Morgunblaðið - 26.11.1982, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1982
17
Frá fyrstu tónleikum íslensku hljómsveitarinnar þann 29. október síóastlið-
inn.
íslenzka hljómsveitin:
Haydn-tónleikar
LAUGARDAGINN 27. nóvember
verða 2. tónleikar íslensku hljómsveit-
arinnar. Verða þessir tónleikar haldnir
í Gamla Biói klukkan 14.00. Að þessu
sinni eru tónleikar hljómsveitarinnar
tileinkaðir tónskáldinu Franz Joseph
llaydn, en nú í ár eru tvöhundruð ár
liðin frá fa'ðingu hans.
Hefjast þessir tónleikar á því að
frumflutt verða tilbrigði um stef úr
94. sinfóníu Haydns, „Surprise"-
sinfóníunni. Þessi tilbrigði eru sam-
in af sex tónskáldum að beiðni ís-
lensku hljómsveitarinnar, þeim
Herberti H. Ágústssyni, John
Speight, Leifi Þórarinssyni, Hauki
Tómassyni, Atla Heimi Sveinssyni
og Þorkeli Sigurbjörnssyni.
Því næst flytur Jón Þórarinsson
tónskáld ávarp í minningu Haydns.
Síðan verður fluttur óbókonsert í
C-dúr, en einleikari með hljómsveit-
inni verður Kristján Þ. Stephensen
óbóleikari.
Að lokum flytur hljómsveitin eitt
af öndvegisverkum Haydns, sin-
fóníu í D-dúr nr. 104, „Lundúna-
sinfóníuna“.
Stjórnandi hljómsveitarinnar er
Guðmundur Emilsson.
Þá má geta þess að unnt er að fá
miða á þessa tónleika í miðasölu
Gamla Bíós.
Gunnar Hauksson
formaður
GUNNAR Hauksson var einróma
kjörinn formaður landsmálafé-
lagsins Varðar á aðalfundi félags-
ins í fyrrakvöld. Gunnar var ritari
Varðar síðustu tvö árin og hefur
lengi starfað innan félagsins.
Varðar
Við stjórnarkjör komu fram
uppástungur til viðbótar þeim
lista sem kjörnefnd stillti upp og
féll fyrrverandi stjórnarmaður,
Júlíus Hafstein, í kosningunum. I
stjórn félagsins voru kosin Elín
Pálmadóttir, Gísli Jóhannsson,
Guðmundur Jónsson, Gústaf B.
Einarsson, Kristinn Jónsson og
Helgi Árnason.
Uppstillingarnefnd lagði til að
fimm fyrstu auk Júlíusar yrðu
kosin, en stungið var upp á Helga
á fundinum og varð því að ganga
til kosninga. Hlaut Helgi einu at-
kvæði meira en Júlíus, 46 á móti
45. Aðrir stjórnarmenn hlutu
73—76 atkvæði hver af 77 mögu-
legum.
I varastjórn Varðar voru kosin
Svava Lárusdóttir, Þórarinn V.
Þórarinsson og Ragnheiður Egg-
ertsdóttir.
Stefna Alþýðubandalagsins:
Eining um
íslenska neyð
eftir Jónínu
Michaelsdóttur
Niðurstaða nýafstaðins
flokksráðsfundar Alþýðubanda-
lagsins var í raun „Eining um
íslenska neyð“. I samræmi við
það var kynnt fjögurra ára neyð-
aráætlun. Álþýðubandalags-
menn eru þarna lítið eitt
skammsýnni en skoðanabræður
þeirra fyrir austan tjald, þar
sem fimm ára áætlanir eru
þekkt fyrirbrigði.
Vegna ferils síðustu ára, sem
er varðaður kjaraskerðingum og
sviknum kosningaloforðum,
treysta alþýðubandalagsmenn
ekki á að þeim muni takast að
koma sér upp trúverðugu andliti
fyrir komandi kosningar. Þess-
vegna samþykkti flokksráðs-
fundurinn þeirra að senda út
neyðarkall til nytsamra sakleys-
ingja. Flokkurinn býður fram
þjónustu sína á alþingi sem um-
boðsaðili hverskyns þrýstihópa
og verður ekki annað sagt, en að
það viðskiptasiðferði sem þarna
er klætt í pólitískan samstarfs-
viljabúning, varpi nokkru ljósi á
gildismat Alþýðubandalagsins á
pólitískum hugsjónum.
