Morgunblaðið - 06.10.1983, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1983
17
leiðsla sjávarafurða um 13% á ári;
að á 5 ára tímabili (’77—’81) jókst
butnfiskaflinn um 60%; að á árinu
’81 hreppti sjávarútvegurinn sér-
stakan happdrættisvinning, sem
var rífleg styrking dollarans, sem
við fáum borgað fyrir fiskinn með.
En það var einmitt á þessu ári
1981 — þegar sett var Islandsmet
í afla og viðskiptakjör bötnuðu —
sem hallarekstur og skuldasöfnun
útflutningsgreinanna keyrði úr
hófi, þannig að enn er ekki séð
fyrir endann á.
Hins vegar tíundar Steingrímur
skilmerkilega aflasamdrátt og
sölutregðu sjávarafurða áranna
1982 og ’83. Það er rétt, en hrekkur
ekki til skýringar á því, hversu
grátt útflutningsgreinarnar voru
leiknar, meðan allt lék í lyndi.
Skýringin á því er fiskveiðistefna
og fjárfestingarafglöp Steingríms
Hermannssonar á stóli sjávarút-
vegsráðherra og hringlandaháttur
fyrrverandi ríkisstjórnar í allri
hagstjórn (einkum í gengis- og
vísitölumálum).
Hrun ríkisfjármála
■ Steingrímur minnir á aðkomu
Alberts í fjármálaráðuneytinu.
Albert hafði ekki fyrr lofað Arn-
alds upp 1 hástert, fyrr en hann
fékk á borðið úttekt á hruni ríkis-
fjármála. Síðan hefur Albert og
hjálparkokkar hans verið að
bjástra við 3ja milljarða niðurskurð
á ríkisútgjöldum, og vantar þó
milljarð enn, að óbreyttum skött-
um.
Ríkissjóður stóð að vísu bæri-
lega meðan verðbólgan var kynt á
fullu, erlendar lántökur streymdu
inn og sólund og innflutningsæði
var í hámarki. Um leið og gengis-
fellingar og ítrekaðar kjaraskerð-
ingar fyrrverandi ríkisstjórnar
fóru að segja til sín, dró úr inn-
flutningsæðinu (öðruvísi orðað:
létt á viðskiptahallanum) og af-
koma ríkissjóðs fór hríðversnandi.
Ríkissjóður dafnaði nefnilega eink-
um á sláttumennsku, viðskiptahalla
og verðbólgu, sem á sama tíma var
að leggja afkomu atvinnuvega og
hcimila í rúst. Þetta þótti fín fjár-
málastjórn hjá Arnalds. Arnalds
viðurkenndi aldrei að hallarekstur
og skuldasöfnun helztu opinberra
stofnana og fyrirtækja kæmi fjár-
hag ríkissjóðs neitt við.
Það skal játað, að Albert gat
ekki haldið áfram svikamyllu
Arnalds. Til skamms tíma er það
svo, að fjármálaráðherra, sem
stöðvar erlendar lántökur, dregur
úr viðskiptahalla og verðbólgu'—
hann stendur uppi með stórt gat.
Um leið var það vopn slegið úr
hendi núv. ríkisstjórnar að bæta
launþegum upp færri krónur í
launaumslaginu með umtalsverðri
lækkun skatta — nema með niður-
skurði ríkisútgjalda í svo stórum
stíl, að hann er óframkvæmanleg-
ur á einu ári.
í skugga atvinnuleysis
■ Loks minnir Steingrímur áheyr-
endur sína á, að suður-amerísk verð-
bólga var í þann veginn að koll-
varpa stórskuldugum fyrirtækjum
og hefði leitt til atvinnuleysis með
haustinu. Verðhækkanir á tólf
mánaða tímabili til maí/ júní voru
yfir 100%. Verðbætur á laun 1. júní
(22%) hefðu aukið verðbólguhrað-
ann upp í 130—140%.
