menn og Breta á þessu sviði.
„Hvert eigum við
að fara í frí?“
Það er athyglisvert hversu
snemma dönsk verkalýðsforysta
hefur áttað sig á mikilvægi þess-
arar starfsemi og lagt á hana
þunga áherslu. Sagt er að hug-
myndin að stofnun DFF hafi
orðið til 8. mars 1938, á skrif-
stofu Thorvalds Staunings, þá-
verandi forsætisráðherra Dana.
Thorvald Stauning.
ar. DFF hafði orðið fyrir
skakkaföllum og hótelreksturinn
gekk illa. En það sem e.t.v. skipti
mestu var að ferðamáti fólks var
að breytast og krafðist nýrrar
aðlögunar af hálfu DFF. Ákveð-
ið var að doka ögn við og ná átt-
um.
Orlofshúsin þóttu
heppilegri kostur
I byrjun sjötta áratugarins
var nýju lífi blásið í starfsemi
DFF. Hætt var ferðaskrifstofu-
og hótelrekstri og kröftunum
hófst eftir að íslensk verkalýðs-
félög gerðust aðilar að S/L og
var árangur af viðræðum al-
þýðusambandsstjórnanna í báð-
um löndunum um nánara sam-
starf.
Upphaflega hugmyndin var að
þetta samstarf byggðist á jöfn-
um skiptum og tæki bæði til
skoðunarferða um löndin, svo-
kallaðra skiptiferða, og dvalar í
orlofsbyggðum. Þannig var það
líka í fyrstu. Komu danskar fjöl-
skyldur hingað til lands og
dvöldust í Ölfusborgum, Munað-
arnesi og í orlofsbyggðum fyrir
norðan. En orlofshúsafæðin hér
setti þessu strax þröngar skorð-
ur og svo reyndist áhugi Dana á
slíkri dvöl mun minni en Islend-
inga. Settu Danirnir m.a. fyrir
sig, hvað félagsleg aðstaða í
orlofsbyggðunum hér var bág-
borin og lítið við að vera fyrir
gestina.
Vilja halda í skiptiferöirnar
Not Dana af þessu samstarfi
hafa því eingöngu beinst að
skiptiferðunum, en íslendingar
sóst eftir hvoru tveggja, einkum
þó dvöl í dönsku orlofsbyggðun-
um. Hefur straumurinn þangað
vaxið með hverju árinu, síðan
þessi leið opnaðist, fyrir þremur
árum. í sumar dvöldust um 2300
íslendingar í Karlslunde og
Sigrún Halldórsdóttir fararstjóri (rið hliðina á Sigurjóni Fjeldsted) með nokkra úr skiptiferðahópnum sínum.
Sigurjón lóðsaði þau um Kaupmannahöfn og hér er verið að hvíla lúin bein við Gefjunarminnismerkið.
(Ljósm. Magnús Sveinsson.)
Ráðherrann sat þá fund með
nefnd sem skipuð var af verka-
lýðshreyfingunni til þess að und-
irbúa framkvæmd orlofslaganna
þar í landi. Málið var tilbúið til
afgreiðslu af opinberri hálfu og
Stauning brýndi fyrir fundar-
mönnum, að nú ætti verka-
lýðshreyfingin næsta leik til
þess að orlofslögin þjónuðu til-
gangi sínum. Hann á m.a. að
hafa sagt: „Það er út í hött að
framkvæma orlofslög, ef fólk
getur eftir sem áður komið og
sagt: „Hvert eigum við að fara í
frí? Við höfum engan stað að
fara á.“
Hinn 17. október sama ár var
stofnfundur DFF haldinn og
reitt fram hlutafé. Hafist var
handa um ferðaskrifstofu- og
hótelrekstur og farið að reisa
fyrstu orlofsbyggðirnar. En þá
skall stríðið á og kom í veg fyrir,
að DFF næði umtalsverðri fót-
festu.
Að stríðstímanum loknum
blöstu við margvíslegir erfiðleik-
einbeitt að uppbyggingu orlofs-
byggða. Það var talinn heppi-
legri kostur frá félagslegu sjón-
armiði og gefa meira svigrúm,
einkum fyrir barnafjölskyldur.
Síðan hefur stöðugt verið unnið
og af vaxandi þunga, með til-
styrk frá ríki og aðilum vinnu-
markaðarins, bæði við uppbygg-
ingu nýrra orlofsbyggða og
endurnýjun hinna eldri.
Árið 1978 var rekstrargrund-
völlur DFF breikkaður til muna
og aftur var tekið til við almenn-
an ferðaskrifstofurekstur, til
viðbótar við þá starfsemi sem
fyrir var, til að renna styrkari
stoðum undir reksturinn.
Og það var um þetta leyti, og
reyndar nokkru fyrr, sem íslend-
ingar fengu augastað á dönsku
orlofsbyggðunum.
Samstarf S/L og DFF
átti að byggjast
á jöfnum skiptum
Samstarf Samvinnuferða/-
Landsýnar og Dansk Folke-Ferie!
Karrebæksminde á vegum Sam-
vinnuferða/ Landsýnar. Hafði
ferðaskrifstofan þar um 60 íbúð-
ir til ráðstöfunar; ekki svo lítið,
þegar haft er í huga, að orlofs-
hús íslensku launþegahreyf-
ingarinnar eru alls um 110—120.
í sumar hafa um 400 Danir
tekið þátt í skiptiferðunum og
m.a. gist í orlofsbyggðum verka-
lýðsfélaganna á leið sinni um
landið. Svipaður fjöldi íslend-
inga hefur farið í sams konar
ferðir um Danmörku.
Spyrja má hvort Dönum sé
nokkur akkur í þessu samstarfi,
eftir að það hefur þróast á þenn-
an veg. Svarið við þeirri spurn-
ingu er vafalaust háð því frá
hvaða sjónarhóli er horft á mál-
ið, en þeir segjast vilja tilbreyt-
ingu og fyrir alla muni halda í
skiptiferðirnar, því að það sé í
samræmi við þá stefnu DFF að
hafa á boðstólunum sem fjöl-
breytilegasta valkosti fyrir sitt
fólk til ódýrra orlofsferða.