Morgunblaðið - 21.08.1983, Síða 43

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. ÁGÚST 1983
43
Minning:
Pétur Jónasson
Reyðarfirði
Fæddur 23. september
Dáinn 6. ágúst 1983
Ferðalokin eiga allir vís.
Einn bjartan sumardag er minn
kæri vinur allt frá bernsku horf-
inn og eftir eru minningarnar ein-
ar, allt frá því hann brosti sínu
glaða brosi til drengstaulans og
bauð honum fylgd sína uþp tún-
brekkuna, til handtaksins hinzta,
sem var hlýtt og þétt, þrátt fyrir
magnleysið.
Hugumklökk verður því kveðjan
til hans. Mín saga af Pétri Jónas-
syni er löng og góð saga og tengist
ótal mörgu, sem varðveitist í
geymd sinni og vitjar manns á
hljóðum stundum.
Fyrstu minningarnar eru því
tengdar hversu hann kunni að tala
við börn, hæna þau að sér, eiga
þau að vinum.
Ofar öllu finnst mér þó nú blika
hin bjarta minning um þann hlý-
leika og gáskafullu glettni, sem
hann var svo óspar á, þegar hann
vildi svo við hafa.
Fáa hefi ég séð leika svo á als
oddi, segja frá með meiri og
skemmtilegri tilþrifum.
Margar slíkar stundir fyrr og
síðar merla sem perlur í minn-
ingasjóði. Ég geri hér enga tilraun
til að lýsa æviferli hans, aðeins
skal þar gripið niður, sem efst er í
huga.
Sveitin og sveitalífið voru hon-
um ætíð einkar hugleikin.
Kindur og hestar voru hans dá-
lætisdýr. Ungur var hann mikill
hestamaður og átti góða gæðinga,
sem gaman var að heyra hann
segja frá. Kindur átti hann mest-
an hluta ævi sinnar og ég veit, að
það var gæfa hans seinustu æviár-
in að gefa sig aftur að fullu að
búskap, að eiga þar sína ánægju-
stundir allt fram til þess síðasta.
Hann var mikill og góður fjár-
maður, natinn og glöggur og víst
skulu þær lengi munaðar, stund-
irnar mörgu, er við ræddum þetta
sameiginlega áhugamál okkar.
Hann var kappsfullur áhlaupa-
maður í búskap sínum og sárþjáð-
ur mun hann hafa verið á anna-
sömum sauðburði síðasta vors, en
allt víl og vol var honum víðsfjarri
og því var þraukað og látið sem
ekkert væri, þar til hann var hel-
sjúkur orðinn.
En þannig sagðist hann líka
vilja lifa og deyja, lifa lífinu lif-
andi í starfi og önn, og fá svo að
kveðja. Fádæma seigla og harka
sáu til þess, að honum var að
þeirri ósk sinni. En á búskap verð-
ur ekki minnzt, svo ekki sé getið
þess góða þáttar, sem Pétur átti í
ræktunarsögu margra sveita hér
eystra.
Hann vann sem ungur maður á
dráttarvél Búnaðarsambands
Austurlands og víða sér þess stað í
safnritinu: Sveitir og jarðir í
Múlaþingi, því margar eru þær
jarðirnar, þar sem fyrsta jarð-
vinnsla var merkt Pétri Jónassyni.
Hann var sannkallaður aufúsu-
gestur, það var unnið öllum stund-
um, engar bilanir voru svo alvar-
lega, að vélamaðurinn gerði þar
ekki við, fljótt og vel, enda var
Pétur hinn siyngasti vélvirki, þó
ólærður væri. Og ekki sakaði að fá
svo skemmtilegan gest til skrafs á
siðkvöldum, sem hvarvetna var
hrókur alls fagnaðar.
Það eru margir sem minnast
þessara stunda og norður á
Bakkafirði var ég á dögunum
spurður um þennan „afbragðs
véla- og verkmann", sem byrjaði
að bylta þar í sveit.
