Morgunblaðið - 12.03.1983, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. MARZ 1983

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033. Áskrift-
argjald 180 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 15 kr. eintakiö.
Sköttun í endaðan
starfsferil
- þingmál sem sómi er að
Meginstefnan í ríkis-
fjármálum sl. fjögur
ár hefur verið tvíþætt:
• í fyrsta lagi hefur skatt-
heimta verið aukin og hert.
Ekki einvörðungu beinir
skattar, þ.e. tekju- og eigna-
skattar, heldur ekkert síður
verðþyngjandi skattar eins
og söluskattur, vörugjald,
benzínskattar, verðjöfnun-
argjald á raforku, tollaf-
greiðslugjald, gjald á ferða-
lög o.m.fl., sem talið hafa
verðlag upp en ekki niður. Á
milli áranna 1977 og 1983
hefur skattheimta hins
opinbera aukizt um 6,5% af
þjóðarframleiðslu, sem jafn-
gildir 2.700 milljónum króna
eða 57.800 krónum á hverja
fimm manna fjölskyldu í
landinu á verðlagi fjárlaga.
• í annan stað hefur verið
haldið þann veg á ríkis-
fjármálum að hinn opinberi
skuldahali, sem sízt hefur
minnkað þrátt fyrir síaukna
skattheimtu, hefur verið
færður frá ríkissjóði yfir á
ríkisstofnanir og ríkisfyrir-
tæki, sem mætt hafa rekstr-
arkostnaði umfram tekjur
með innlendri og erlendri
skuldasöfnun, eins og at-
vinnureksturinn í landinu al-
mennt. Þannig hefur ríkis-
sjóðurinn komið betur út,
einn og sér, í áróðurslegri
talnauppsetningu fjármála-
ráðherrans.
Þessa síðustu daga 105.
löggjafarþingsins koma
skattamál enn við sögu, bæði
ný skattheimta, í anda ríkis-
stjórnarinnar, og skatteft-
irgjöf til þeirra, sem láta af
störfum fyrir aldurs sakir,
sem fékkst fram með sam-
þykkt frumvarps sem Albert
Guðmundsson var fyrsti
flutningsmaður að en með-
flutningsmenn vóru úr öllum
þingflokkum.
Hinn nýi skattur heitir
veggjald, sem greiðist af
þyngd bifreiða, og ætlað er
að gefa nálægt 110 m.kr.
tekjur. Hann er réttlættur
með fjárþörf til vegagerðar.
Og rétt er það að þessum
nauðsynlega verkþætti hefur
verið haldið í fjársvelti um
árabil, fyrst og fremst vegna
þess að sköttum af umferð,
sem fyrir vóru, var að meg-
inhluta ráðstafað til annars
en vegagerðar. Hækkun
benzínskatta milli áranna
1978 og 1983, 438 m.kr. á I
föstu verðlagi vegaáætlunar
1983, sem jafngildir 42% af
ráðstöfunarfé samkvæmt
vegaáætlun ársins, hefur
nær alfarið gengið til al-
mennrar eyðslu ríkissjóðs.
Nær ekkert til vegagerðar.
Síðan er einfaldlega lagður á
nýr umferðarskattur!
Skattastefna ríkisstjórnar-
innar ríður ekki við einteym-
ing.
Sá varnarsigur, sem
vannst á skattavígstöðvum
þjóðarinnar, með samþykkt
frumvarps Alberts Guð-
mundssonar og meðflutn-
ingsmanna, er hinsvegar
fagnaðarefni. Meginefni
hinna nýju laga er það, að
skattstofn konu eða karls,
sem lætur af störfum fyrir
aldurs sakir, skuli helm-
ingaður, þ.e. þær tekjur sem
verða til á 12 mánuðum fyrir
starfslok. Einnig er skatt-
stjóra heimilt, ef um er sótt,
að meta eignaskattsstofn til
lækkunar, þegar svo stendur
á sem hér um ræðir.