★
Stjórnmálaumræðan í landinu
hefur síðustu misseri verið að
taka á sig hinar einkennilegustu
myndir. Eftir sjónvarpsumræð-
urnar um vantraust á ríkis-
stjórnina, er enginn lengur í
vafa um það sem marga var
lengi búið að gruna; ráðherrar
núverandi ríkisstjórnar mis-
skilja alfarið bæði eigið hlutverk
og annarra og greina ekki lengur
mismun á hlutverki stjórnar og
stjórnarandstöðu. Þeir gagnrýna
aðgerðir ríkisstjórnarinnar, rétt
eins og þeir skilji ekki samheng-
ið milli eigin ákvarðana og ríkj-
andi ástands. Þeir gagnrýna
hver annan, eins og þeir séu and-
stæðingar en ekki samstarfs-
menn og sýnu harðast gagnrýna
þeir stjórnarandstöðuna fyrir að
hafa ekki komið með úrræði til
að leysa fyrir þá vandann.
Það verður að teljast eðlilegt,
að almenningur eigi erfitt með
„En ef alþýðubanda-
lagsmönnum er alvara
með því, að ætlast til að
þjóðin velji, að fenginni
reynslu, þeirra leið, má
öllum vera Ijóst, að inn-
an þess flokks ríkir í
raun eining um íslenska
neyð.“
að átta sig á hvað er í raun og
veru að gerast í stjórnmálum,
þegar ráðherrar í starfandi rík-
isstjórn vita ekki lengur hvar
þeir eru staddir á hinu pólitíska
landakorti, og skilja ekki hvað
það felur í sér að hafa ekki
starfhæfan meirihluta á þingi.
Það þarf annaðhvort pólitískt
meðvitundarleysi eða mikið póli-
tískt siðleysi til að sitja í stjórn
við slíkar aðstæður.
★
Núverandi ríkisstjórn stefnir
efnahagslegu sjálfstæði landsins
í voða. Hún hefur dregið máttinn
úr atvinnulífinu, setið á orku-
nýtingu og skert þannig lífskjör
hérlendis til margra ára. Hún
hefur aukið lántökur erlendis,
þyngt skattabyrðina og undir
hennar stjórn stefnir verðbólgan
hraðbyri í þriggja stafa tölu.
Það er rétt, að hér er ennþá
full atvinna, en þeirri atvinnu er
haldið uppi með stórfelldum er-
lendum lántökum. Það er líka
rétt, að það er atvinnuleysi og
kreppa úti í heimi sem hefur
áhrif hérlendis, en að megin-
hluta er vandinn heimatilbúinn
en ekki innfluttur.
Ráðherrarnir okkar eru auð-
vitað ekki skemmdarverkamenn.
Þeir bara ráða ekki við það sem
þeir hafa tekið að sér og afleið-
ingarnar af því lenda á okkur
öllum.
★
Það er mat manna að Alþýðu-
bandalagið hafi ráðið ferðinni í
núverandi ríkisstjórn. Sérkenni-
legt viðhorf þessa flokks til póli-
tískrar ábyrgðar endurspeglað-
ist í vantraustsumræðunum.
Fjármálaráðherra kvartaði með
réttu í ræðu sinni undan þungri
erlendri skuldabyrði. Alvarleg-
ast þótti honum að þurfa hvað
eftir annað að taka erlend lán til
að halda verksmiðjunni á
Grundartanga gangandi. Á sama
tíma beitir flokksbróðir hans og
samráðherra sér af ofurkappi
fyrir því, að íslendingar eigi
meirihluta í fyrirtækjum af
þessu tagi, hvað sem efnahag og
markaðshorfum líður. Þar sem
það er fremur regla en undan-
tekning að orð og athafnir al-
þýðubandalagsmanna haldist
ekki í hendur, kemur þetta eng-
um á óvart. En menn geta leikið
sér með hugmyndir um hvað það
tæki þá langan tíma að koma
þjóðinni, endanlega á vonarvöl,
ef þeir fengju til þess áhrif.
Formaður Alþýðubandalags-
ins var í miklum kosningastell-
ingum í vantraustsumræðunum.
Hann skoraði á kjósendur að
velja leið Alþýðubandalagsins í
komandi kosningum, „einingu
um íslenska leið".
Það er hætt við að landsmönn-
um muni ganga erfiðlega að
koma auga á samasemmerki
milli hagsmuna Islands og leið-
sagnar Álþýðubandalagsins. En
ef alþýðubandalagsmönnum er
alvara með því að ætlast til að
þjóðin velji, að fenginni reynslu,
þeirra leið, má öllum vera ljóst
að innan þess flokks ríkir í raun
eining um íslenska neyð.
