Morgunblaðið - 29.06.1983, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 29. JÚNl 1983
69
hefur ekki fengið neinar upplýs-
ingar um árangurinn af starfinu,
sem byggjandi sé á.
Ljóst er, að hin umrædda stöð,
þ.e. geðveikrahæli fyrir áfengis-
sjúka, verður byggð. Það mál er
þegar í höfn og skuldabréfasöfnun
lokið, er skrif þessi birtast. —
SÁÁ-menn geta látið sig það einu
gilda, þótt einhverjum blöskri yf-
irgangur þeirra — því með vax-
andi ríkisframlögum í framtíð
þurfa þessi samtök ekki að leita til
almennings framar um stuðning.
Trúlegt er, að haldið verði
áfram að byggja slíkar stöðvar,
jafnvel út um allt land. Með því
móti væri unnt að mjólka fé úr
ríkissjóði í vaxandi mæli — án til-
iits til neins annars en ímyndaðr-
ar baráttu við áfengisböl. Þá
hljóta byrðar þær, sem almenn-
ingur ber fyrir þetta forréttinda-
fólk, að verða ennþá þyngri, eins
og ljóst má vera.
íslendingar eru tölulega sjúk-
asta fólk í heimi, hér eru fleiri
sjúkradagar á hver 100.000 en ger-
ist með nokkurri annarri þjóð —
og ekki mun það minnka, þegar
stofnanir slíkar, sem nú er verið
að koma upp, verða komnar í
gang.
Því er haldið fram, að SÁÁ
vinni þjóðinni með því, að vinnu-
dagar komi betur til skila. Mér
þykir trúlegt, að með fleiri sjúkra-
rúmum fyrir áfengissjúka fari
fleiri vinnudagar til spillis, því
fleiri og fleiri muni nota yfirvof-
andi hræðslu við að verða áfeng-
issjúkir til afsökunar til þess að
komast í náttfatapartý, því sjúkl-
ingarnir í þessum lækningastöðv-
um verða að vera í náttfötum,
enda þótt þeir séu með fulla fóta-
ferð.
Þegar góð hugsjón er færð út
eins og hér hefur átt sér stað er
illa farið. 40—50 milljónir á ári
eru líka peningar og engum á að
líðast að hafa slíkar fjárhæðir út
úr ríkissjóði eftir geðþótta manna,
sem telja sig sjálfskipaða tií
stjórnar á vissum þætti heilbrigð-
ismála, jafnvel gegn vilja þeirra
sem bæði hafa þekkingu og vilja
til þess að fara með heilbrigðismál
okkar með hag allrar þjóðarinnar
að marki.
Starf SÁÁ væri merkilegt og til
fyrirmyndar á heimsvísu, ef það
þyrfti ekki að leita á náðir ríkis-
sjóðs heldur byggðist á frjálsum
framlögum, en það er og sýndar-
mennska að ætla sér að taka heið-
ur af því, sem aðrir kosta til. Það
er sannfæring mín, að þeir, sem
hófu starf AA, bæði í Ameríku og
svo hér, hafi ekki látið sér til hug-
ar koma annað en innbyrðis og
utanaðkomandi stuðningur ein-
staklinga, en ekki hins opinbera,
þannig eru verkin merkileg —
ekki öðruvísi.
Hitt er ljóst. að við þessa stofn-
un munu margir beint eða óbeint
fá laun úr ríkissjóði með daggjöld-
unum og að vafalaust verða þar
margir „fínir alkóhólistar" á laun-
um við stofnunina án vinnuskyldu,
því margir alkóhólistar nenna yf-
irleitt ekki að vinna.
Því má bæta við, að það hefur
verið landlægt hjá okkur að sýna
áfengisgeðsjúkum sérstaka lin-
kind og söm hefur afstaðan verið
gagnvart lækningum á drykkju-
sjúkum, þar virðist nefnilega hafa
gleymst að til er mjög áhrifarík og
um leið með öllu hættulaus með-
ferð, Þórðaraðferðin svokallaða,
eða öllu heldur vegna umræddrar
linku, hefur ekki þótt rétt að beita
henni. Hefði það verið gert, hefði
bæði mátt spara fé og húsnæði.
Hroðalegur glæpur
gagnvart sjálfum sér
Að endingu aðeins þetta. Áfengi
verður ekki þurrkað út úr heimin-
um, bindindi er það, sem hver
maður verður að gera upp við
sjálfan sig — hvers vegna telja
sumir sig þurfa að hafa vit fyrir
öðrum?
Aðalatriðið er að læra að um-
gangast vín. Mér þykir sorglegt,
þegar menn hafa farið þannig með
sjálfa sig gagnvart áfengi, að þeir
geti ekki neytt víns á réttan hátt
við viðeigandi tækifæri — það er
hroðalegur glæpur gagnvart sjálf-
um sér. Hóflega drukkið vín auð-
veldar alla viðkynningu. Vínlaus-
an mannfagnað vantar alla upp-
ljómun — og þetta var ljóst í
brúðkaupinu í Kana.
Og í þessu sambandi er rétt að
minnast orða Einars Benedikts-
sonar:
Bannid er foreldri saka og syndar
sálin í freistni er dyggdanna móðir
lífið frá dufti til drottins myndar
dafnar í frelsi við skaraðar glóðir.
