Morgunblaðið - 17.11.1982, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. NÓVEMBER 1982 19
„Islenzkt atvinnulíf er nú að
falli komið vegna verðbólgunnar“
vaxtamálin undanfarið eru í raun
deila um keisarans skegg. Það
liggur ljóst fyrir, að atvinnulífið
þarf á rekstrarfé i gegnum lána-
kerfið að halda og sú þörf hefur
sífellt farið vaxandi í þeirri óða-
verðbólgu, sem við höfum búið við
á liðnum árum. Menn verða að
fara að horfast í augu við þá stað-
reynd, að sparifjárrýrnunin á
liðnum árum er bein afleiðing af
verðbólgunni og hinum neikvæðu
vöxtum, sem í gildi hafa verið.
Stjórnmálamennirnir ættu því
ekki að vera að deila um vextina,
heldur ættu þeir að snúa sér að
höfuðviðfangsefninu, sem hlýtur
að vera baráttan við verðbólguna,
sem æðir áfram og afleiðing henn-
ar er einfaldlega sú, að íslenzkt
atvinnulíf er að falli komið," sagði
Víglundur Þorsteinsson, formaður
Félags íslenzkra iðnrekenda, að
síðustu.
— segir Víglundur Þorsteinsson, formaður Félags íslenzkra iðnrekenda
„OKKUR telst til að um 2.200 millj-
ónir króna hafi vantað í bankana um
síðustu áraraót, ef sparifé í árslok
1971 hefði átt að halda raungildi
sínu. En rýrnun útlána til iðnaðarins
hefur fylgt sparifjárrýrnuninni,
þannig að á árabilinu frá 1971 hefur
orðið veruleg rýrnun á útlánum að
raungildi til iðnaðarins," sagði Víg-
lundur Þorsteinsson, formaður Fé-
lags íslenzkra iðnrekenda, í samtali
við Mbl.
„Útlán til sjávarútvegs og land-
búnaðar hafa hins vegar nokkurn
veginn haldið sér að raungildi á
þessum árum. Meginástæðan fyrir
því er sú staðreynd, að iðnaðurinn
hefur ekki jafn greiðan aðgang að
endurkaupalánakerfi Seðlabank-
ans, sem er nánast sjálfvirkt í út-
lánum til sjávarútvegs og land-
búnaðar, en lán úr sjóðum Seðla-
bankans er auk þess á mun lægri
vöxtum en gengur og gerist á al-
mennum lánamarkaði.
Svigrúm viðskiptabankanna
hefur sífellt verið að minnka á
liðnum árum, þar sem bindiskylda
þeirra í Seðlaþanka er sífellt auk-
in og notuðu að mestu leyti til að
fjármagna endurkaupalánakerfið,
sem lánar síðan sjálfvirkt til sjáv-
arútvegs og landbúnaðar," sagði
Víglundur Þorsteinsson ennfrem-
ur.
Víglundur Þorsteinsson sagði
það vera stefnu Félags íslenzkra
iðnrekenda, að endurkaupalána-
kerfið ætti að leggja niður og færa
útlánin alfarið út í viðskiptabank-
ana. „Þannig myndu atvinnuveg-
irnir frekar sitja við sama borð,
sem er meginkrafa okkar iðnrek-
enda í dag, sérstaklega með hlið-
sjón af rýrnuninni sem að framan
er getið. Að færa útlánin til við-
skiptabankanna er í raun óhjá-
kvæmileg forsenda þess að arð-
semissjónarmið fái ráðið ferð-
inni,“ sagði Víglundur Þorsteins-
son.
„Þótt það freisti margra fyrir-
tækja, að leggja eyrun við yfirlýs-
ingum einstakra stjórnmála-
manna um lágvexti og „linkulán",
þá er lítið gagn í því í framtíðinni,
ef heildarvaxtastefnunni verður
ekki breytt og komið á raunvöxt-
um. Sparifjárrýrnunin heldur
jafnt og þétt áfram, ef engin
breyting verður þar á, sem hefur
framangreindar afleiðingar. Þetta
tal um lágvexti er eins og að bera
Víglundur Þorsteinsson.
vatn í botnlausum fötum," sagði
Víglundur Þorsteinsson ennfrem-
ur.
„Þær deilur sem orðið hafa um
Vikulegar siglingar
til annarra landa nauð-
syn fyrir Austfirðinga
SÍÐUSTU mánuði hefur Fisk-
vinnslan hf. á Seyðisfirði gert til-
raunir með útflutning á ferskum
fiski beint til Ostende í Belgíu.