Hann Pétur brosti aðeins, þegar
ég bar honum kveðjuna og um-
sögnina og eina svarið var: „Það
var nú þá.“
Vélakunnátta hans kom honum
oftlega vel, en bezt mun hún hafa
reynzt honum, þegar hann var í
fleiri ár vélgæzlumaður við frysti-
hús Kaupfélags Héraðsbúa, en þau
störf fóru honum vel úr hendi.
Smíðar stundaði hann mikið,
hann hafði smíðahneigðina og
sjálfsnámið eitt til að styðjast við,
en hvoru tveggja reyndist mæta
vel, enda verklagni sérstök og
höndin hög hið bezta.
Þannig mætti áfram telja.
Ungur tók hann bílpróf og
stundaði bifreiðaakstur nokkuð,
þegar bifreiðar voru fáséð fyrir-
bæri. Lipurð hans þar hefi ég
heyrt rómaða og kemur ekki á
óvart.
Pétur var prýðilega greindur
maður, en um skólagöngu var ekki
að ræða, fremur en hjá mörgum á
þeim árum. Hann varð ungur
maður fyrir sterkum áhrifum af
kenningum sósíalismans og þau
áhrif og árvökul skarpskyggni
hans gerðu hann að hvössum
málsvara þeirrar mannúðarstefnu
og var ekki heiglum hent að lenda
í málaþrasi við hann, ef svo bar
undir. Hann var vel heima, jafnt í
málefnum líðandi tundar sem og
ýmsu því, er á bók var fest, enda
las hann mikið af margvíslegu
tagi og hafði löngum hina mestu
unun af lestri góðra bóka.
Ég minnist þess mæta vel, er ég
bað Pétur að taka sæti á fyrsta
framboðslista okkar hér til sveit-
arstjórnar. Þar var ekki hálfvelgj-
an, því síður loðin og óskýr svör:
„Það minnsta sem ég get gert,“
og trygg var fylgd hans alla tíð, og
var hann þó gagnrýninn á margt,
sem miður fór.
En hugsjón hans og stefna var
ævinlega hin sama.
Alþýðubandalagið á Reyðarfirði
kveður einn sinn bezta félaga og
formaðurinn, góðvinur hans, Þórir
Gíslason, bað fyrir sérstaka
kveðju og þökk flokksins nú við
leiðarlok.
Fylgd hans við sameiginlegan
málstað var mér dýrmæt og oft og
lengi áttum við tal saman um
þjóðmálin og það var löngum hollt
að heyra viðhorf þeirra, sem
íminningu:
Steingerðar Árnadóttur
hárgreiðsl umeistara
Fædd 5. desember 1896
Dáin 15. ágúst 1983
Mín kæra vinkona og meistari,
Steingerður Árnadóttir, er látin
og verður til moldar borin mánu-
daginn 22. þ.m. Hún var lengi búin
að stríða við heilsuleysi og oft get-
ur dauðinn verið miskunnsamur,
þó að tómið sé mikið hjá okkur
sem eftir lifum.
Steingerður var af sterkum
stofni, dóttir merkishjónanna séra
Árna Jóhannessonar og Valgerðar
Karólínu Guðmundsdóttur á
Grenivík.
Árið 1937 fór ég til Akureyrar
sem nemandi í hárgreiðslustofuna
Bylgju. Ég var öllum ókunnug þar,
vissi aðeins að meistarinn hét
Steingerður Árnadóttir, hafði
heyrt um hana talað og vel af
henni látið. Þar hitti ég fyrir
netta, fínlega og vel klædda konu
með fallegt ljóst hár. Ég tók strax
eftir að hún hafði glettni í augum
og bar mikinn persónuleika. Til
marks um það hvað ég var feimin
við hana, þá þorði ég ekkert að
segja við því fyrr en eftir nokkra
daga þó að hún kallaði mig Þór-
dísi.