Nýstárlegir píanótónleikar:
Myndræn, leikræn og frumleg
blanda úr rúmlega 30 verkum
POLSKUR píanóleikari og tónskáld, Zigmunt Krauze, heldur tónleika á
KjarvalsstöAum í kvöld og hefjast þeir klukkan 20.30. Krauze er 45 ára
gamall og hálærður bæði frá Tónlistarskólanum í Varsjá og síðar í París þar
sem hann er búsettur. Hann hefur haldið tónleika um alla Kvrópu og í
Bandaríkjunum, ýmist einn eða með kammerhópnum Musical VVorkshop
sem hann stofnaði sjálfur í Varsjá árið 1976.
Krauze hefur tvívegis áður heimsótt fsland, fyrst árið 1973 er hann flutti
verk sitt Folkmusic ásamt Sinfóníuhljómsveit Islands undir stjórn Páls P.
Pálssonar. 1978 var hann síðan aftur á ferðinni og lék þá píanókonsert eftir
sjálfan sig undir stjórn Paul Zukofski. En að þessu sinni verður Krauze með
gerólíkt tónverk, nýstárlegt og forvitnilegt.
„Ég sameina verk nútímahöf-
unda og rómantískra og klassískra
höfunda og reyni að gera það mjög
frumlega og myndrænt. Inn í
þetta flétta ég svo verk eftir sjálf-
an mig. Auk þessa reyni ég að gera
flutninginn leikrænan með því að
leika með sérstökum hætti og
ýmsum hreyfingum. Þegar ég segi
að leika með sérstökum hætti á ég
til dæmis við verk mitt „Stone
Music", en þá leik ég á píanó-
strengina sjálfa með steinum. Þá
reyni ég að auka áhrifin með því
að sýna tvær kvikmyndir þar sem
ég flyt ákveðin verk, en síðan leik
ég sömu verk með öðrum hætti
strax í kjölfarið. Segulband nota
ég einnig og á því eru brot úr verk-
um margra þekktra tónskálda. Ég
hef klippt brotin og splæst saman
þannig að hvert brotið rekur ann-
að og úr verður heild. Alls koma
fyrir stærri eða smærri brot úr
verkum meira en 30 höfunda í
dagskrá minni sem stendur yfir í
um það bil klukkustund. Flutning-
urinn er á þá leið að allt saman
verður að einni heiid," sagði
Krauze í samtali við Morgunblaðið
í gær. Mbl. spurði Krauze hvernig
slíkum verkum væri tekið:
„Það hefur verið misjafnt, til
dæmis var frábært að leika fyrir
Bandaríkjamenn, enda hafa þeir
góða kímnigáfu og eru opnir fyrir
nýjungum. Ég legg áherslu á að
verkið sem ég flyt á að vera fyndið
öðrum þræði og ég vona að íslend-
ingar reynist ekki of alvörugefnir
áheyrendur. Ég hef lent í slíku, til
dæmis var afar erfitt að leika í
Hollandi, þeir eru svo lokaðir.
Annars hefur mér oftar verið vel
tekið en illa,“ svaraði Krauze.
En nær það einhverri átt að
hrúga saman tónverkum með
þessum hætti?
„Mér finnst það ná einhverri
átt, tónlist á að vera til skemmt-
unar og þess vegna er ég að þessu,
ég hef gaman af því og fæ auk þess
með þessum hætti tækifæri til að
þróa eigin hugmyndir og gera
frumlega hluti.“
Héðan fer Krauze til Yale-
háskólans í Bandaríkjunum, en
þar kennir hann um þessar mund-
ir. Síðan fer hann í tónleikaferðir
ásamt „Musical Workshop" til
Hollands, Frakklands og víðar uns
leiðin liggur til Ástralíu þar sem
hann verður í 3 mánuði við
kennslu og tónleikahald. Að því
loknu heldur hann siðan til París-
ar þar sem hann býr eins og fram
hefur komið. Þar starfar hann við
Pompidou-tónlistarmiðstöðina
sem leiðbeinandi og hefur gert síð-
an árið 1981.
Sem fyrr segir koma fyrir atriði
úr verkum rúmlega 30 höfunda í
• Pólski píanóleikarinn Zygmunt
Krauze. l.josm. ói.k.m.
klukkustundar langri dagskrá
Pólverjans. Lengri verkin eru eftir
Karl Heinz Stockhausen, Olivier
Messian, Henry Cowell, Anton
Webern, John Cage, Witold Lut-
oslawski og Giörgi Ligeti auk
Krauze sjálfs. Smærri brotin eru
meðal annars úr verkum Bach,
Haydn, Brahms, Mozart, Beet-
hoven, Chopin og fleiri frægra
tónskálda.