Morgunblaðið - 10.07.1983, Blaðsíða 4

52
MORGUNBLAÐIÐ, 8UNNUDAGUR 10. JÚLÍ 1983
Andlegt mikilmenni
Bókmenntír
Ævar R. Kvaran
Martinus:
UPPHAF KÖLLUNAR MINNAR.
Útg. Martinus Institut,
Kaupmannahöfn, 1983.
Þýðandi: Þorsteinn Halldórsson.
Ég hef haldið fram þeirri skoð-
un, að líklegt sé að skilyrði til
sálræns þroska og andlegra fram-
fara ættu að vera sérstaklega góð
á þessu landi. Rök mín fyrir þessu
eru fyrst og fremst þau, að land-
námsmenn gátu tekið sér bólfestu
hér án blóðsúthellinga. Hér voru
engir fyrir, nema nokkrir írskir
munkar, sem leitað höfðu athvarfs
hér norður við Dumbshaf í
óbyggðu landi til þess að geta
þjónað Guði sfnum í friði án af-
skipta hins lágþróaða mannkyns.
Þeir hafa orðið að sýna mikið
hugrekki til þess að komast
hingað norður til þessarar af-
skekktu eyju. Við höfum ríkar
heimildir um veru þeirra hér,
enda bera ekki svo fáir staðir á
landinu nöfn til minningar um þá.
En þegar hinir herskáu og
stoltu víkingar Noregs töldu sig
ekki hafa nægilegt frelsi í heima-
landi sínu og höfnuðu þvi að lúta
valdi jafningja sinna, þá völdu
þeir að ráða sér sjálfir og leysa
vandamál sitt með því að setjast
að á þessari óbyggðu eyju norður í
Dumbshafi, sem þeir síðar gáfu
nafnið ísland. Á þeim dögum voru
norrænir víkingar meðal herská-
ustu manna f Evrópu og vöktu
hvarvetna skelfingu þar sem þeir
fóru með ránum og gripdeildum.
Þegar einmitt slikir menn tóku
að setjast að hér á landi, þá hafa
hinir kristnu, trúuðu, írsku munk-
ar talið, að þessi eyja yrði þeim
ekki griðland til frambúðar og
fluttust héðan aftur á brott.
En það fara hins vegar engar
sögur af því, að víkingarnir forfeð-
ur okkar hafi orðið að drepa þessa
menn til þess að ná hér fótfestu.
Til þess voru þessir frumbyggjar
landsins of fáir. Þeir virðast þvf
hafa farið í friði.
En einmitt þetta reyndist mjög
óvenjulegt um töku íslands. Víð-
ast annars staðar fundust fyrir
frumbyggjar í herteknum löndum,
sem hvítir menn kúguðu og drápu
þúsundum saman, eins og sagan
ber með sér. Hvernig var til dæm-
is farið með indíánana f Amerfku?
Og hvernig fara hvítir, svokallaðir
kristnir menn, með svarta menn
og hörundsdökka í Suður-Afríku?
Hvort sem menn gera sér grein
fyrir því eða ekki, þá er það svo, að
á stöðum þar sem styrjaldir hafa
verið háðar er löngu eftir að þeim
er lokið að finna hugsanagerfi,
sem skapast hafa, sökum ótta þess
og haturs, sem manndráp vekja.
Hér á landi hafa aldrei verið slík-
ar styrjaldir, ekki einu sinni þegar
landið var numið, þess vegna eru
slík hugsanagerfi ekki hér á landi.
Þess vegna er sálrænt andrúmsloft
hér hreinna en víðast annars staðar í
heiminum. Hér er um landkosti að
ræða sem fæstir vita nokkuð um.
Það er og annað sem styður að
þessu, en það er sú sannreynd, að
óvíða á hnettinum er að finna
óspillta náttúru á jafnstórum
svæðum og á íslandi.
