Morgunblaðið - 29.06.1983, Qupperneq 8

56
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. JÚNÍ 1983
Félag íslenskra bifreiðaeigenda:
Varanleg vegagerð ein arð-
bærasta fjárfesting sem völ er á
Morgunblaöinu hefur borist eftir-
farandi greinargerö frá Félagi ís-
lenskra bifreidaeigenda, þar sem
meðal annars er rifjað upp frumvarp-
ið um „krónu-kfló-skatt“ til lagning-
ar bundins slitlags, sem FÍB mót-
mælti á sínum tíma. Einnig fylgir
bréf FÍB til allra stjórnmálaflokk-
anna með spurningum um vegamál,
og svör þeirra.
Fer greinargerðin hér á eftir:
Bifreiðaskattar —
betri vegir
„Nokkru fyrir lok síðasta Al-
þingis var þar til umræðu lang-
tímaáætlun um gerð varanlegra
vega með bundnu slitlagi.
Einnig kom þá fram frumvarp
um nýjan skatt á bifreiðir, svo-
kallaðan krónu-kíló-skatt. Hann
mætti strax almennri og eindreg-
inni andstöðu bifreiðaeigenda. Fé-
lag íslenskra bifreiðaeigenda
benti á, að innan núverandi skatt-
lagningar á bifreiðir og rekstrar-
vörum til þeirra, er meira en nóg
svigrúm til fjármögnunar vega-
framkvæmda skv. langtímaáætl-
un, þar sem gert er ráð fyrir að
bundið slitlag verði lagt árlega á
um 200 km. Fé til vegafram-
kvæmda hefur verið innan við
45% af þeim sköttum, sem lagðir
eru á bifreiðir og stundum mun
minna, allt niður í 32%.
Óánægja með hinn nýja skatt
var bæði eðlileg og réttmæt, ekki
síst vegna þess að enginn vafi
þótti á því leika, hvort fénu öllu
yrði varið til varanlegrar vega-
gerðar á fjölförnum leiðum.
Félag íslenskra bifreiðaeigenda
(Ff B) skýrði mál þetta og mót-
mælti hinum nýja skatti í bréfum
til samgöngumálanefndar Alþing-
is og fjármálaráðherra. Skýringar
þessar birtust að hluta í Dagblað-
inu/Vísi og í heild í Morgunblað-
inu.
Þann 24. mars efndi FÍB til al-
menns fundar, þar sem félags-
mönnum var skýrt frá máli þessu.
Þar sem hér var um að ræða eitt
meginmál varðandi uppbyggingu
arðbærra atvinnuvega, efnahags-
lega framþróun og eðlileg félags-
leg samskipti í byggilegu landi,
taldi stjórn FÍB nauðsynlegt, að fá
skýra og ótvíræða afstöðu stjórn-
málaflokkanna til málsins. Horfið
var að því ráði, að senda öllum
stjórnmálaflokkum bréf þann 8.
apríl, þar sem tilteknar spurn-
ingar voru settar fram og svara
óskað fyrir kosningar. Svör bárust
frá öllum aðilum, sem stóðu að
framboði til Alþings, nema Sam-
tökum um kvennaframboð. Hér
birtast svörin í heild, en niður-
stöður þeirra, að mati FÍB, voru
birtar í Dagblaðinu/Vísi þann 23.
apríl.
f svörum þessum kemur fram
ótvíræð samstaða allra
stjórnmálaflokka um langtíma-
áætlun um varanlega vegagerð.
Hér fer á eftir bréf FÍB til
stjórnmálaflokka og svör þeirra:
Islenska vegakerfið
hið frumstæðasta í
V-Evrópu
„Félag íslenskra bifreiðaeig-
enda (FIB) minnir enn á ný á það
ófremdarástand sem ríkir hér í
vegamálum. Vegakerfi á íslandi er
það frumstæðasta í allri Vestur-
Evrópu og aðeins fá lönd í Afríku
hafa lélegra vegakerfi. Þetta verð-
ur þeim mun alvarlegra sem bílum
fjölgar í landinu og samgöngur
verða ríkari þáttur í félagslegum
samskiptum landsmanna og efna-
hagskerfi. Hlutfallsleg bílaeign
landsmanna mun hin mesta í
heimi, að Norður-Ameríku einni
undanskilinni.
