Morgunblaðið - 10.07.1983, Blaðsíða 10

58
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 10. JÚLÍ 1983
Veröld
TRUAROFSOKNIR
Baha’i-konur hengd-
ar fyrir trú sína
Sahin Dalvand gekk syngjandi til
móLs við böðul sinn. Hún bað fyrir
kveðju til ömmu sinnar og síðan var
hún flutt ásamt níu öðrum konura í
fangelsið í Shiraz þar sem þær voru
hengdar.
Nú er óttast, að Ayatollah
Khomeini og stjórn hans séu að
leggja upp í nýja helför á hendur
mannfólkinu í Iran, að þessu sinni
gegn konum og frelsisbaráttu
þeirra, en Shahin Dalvand og kon-
urnar, sem voru líflátnar með
henni, játuðu trú, sem boðar jafn-
rétti kynjanna.
Fólk, sem aðhyllist Baha’i-trú,
hefur verið ofsótt frá því að
Khomeini komst til valda í íran
árið 1979 og í þess augum var af-
taka kvennanna tíu á dögunum
sérstök atlaga að þeirri jafnrétt-
ishugsjón, sem trúin boðar. Kon-
urnar, sem voru á aldrinum
18—54 ára og einar mæðgur í
þeirra hópi, voru hengdar aðeins
tveimur dögum eftir að sex trú-
bræður þeirra höfðu látið lífið
með sama hætti í fangelsinu. Að
sjálfsögðu kom það fyrir lítið þótt
Reagan, Bandaríkjaforseti, bæði
fólkinu griða, en fréttirnar um
líflát þess bárust út nú fyrir
nokkru síðan.
Fjórum sinnum var konunum
gefinn kostur á að vinna sér það
til lífs að afneita trú sinni en allar
kusu þær heldur að deyja.
Fjölskylda Shahin býr nú í
Newcastle upon Tyne í 'Englandi.
„Við erum harmi slegin vegna
þess, að við höfum misst ástvin en
ef Shahin hefði gengið af trúnni
hefði það verið enn skelfilegra,"
sagði bróðir hennar, Shahram,
sem er 22ja ára gamall.
Shahin, sem var 25 ára gömul,
var handtekin ásamt 40 öðrum í
nóvember sl. Hún bjó hjá ömmu
sinni í borginni Shiraz, en bróðir
hennar segist ekki vita hvaða sak-
ir voru bornar á hana, ef þær voru
þá einhverjar. Shahin var há-
Zarrin og Shahin: var fjórum sinnum boðið líf ef þær afneituðu trú sinni.
skólagengin en hafði aldrei fengið
neina vinnu vegna ofsóknanna á
hendur Baha’i-trúnni.
„Amma min heimsótti Shahin í
fangelsið og frá henni fréttum við,
að Shahin hefði verið dæmd til
dauða ásamt 25 öðrum í leyni-
legum réttarhöldum í febrúar sl.,“
sagði Shahram. „Eitt laugardags-
kvöldið fór amma til hennar og
var leyft að vera hjá henni fram á
nótt þegar farið var með konurnar
til hengingar, syngjandi og biðj-
andi bænir. Foreldrar mínir trega
hana sárt en eru þó mjög hreyknir
af henni. Við erum hreykin af
henni vegna þess, að hún brást
ekki trúnni."
Önnur kona, sem líflátin var
með Shahin, Zarrin að nafni, átti
einnig sína nánustu ættmenni í
Englandi en þau vilja ekki ljóstra
upp eftirnafni hennar af ótta við,
að ættingjum þeirra í íran verði
þá hætta búin.
Zarrin, sem var 28 ára gömul,
bjó í Shiraz eftir að hafa lokið
námi við háskólann ( Teheran.
Hún var handtekin fyrir átta
mánuðum og var ástæðan sú, að
BATAVONIR
Krabbinn úr sögunni
eftir tuttugu ár
Ef marka má fyrirheit, sem brezk rannsóknastofnun hefur gefið, virðist
bjart framundan í heilbrigðismálum. Samkvæmt þeim líða ekki tuttugu
ár þar til komin veröa á markað lyf, sem ráða niðurlögum krabbameins.
Stofnun sú sem hér um ræðir heitir Office of Health Economics, en
fyrirtæki í lyfjaiðnaði kosta starfsemi hennar.