Það eru mikil viðbrigði í
lífi hverrar manneskju, bæði
tekjuleg og annars eðlis, er
starfsævi lýkur og setzt er í
helgan stein. Óþarfi er að tí-
unda þá þætti, sem þar koma
við sögu. Hitt getum við ver-
ið sammála um, velflest, að
það er lítt viðeigandi af sam-
félaginu að þakka langa
starfsævi skattborgarans á
þann hátt, á því ári er tekjur
hans skreppa saman, að
halda skattheimtu áfram af
fullum þunga.
Frumvarp Alberts Guð-
mundssonar og meðflutn-
ingsmanna úr öllum 'þing-
flokkum, sem Alþingi hefur
nú gert að lögum, var rétt-
lætismál. Það er þingheimi
til sóma. Það er eins og vin í
eyðimörk þingstarfa á líð-
andi vetri, sem verið hafa í
slakara lagi vegna verk-
stjórnar og verklags sundur-
þykkrar ríkisstjórnar. Ríkis-
stjórnar, sem situr á inn-
byrðis svikráðum meðan
verðbólgan svíður undirstöð-
ur þjóðarbúskapar, þjóðar-
tekna, atvinnuöryggis og
lífskjara almennings. Það er
varnarsigur stjórnarand-
stöðu á skattavettvangi
þeirrar ríkisstjórnar, sem
gengið hefur fram af meiri
hörku í almennri skatt-
heimtu en nokkur önnur.
Læknisíræöi ojí verkfræði í senn
Helgi og Óskar spjalla saman um dvölina í Kurgan, sem um margt var æintýraleg. Ljósm. Mbi. rax.
Islenzkur drengur í
lengingu í Rússlandi
TÆPLEGA 14 ára piltur, Helgi
Óskarsson, úr Reykjavík, er nýkom-
inn heim frá Kurgan í Austur-Síb-
eríu, þar sem hann var til meðferðar
hjá sérfræðingum sem lengja fólk.
Þegar Helgi fór utan fyrir um það bil
einu ári síðan var hann 114 sm á
hæð, en nú er hann orðinn 132 sm
og er að þjálfa sig upp og styrkja
fyrir næstu lotu í Kurgan þar sem
lærleggir hans verða þá lengdir, en
fótleggirnir voru lengdir í fyrstu
lotu. IVleð Helga í Kurgan var faðir
hans, Oskar Einarsson, og aöstoðaði
hann m.a. við þjálfun barna á
sjúkrahúsinu, en því er stjórnað af
lækninum Iliazarov, sem hóf þetta
starf fyrir 30 árum síöan. Sjúkrahús-
ið í Kurgan tekur um 300 sjúklinga í
rúm, en verið er aö byggja 600 rúma
sjúkrahús sem verður tekið í notkun
eftir eitt ár. Helgi er fyrsti Vestur-
Evrópubúinn sem fékk inni á sjúkra-
húsinu, fyrir utan nokkur ítölsk
börn, en sjúkrahúsið er hið eina
sinnar tegundar í heiminum.
f samtali við Mbl. sagði Óskar,
faðir Helga, að ástæða væri til að
vekja athygli á þessum árangri
sem þegar hefði naðst, vegna þess
að hér á landi væru margir sem
þyrftu slíkrar meðferðar við, væru
t.d. með of stuttan fót.
Læknisaðferðin byggist á því að
gangsetja vaxtarstöðvar í líkam-
anum, og það er gert með því að
setja pinna í gegn um beinin sem á
Pinnarnir sem boraðir eru í gegn um
beinin sjást vel á myndinni, 4 efst,
tveir í miðjunni og fjórir neðst, en
síðan eru hringirnir notaðir sem
þvingur.
að lengja. Á fótlegg er til dæmis
sett víravirki efst við hné, þá í
miðjan fótlegginn og síðan niður
undir ökla þar sem vaxtarstöðvar
eru. Síðan er eins konar þvingum
komið á þessa pinna og teygt á
beininu um !6 millimetra á dag.