Ástand vegakerfisins torveldar
samskipti íbúanna, hindrar eðli-
lega nýtingu landsgæða, veldur
gífurlegri sóun, vegna ótímabærs
slits á bifreiðum, og orsakar óeðli-
lega háan flutnings- og samgöngu-
kostnað. Viðhaldskostnaður fjöl-
farinna malarvega er orðinn óhóf-
legur. Skortur á vel akfærum veg-
um er hemill á eðlilega byggða-
þróun og hagkvæma uppbyggingu
atvinnulífsins í landinu.
Kostnaður við rekstur bifreiða
verður óbærilega hár og leggst
beint á hverja fjölskyldu. Meðal-
bílaeign landsmanna er rúmlega 1
bíll á 3ja manna fjölskyldu. Það fé
sem meðalfjölskylda ver til rekst-
urs bifreiða og ferðalaga innan-
Svar Alþýðubandalags:
1. „Alþýðubandalagið mun vinna
að vegamálum, þ.m.t. lagningu
bundins slitlags, í samræmi við
tillögu til þingsályktunar um
langtímaáætlun í vegagerð,
sem endurflutt var á síðasta
þingi. Þar er gert ráð fyrir, að á
árinu 1983 skuli 2,2% af vergri
þjóðarframleiðslu varið til
vegagerðar. Árið 1984 hækki
þetta í 2,3%, en verði síðan út
áætlunarfimann 2,4%.
2. Samkvæmt fyrrnefndri áætlun
er ráð fyrir gert að bundið slit-
lag í árslok 1986 verði u.þ.b.
1140 km, en er nú u.þ.b. 650 km.
3. Að óbreyttum þjóðhagsforsend-
um treysti ég mér ekki til að
gefa fyrirheit um hærri fram-
lög til vegamála.
Svar Framsóknar
flokks:
„Eins og kunnugt er, hefur sam-
gönguráðherra, Steingrímur Her-
mannsson, beitt sér fyrir stór-
auknum framkvæmdum í vega-
málum á undanförnum árum.
Kemur það meðal annars fram í
þeirri langtímaáætlun, sem hann
hefur lagt fyrir Alþingi og er í
raun unnið eftir.
Á 10 árum fram til 1980 var
fjármagn til vegamála að meðal-
tali um 1,8% af þjóðarframleiðslu.
í samræmi við langtímaáætlun í
vegagerð hefur það nú verið aukið
i 2,2% og er gert ráð fyrir því, að
það verði enn aukið á næstu árum
í 2,4% þjóðarframleiðslu.
Framsóknarflokkurinn mun hér
eftir sem hingað til leggja á það
ríka áherslu, að staðið verði við
langtímaáætlun i vegagerð. Með
lands er mun meiri en allur hús-
næðiskostnaður hennar. Betri veg-
ir á fjölförnum leiðum er ein besta
kjarabót, sem samfélagið getur
veitt þegnum sínum.
Undanfarin 3 ár hefur verið
gert myndarlegt átak í lagningu
bundins slitlags á fjölfarna vegi
og þannig hefur fólki alls staðar á
landinu verið gefinn kostur á að
kynnast þeim mikla mun, sem er á
því að ferðast á sléttum, ryklaus-
um vegi, samanborið við að hrist-
ast áfram á holóttum, rykugum og
sóðalegum malarvegum.
En betur má ef duga skal í vega-
málum á fslandi.
Með hliðsjón af ofansögðu legg-
ur Félag íslenskra bifreiðaeigenda
eftirfarandi spurningar fyrir
hvern þeirra stjórnmálaflokka eða
samtaka, sem bjóða fram til Al-
þingis í næstu kosningum:
1. Mun flokkurinn beita sér fyrir
því að lagt verði bundið slitlag
á 200—230 km á ári, af fjölförn-
um þjóðvegum landsins, næstu
4 ár?