Ég á Steingerði mikið að þakka
og það fyrst og fremst að hún
lagði hornsteininn að mínu ævi-
starfi. Steingerður var gáfuð kona,
ljóðelsk og skemmtileg. Hún hafði
ótakmarkaða kímnigáfu, gat kom-
ið öllum til að hlæja og var eftir-
sótt allstaðar. Hún var afar fær
hárgreiðslukona og aldrei hef ég
séð jafn handfljóta manneskju og
um leið örugga við það starf.
Steingerður lagði hönd að fleiru
en hárgreiðslu og allt var jafn
smekklegt og vel unnið sem hún
gerði. Ég leyfi mér að segja fyrir
hönd okkar allra sem lærðum og
unnum hjá Steingerði, að okkur
þótti vænt um hana og bárum
mikla virðingu fyrir henni.
Leiðir okkar skildi í mörg ár, en
eftir að hún kom til Reykjavíkur
kynntumst við mun betur. Þá fann
ég best hve mikill höfðingi hún
var. Hún var mikið góð vinkona og
alltaf var hlýtt og bjart í kringum
hana.
Síðustu starfsár sín vann Stein-
gerður sem símastúlka hjá mér.
Það var mjög góður og ánægju-
legur tími. Þá kom sér vel kímni-
gáfa hennar og glaðværð. Oft var
glatt á hjalla og gaman á stofunni,
og hún gat eins vel samlagast
þeim yngstu eins og okkur eldri
stúlkunum. Okkur þótti öllum
vænt um hana, annað var ekki
hægt, Steingerður var svo glöð,
góð, vitur og vel meinandi. Alltaf
var uppbyggjandi og ánægjulegt
að hitta Steingeröi, hvort sem
maður var glaður eða hryggur.
Með viti sínu jafnaði hún út það
sem óþægilegt var og alltaf fóru
allir glaðari frá henni, hún hafði
af mörgu góðu að taka.
Steingerður átti einn son, Atla
Örn Einarsson, kennara sem er
búsettur í Svíþjóð, drengur góður.
Atli er giftur prýðiskonu sænskri
og eiga þau eina dóttur, sem var
augasteinn ömmu sinnar. Stein-
gerður dvaldist nokkrum sinnum
tíma og tíma hjá þeim.
Síðustu árin áður en Steingerð-
ur fór á spítala bjó hún hjá systur
sinni, Gunnhildi, mikilli heiðurs-
konu, og þar leið henni eins vel og
unnt var. Þar var miðstöð fjöl-
skyldu og vina og þar ríkti gleðin
og vináttan.
Ég votta syni Steingerðar, syst-
ur og öðrum ættingjum samúð
mína.
Kæra Steingerður mín.
Far þú í friði
friður Guðs þig blessi
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Ardis Pálsdóttir
kreppan mikla hafði mótað. Slíka
félaga og liðsmenn var gott að
hafa átt að samferðamönnum og
vinum um leið.
Pétur var maður skapríkur og
talaði sjaldan tæpitungu. Ýmsum
hefur eflaust þótt yfirborðið
hrjúft, en þeir sem kynntust hon-
um, komust að raun um, að innan
við þá býsna hörðu skel, sem hann
gjarnan brynjaði sig með, sló heitt
hjarta, viðkvæm lund og svo glitr-
aði á gleðinnar strengi. Pétur
hefði getað orðið afbragðs leikari,
eftirherma var hann slík, að
hreinasta unun var á að hlýða,
frásagnargáfu átti hann fágæta.
Pétur fæddist 23. september
1904 að Seljateigshjáleigu í Reyð-
arfirði. Foreldrar hans voru hjón-
in Guðbjörg Teitsdóttir og Jónas
Eyjólfsson, bóndi þar.
Þar ólst Pétur upp í stórum
systkinahópi og þar bjó hann síðar
á lífsleiðinni og hafði búskap sinn
mörg síðustu árin.
Hann var því tengdur sterkum
böndum við bæinn undir bröttum
hálsinum, sem prýddur er fögru
skógarkjarri.