Þetta finnur sálrænt fólk sem
hingað kemur. Hinn innblásni
MartÍMH
spekingur Martinus var þar engin
undantekning. Hann kom hvað
eftir annað til Islands einmitt til
þess að njóta þessara merkilegu
landkosta. Honum var það ekki
minna virði en okkur íslendingum
f sólarlitlu landi að dveljast um
tíma í sólarlöndum okkur til
hressingar.
Ég hygg að annar eins andans
maður og Martinus hafi ekki
fæðst á Norðurlöndum síðan Swe-
denborg var uppi (d. 1772). Mart-
inus yfirgaf þennan heim fyrir
þrem árum níræður að aldri í
fullu andlegu fjöri. En hann var
gjörólíkur hinum mikla Svía Swe-
denborg, sem var biskupssonur og
hlaut alla þá beztu menntun, sem
fáanleg var í Evrópu á hans tíma.
Hann skrifaðist á við Goethe,
Kant og ýmsa aðra af lærðustu og
vitrustu mönnum síns tfma. Að
fjölhæfni minnti Swedenborg á
snillinga endurreisnartfmabilsins,
eins og Leonardo da Vinci eða
hina fornu spekinga Hellena.
Enda var hann af mörgum kallað-
ur Aristoteles Norðurlanda. Hann
var doktor í heimspeki, stærð-
fræðingur, eðlisfræðingur,
stjörnufræðingur, steinafræðing-
ur, líffærafræðingur og líffræð-
ingur, svo eitthvað sé nefnt.
Erfitt er að hugsa sér ólíkari
mann þessum snillingi en Martin-
us hinn danska. Hann mátti heita
óskólagenginn með öllu, svokall-
aður ómenntaður maður og
óþekktur öllum til þrítugs aldurs.
En þá tóku að gerast undarleg at-
vik.
Það bar til með þeim hætti, að
dag nokkurn kom Martinus, al-
gjörlega ólesinn og fávís þrítugur
maður, inn til manns, sem hann
þekkti ekki neitt, til þess að fá að
láni bók um guðspekileg efni.
Þannig var mál með vexti, að
Martinus vann f skrifstofu og einn
starfsbræðra hans þar benti hon-
um á þennan mann, því hann var
einnig sjálfur að lesa guðspeki-
bækur hans. Þessi starfsbróðir
Martinusar hafði vakið athygli
hans á þessum bókmenntum.
En einmitt á þessum tíma var
nývöknuð í Martinusi mjög sterk
þrá eftir andlegri þekkingu, ásamt
knýjandi þörf til þess að geta
framkvæmt eitthvað meira en það
eitt að skrifa tölustafi (sem var
atvinna hans). Hann hafði því
fengið áhuga á nefndum bók-
menntum, og svo var starfsbróður
hans að þakka, að hann fékk vin-
samlegt heimboð frá áðurnefndum
manni.
Eftir stundar samræður fór
Martinus svo frá þessum manni
með bók um guðspeki undir arm-
inum og hljóminn af kveðjuorðum
hans í eyrum: „Þér skuluð sjá, að
þér verðið bráðum kennari minn.“
Og spádómur þessa manns rætt-
ist. Hann las alls ekki alla bókina.
Martinus man það eitt, að það sem
hann las kom honum til þess að
hugsa til Guðs.
Og kvöld eitt, þegar hann reyndi
þetta, varð hann fyrir reynslu,
sem af hreinlega sálrænum ástæð-
um gerði honum algerlega ókleift að
halda ifram lestri bókarinnar. Enda
var vitund hans þá sjálf orðin ótæm-
andi andleg uppspretta, svo að lestur
hvers konar bókmennta varð þarf-
laus með öllu.
{ þessu umbreytta ástandi, sem
hér hefur verið lýst fór Martinus
aftur til hins víðlesna vinar síns
til þess að skila honum bókinni.
