Morgunblaðið - 10.08.1983, Side 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 10. ÁGÚST 1983
ást er...
... að annast um
hann.
TM R«g U S. Pat Ofl -all rights reserved
e 1981 Los Angeles Tlmes Syndlcate
Auðvitað er engin ástæða til að
vera sífellt að æða á bíó en nú eru
komnar þar talmyndir!
Með
morgunkaffinu
Segðu mér, hvar er laust bílastæði
hér í næsta nágrenni?
HÖGNI HREKKVTSI
Hugleiðing um mengun
Ingjaldur Tómasson skrifar:
Mengun af völdum mannsins fer
nú hraðvaxandi um alla jörðina,
enginn blettur er lengur hreinn.
Heilum skipsförmum banvænna
eiturefna er sökkt í hafið án þess
að eigendur þess blikni eða bláni.
Á hverju ári er gróið landsvæði á
stærð við ísland gert að eyðimörk.
Hundruð ferkílómetra af skógi eru
eyðilögð á hverjum sólarhring.
Gereyðingarryksuguflotar Rússa
og fleiri þjóða útrýma hverju
góðveiðisvæðinu á fætur öðru.
Vart líður sá dagur að ekki
hendi eitt eða fleiri stórslys. Tutt-
ugu þúsund flugvélar og þrjú-
hundruð og átta milljónir bíla
spúa tugþúsund tonnum af eitur-
efnum út í andrúmsloftið. í Júgó-
slavíu og fleiri löndum eru brún-
kol mikið notuð sem orkugjafi.
Gífurlegt magn eiturefna berst út
í andrúmsloftið við brennslu
þeirra.
Allt líf í vötnum er að verða út-
dautt. Allir skógar eru að grotna
niður. Listaverk sem varðveist
hafa óskemmd öldum saman eru á
hraðri leið til glötunar, því öll úr-
koma er menguð súru eitri. Sama
er að segja um flest vötn í Skand-
inavíu og víðar.
Yfirvöld í Júgóslavíu leggja
blátt bann við því að minnst sé á
þessar ömurlegu staðreyndir. Og
hvað um austantjaldslöndin?
Hvað skyldu Rússar gera við
kjarnorkuúrganginn frá sínum
fjölmörgu kjarnorkuverum og
kafbátum. Sennilegast er líka
bannað að minnast á þessi mál
þar.
Hver er síðan staða okkar ís-
lendinga hvað þessi mál varðar.
Erum við nokkru betri en ríki
stóriðju og olíufursta úti í hinum
stóra heimi? Þessi dvergþjóð við
Norðurheimskautið rekur nú yfir
hundrað þúsund bifreiða, sem all-
ar eyða feiknamiklu, fokdýru er-
lendu bensíni. Sama er að segja
um skipaflota okkar, sem líklega
er sá stærsti í heimi, miðað við
fjölda landsmanna. Auk þess er
hér fjöldi landbúnaðarvéla, stórra
vinnuvéla svo ekki sé nú minnst á
verksmiðjur t.d. Sementsverk-
smiðjuna og fiskimjölsverksmiðj-
ur.
Oft má sjá stóra olíuflekki á
bláum sundum við Keflavík, en
enginn vill kannast við að vera
orsakavaldurinn. Svo er öllum eit-
urúrgangi og óhreinindum frá
smáiðnaði, sem látinn er í salerni,
vaska eða önnur niðurföll á öllu
Faxaflóasvæðinu, dembt óhreins-
uðum í fjörurnar við fætur okkar.
Ekki svo ólagleg „vinargjöf“ til
lífríkis sjávar við ísland.
Náttúrufræðistofnun íslands
þegir þunnu hljóði um mengun-
armál. Ekki man ég betur en að
hreinsunarmál hafi verið til um-
ræðu í borgarstjórn fyrir mörgum
árum. Kom þá helst til greina að
leggja frárennslisrörin lengra á
haf út. Einhverjar reikniskúnstir
voru viðhafðar um hreinsistöðvar,
rætt um nokkrar gerðir slíkra
stöðva. Þóttu þær stöðvar sem
skila nothæfu vatni dýrastar.
Sennilega hafa fjármálaspekúl-
antar borgarinnar talið þarfara að
leggja fé borgarbúa í útitafl og
fleira álíka viturlegt, heldur en að
hreinsa frárennsli í hreinsistöðv-
um.
En hvað um sorphreinsunina,
ríkir ekki sama mengunin þar?
Víða erlendis eru unnar ýmsar
vörur úr sorpi. Bílhræ eru pressuð
í bagga og brædd til endurvinnslu.
Jafnvel glerbrot eru endurunnin í
margskonar glervörur eða notuð í
slitlag á vegi.
Það er því ekki hátt risið á ráða-
mönnum Reykjavíkursvæðisins að
láta sér ekki til hugar koma að
gjörnýta allt það sorp sem til fell-
ur hér í borg, nágrannabæjum og
sveitum. Stofnsetja ætti nýtísku
sorpeyðingar- og endurvinnslu-
stöð fyrir allt þetta stóra svæði.