2. Ef svo er, hverja af neðantöld-
um leiðum mun flokkurinn eða
samtökin nota til að tryggja
nægilegt fjármagn til nefndra
framkvæmda:
a) Nýting hærra hlutfalls, en
nú er notað, af sköttum bifreiða
og rekstrarvörum þeirra til
vegamála.
b) Fé úr byggðasjóði.
c) Lánsfé.
d) Álagning nýrra skatta (t.d.
þungaskatts).
„FÍB óskar heiðraðs svars yð-
ar.“
4. Alþýðubandalagið telur, að all-
ar þær leiðir sem nefndar eru
undir lið 2 í bréfi FÍB komi til
greina til að tryggja fjármagn
til framkvæmda í vegamálum."
Svar Alþýðuflokks:
1. „Alþýðuflokkurinn vill, að unn-
ið verði samkvæmt þeirri lang-
tímaáætlun í vegagerð, sem
lögð var fram á Alþingi í vetur.
Það er skoðun Alþýðuflokksins,
að gerð þjóðvega með bundnu
slitlagi, er tengi byggðir lands-
ins, sé einhver arðbærasta fjár-
festing sem völ er á.
2. Það er skoðun Alþýðuflokksins,
að nýta beri allar þær fjáröfl-
unarleiðir, sem nefndar eru í
bréfi yðar, þ.e.a.s. að nýta
hærra hlutfall en nú er af tekj-
um ríkissjóðs, af sköttum bif-
reiða og rekstaravörum t.d.
bensíni og olíu, fé úr Byggða-
sjóði, lánsfé og þann þunga-
skatt, sem fjallað var um á Al-
þingi undir þinglok í vor, enda
sé skýrt og skilmerkilega bund-
ið í lögum, að það fé sem aflast
með þeim hætti, fari eingöngu
til vegamála og einskis annars."
Svar Bandalags
jafnaðarmanna:
„Bandalag jafnaðarmanna legg-
ur áherslu á, að vegamál og bætt-
ar samgöngur eru skynsamleg
fjárfesting og skynsmleg byggða-
stefna. Hins vegar viljum við ekki
svara í smáatriðum spurningum
eins og þær eru fram settar, enda
eru menn þá fljótlega farnir að
lofa hér og lofa þar meiru en þeir
geta með skynsamlegu móti staðið
við.“
tilvísun til þess sem að framan er
sagt fara hér á eftir svör við
spurningum yðar:
1. Samkvæmt langtímaáætlun er
gert ráð fyrir að leggja u.þ.b.
150 km af bundnu slitlagi á ári.
Jafnframt er gert ráð fyrir því
að um 20 af hundraði fjár-
magnsins sé óráðstafað. Hluta
af þvi yrði vafalaust ráðstafað í
bundið slitlag, þannig að það
gæti nálgast 200 km á ári,
a.m.k. sum árin.
2. Allar þær leiðir sem greindar
eru í spurningu yðar, koma til
greina, en þó álagning nýrra
skatta aðeins í því tilviki að um
tilfærslu frá ríkissjóði í vega-
sjóð sé að ræða, þ.e.a.s. að aðrir
skattar sem nú renna í ríkissjóð
verði lækkaðir á móti, þannig
að ekki verði um auknar álögur
á bifreiðaeigendur að ræða.
Framsóknarflokkurinn hefur
ætíð talið fjárfestingu í vegum
eina þá arðbærustu, sem við
eigum kost á. Hin mikla bif-
reiðaeign landsmanna krefst
þess að undanbragðalaust verði
haldið áfram á þeirri braut,
sem nú hefur verið mörkuð
undir forystu núverandi sam-
gönguráðherra."
Svar Sjálfstæðisflokks
„Á Alþingi 1980 fluttu þing-
menn Sjálfstæðisflokksins þings-
ályktunartillögu um vegagerð. 1
þessari þingsályktun var gert ráð
fyrir því að samin yrði sérstök ný
vegaáætlun til 12 ára um lagningu
hringvegar og vega til allra þétt-
býlisstaða í landinu með bundnu
slitlagi svo og fjölförnustu dreif-
býlisvega.
Áfangaskipting þessarar fram-
kvæmdar var hugsuð þannig:
1. áfangi, árið 1981—1984, þá átti
að leggja 1.201 km að vegum með
bundnu slitlagi. í 2. áfanga,
1985—1988, átti að leggja 1.150 km
og í 3. áfanga, 1989—1992, átti að
ljúka átaki með því að leggja 1.075
km. Alls var hér um að ræða 3.426
km af bundnu slitlagi.