Skip frá færeysk-íslenzka skipafé-
laginu Skiparekstri hefur í haust
komið á 14 daga fresti til Seyðis-
fjarðar og tekið þar karfa og fleiri
fisktegundir sem eru erfiðar í
vinnslu, og flutt á markað í Belgíu.
Ennfremur hefur Fiskvinnslan
undanfarin ár gert tilraunir með
útflutning á karfaflökum til Ðan-
merkur og söltuðum þorskflökum
til Ítalíu og víðar.
Markaðs- og gæðamál sjávar-
útvegs hafa talsvert verið til um-
ræðu að undanförnu og meðal
annars mikið rædd á Fiskiþingi.
Ólafur M. Ólafsson, útgerðarmað-
ur og forstjóri Fiskvinnslunnar á
Seyðisfirði, hefur ákveðnar skoð-
anir á þessum málum og til að
forvitnast um þær var Ólafur
heimsóttur er blaðamaður átti leið
um Seyðisfjörð á dögunum.
„Það er ákaftega mikils virði
fyrir Austfirðinga og þá þjóðfé-
lagið í heild sinni að beinar sigl-
ingar séu á milli Austfjarðahafna
og annarra landa," segir Ólafur.
„Það er í raun ekkert nýtt, að
menn telji slíkar siglingar þýð-
ingarmiklar. Strax upp úr alda-
mótum sigla skip, í eigu íslend-
inga og erlendra aðila, beint frá
Austfjarðahöfnum með fisk og
aðrar afurðir til viðskiptaland-
anna og flytja hingað vörur. Þetta
breytist ekki fyrr en 1940 er
stríðsátök koma í veg fyrir slíka
áætlunarsiglingar til Evrópu-
landa. Þá er farið að sigla til Am-
eríku og er vörunni þá yfirleitt
umskipað í Reykjavík. Þetta hefur
síðan orðið að venju og þá sömu-
leiðis hvað varðar aðdrætti til
landsins, Faxaflóahafnir taka
fyrst við vöru, sem síðan er notuð
t.d. á Seyðisfirði. Auk kostnaðar,
sem þessu fylgir fyrir okkur, þýðir
þetta tekjutap og dýra dreifingu.
Það væri hægt að hafa langt
mál um þessar siglingar, en aðal-
atriðið er að Austfirðingar komi
sér upp sambandi beint við Evr-
ópuhafnir, en þurfi ekki að eiga
allt sitt undir siglingum frá
Reykjavík, bæði til að losna við
afurðir og til að fá vöru. I haust
höfum við gert tilraunir með
fastar ferðir frá Seyðisfirði til
— Rætt við Ólaf M.
Olafsson, útgerðar-
mann á Seyðisfirði,
um markaðsmál,
flutninga, gæði fisks
og ýmislegt fleira
Ostende. Skip frá Skiparekstri er
búið að fara fjórar ferðir með ís-
aðan fisk frá okkur beint á mark-
að í Belgíu. Aðallega hefur verið
um karfa að ræða og fjárhagslega
hefur þetta sloppið. Ég vil þó ekki
ræða mikið um fjárhagslegan
ávinning af þessu. Það dæmi ligg-
ur ekki fyrir, en aðalatriðið er það,
að þessi tilraun okkar, því enn er
um tilraun að ræða, hefur gefist
mjög vel tæknilega og fært okkur
heim sanninn um, að þetta er
framkvæmanlegt. Annars koma
furðulegir hlutir upp á yfirborðið.
Til dæmis hefur hálfur, sem yfir-
leitt hefur verið hent, farið í
hæsta verðflokk og blálanga gefur
betur á þessum markaði heldur en
þorskur. Aðalatriðið er þó það, að
þetta er framkvæmanlegt og við
höfum fengið hrós fyrir fiskinn.
Við höfum líka gætt þess að hann
sé ekki eldri en 3—4 daga gamall
og höfum ísað hann mjög vel. í 80
tonn af fiski setjum við um 30
tonn af ís.
Þá höfum við líka í nokkur ár
verið að pukrast með að selja
karfaflök til Danmerkur og hafa
þau þá verið flutt út á sumrin með
Smyrli ísuð í einnota plastkössum.
Þetta hefur ekki verið í miklum
mæli, en þessi tilraun hefur einnig
gefist vel tæknilega. Okkur íslend-
ingum er það nauðsyn að nýta alla
markaði og halda vöku okkar í
þeim efnum. Ferskfiskmarkaðirn-
ir eru mjög mikilvægir og þar er
enn hægt að fara inn á brautir;
sem ekki hafa enn verið reyndar. I
Mið-Evrópu trúi ég að séu mark-
aðir, sem enn eru alls ekki full-
nýttir. „Hvað með S-Evrópu, Afr-
íku og jafnvel Asíu?“ Mér hefur
t.d. dottið í hug að í stað þess að
borga stórfé með alls konar mann-
fólki, sem flýgur yfir Atlantshaf-
ið, mætti borga eitthvað fyrir
flugvél, sem flygi daglega með fisk
frá íslandi inn á þessa markaði.