Stofnunin sendi frá sér skýrslu
nú fyrir skömmu þar sem þessar
upplýsingar komu fram. Sagði þar
ennfremur að innan tíðar yrði ef
til vill litið á krabbamein sem eins
konar svip aftan úr forneskju á
sama hátt og nú er litið á berkla og
skarlatssótt.
George Teeling Smith prófessor
og forstöðumaður stofnunarinnar
sagði við þetta tækifæri: „Að okkar
mati erum við komin vel á veg með
að öðlast fullkomna yfirsýn yfir
sjúkdóma, sem við ráðum ekki við
ennþá. Enn það á ekki langt í land.
í þessu sambandi má einkum
nefna krabbamein. Innan 20 ára
mun lyfjaiðnaðurinn geta fram-
leitt lyf, sem ráðið geta niðurlög-
um margra tegunda krabbameins."
í skýrslunni segir einnig að fyrir
næstu aldamót muni hugsanlega
verða hægt að ráða við sykursýki
hjá börnum og unglingum, Park-
insonsveiki og liðagigt. Einnig eru
möguleikar á að koma í veg fyrir
ýmiss konar geðsjúkdóma í náinni
framtíð svosem eins og geðklofa og
sturlun á efri árum.
Þessar miklu framfarir eru
mögulegar vegna þróunar í lyfja-
iðnaði, sem byggir á uppgötvunum
vísindamanna.
— DAVID FLETCHER
hún hafði frætt ungt fólk um
Baha’i-trúna. Að því er mágur
hennar, Dariush, segir, þá fékk
móðir hennar að vera hjá henni
þar til hún var flutt til aftökunn-
ar. Móðir Zarrin sagði Dariush frá
dauða dóttur sinnar.
Hann segir: „Það var undarlegt
hvað hún var sterk. Hún sagðist
hafa kysst reipið, sem Zarrin var
hengd með — einn koss fyrir
hvern í fjölskyldunni. Hún var ein
af fáum, sem fengu að sjá líkið.
Við höldum að Zarrin hafi verið
pyntuð. Tengdamóðir mín sá lík-
ama hennar og við erum viss um,
að hún var að hlífa okkur með því
að segja ekki frá því.“
Síðan klerkarnir komust til
valda í íran fyrir fjórum árum,
hafa a.m.k. 5.000 manns verið tek-
in af lífi, sem vitað er um, og þar
af um 170 Baha’i-trúarmenn. Eng-
inn veit hins vegar hve margir
menn úr þessu trúfélagi, sem telur
um 300.000 manns í íran, hafa ver-
ið drepnir af óaldarlýð, sem hefur
haft trúna að yfirskini fyrir morð-
unum en í raun aðeins verið að
sækjast eftir eignum fólksins.
Einu sinni kom það fyrir, að
bændakona , sem var kastað á bál
lifandi ásamt manni sínum, lifði
nógu lengi til að segja frá því, að
árásarmennirnir hefðu verið
nágrannar hennar. Sum líkanna
hafa borið þess merki, að fólk hef-
ur verið pyntað, fingur brotnir,
limir skornir af, brennimerkt og
stundum pyntað með rafmagni.
Þar sem hjónabönd Baha’i-trú-
armanna eru ekki viðurkennd í fr-
an eru konurnar í söfnuðinum oft
sakaðar um vændi auk annars.
Baha’i-trúin, sem um tvær
milljónir manna játa í 173 lönd-
um, er reist á kenningum persn-
esks kaupmanns, sem Bab kallast
(Hliðið). Presta hafa þeir enga og
kenna, að Móses, Zaraþústra,
Búdda, Kristur, Múhameð, Bab og
Baha ’U’Ullah hafi allir verið
„guðlegir leiðbeinendur" á leið
mannanna til frelsunar. í augum
múhameðsmanna er þessi kenning
hin hræðilegasta villutrú þar sem
þeir trúa því, að Múhameð hafi
verið síðastur spámannanna.
Baha’i-trúarmenn hafa líkar
skoðanir og áhangendur Múham-
eðs á áfengi, hreinlífi og helgi fjöl-
skyldulífsins, en hins vegar bann-
ar trúin þeim að taka þátt í
stjórnmálum og boðar jafnrétti
konunnar og einkvæni.
- MICHAEL SIMMONS
HANDTOKUR
Svartur dagur
í sögu svörtu
sauðanna
ÍTALIR eru hjátrúarfullir eins og fleiri, en hjá þeim er 17. dagur
mánaðarins óhappadagur í stað þess 13. víðast hvar. Og föstudagurinn
17. júní, varð ýmsum af þeim ítölum, sem gengið höfðu á hönd mafíufé-
lagsskapnum Camorra í Napólíu, hinn mesti mæðudagur.
