Morgunblaðið - 06.08.1983, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. ÁGÚST 1983
31
Til sveitar mátti ekki leita, það
var bannorð hjá þessari stoltu
fjölskyldu, en þau þáðu með þökk
hjálp frá vinum og vandamönnum.
Úr þessum jarðvegi uxu þessi
systkini þar til þau fluttust árið
1912 til Suðureyrar við Súganda-
fjörð með foreldrum sínum. Krist-
ey hefur alið allan sinn aldur þar
síðan, en 9. október árið 1926 gift-
ist hún eftirlifandi manni sínum,
Sturlu Jónssyni, þeim merka at-
hafna- og félagsmanni, sem all-
flestir Vestfirðingar kannast við.
Auk þess að hafa á yngri árum
verið harður sjósóknari ýmist sem
skipstjóri hjá öðrum eða á eigin
bát, stóð hann fyrir stórútgerð og
fiskverkun eftir að hann fór í
land. Á félagsmálasviðinu má m.a.
nefna að hann var bæði í senn
hreppstjóri og oddviti sveitar-
stjórnar Suðureyrarhrepps um
áratugaskeið og var heiðraður af
sveitungum sínum með því að gera
hann að fyrsta heiðursborgara
Suðureyrar.
Einnig má nefna að Sturla var
forseti Fjórðungssambands Vest-
fjarða í hálfan annan áratug. Hér
hef ég aðeins nefnt nokkur af hin-
um fjölmörgu trúnaðarstörfum
sem á hann hlóðust. Þau Kristey
og Sturla eignuðust 5 mannvænleg
börn, en þau eru: Eva, maki Guðni
Þorvaldur Jónsson, búsett í
Reykjavík. Kristín, maki Guð-
björn Björnsson, búsett á Suður-
eyri. Jón kvæntur Sigurbjörgu
Björnsdóttur, búsett í Reykjavík.
Eðvar, kvæntur Arnbjörgu
Bjarnadóttur, búsett á Suðureyri.
Að framangreindu má sjá að þessi
móðursystir mín hefur haft í nógu
að sýsla um dagana og var hið um-
fangsmikla heimili hennar rómað
fyrir reisn og gestrisni. Kristey
tók einnig mikinn þátt í félagslífi
staðarins og var um árabil for-
maður Kvenfélagsins Ársól sem
vann mikið að menningar- og
framfaramálum sveitarfélagsins.
En formennskunni í því félagi
varð hún að hafna árið 1950 vegna
alvarlegs sjúkdóms, sem hún fékk,
lömunarveiki, og varð hún eftir
það að ganga við hækjur og nokk-
uð á annan áratug fyrir andlátið
var hún bundin við hjólastól.
Einnig var hún kjörin í fyrstu rit-
nefnd ritsins Sóley, sem Ársól
stóð að og kom fyrst út árið 1925
og æ síðan eða á sjötta áratug og
hefur mér verið tjáð að rit þetta sé
hið merkilegasta og væri fróðlegt
að fá fyrir almennings sjónir.
Þessu fékk Kristey öllu áorkað
þótt hún gengi ekki heil til skógar.
Þessi dugmikla og kjarkaða kona
lét það ekki aftra sér frá því að
sinna húsmóðurskyldum sínum,
sem og öðrum, en að sjálfsögðu
naut hún stuðnings barna sinna
meðan þau voru enn í föðurhúsum
svo og manns síns. Ég minnist
bernsku minnar þegar við systkin-
in fengum að fara með móður
okkar nokkrum sinnum vestur í
heimsókn til þessa frændfólks
okkar og eru þær stundir meðal
okkar kærustu bernskuminninga.
Sömu sögu hefur ein dóttir mín
og systur- og bróðurdætur að
segja, sem dvöldu hver sitt sumar-
ið hjá þeim, Kristey til aðstoðar
hin síðari ár. Hun elskaði okkur
öll sem sín eigin börn enda
kannski skiljanlegt þar sem svo
náin tengsl voru milli þeirra tví-
burasystranna. Þar sem þessi
hugljúfa kona er nú horfin til æðri
máttarvalda langar mig að lokum
að láta tvær vísur fylgja henni úr
hlaði, en þær voru ortar af föður
hennar og eru úr kvæðabálki sem
nefnist Vestfirðingaminni.