Ég er viss um að þannig mætti
losna við karfaflök á bezta mögu-
legu verði í stað þess að hann
hrúgast upp í frystihúsum á
karfasvæðum.
Um saltfiskflökin og útflutning-
inn á þeim er það að segja, að
hann hefur gengið vel. Hins vegar
þýðir lítið fyrir okkur framleið-
endur að rembast við að skila
góðri vöru, ef síðan er ekkert gætt
að henni er kemur að útflutningi.
Þessu er raðað í háar stæður og
svo er iðulega traðkað fram og aft-
ur á þessum pappakössum. Það
segir sig sjálft að slíkt skemmir
viðkvæma vöru og nýlega fengum
við kvörtun frá Grikklandi út af
illri meðferð í flutningum. Auðvit-
FORRÁÐAMENN blómastofu
Friðfinns boðuðu blaðamenn á
sinn fund í tilefni af 15 ára afmæli
verzlunarinnar og gagngerðum
breytingum á húsnæði og stækkun
þess. Blómastofan sinnir allri
Olafur M. Ólafsson
að getur þetta spillt áliti okkar
hjá kaupendum. Það verður að
vanda meðferðina alla leiðina. Það
sem skiptir máli er hvað kúnninn
vill og hvað honum líkar, ekki
hvernig við böðlum þessu frá
okkur. Eftirlit af hálfu hins opin-
bera þyrfti að vera meira og
hversu mikið af saltfiski skemm-
ist í flutningum þarf að kanna, en
þar eru margar brotalamir.
Þessi matvæli á að flytja í gám-
um að eins miklu leyti og hægt er.
Á þann hátt er bezt hægt að
tryggja gæðin. Ég endurtek það,
að viðskiptavinurinn hefur alltaf
síðasta orðið. Líkar honum bitinn,
sem hann er með á gafflinum? Það
er spurningin, sem við eigum að
velta fyrir okkur,“ sagði Ólafur M.
Ólafsson að lokum.
þjónustu í blómaskreytingum og
þjónustu, en eigandi er Friðfinnur
Kristjánsson. Á myndinni er
starfsfólk og eigandi Blómastofu
Friðfinns í verzluninni eftir breyt-
ingarnar. Frá vinstri: Sigrún Eyj-
Ráðstefna um
orkusparnað
í fiskveiðum
FISKIFÉLAG íslands, sjávarút-
vegsráðuneytið og orkusparnarð-
arnefnd iðnaðarráðuneytisins
munu í samvinnu við Farmanna-
og fiskimannasamband íslands og
Landssamband íslenskra út-
vegsmanna gangast fyrir ráð-
stefnu um orkunotkun og orku-
sparnað í fiskveiðum 23. nóvem-
ber nk. Ráðstefnan er ætluð sjó-
mönnum, útgerðarmönnum og
öðrum áhugamönnum sjávarút-
veg.
Hlutur orkukostnaðar í út-
gerðarkostnaði hefur aukist
mjög við olíukreppurna 1973 og
1979. Á árunum fyrir 1973 fór
innan við tíundi hver fiskur í
kaup á olíu en nú fer fjórði til
fimmti hver fiskur til olíukaupa,
þrátt fyrir ýmsar aðgerðir til að
draga úr áhrifum hækkandi
olíuverðs, svo sem orkusparnaði
og brennslu svartolíu.
Á ráðstefnunni verður fjallað
um hvað hefur verið gert til að
minnka hlut olíu í útgerðar-
kostnaði og hvað hægt er að
gera. Flutt verða fimmtán stutt
erindi um orkunotkun og
orkusparnað.
Ráðstefnan verður haldin 23.
nóvember næstkomandi að
Borgartúni 6, Reykjavík. Þátt-
tökugjald er 250 krónur og er
innifalin í því bók með erindum,
og hádegisverður. Þátttaka til-
kynnist Fiskifélagi íslands.
ólfsdóttir, Hrefna Jónsdóttir,
Kristín B. Pálsdóttir, Þórhildur
Guðmundsdóttir, Helga Svein-
björnsdóttir, Unnur Magnúsdótt-
ir, Þóra Gunnarsdóttir og Frið-
finnur Kristjánsson.
Blómastofa Fridfinns breytir um svip