Þennan dag lét lögreglan til
skarar skríða gegn þeim og ýms-
ir borgarar, sem töldu sig hafna
yfir allan grun, voru handteknir
samkvæmt nýjum lögum sem
beint er gegn mafíusamtökun-
um. Var þeim gefið að sök að
vera félagar í glæpasamtökun-
um Nuova Camorra Organizz-
ata, en formaður þeirra er hálf-
bilaður náungi að nafni Raffaele
Cutolo. Hann gengur undir
nafninu Don Raffaele á máli
samtakanna.
Gefnar voru út rösklega 850
handtökuheimildir, en handtök-
urnar urðu samt ekki svo marg-
ar, því að 337 hinna ákærðu voru
þegar bak við lás og slá.
Þessar aðgerðir tókust frá-
bærlega miðað við það sem
gengur og gerist á ítaliu. Hand-
tökur fóru fram samtímis í 33
borgum.
Lögreglan hafði skipulagt að-
gerðirnar út í æsar og var ætl-
unin að hefjast handa aðfarar-
nótt laugardags. En fréttir af
því, sem í vændum var bárust
út, og neyddist lögreglan til að
flýta aðgerðum. Eigi að síður
urðu fréttirnar til þess að ýmsir
komust undan. Aðeins hafa ver-
ið birt nöfn eins eða tveggja af
þeim sem tókst að flýja. Um
aðra er fátt vitað, en búast má
við að þeir séu af ýmsu sauða-
húsi eins og hinir sem lögregl-
unni tókst að handsama, eða allt
frá virðulegum bæjarráðs-
mönnum til nánustu samstarfs-
manna Don Raffael, en hann
hefur stjórnað starfsemi sam-
takanna úr fangaklefa á Mið-
Ítalíu síðustu fjögur árin.
Lögreglan hefur haldið áfram
að taka höndum fólk úr Cam-
orra-samtökunum, sem hefur
hafzt við í mörgum fylgsnum
víðs vegar um landið. I sumum
þessara fylgsna hafa fundist
stóreflis vopnabúr.
Fangarnir eru látnir dúsa í
Poggio Reale-fangelsinu í Nap-
ólí. Þar munu 400 af 3.000 með-
limum samtakanna þola súrt og
sætt saman í sérstakri álmu.
Harðsvíraðir glæpamenn með
langa sakaskrá munu deila þar
kjörum með fulltrúum fjöl-
margra starfsstétta. Þar á með-
al eru lögfræðingar, fjármála-
menn, kaupsýslumenn, stjórn-
málamenn, iðnrekendur, blaða-
menn, listamenn, skemmtikraft-
ar, sjónvarpsstjörnur,
framkvæmdastjóri knattspyrnu-
liðs og meira að segja fulltrúar
hins andlega valds — prestur og
nunna.
Mesta undrun vakti handtaka
Enzo Tortora, en hann er ein
skærasta sjónvarpsstjarnan á
Ítalíu. Hann hefur verið ákærð-
ur fyrir aðild að vopna- og eit-
urlyfjasölu á vegum Camorra.
Tortora hefur hingað til aðeins
verið að góðu kunnur, og hann
heldur ákaft fram sakleysi sínu.
Á Ítalíu kemur það svo sem líka
fyrir að saklausir menn séu
handteknir í nafni réttvísinnar
vegna orða „iðrandi" syndara,
sem vilja vekja á sér athygli.
Það var syndaselur af þessu
tagi sem leiddi lögregluna á spor
samtakanna. Hann heitir Pasqu-
ale Barra og hefur gengið undir
nafninu „Skepnan" í samtökun-
um. Hann er fertugur að aldri og
hefur lengi verið hægri hönd
Don Raffaele.
Enn er ekki fullljóst, hvers
vegna Barra ákvað að leysa frá
skjóðunni, en hann hefur setið í
fangelsi um hríð. Svo virðist þó
sem hann hafi talið sig vera fall-
inn í ónáð hjá foringjanum og
því óttast um líf sitt. Og sá ótti
er heldur ekki með öllu ástæðu-
laus, því að Raffaele er talinn
hafa látið myrða um þúsund
manns á síðastliðnum fimm ár-
um.
- PETER JAROCKI