Allt er þetta satt og rétt. Það er
líka rétt, að án aðgerða hefði þessi
kollsteypa leitt til stöðvunar út-
flutningsfyrirtækja, verklegra
framkvæmda á vegum sveitarfé-
laga og samdráttar í opinberum
framkvæmdum. Til þess að forða
atvinnuleysi hefði rúllettan haldið
áfram: Hækkað fiskverð, hrikaleg
gengisfelling, tilfærsla frá vel
reknum fyrirtækjum til gjör-
gæslufyrirtækja gegnum gengis-
munasjóð (Steingrímstogarar),
hækkun búvöruverðs, hækkun
innflutningsverðs og hrikaleg
hækkun fjármagnskostnaðar.
Enginn hefði verið neinu bætt-
ari. Vísitölubæturnar hefðu horfið
úr vasa launþega á nokkrum vik-
um. Hækkun rekstrar- og fjár-
magnskostnaðar hefði eytt áhrif-
um gengisfellingarinnar á hag út-
flutningsfyrirtækja á örskömmum
tíma. Ný og ennþá óviðráðanlegri
holskefla hefði tekið við.
Aðeins stóraukin sláttu-
mennska erlendis hefði getað sleg-
ið hruni og atvinnuleysi á frest.
En í þetta skipti hefðu þau lán
ekki fengizt — lánstraustið hefði
verið þrotið. í þeim skilningi hafði
Framsóknaráratugurinn runnið sitt
skeið á enda 1. júní sl.
Komið að skuldadögum
Þetta er í stórum dráttum lýs-
ing Steingríms Hermannssonar á
viðskilnaði síðustu 4ra ríkis-
stjórna Framsóknarflokks, Al-
þýðubandalags og að hluta til
sjálfstæðismanna sl. þrjú ár.
Þessi lýsing á neyðarástandi við
lok Framsóknaráratugar er jafn
rétt fyrir það, þótt formaður
Framsóknarflokksins, flokks-
bræður hans og fóstbræður í Al-
þýðubandalagi hafi verið seinastir
manna til að viðurkenna þessar
staðreyndir og játa hvert stefndi:
Það stefndi í hrun atvinnulífs og
glötun efnahagslegs sjálfstæðis
lýðveldisins.
Það er sitt hvað, að lýsa ástandi
hlutlægt eða að greina orsakir þess,
læra af mistökunum og grípa til að-
gerða, sem skila varanlegum
árangri.
Þegar Steingrímur Hermanns-
son spyr á fundum sínum: „Hvaö
er ríkisstjórnin að gera fyrir þig?“
— þá er svarið ágreiningslaust:
Hún er að krefja launþega í land-
inu um greiðslu á vanskilaskuld-
um Framsóknaráratugarins:
Nú á að borga fyrir við-
skiptahallann, erlendu skuld-
irnar, glataða sparifjármyndun,
Steingrímstogarana, sem gerðir
hafa verið út á ríkissjóð,
offramleiðsluna í landbúnaðin-
um, niðurgreidda og arðlausa
fjárfestingu í nafni rangnefndr-
ar byggðastefnu, fjárfest-
ingarmistök í orkumannvirkj-
um, árangursleysi Hjörleifs í
samningum um hækkun orku-
verðs, tapað fé i Grundartanga
vegna kröfu þjóðernissinna um
meirihlutaeign í áhættusömum
stóriðjurekstri o.s.frv.
Hér með hefur samanlögðum
fórnarkostnaði Framsóknaráratug-
arins verið framvísað með vöxtum
og vaxtavöxtum til þjóðarinnar
með þeim rökum, að þetta hafi
hún kosið yfir sig.
Tvær spurningar
Úr því sem komið er spyrja
menn bara um tvennt. f fyrsta lagi:
Er óhjákvæmilegum byrðum jafn-
að niður á gjaldendur eftir efnum
og ástæðum? Eða er þeim sem
minnst hafa burðarþolið ætlað að
axla meginþungann?
Um réttlæti spyr enginn. Þeir,
sem sannanlega bera ábyrgð á
óförum okkar, verða ekki dregnir
til ábyrgðar. Þvert á móti. Þeir
segjast núna stjórna skiptaréttin-
um.