Þarinig varð sá maður einnig vitni
að þessu breytta ástandi, svo og
félagar Martinusar í skrifstofunni
og allir aðrir nánir kunningjar þá
og síðar. Þessi með öllu ómenntaði
danski skrifstofumaður varð
þannig sjálfur lifandi vitnisburð-
ur um það, að maður getur öðlast
þekkingu eftir öðrum leiðum en hin-
um venjulegu ytri og sýnilegu, sem
öllum öðrum eru óhjákvæmilega
nauðsynlegar. Hér varð Ijóst, að
undramáttur upplýsingarinnar
megnar að yfirskyggja til fulls fávfs-
an mann og veita honum yfirburði í
æðstu vizku, þekkingu og staðreynd-
um lífsins eða trúarlega upplýsingu,
algerlega án bóklegrar fræðslu eða
þekkingar og rannsókna annarra.
Þetta fólk varð því tuttugustu aldar
áhorfendur að tilvist heilags anda.
Því hlotnaðist að sjá opinberanir for-
tíðarinnar endurtakast í núlifandi
holdi og blóði. Urðu vitni að þvf,
hvernig vizkan verður til.
Það var eitt kvöldið, þegar
Martinus var að íhuga hugtakið
„Guð“ eftir leiðbeiningum bókar-
innar, sem hann hafði að láni, að
hann komst skyndilega í mjög
undarlegt ástand, sem lýsti sér í
því, að honum þótti hann vera
staddur frammi fyrir einhverju
ósegjanlega háleitu. Örsmár ljós-
depill birtist í fjarska. Hann hvarf
sem snöggvast, en á næstu sek-
úndu kom hann aftur í ljós, en nú
miklu nær. Sá Martinus þá, að
ljósið stafaði af Kristsmynd í
skínandi björtu ljósi með bláu
fvafi.
Þá varð hlé á sýninni og þótti
Martinusi sem hann væri i
myrkri. En svo lýsti sama myndin
upp umhverfið á ný. Hann lýsir
því í bókinni Upphaf köllunar minn-
ar með þessum orðum:
„Ég horfði beint inní eldlega
Kristsmynd, sem skein eins og sól
og kom beint til mín með útréttum
örmum, eins og hún ætlaði að
faðma mig að sér. Ég var gersam-
lega lamaður. Án þess að geta
hreyft mig hið minnsta, starði ég
á hina geislandi veru, sem nam
rétt við augu mín. Myndin var nú
komin fast að mér, en hún hélt
áfram og á næsta andartaki gekk
hún beint inní mitt hold og blóð
Undursamlega háleit tilfinning
gagntók mig. Lömunin var iiorfin.
Hið guðdómlega ljós, sem þannig
hafði tekið sér bólfcstu í mér,
veitti mér hæfileika til þess að sjá
útyfir heiminn. Og sjá, meginlönd,
fjöll og dalir böðuðust i ljósi frá
mér sjálfum. í hinu hvíta ljósi
breyttist jörðin í „Guðs ríki“; lýsti
og Ijómaði stöðugt í heila mínum
og taugum."
í þessari sömu bók lýsir Martin-
us svo hámarki þessara skynjana
sinna í því sem hann kallar Gullnu
eldskírnina. Það er afar fögur lýs-
ing og athyglisverð.
Ég sé fyrir mér greinda lær-
dómsmenn, sem bundnir eru af
efnishyggjusjónarmiðum hrista
kollinn, eins og þeir vildu segja:
„Já, þetta er nú ekkert nýtt. Það er
til fólk um víða veröld, sem þykist
sjá merkilegar sýnir. En þetta er
ekkert annað en ofskynjun, sem
stafar af taugaveiklun, eða jafnvel
notkun vitundarbreytandi eitur-
efna." Slíkt er vafalaust rétt í
ýmsum tilfellum. En hvernig er þá
hægt að átta sig á því hvort um
raunverulegar sýnir er að ræða
eða ofskynjanir? Það sem ekki
skiptir minnstu máii í þeim efnum
er að ganga úr skugga um það,
hvort viðkomandi tekur einhverj-
um verulegum breytingum í lífs-
háttum sínum í samræmi við þær
háleitu skynjanir, sem hann þyk-
ist hafa orðið fyrir eða ekki.