Helgi var í þessari teygingu í 3
mánuði og síðan var hann á
sjúkrahúsinu í um sjö mánuði í
viðbót meðan beinið og annað var
að gróa og byggja sig upp. Lengst
af var hann látinn ganga mjög
mikið og að jafnaði fóru hann og
faðir hans í 3—4 km gönguferðir
daglega.
Margskonar aðgerðir á þessu
sviði eru framkvæmdar á sjúkra-
húsinu. M.a. hfa læknar þar teygt
fótstúf og búið til il með því að
beygja fótlegginn. Þegar ásetan
hefur verið orðin nógu sterk hefur
stúfurinn síðan verið lengdur í
eðlilega lengd. Þá hafa fingur ver-
ið lengdir og sagði Óskar að yfir-
læknirinn, Iliazarov, væri í raun-
inni bæði verkfræðingur og lækn-
ir.
Kurgan er 350 þúsund manna
bær um 400 km austan Uralfjalla,
en þangað fara Helgi og Óskar
faðir hans í maí eða júní nk. til
skoðunar, en reiknað er með að
lenging á lærleggjum Helga hefj-
ist efitr 1—2 ár. hins vegar hefur
reynslan sýnt að þegar búið er að
koma vaxtarstöðvum í líkamanum
í gang virkar það einnig á fleiri
líkamshluta en þá, sem meðferð-
inni er beitt á, t.d. hefur lærleggur
Helga einnig lengst nokkuð síðan
hann var til læknismeðferðar í
Rússlandi.
f samtali sagðist Helgi stefna að
því að stækka eins og hægt væri
með aðstoð þessara sérfræðinga
og ef hann næði nógu mikilli hæð,
þá ætlaði hann sér í körfubolta, en
aðalatriðið væri að stækka eins og
annað fólk.
I
H
Frumsýning Hússins
Mynd tilfinninga en
ekki hesta og fjalla
— segir Björn Björnsson einn af höfundum handrits
„KVIKMYNDIN Húsið er (ilbúin til sýningar, við komum heim frá Svíþjóð
í vikunni með tilbúið eintak, en þar unnum við síóustu þrjár vikur við
hljóðsetningu og fullnaðarfrágang," sagði Egill Eðvarðsson leikstjóri Húss-
ins á blaðamannafundi í gær í tilefni af frumsýningu Hússins í Háskólabíói
á laugardag kl. 5. Sýningar utan Reykjavíkur hefjast mjög fljótlega og þá
fyrst væntanlega í Vestmannaeyjum, á Akureyri og Húsavík.
Egill sagði að þeir félagar sem
standa að gerð myndarinnar væru
mjög ánægðir með árangurinn að
loknu verki og nú væri að leggja
myndina í dóm hjá áhorfendum.
Þetta er fyrsta íslenzka kvik-
myndin í Dolby-Stereo, en Egill
kvað tónlistina í myndinni eftir
Þóri Baldursson, skipta verulegu
má!i.
Um atburðarásina sagði Egill:
„Kvikmyndin verður að tala sínu
máli sjálf og það er hugsunin á
bak við verkið, að kvikmynda-
hússgesturinn sé sjálfur þátttak-
andi í myndinni, hann þarf hugs-
anlega að leysa með okkur ýmsar
spurningar. Við erum sjálf sátt
við árangurinn, fengum það fólk
sem við vildum, gerðum okkar
bezta og það var skemmtilegt að
geta leitað til atvinnumanna í ís-
lenzkri kvikmyndagerð."
Kvikmyndatakan tók 8 vikur
alls, en myndþættirnir í Húsinu
eru 1.000 talsins og er það mjög
hátt hlutfall.
Björn Björnsson, einn af að-
standendum Hússins og höfund-
um leikmyndar m.m., sagði að
þeir hefðu i upphafi ákveðið að
semja handritið sjálfir, fá
atvinnuleikara til að leika og
byggja það upp á tilfinningum í
stað þess að láta hesta og falleg
fjöll vera aðalatriðið.
Egill sagði að efni myndarinnar
byggðist ekki aðeins á dularfull-
um atvikum, heldur hefði ýmis-
legt dularfullt komið upp þegar
myndin var í vinnslu. Til dæmis
mms