Fyrir nokkrum árum vann ég
með rafvirkja, sem starfaði hjá
þýskri rafmagnsverksmiðju. Öll-
um úrgangi var þar vandlega
safnað saman jafnóðum og sendur
í endurvinnslu.
Hvernig er síðan umgengnin hjá
okkar elskulega, velmenntaða
æskulýð? Glerbrotum og alls kyns
rusli er dreift um götur miðbæjar-
ins allar helgarnætur. Svo maður
minnist nú ekki á umgengnina á
Hlemmi. En svo virðist sem ekk-
ert megi eða eigi að gera til að
koma í veg fyrir þá sóðaskaps-
ómenningu sem hér ríkir.
Hér hefur verið drepið á meng-
un eins og við þekkjum hana best.
En hún er ekki sú eina. Illgresi
hugarfarsmengunarinnar þarf að
rífa af þjóðlífsakrinum, svo gró-
andi þjóðlíf á guðsríkisbraut megi
þróast í okkar gjöfula landi.
Reykingar á heimilum
þeirra sem ekki reykja
Gröm húsmóðir skrifar:
Ágæti Velvakandi
f lesendabréfi sem birtist fyrir
skömmu sá ég fyrirsögn sem hljóð-
aði svo „Eiga reykingamenn að
vera frjálsir að því að spilla heilsu
annarra ?“
Setning þessi er tilefni bréfs
míns. Það er fjallað talsvert um
reykingar í fjölmiðlum og er það
vel. Mest ber þó á skrifum um
skaðsemi reykinga fyrir reykinga-
manninn sjálfan, en minna um þá
sem nauðugir verða að líða reyk-
ingar annarra.
Ég er ung móðir. Hvorugt okkar
hjónanna reykir, en mikið er reykt
í fjölskyldum okkar beggja. Höfum
við látið reykingar þessa fólks
óátaldar hér heima til þessa, enda
aldrei verið spurð um leyfi. Oft
höfum við þó angrast út í svæluna
og mengunina eftir gestakomu og
farið að sofa rauð í augum og rám í
hálsi.
Nú eigum við litla dóttur og vilj-
um ekki leyfa reykingar hér heima.
Hafa aðstandendur okkar reykt af
kappi, hvort sem lítil börn eru ná-
lægt eða ekki. Þegar ég var barns-
hafandi vildi ég ekki vera nálægt
reykingamönnum og var þá ekki
síður að hugsa um fóstrið en sjálfa
mig. Höfum við hjónin látið á
okkur skilja að við viljum ekki að
reykt sé hér heima, þó reykinga-
þrælunum gangi ekki vel að sætta
sig við slíkar þrengingar, finnist
það vera skerðing á mannrétt-
indum. Af sömu ástæðu eigum við
erfitt að sækja þetta fólk heim,
ekki bönnum við því að reykja þar.
Já, þetta annars ágæta fólk gerir
sér ekki grein fyrir skaðsemi reyk-
inga og dettur aldrei í hug að setja
krankleika barna sinna í samband
við þær. Fyrir það, sem aðra reyk-
ingamenn, væri mikil hjálp ef
reykingavarnanefnd léti útbúa
fræðsluþátt fyrir sjónvarp og blöð.
Fólk virðist ekki skilja að maður
sem ekki reykir, en er staddur þar
sem mikið er reykt, er í sömu
hættu og sá sem reykir. Móðir sem
reykir meðan á meðgöngu stendur
er að grafa undan heilsu barnsins
síns.
Hefur fólk raunverulega leyfi til
að valda öðrum óþægindum og
skaða með reykingum sínum, auk
þess skaða sem það gerir heilsu
sinni. Er það ekki grátbroslegt að
foreldrar reyna að gefa börnum
sínum allt hið besta og heilsusam-
legasta í mat og drykk, en reykja
síðan upp í þau eins og ekkert sé?
Ráðuneytisstjóri til fyrirmyndar
Séra Hannes Guðmundsson í
Fellsmúla í Rangárvallasýslu skrif-
ar:
í útvarpinu föstudagskvöldið 5.
ágúst sl. var fréttaauki þar sem
talað var við Birgi Thorlacius,
fyrrverandi ráðuneytisstjóra.
Hann lætur nú af störfum eftir 50
ára embættisferil ' í þágu hins
opinbera.
í þessu óvanalega skemmtilega
samtali kom fram að auk þess sem
Birgir hafði verið ráðuneytisstjóri
í tveimur ráðuneytum, gegndi
hann jafnframt starfi forsetarit-
ara um nokkurn tíma.
Þegar kom að því að ákveða
skyldi laun Birgis sem forsetarit-
ara neitaði hann að þiggja laun
fyrir starfið, þar sem það hefði
verið unnið í tíð ráðuneytisins.
Vakti þessi afstaða Birgis undrun
og aðdáun enda um fádæmi að
ræða ef ekki einsdæmi. Sýnir
þetta vel hversu fágætan og ágæt-
an embættismann þjóðin átti í 50
ár. Þegar þetta atvik gerðist var
ég starfsmaður fjárveitingar-
nefndar Alþingis.