Fögru vestur fjöllin með frelsistignar
blæ
oft snævi þakin snúa að snarpri öldu og
sæ.
Sólin geisla sendir um sollinn mar og
tind.
Þá glóir öll, sem gull, hin glæsta fjalla-
mynd.
Fisið gamla fýkur, þó fyrr það væri tré
og elli líkur allra, þótt ofurmenni sé.
En æskan heldur áfram, þar aldinn
skildi við
og ný öfl löndin nema, svo neins ei
verður bið.
Móðir mín og Sigrún ásamt fjöl-
skyldum okkar sendum þér, Sturla
mín, ættingjum og vinum fyrir
Einar Erlendsson Ijósmyndafræðingur með stækkaða litmynd í millistærð.
Ljósmynd Mbl. Ragnar Axelsson, en hann tók myndina af Einari og einnig
Ijósmyndina sem Einar heldur á og er hún af Skógarfossi.
Ljósmyndafræð-
ingur með fullkomna
litmyndastækkun
vestan okkar innilegustu samúð-
arkveðjur.
Guð blessi minningu Kristeyjar
Hallbjörnsdóttur.
Ingvar Jóhannsson,
Njarðvík.
„Hvað er hel?
Öllum líkn sem lifa vel,
engill er til lífsins leiðir,
ljósmóðir sem hvílu breiðir,
sólarbros er birta él
heitir hel“.
(Sálmab.)
Þann 30. júlí sl. andaðist Krist-
ey Hallbjörnsdóttir, Suðureyri í
Súgandafirði. Kristey fæddist 22.
febrúar 1905. Ekki verða raktar
ættir hennar í þessum fáu orðum
mínum, enda trúi ég að aðrir muni
það gera. Löngun mín er aðeins að
senda örfá kveðjuorð og minnast á
kynni mín af Kristeyju. Ég mun
hafa verið 5—6 ára snáði þegar ég
sá fyrst þessa gullfallegu stúlku —
já stúlku, því það er ekki fyrr en 9.
október 1926 að þau ganga í hjóna-
band Sturla Jónsson móðurbróðir
minn og Kristey Hallbjörnsdóttir.
I húsi afa og ömmu verða því
þrjár íbúðir. Jón afi, Kristín
amma, foreldrar mínir, Friðrik og
Þóra, og síðan Sturla og Kristey.
Sem barn man ég þátttöku Krist-
eyjar í félagsmálum, bæði kvenfé-
laginu Ársól og leikfélaginu, enda
var hún talin frábær leikari.
Sturla byggir sér hús við aðalgötu
bæjarins. Störf hans margbreyti-
leg kalla á meira rými, enda mað-
urinn skipseigandi og skipstjóri,
síðar útgerðarmaður, oddviti,
hreppstjóri og sitthvað fleira.
Þau eignast 5 börn: Evu f. 7.
september ’27; Sigrúnu f. 18. apríl
’29; Kristínu f. 14. júní ’30; Jón f.
1. október '32 og Eðvarð f. 21.
mars ’37.
Ekki verður í efa dregið að um-
fang Sturlu kallar á umfangsmikil
heimilisstörf. Sturla er hættur
skipstjórn. Allir vissu að trú
hennar til sjómennskustarfa var
fólgin í ljóði Davíðs Stefánssonar
skálds. I kvæðinu „Skipstjórinn"
er þetta skráð:
„Þig vissi ég standa við stýrið þar,
sem stormurinn harðast næddi,
og háar öldur við himinn bar
og hafsjór um þiljur flæddi.
Þó bylgjur greiddu þér bylmingshögg
var barist og hvergi vikið,
sjónin var skörp, hver skipun glögg
og skapið tamið — og mikið."
Leiðir okkar skilja. Mig ber burt
frá æskustöðvum. Ekki munu fé-
lagsleg verkefni hafa þrotið hjá
Kristeyju. Margra ára for-
mennska í kvenfélaginu ásamt
öðru umfangi. Eftir um 20 ára
tímabil flyst ég til Flateyrar í Ön-
undarfirði. Leiðir styttast til
heimsókna milli vina og frænda,
aðeins smáheiði yfir að fara. í
fjarveru minni hefur Kristey orðið
fyrir verulegu áfalli. Vírusveiki
hefur lamað fætur og hún gengur
við stafi. Síðar verður hún að nota
hjólastól. Mörg verk breytast, úti-
verk í garði blóma fellur niður.
