Morgunblaðið - 10.07.1983, Blaðsíða 14

62 MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JÚLÍ 1983
Afmæliskveðja:
Halldóra Þórólfs
dóttir - Níræð
Halldóra fæddist 10. dag júlí-
mánaðar árið 1893. Fæðingarstað-
ur hennar var Hólmasel í Gaul-
verjabæjarhreppi, Árnessýslu. En
þar bjuggu foreldrar hennar, Ing-
veldur Nikulásdóttir ættuð úr
Árnesþingi og Þórólfur Jónsson
ættaður úr Borgarfirði.
Bráðung að árum fer hún til
Eyja og er orðin þar heimilisföst
16 ára gömul. Halldóra var hepp-
in, hún hlaut vist í Byggðarholti
hjá þeim sæmdarhjónum Ólöfu og
Antoníusi, er þar bjuggu um langa
hríð.
í nágrenni við Byggðarholt stóð
húsið Steinholt. Þar rak þá skó-
smíðaverkstæði Þorsteinn
Hafliðason, kunnur borgari í Eyj-
um um árabil. Guðjón, bróðir
Þorsteins, hafði verið í læri hjá
honum, fyrst í Reykjavík og síðar
í Eyjum.
Eins og gefur að skilja, þá gekk
Halldóra oft um hlað í Steinholti.
Fyrir innan gluggan vann hinn
ungi skósmiður. Augu þeirra
mættust og úr varð hjónaband, er
stóð í 51 ár, eða þar til Guðjón
andaðist 13. júlí 1963 í sjúkrahús-
inu í Eyjum. Hjónaband þeirra
gaf af sér 11 börn, þau eru: Ingólf-
ur, Trausti, Guðbjörg, Auður,
Haraldur, Rebekka, Elísabet,
Óskar, Anna, Ester og yngstur er
Hafliði. Af þessum stóra hópi eru
öll á lífi nema Rebekka, er lést um
aldur fram í blóma lífsins. Systk-
inin frá Skaftafelli hafa öll giftst
og átt börn. Beinir afkomendur
Halldóru eru 117.
Heimili þeirra Guðjóns stóð
lengst af að Skaftafelli, Vest-
mannabraut 62 í Vestmannaeyj-
um. Þar ólust öll börnin upp.
Guðjón Hafliðason kom til Eyja
árið 1908. Stundaði hann skósmíði,
með Þorsteini bróður sínum á
vetrum, en reri frá Austfjörðum á
sumrum.
Árið 1915 kaupir Guðjón hlut í
vb. Mýrdæling VE 177 og er hann
formaður með þann bát í 14 ár, við
góða orðstýr. Árið 1929 kaupir
hann ásamt félögum sínum og
mági, Ingvari frá Birtingaholti,
nýsmíðaðan bát í Danmörku og
hlaut hann nafnið Mýrdælingur
VE 284. Með þann happabát er
Guðjón formaður í 11 ár. Guðjón
þótti forsjáll formaður og laginn
fiskimaður. Náði hann oft í mik-
inn afla. Aldrei henti Guðjón slys,
hvorki á bát eða mannskap. Hann
stýrði sínu fleyi ávallt heilu í höfn.
Guðjón hætti útgerð 1947 og vann
uppfrá því hjá Sæfelli undir stjórn
systursonar síns, Guðlaugs Gísla-
sonar alþingismanns, og svo síðar
í hinum stóru frystihúsum í Eyj-
um. Lengst af í Fiskiðjunni.
Eins og gefur að skilja, þá jók
útgerðin á umsvif heimilisins að
Skaftafelli. Reyndi þá á dugnað
húsmóðurinnar, sem hafði undir
forsjá sinni allt að 18 manns á
heimili sínu. Auk þess höfðu þau
nyt af skepnum til heimilisþarfa
og þegar Guðjón var á sjó, þá féll í
hlut Halldóru og barna hennar
hevöflun og þurkun á saltfiski.
I öllum þessum önnum, tók
Halldóra mikinn þátt í félagslífi.
Hún var ein af stofnendum Hvíta-
sunnuhreyfingarinnar á Islandi.
Hún endurfæddist til lifandi trúar
á Jesúm Krist í júlímánuði árið
1921. Hún naut samstöðu Ingveld-
ar, móður sinnar, og síðar Guð-
jóns. Guðjón, ásamt Kristjáni
Jónssyni frá Heiðarbrún voru
fyrstu öldungar, stjórnendur í
Betelsöfnuðinum í Eyjum. Hall-
dóra og Guðjón urðu þeirrar gæfu
aðnjótandi að sjá öll börn sín feta
sama veg trúarinnar, sem þau.
Þar var hvorki vín eða tóbak haft
um hönd og urðu börnin öll stakar
reglumanneskjur. Systkinin frá
Skaftafelli eru öll söngvin og leika
á hljóðfæri. Gátu þau ein sungið
saman í kór og komið opinberlega
fram. Hvílíkur liðstyrkur þeirra
var og er í hreyfingu okkar Hvíta-
sunnumanna verður aldrei metin
til fulls.
Með 90 ár að baki, er Halldóra
ern og heldur heislu sinni furðu
vel. 130 afkomendur hennar og
venslafólk munu halda upp á af-
mælisdag hennar, í Eyjum, í dag.
Anders Wedberg:
A History of Phiiosophy.
Volume I—II.
Antiquity and the Middle Ages
— The Modern Age to Romantic-
ism.
Clarendon Press — Oxford 1982.