í öðru lagi: Munu aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar bera varanlegan
árangur? Eða verða fórnirnar
færðar til einskis?
Svarið við þeirri spurningu
ræðst af sjúkdómsgreiningunni:
Stafar verðbólgan af of háum
launum? Er þá hægt að ná henni
niður með varanlegum hætti með
því að ætla launþegum að greiða
hana niður með lægra kaupi? Eða
er sprengirými verðbólgunnar að
finna annars staðar í hagkerfinu?
I rányrkjustefnu í sjávarútvegi og
landbúnaði? í of mikilli fjárfest-
ingu, sem skilar of litlum arði? f
úreltu og spilltu stjórnkerfi, sem
hyglar hefðbundnum forréttinda-
hópum á kostnað almennings og
þjóðarheildarinnar? Eru þetta
hinar heilögu kýr Framsóknarára-
tugarins?
Um það verður fjallað í næstu
grein.
Jón Baldvin Hannibalsson er al-
þingismaður Alþýðuflokks fyrir
Keykjavíkurkjördæmi.
flutning á Grafarvogssvæðinu,
segir svo m.a.:
„Þá er ég þeirrar skoðunar að
deiliskipulagi norðan Grafarvogs
verði ekki um kennt hve fáir þáðu
úthlutun í því hverfi. Deiliskipu-
lag 1. áfangans vakti almenna
ánægju umsækjenda, enda í fyrsta
sinn í mörg ár, sem skilmálar gera
lóðahöfum kleift að byggja hús að
eigin ósk, hvað varðar stærð þess
og útlit. Eins og áður er getið er
skýringuna fyrst og fremst að
finna í erfiðu efnahagsástandi."
Staðreyndin er sú, að í skipu-
lagsmálum rekast á grundvallar-
sjónarmið sjálfstæðismanna og
alþýðubandalagsmanna. Eðli Al-
þýðubandalagsins er að skammta
sem flest, að leyfa sumt en banna
annað. Stjórnlyndi þeirra eru eng-
in takmörk sett. Við sjálfstæðis-
menn trúum því hins vegar að sem
flest sé best komið í höndum
fólksins sjálfs, að því sé best
treystandi til að ráða sínum mál-
um, þ.á m. því hvort það byggir
stór hús eða lítil.
Eftirspurn eftir
lóðum fullnægt
Nú hefur það gerst í Reykjavík,
í fyrsta sinn um margra áratuga
skeið, að lóðaeftirspurn hefur ver-
ið fullnægt. Nægt framboð er af
einbýlis- og raðhúsalóðum í Graf-
arvogi, Selási og Seljahverfi og
auk þessa hefur verið úthlutað 466
íbúðum undir fjölbýli það sem af
er kjörtímabilinu í Selási, Nýjum
miðbæ og Ártúnsholti. Nægilegt
framboð lóða hefur þá þýðingu að
verulega dregur úr spennu á bygg-
ingarmarkaðinum, byggingar- og
lóðakostnaður lækkar og væntan-
legir húsbyggjendur þurfa ekki
lengur að lifa í stöðugum ótta um
það hvort þeir fái lóð eða ekki.
Reyndar ætti það að vera sjálf-
sögð skylda hvers sveitarfélags að
sjá til þess að nægilegt framboð sé
af lóðum. Þeir, sem þurfa að fá
lóð, eiga að geta gert það á hvaða
tíma ársins sem er, en ekki ein-
ungis átt möguleika á því einu
sinni árlega, eins og tíðkaðist á
tímum ófullnægðrar eftirspurnar.
Þótt Alþýðubandalagið telji það af
hinu slæma að nægilegt framboð
sé af öllum tegundum íbúða, er ég
viss um, að mikill meirihluti
Reykvíkinga er á annarri skoðun.
Punktakerfið afnumið
Hið illræmda punktakerfi
vinstri meirihlutans hefur nú ver-
ið afnumið, öllum til mikils léttis.