Það er áfall fyrir konu sem hugsar
eins og skáldið D.St.:
Gott er enn að grisja beð
gera eld í rjóðri.
En illgresi skal eyða með
öðrum betri gróðri.
Við þessar breyttu aðstæður,
gerir hún stórt átak. Aðlagar sig
daglegum störfum, sem fylgja
oddvita- og hreppstjórastarfi.
Heimsóknir fjölmargra verða
daglegir viðburðir og ekki óal-
gengt að jafnvel stór hópur skyld-
fólks og vina komi ekki til Suður-
eyrar, án þess að heimsækja
Sturlu og Kristeyju.
Æðruleysi var efst í huga Krist-
eyjar. Hún vissi vel að hverju
stefndi síðustu árin. Hún hafði til-
einkað sér einkunnarorðin í síð-
ustu vísu D.St. úr ljóðinu „Gæfan
mesta": •
„Vor gæfa er að fæðast feig
og finna návist guðs og ljósið eygja,
en þyngsta raun að þjást af banageig
og þora ekki að deyja.“
Og Kristey horfir út um glugg-
ann og sér að:
Hyldjúpur himinn
hlaðinn stjörnum.
Sveipar drottins dýrð
dauðlegan mann.
Þetta er eilífðin.
Þetta er Orðið.
Þetta er Hann.
D.St.
Aldrei kom ég heim til Kristeyj-
ar án þess að hún mætti mér með
brosi um brá. Geðprýðin var henni
í blóð borin. Brugðið gat fyrir
þreytu í svip hennar, en aldrei
óánægju yfir óvæntri gestakomu
fjölmargra, er þangað komu fyrir-
varalítið.
Ekki dreg ég í efa, að hennar er
sárt saknað af öllum þeim fjölda
er þekktu hana. Við hjónin eigum
hugljúfar minningar frá ýmsum
tímum. Þrátt fyrir erfiði um þjón-
ustu við aðra, vegna verunnar í
hjólastólnum, var hún ætíð hin
glaðværa mikla húsmóðir, veit-
andi, sem allir báru djúpa virð-
ingu fyrir.
Upp í huga minn kemur enn eitt
ljóð D.St. — þar segir:
„Er sálin var úr fjötrum leirsins leyst
var likt og byggðin vaknaði af dvala.
Til fjallsins heyrðist fáknum vera
[þeyst,
af fleygum vængjum lagði nætursvala.
Á bleikum jó, sem ber sitt höfuð reist
hóf brúður dalsins för til himinsala.
En móðir guðs lét móti henni fara
sinn mikla, hvíta flokk, sinn englaskara."
Við Ragna sendum Sturlu og
öðrum aðstandendum hugheilar
vina- og samúðarkveðjur.
Jón F. Hjartar
Laugardaginn 30. júlí sl. lést
Kristey Hallbjarnardóttir frá
Súgandafirði eftir skamma legu á
sjúkrahúsinu á ísafirði. Kristey
eða Eyja eins og hún var kölluð af
vinum og vandamönnum fæddist á
Bakka í Tálknafirði, en fluttist
þaðan 7 ára gömul með foreldrum
sínum til Suðureyrar við Súganda-
fjörð og bjó hún þar alla sína tíð
eftir það.
Ég ætla ekki að rekja ættir
Eyju hér, það munu aðrir gera er
betur til þekkja.
Eyja giftist Sturlu Jónssyni og
áttu þau fimm börn. Ég minnist
þess er ég var á leið að hitta Eyju
í fyrsta sinn, að ég velti fyrir mér
hvernig kona, sem bundin hefur
verið við hjólastól í yfir 30 ár, liti
út og hvaða afstöðu hún hefði til
lífsins. Þessar og fleiri hugrenn-
ingar brutust í mér, en eitt er víst,
að sú kona sem ég hitti var allt
önnur en ég hafði búist við að sjá.
Ég hitti fyrir hlýlega, glaðværa og
ánægða konu með brennandi
áhuga fyrir lífinu í kringum sig.