Martinus skiptir það alls engu
máli hvort menn trúa frásögnum
hans af þessum stórkostlegu
skynjunum eða ekki, því hann er
gersamlega laus við allt, sem kalla
mætti metnað og sækist sízt af
öllu eftir persónulegri frægð. En
vegna þeirra, sem kynnu að velta
fyrir sér sannleiksgildi þessara
frásagna hans skal þetta tekið
fram.
Þessum vitrunum Martinusar
fylgdi svo stórkostleg breyting á
þessum fávísa og ómenntaða
manni, að með eindæmum má
telja. Hann breyttist á svipstundu
í stórvitran speking, sem ekki þarf
á neinum heimildum eða upplýs-
ingum að halda. Hann hefur öðl-
ast djúpstæða þekkingu á gjör-
vallri tilveru mannsins, dýranna
og náttúrunnar; samhenginu í lífi
þessara vera og tilgangi lífsins.
Eftir það var Martinus siskrif-
andi og hélt fjölda fyrirlestra,
m.a. hér á íslandi. Eftir hann ligg-
ur fjöldi rita, en meginritverk sitt
skrifaði hann þó á árunum
1932—1960. Það ber nafnið Bók
lífsin.s og er í 7 bindum. í heims-
fræði sinni, sem hann öðlaðist
fulla þekkingu á í vitrunum sín-
um, sýnir hann framá hvernig al-
heimurinn, jafnt hinn efnislegi
sem hinn sálræni, myndar í heild
ákveðna heimsvitund, sem felur í
sér allt líf. Og hvernig þessi allt-
umlykjandi og lifandi alheimur
byggist á ákveðnum, óbifanlegum
lögmálum.
Sitt af hverju úr ritverkum
Martinusar hefur verið þýtt á ís-
lenzku, en það gerði Þorsteinn
heitinn Halldórsson prentari for-
kunnarvel. Af því má nefna
Heimsmyndin eilífa, i tveim bind-
um og samsvarar sennilega fyrsta
bindinu úr Bók lífsins, og Leiðsögn
til lífshamingju i tveimur bindum,
sem inniheldur 40 fyrirlestra
Martinusar um lífið og tilveruna.
Ég hygg að útgáfufyrirtækið Leift-
ur hafi gefið út allt sem enn hefur
birzt eftir Martinus á íslenzku, og
á fyrirtækið þakkir skyldar fyrir
það framtak.
Bókin, sem hér hefur aðallega
verið til umræðu, Upphaf köllunar
minnar eftir Martinus var prentuð
af Leiftri eftir ósk og á kostnað
Ingibjargar Þorgeirsdóttur, sem
er mjög hrifin af kenningum
Martinusar. Ég færi henni þakkir
fyrir þetta framtak. En þessa bók
var Þorsteinn einnig búinn að
þýða áður en hann skipti um
heimkynni.
ERFRAMTÍÐIN
Nú bjóðum við þak og veggklæðningar úr stáli með inn-
brenndum litum, hvítt, brúnt og rautt.
Plöturnar eru 1.07 m á breidd. Lengd að óskum kaupanda allt að 10 m.
klæðningarbreidd er 1 m.
Klæðningsstálið er auðvelt í uppsetningu og hefur viðurkennda yfir-
borðsáferð. Við afgreiðum alla fylgihluti t.d. við glugga, hurðir, horn, enda-
samskeyti og kyli á þök.
Afgreiðum pantanir á 2 dögum.
Verðið er með því ódýrasta sem þekkist á þessu sviði.
Leitið nánari upplýsinga í síma 33331.
B.B. BYGGINGAVÖRUR HF
SUOURLANDSBRAUT 4. SÍMI 33331.