Morgunblaðið - 09.09.1983, Blaðsíða 2

34
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 9. SEPTEMBER 1983
Grænír hattar
á gráleit hús
Til er hreyfing arkitekta, svokallaóir bio-arkitekt-
ar, sem hafa það að markmiði að nota náttúruleg
efni í byggingar, þar sem því verður við komið.
Telja þeir, að gerviefni hafi verulega slæm áhrif á
veliíðan og heilsu fólks, ef þau eru í einhverju
magni. Hafa þessir arkitektar til dæmis mikið
notað torfþök á hús sín. Við ætlum, að beina
sjónum okkar að þessu sinni einmitt að gróðri
vöxnum þakflötum. Slík þök þekkjum við frá
aidaöðli, er við bjuggum í torfhúsum, sem þóttu
afar varmaheldin. En nú er öldin önnur, torfþök
sjást varla á nokkru húsi nema, ef vera kynni hjá
einstaka sérvitringi, enda þótt torfþök séu
einkar rökrétt út frá byggingatæknilegu sjónar-
miði og hafi marga kosti. Þó hefur það aukist á
Torfkirkja í Árbæjaraafninu.
Morgunblaðlö/ Frlöþjófur.
undanförnum árum að notað sé torf á þök, þá
einkum á stofnanir, geymslur og verkstæði en
minna er um torfþök á einkahúsnæði, að því er
Geirharður Þorsteinsson arkitekt tjáði okkur, en
hann er einn þeirra arkitekta, sem vakið hafa
athygli á þessu ágæta þakefni. En hverjir eru
kostirnir? Fyrir utan það að vera eitt besta fargið
ofan á pappa, gúmmí- eða plastdúk er einn kost-
urinn sá, að á sumrin veitir grasþekjan vörn
gegn mestu hitunum og sér þannig á náttúru-
legan hátt um loftkælingu íbúðarhúsnæðisins. Á
veturna virkar hin lífræna þakklæðning hinsveg-
ar sem auka varmaeinangrandi lag, því loftrýmið,
sem myndast á milli grasstránna og varmaheldn-
in í moidarlaginu auka enn á einangrunarhæfnina.
Ihúsbúnaöarritinu Schöner
Wohnen birtist grein um
gróöri vaxnar þakklæön-
ingar, þar segir meöal
annars aö rannsóknir,
sem dr. Gernot Minke, prófessor í
Kassel, hefur gert á grasþekjum,
sem eru meö 10 sm þykku mold-
arlagi og 10—20 sm þykku lagi af
grasi, hafa leitt í Ijós, aö meö slíkri
þekju sé unnt aö spara orku til
upphitunar. En nákvæmar niöur-
stööur af mælingum á þessu sviöi
liggja hins vegar ekki fyrir enn sem
komiö er.
Dr.Gernot Minke, sem gegnir
prófessorsstööu í vísindalegri til-
raunastarfsemi á sviöi húsageröar
hefur komist aö raun um, aö þær
sveiflur, sem veröa á hitastigi á
grónum þökum, nema um þaö bil
30 gráöum á Celsíus, en á
útbreiddustu þakgeröunum aftur á
móti um meira en 100 gráöur á
celsíus.
Nemi hitastigiö á flötum, grasi-
Ætli þatta sóu akki
kartöflugeymalur7
grónum þökum allt aö 80 gráöum
á celsíus á sumrin, þá hitnar þak-
klæöningin undir gróöurlaginu í
hæsta lagi upp í 25 gráöur celsíus.
En af þessu þurfum viö auövitaö
ekki aö hafa áhyggjur á íslandi!
Hins vegar kemur þessi eiginleiki
torfsins að gangi til þess aö verja
þakefnið fyrir hitasveiflum yfir 0
gráöuna, þ.e. frostþýöusveifluna,
sem mest öll veörun á þakefnum
stafar af hér á landi.
Fleiri kosti má nefna, eins og aö
á veturna kólnar hiö eiginlega þak-
yfirborö undir gróöurklæöningunni
í hæsta lagi niöur í fimm stiga
frost. Ennþá nýtum viö þessa eig-
inleika torfsins, til dæmis viö
geymslu á kartöflum og öörum
matjurtum.
Gróörarlagiö á þakinu dregur
líka úr áhrifum útfjólublárrar geisl-
unar, veitir þaö þakklæöningu og
þakgrindinni þannig prýöilega
vernd.
En þaö er ekki hvaö síst útlits-
lega séö, sem torfþökin hafa gildi.
Borgarbúum, sem finnst umhverfi
sitt tilbreytingarlaust, kuldalegt og
ónátturulegt, gefst tækifæri til aö
lífga upp á íbúöarhúsnæöi sitt meö
gróöri og gefa því sérstæöan blæ.
Þaö er aö vísu ekki hægt aö mæla
þaö sálræna gildi, sem gróin hús-
þök hafa á fólk, en löngun borg-
arbúa til þess aö fara um helgar út
í grænt og gróið umhverfi, er
ákveöin vísbending um ósk þeirra
aö njóta þess, sem náttúran hefur
aö bjóöa.
Hægt er að nefna ennþá fleiri
kosti. Torfið, ef þaö er um tíu
sentimetra á þykkt, dregur úr há-
vaöa um næstum því 40 db. Og
fyrst viö erum aö tala um hljóö, þá
finnst mörgum skrjáfiö í laufi mjög
þekkilegt hljóö, þaö meira aö
segja nær því stundum aö deyfa
þann hávaöa, sem fylgir stórborg-
arlífinu og dregur auk þess úr
þeirri óþægindatilfinningu, sem
skarkalinn veldur mörgu fólki.