Pétur bjó á Reyðarfirði lengst
af, utan nokkur ár er hann átti
heimili á Eskifirði.
Þar kvæntist hann Nikólínu
Jónsdóttur, ljósmóður, en þau
skildu eftir fárra ára sambúð.
Lífsförunautur Péturs varð hins
vegar um fjölda ára, Bergljót Ein-
arsdóttir, frá Bæ í Lóni, mikil at-
gerviskona sem stýrði heimili
þeirra af miklum dugnaði og
gestrisni, glaðsinna og kát, bráð-
greind og skemmtileg.
Til þeirra var gott að koma,
gerzt ætti ég að vita það, svo oft
og lengi, sem ég naut þar góðs at-
lætis og gestrisni þeirra beggja.
Þau Bergljót og Pétur eignuðust
fimm börn, en eitt þeirra, stúika,
dó í frumbernsku. Uppkomin börn
þeirra eru:
Alda Guðbjörg, húsmóðir á
Reyðarfirði, hennar maður er
Hreinn Pétursson, starfsmaður
KHB, Bára Kolbrún, húsmóðir
Eskifirði, hennar maður er Georg
Halldórsson, fulltrúi á sýslu-
skrifstofunni, Siggerður Svava,
húsmóðir á Reyðarfirði, hennar
maður er Friðjón Vigfússon, full-
trúi hjá KHB, og Víðir Már,
verkamaður, Reyðarfirði, kona
hans er Soffía Guðmundsdóttir.
Öll eru þau systkinin mikið
manndómsfólk. Óg ekki má
gleymast, að dóttursonurinn,
Grétar Heimir, var að miklu leyti
alinn upp hjá þeim. Hann hefur
fylgt afa sínum frá bernsku og í
búskapnum hafa þeir starfað sam-
an sem einn maður. Sú fylgd var
Pétri mest verð allra hluta hin
síðari ár.
Öllum aðstandendum votta ég
einlæga samúð. Bergljót og Pétur
slitu samvistum fyrir nokkrum ár-
um og býr hún nú í Reykjavík.
Og þá er að kveðjustund komið.
Við hér í Sandhólum kveðjum
kæran vin og sú kveðja er yljuð
þakklæti fyrir liðnar stundir. Ljúf
var okkur öllum hin góða sam-
fylgd. Sérstaka þökk bera þeir
synir mínir fram nú við leiðarlok.
Huganum kær verður okkur
minningin mæt og góð um Pétur
Jónasson.
Verði vini mínum hvíldin vær.
Blessuð sé minning Péturs Jón-
assonar.
Helgi Seljan
Birting afmælis- og
minningargreina
ATHYGLI skal vakin á því, að afmælis- og minn-
ingargreinar verða að berast blaðinu með góðum
fyrirvara. Þannig verður grein, sem birtast á í mið-
vikudagsblaði, að berast í síðasta lagi fyrir hádegi á
mánudag og hliðstætt með greinar aðra daga. í
minningargreinum skal hinn látni ekki ávarpaður.
Þess skal einnig getið, af marggefnu tilefni, að frum-
ort ljóð um hinn látna eru ekki birt á minningar-
orðasíðum Morgunblaðsins. Handrit þurfa að vera
vélrituð og með góðu línubili.
LEGSTEINAR
MOSAIK H.F.
Hamarshöfða 4 — Sími 81960
Legsteinar
Framleiðum allar stærðir og gerðir af legsteinum.
Veitum fúslega upplýsingar og ráðgjöf
______ um gerð og val legsteina._
98 S.HELGASOK HF
ISTEINSMIOJA
..Rr----
SKEMMLA/EGl 4ö StfuW 76677
Opið til kl. 10 virka daga
Útfararkransar og kistuskreytingar með stuttum
fyrirvara. Allar skreytingar unnar af dönskum skreyt-
ingameistara. Fióra, Hafnarstræti 16,
sími 24025.