Tilgangurinn
helgar meðalið
Það hefur sem betur fer verið
fátítt að þurft hafi að efna til
landssöfnunar eða þjóðarátaks,
eins og fínna þykir að kalla það,
þegar safnað er til bágstaddra eða
fólks sem á um sárt að binda
vegna slysfara eða náttúruham-
fara. Eitt frægasta dæmi slíks er,
þegar danskir Oddfellowar efndu
til landssöfnunar í Danmörku í
lok síðustu aldar til þess að byggja
spítala fyrir holdsveika á Islandi,
sem reistur var í Laugarnesi, sæll-
ar minningar. Ástand í þeim mál-
um var þá geigvænlegt og það var
danskur læknir, sem hafði fengið
það verkefni að kynna sér ástand
heilbrigðismála okkar, sem benti á
hið ískyggilega ástand og þann
háska, sem yfir vofði. Hreinskilin
frásögn hans vakti gremju margra
yfirlætisfullra íslendinga, sem
töldu lækninn vera að rógbera
þjóðina, en það var öðru nær.
Þetta framtak Oddfellowanna
dönsku og hins unga læknis var
tákn um bróðurþel og velvilja
milli þjóðanna.
Stundum hefur verið efnt til
landssöfnunar, þegar um stórslys
hefur verið að ræða og þá venju-
lega sérstökum opinberum aðilja
falið að vera til trausts og ábyrgð-
ar.
Framtak Sambands ísl. berkla-
sjúklinga er frægt langt út fyrir
landsteina og þar hefur kapp verið
með forsjá.
Þjóðarátak Krabbameinsfélags
fslands er á sama hátt til fyrir-
myndar og ekki rekið með því
offorsi, sem einkennt hefur fjár-
plógsherferð SÁÁ, þar sem til-
gangurinn einn hefur virst helga
meðalið, sem sé að geta í vaxandi
mæli fengið fé úr ríkissjóði á
kostnað almennings í landinu.
Þjóðin hefur verið blekkt á
margan hátt og því er t.d. haldið
fram að sú starfsemi, sem rekin er
nú á Silungapolli, verði að hætta
þar í haust. Vitað er að Vatnsveita
Reykjavíkur vill láta leggja niður
starfsemi á Silungapolli í nánustu
framtíð, að þessi starfsemi standi
á götunni í haust, eins og gefið
hefur verið í skyn, er fjarri sanni.
Á árinu 1977 voru sett lög um
fjársafnanir og var það vel. Hins
vegar eru þau lög mjög ófullkomin
og ná skammt. Setja þyrfti
strangari ákvæði um það hvenær
heimila skuli slíkar aðferðir og
beitt hefur verið. Einnig að
tryggja að fólki verði ekki stillt
upp við vegg líkt og gerst hefur.
Skrif þessi eru orðin lengri en
ætlun var og er því rétt að slá botn
í þau, enda þótt freistandi væri að
benda á þau mörgu svið heilbrigð-
is- og menningarmála, þar sem
miklu meiri nauðsyn er á stuðn-
ingi almennings, en það bíður
e.t.v. betri tíma. Þannig fyndist
mér við hæfi, að það fólk, sem
staðið hefur í því að koma upp og
reka athvarf fyrir börn og maka
áfengissjúkra, fengi skerf af því,
sem eftir verður af söfnunarfénu,
þegar einkafyrirtækið hefur feng-
ið sinn hlut.
Rétt er og að taka fram, að
grein þessi var samin til flutnings
í hljóðvarpi, og ber þess merki —
en þar var ekki því frjálslyndi til
að dreifa að leyfa mætti gagnrýni
á það hve illa hefur tekist um
þjóðarátak þetta — sefjunin getur
orðið mögnuð með okkar þjóð.
Hitt má ekki misskiljast, að sem
aðrir óskar undirritaður þess að
AA-samtökunum verði áfram
ágengt í verki og að rekstur SÁÁ á
lækningastöð takist með þeim
hætti, sem vera ber og í fullu sam-
ráði við heilbrigðisstjórnina.
Skólahljómsveit Neskaupstaðar hélt tónleika fyrir utan félagsheimilið Herðubreið.
Myndir tók Kjartan Aðalsteinsson.
17. júní dagskráin flutt
undir þak á Seyðisfirði
SeyðLsfirði, 20. júní.
Vegna úrkomu fyrri hluta dags,
fóru hátíðahöld á þjóðhátíðardag-
inn fram innanhúss, en þó stytti
upp seinni partinn og þegar dag-
skrá lauk í félagsheimilinu, Heröu-
breið, var komið indælis veður.
Dagana 17.—19. júní hélt
Steinþór Eiríksson frá Egilsstöð-
um málverkasýningu hér á Seyð-
isfirði. Aðsókn var góð og seldust
margar myndir Steinþórs.
Knattspyrnukappleikur var
milli Hugins, Seyðisfirði og HSÞ,
Þingeyjarsýslu þann 18. júní og
lauk leiknum með sigri Hugins,
2:0. Einnig var knattspyrnuleik-
ur í 5. flokki milli Hugins og
Austra, Eskifirði og lauk honum
með sigri Hugins, 2:1.
Kirkjukór Grenivíkurkirkju
kom hér ásamt sr. Bolla Gústavs-
syni og hélt messu þann 19. júní
og sama dag kom einnig Skóla-
hljómsveit Neskaupstaðar og
hélt tónleika fyrir utan félags-
heimilið.
Þá lagði togarinn Gullver NS
12 upp í sína síðustu ferð frá
Seyðisfirði. Gullver er 330 rúm-
lestir, og var hann smíðaður i
Danmörku 1968. Skipið siglir til
Flekkfjord í Noregi, en það var
selt skipasmíðastöð þar upp í
verð nýs togra sem verður af-
hentur í byrjun júlí.
FrétUriUri.
Steinþór Eirfksson frá Egilastöðnm vlð eltt verks sinna.
Togarinn Gullver leggur upp (sfnn sfðnstn ferð frá Seyðisfirði.
Fjallkonan
i
1
Ungir Seyðfirðingar skemmU sér f félagsheimilinu.
Seyðisfirði, Ólaffa Þ. Stefánsdóttir.