Anders Wedberg var prófessor í
heimspeki við Stokkhólmsháskóla
1949—1975. Hann lagði stund á
heimspeki við þann háskóla og
Uppsalaháskóla og við Princeton
og Harvard. Hann kenndi við
Cornell frá 1941—1943. Eftir hann
liggja nokkur rit um heimspeki
m.a. þetta, sem kom út að 3ja
bindi viðbættu á árunum 1958—59
og 1966.
í inngangi segir: „Þótt þróun
þeirra hugmynda, sem venja er að
nefna sögu heimspekinnar, sé að-
eins lækjarsytra í hinni breiðu
móðu menningarinnar ... þá er
efnið of viðamikið til þess að hægt
sé að gera því full skil. í sagn-
fræðiskrifum gildir alltaf ákveðið
val viðfangsefna eða þátta. Þetta
gildir einnig um heimspekisögu."
Valið hefur vissulega verið
þrengt af þeim tilviljunum sem
hafa ráðið því hvað týndist og
glataðist í tímanna rás af þeim
heimspekiritum sem sett voru
saman og hver varðveittust. Eng-
inn veit hvað þau rit sem glötuð-
ust innihéldu . Þess vegna „getur
enginn nokkru sinni vitað ná-
kvæmlega þróun fornrar heim-
speki ... Jafnvel þar sem heimild-
ir eru fyrir hendi, þá verður val úr
þeim meira og minna ókerfisbund-
ið. Óhemju magn miðaldarita er
til staðar dreift um hin fjölmörgu
bókasöfn Evrópu. Enginn hefur
heildaryfirlit yfir hvað er unnið í
Samfögnuður fjölda annarra
mætir Halldóru á þessum degi.
Ég man Halldóru granna og
netta, og það er hún ennþá, konu
sem ávallt var hlaðin störfum, á
öllum sviðum. Hún kunni þá lífs-
list að leggja amstur daglegs lífs
til hliðar. Sótti hún guðsþjónstur
og helgar tíðir manna mest og
best alla tíð í söfnuði sínum í Bet-
el. Stóri hópurinn hennar fylgdi
henni eftir. Setti það svip á þjón-
ustu safnaðarins svo tekið var eft-
ir. Trú og sannfæring Halldóru
var hennar líf og upplifun. Lyfti
það henni upp og gaf henni þrek
til dáða, sér og heimili hennar og
söfnuði til blessunar.
Sá er þetta ritar stendur í þakk-
arskuld til Halldóru frá Skafta-
felli. „Hún var andleg móðir í
ísrael" og sönn fyrirmynd. Fram-
koma hennar skapaði jafnvægi og
festu í safnaðarlífi, sem aldrei
verður fullþakkað. Með virðingu
og þökk og kveðjum frá Hvíta-
sunnuhreyfingunni á íslandi.
Einar J. Gíslason.
þessum fræðum og gefið út og lík-
lega líður langur tími þar til
ástandið í þessum efnum batnar.
Nýrri heimspeki er að mestu leyti
á prenti, en hún er svo viðamikil,
að enginn einn höndlar það allt.“
Mat á heimspekikenningum er
bundið hverjum tíma, eftir daga
Galileos og Descartes hrapaði álit
manna á skólaspeki miðalda mjög
svo og þetta mat hélst út alla ný-
öld og fram á okkar daga, en nú er
þetta að breytast, skólaspekin er
fjarri því að standa að baki heim-
speki nýaldar á fjölmörgum svið-
um.
Höfundurinn einskorðar sig við
þá heimspekisögu, sem hefst með
Grikkjum til forna og framófst í
kristinni heimspeki miðalda og
þróaðist síðan í þeim löndum Evr-
ópu, sem mótuðu evrópska menn-
ingu öðrum fremur. Höfundurinn
segist ekki taka hér með heim-
speki Kínverja, Indverja né araba
og gyðinga.
Höfundurinn fjallar síðan um
þau þemu heimspekinnar, sem
hann velur sem inntak í þessa
sögu, það er merkingafræði, rök-
fræði, vísindaheimspeki og heim-
speki sem snertir tungumál.
Fyrsta bindið spannar söguna frá
Þalesi fram á 14. öld og lýkur þar
með á kristinni heimspeki og
tengslum kristindóms og heim-
speki í hugmyndum Ockhams og
nýjum hugmyndum varðandi
náttúruheimspeki. Annað bindið
hefst á þeim tíma, þegar vísinda-
hyggjan varð trúnni yfirsterkari
og mekanisk heimsmynd tekur að
ryðja sér til rúms og síðan er röðin
Descartes, Spinoza, Leibniz,
Locke, Hume og Kant. Viðbætir
fvltrir um Marx oe Engels.
Fyrirliggjandi í birgðastöð
GALVANISERAÐ
ÞAKJÁRN
Lengdir: 1.8 - 4.0 metrar
Bjóöum einnig lengdir aö ósk kaupenda,
allt aö 12 metrum.
KJÖLJÁRN
lengd 2 metrar - tvær breiddir
SINDRAy rjm .STÁLHF
Borgartúni 31, sími: 27222
Heimspekisaga frá Oxford
JÖFUR HF
Nýbýlavegi 2 - Kópavogi - Sími 42600
Amerískur
og um það þarf ekki fleiri orð.
VerÖ frá kr. 417.000,—
6 manna lúxus bíll
Litir: silfurgrár - dökkgrænn sanseraður
Framdrif - Vél 2200cc - Sjálfskipting - Aflstýri - Aflhemlar - Hituð afturrúða - Electronisk kveikja
Deluxe innrétting - Digital klukka - Fjarstýrður hliðarspegill - Litað gler
il