Á landsfundi Sjálfstæðisflokks-
ins 1981 var lýst yfir fyllsta stuðn-
ingi við þessa þingsályktunartil-
lögu.
Hefði þingsályktunartillaga
sjálfstæðismanna verið samþykkt
og vegaáætlun gerð í samræmi við
hana, hefðu að meðaltali verið
lagðir 300 km af bundnu slitlagi á
vegi landsins allt frá árinu 1981.
Á sama þingi og sjálfstæðis-
menn fluttu sína tillögu flutti rík-
isstjórnin tillögu um langtíma-
áætlun í vegagerð. Sú tillaga gekk
mun skemmra. í þeirri tillögu var
gert ráð fyrir að 2% af þjóðar-
framleiðslu skyldi varið til vega-
mála, en þó 2,1% fyrstu 6 árin.
Skv. mati Vegagerðar ríkisins
þýddi tillaga þingflokks Sjálf-
stæðisflokksins að 2,5% —2,6% af
þjóðarframleiðslu yrði varið til
vegagerðar á 12 ára tímabilinu og
myndi það hafa aukið nýfram-
kvæmdir um 40—50% frá því sem
reiknað var með í tillögu ríkis-
stjórnarinnar.
Samkomulag náðist um tillögu
sem fór bil beggja að frumkvæði
fjárveitinganefndar. Alþingi sam-
þykkti þá millileið fjárveitinga-
nefndar og átti hún fyrst að koma
til framkvæmda í ár, en við hana
verður ekki staðið þrátt fyrir nýj-
an skatt, sem gert er ráð fyrir að
lagður verði á allar bifreiðir í
landinu og gefa á rúmar 100 millj.
kr. í tekjur fyrir vegasjóð. í þings-
ályktunartillögu sjálfstæð-
ismanna er gert ráð fyrir að vega-
framkvæmdir skv. henni verði
fjármagnaðar á eftirfarandi hátt:
1. Úr vegasjóði.
2. Úr byggðasjóði.
3. Með innlendu happdrættisláni.
4. Af innflutningsgjöldum bif-
reiða.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur
ekki verið fylgjandi álagningu
nýrra skatta til vegagerðarmála,
en hefur ítrekað ályktað, m.a. á
landsfundi 1981, að þær tekjur
sem ríkið fái af bifreiðaeignaum-
ferð verði látnar renna óskiptar til
vegagerðar meðan vegakerfinu er
komið í viðunandi horf.“
Ekki í samræmi við
stefnu flokkanna
„Sú fyrirætlun að leggja aðeins
100 km af bundnu slitiagi í ár,
virðist ekki í samræmi við vilja
stjórnmálaflokka og enn síður
kjósenda. Brýn nauðsyn er því, að
áætlun um bundið slitlag á vegi í
ár, verði hækkað í 150 km og er
slíkt raunar neðan lágmarks, þar
sem þörf þjóðarinnar kallar á um
eða yfir 200 km á ári.
í stefnuskrá eins framboðs-
flokks til síðustu Alþingiskosn-
inga segir svo um vegamál:
„Greiðar samgöngur eru forsend-
ur öfiugs atvinnulífs og blómlegr-
ar byggðar í landinu." Þetta eru
orð að sönnu. Stórstígar og skjót-
ar framfarir í vegamálum eru al-
gjör forsenda þess að hægt sé að
reisa við atvinnuvegi og efna-
hagslíf. Flaumur glæstra loforða
um að skapa blómlegt efnahags-
og mannlíf á næsta kjörtímabili
verður algjört hjóm, ef ekki er
tekið tillit til þessara staðreynda.
Gerð varanlegra vega með bundnu
slitlagi á fjölförnum leiðum er ein
arðbærasta fjárfesting sem völ er
á hér á landi. Þetta eru atriði sem
bifreiðaeigendur og landsmenn
allir þurfa raunar að festa sér í
minni og athuga sérstaklega þegar
alþingiskosningar eru i undirbún-
ingi.“