Hún var kona, sem greinilega
hafði ekki látið erfiðleikana buga
sig.
Að vera svift ferðafrelsi 37 ára
gömul, í blóma lífsins, hafði ekki
bugað hana. Hún hélt heimili eftir
sem áður, þar sem var óvenjumik-
ill gestagangur vegna starfa
bónda hennar, Sturlu, sem var
oddviti og hreppstjóri í Suðureyr-
arhreppi í áratugi. Ég var svo
lánssamur að kynnast Éyju vel er
ég bjó á Suðureyri um nokkurra
ára bil. Ég fór oft daglega í kaffi
til hennar og þá var rætt um alla
heima og geima tæpitungulaust.
Ég minnist þess ekki að hafa
nokkurn tímann heyrt Eyju
kvarta eða vorkenna sér þó að
heimilisverkin tækju á kraftana.
Hennar viðkvæði var: Guð hjálpar
þeim sem hjálpa sér sjálfir. Eyja
var alltaf eitthvað að sýsla, ef ekki
voru heimilisstörfin þá voru það
hannyrðir eða þá að hún las bæk-
ur.
Mér hefur oft verið hugsað til
þess hvernig hún komst svo and-
lega sterk frá erfiðleikum, sem
öðrum virðast óyfirstíganlegir.
Það held ég að hún hefði aldrei
getað ef hún hefði ekki notið þess
að lifa, hún hafði óbilandi trú á
fjölskyldu sinni, bar virðingu fyrir
sjálfri sér og öðrum og því samfé-
lagi sem hún bjó í. Með þessum
fátæklegu orðum vil ég þakka
Eyju lærdómsrík kynni og votta
henni virðingu mína.
Kristján Pálsson
MAKGIK áhugaljósmyndarar hafa
dottið niður á sérstæðar og góðar
litmyndir, skyggnur, sem myndu
sóma sér vel stækkaðar til híbýla-
prýði, en fram til þessa hefur verið
erfiðleikum háð að fá slíkar myndir
stækkaðar hér á landi. Nýtt fyrir-
tæki sem byggir á mjög fullkominni
aðstöðu, er komið á fót í Reykjavík,
en eigandi þess er Einar Erlendsson
Ijósmyndafræðingur. Við litum við
hjá Einari og öfluðum upplýsinga um
fyrirtækið, sem skapar nýja mögu-
leika.
Ljósmyndavinnustofan Mynd-
verk var stofnuð á síðasta ári.
Myndverk hefur frá upphafi verið
sérhæft í Cibachrome-stækkunum
og hefur nú nýverið komið upp
fullkominni aðstöðu fyrir hand-
stækkanir af skyggnum (slides) á
Cibachrome Professional. Eigandi
Myndverks er Einar Erlendsson.
Cibachrome-ferlið er frábrugðið
öðrum litstækkunarferlum að því
leyti að notaðir eru náttúrulegir
málmlitir, sem hafa margfalt ljós-
þol á við framkallaða liti. Þessir
litir eru settir í Cibachrome-efnin
á framleiðslustigi þeirra og árang-
urinn er afburða skerpa í Ciba-
chrome-myndum.
í mörgum tilfellum henta lit-
skyggnur best. Með tilkomu Ciba-
chrome margfaldast möguleikarn-
ir á notkun þeirra, m.a. við bóka-
gerð, auglýsingar, litprentun, sýn-
ingar og við aðra almenna notkun
litmynda.
Stækkanir á Cibachrome II Pro-
fessional-efni eru fáanlegar í eft-
irtöldum gerðum frá Myndverk-
um: Á glanspappír, perlupappír og
sem filmur í ljósakassa. Ljós-
myndavöruverslanirnar Matz,
Amatör, Týli, Fókus og Filmuhús-
ið munu annast afgreiðslu fyrir
Einar.
Fyrsta málverkasýningin
í Umferðarmiðstöðinni
LISTAMAÐURINN Tarnús opnar málverkasýningu í Umferðarm-
iðstöðinni við Hringbraut á morgun. Er það í fyrsta sinn sem mál-
verkasýning er haldin þar.
Á sýningunni sýnir Tarnús olíumálverk og er þetta níunda
sýning hans. Sýningin verður opin alla daga frarn til 14. ágúst.
pinffmwl
Gódcm dagiw !