Punktakerfið, sem gilti við úthlut-
un íbúðarlóða hjá vinstri meiri-
hlutanum, er einn helsti minnis-
varði um hugsanagang vinstri
manna á stjórnarárum þeirra í
Reykjavík 1978—1982. Ekki ein-
ungis endurspeglaði það vilja
þeirra um að aldrei ætti að full-
nægja lóðaeftirspurninni heldur
sýndi það á eftirminnilegan hátt
hve stjórnunarkúnstir þeirra geta
oft á tíðum verið misheppnaðar.
f lóðaskorti vinstri meirihlutans
verkaði punktakerfið eins og olía á
eld. Sala á úthlutuðum einbýlis-
húsalóðum varð arðvænleg
atvinnugrein. Af einhverjum
ástæðum ákváðu nokkuð margir
einstaklingar, sem fengu úthlutað
eftir þessu kerfi, að selja lóðirnar.
Þetta geta vafalaust ýmsir fast-
eignasalar staðfest. Þeir geta
sennilega einnig staðfest, að þegar
kunnugt varð um stóraukið fram-
boð á sérbýlishúsalóðum, lækkaði
markaðsverð þessara lóða veru-
lega, eða þær hreinlega seldust
ekki.
Vonandi þurfa borgarbúar aldr-
ei framar að upplifa lóðaskort,
punktakerfi, ofskipulag íbúðar-
hverfa og almennt fyrirhyggju-
leysi í skipulagningu þeirra.
Reynslan af vinstristjórnarárun-
um i Reykjavík ætti að vera öllum
víti til varnaðar í þeim efnum.
\ ilhjálmur Þ. Yilhjálmsson er
borgarfulltrúi Sjilfstæðisflokksins
í Reykjavík og formaður skipulags-
nefndar horgarinnar.
Ert þú að leita að hillum í stofuna,
barnaherberqið, qeymsluna, laqerinn
eða verslunina? Þetta er lausnin.
KII IDI IUII I I ID
rUrÍUn LLUn
Hillustærðir: 30x80 og 50x80
Uppistöður: 61, 112 og 176 cm.
Stofuhillur á geymsluhilluverði.
Utsölustaðir: REYKJAVÍK: Liturinn, JL-Húsið, KÖPAVOGUR: BYKO, Nýbýla-
vegi 15, HAFNARFJÖRÐUR: Málmur, Reykjavíkurvegi, AKRANES: Verslunin
Bjarg, BORGARNES: Kaupfélag Borgfirðinga, STYKKISHÓLMUR: Husið,
PATREKSFJÖRÐUR: Rafbuð Jónasar, BOLUNGARVÍK: Jón Fr. Einarsson, iSA-
FJÖRÐUR: Húsgagnaverslun ísafjarðar, BLÖNDUÓS: Kaupfélag Húnvetninga,
EGILSSTAÐIR: Verslunarfélag Austurlands, SEYÐISFJÖRÐUR: Verslunin
Dröfn, REYÐARFJÖRÐUR: Verslunin Lykill, FÁSKRÚÐSFJÖRÐUR: Verslunin
Pór, VlK I MÝRDAL: Kaupfélag Skaftfellinga, VESTMANNAEYJAR: Þorvaldur og
Einar, SELFOSS: Vöruhús K.A.
Hefur þú
kynntþér
verðið á
O
GROHE
GROHE-gæðin þekkja allir, en færri átta sig á
því að GROHE tækin eru líka ódýrust.
Objekt-tækin frá GROHE eru ódýrustu
blöndunartækin á markaðnum.
Samt eru þetta alvörutæki frá GROHE!

X Zjr*
GROHE NO: 25355 Kr.: 1.126.30 CROHH NO: 21244 Kr.: 1.438.80
ÚV
\
V % \

GROHE NO: 21245 GROHE NOT31767
Kr.: 934.90 Kr.: 1.007.75
Að auki býður GROHE 12 verðflokka fyrir
mismunandi blöndunartæki.
Berðu saman verðið á Objekt-tækjunum
og öðrum og hafðu GROHE-gæðin í huga!
B.B.BYGGINGAVÖRUR HE
SUÐURLANDSBRAUT 4. SlMI 33331. (H. BEN. HUSIÐ)