Morgunblaðið - 06.10.1983, Side 32

Morgunblaðið - 06.10.1983, Side 32
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1983 32 Kínnock hyggst leiða Verkamannaflokkinn til valda og virðingar á ný NEIL KINNOCK, nýkjörinn leift- togi brezka Verkamannaflokksins, á örðugt verkefni fyrir höndum. Hann hefur lýst yfir þeim ásetn- ingi sínum að hefja Verkamanna- flokkinn til vegs og virðingar á ný eftir þær hrakfarir, sem flokkur- inn mátti þola í þingkosningunum í júní. Víst er, að Verkamanna- flokkurinn hefur ekki átt jafn litiu gengi að fagna hjá brezku þjóðinni um langt skeið og einmitt nú að undanförnu. Því er von, að margir Bretar spyrji með sjálfum sér: „Er Kinnock vandanum vaxinn?“. Kinnock er úr vinstra armi Verkamannaflokksins. Hann þykir mjög vel máli farinn og Ijóst er, að Verkamannaflokkur- inn bindur miklar vonir við hann eftir margra ára ósigra og vonbrigði. Kinnock er nú aðeins 41 árs. Hann er því yngsti stjórnmálamaðurinn, sem nokkru sinni hefur gegnt stöðu flokksleiðtoga hjá nokkrum af stóru flokkunum í Bretlandi á þessari öld. Hann hefur aldrei gegnt ráðherrastöðu meðan Verkamannaflokkurinn hefur farið með völd í Bretlandi. skjöldu Verkamannaflokksins sem hagsýnni stjórnmálamaður en hann hefur áður verið, reiðu- búinn að brjóta á bak aftur vinstri öfgasinna innan flokks- ins og að taka upp baráttuna fyrir því að ná völdum í landinu á nýjan leik í stað þess að sóa kröftum flokksins í áframhald- andi deilur um hugmyndafræði, sem reynzt hafa fánýtar og áttu örugglega stóran þátt í fylgis- tapi flokksins í þingkosningun- um í júní sl. „Ég get starfað með hverjumn þeim innan Verka- mannaflokksins, sem hefur áhuga á að sigra," er haft eftir Kinnock. Hann kunngerði ákvörðun sína um að verða í kjöri sem leiðtogi Verkamannaflokksins, eftir að forveri hans, Michael Foot, sem er sjötugur að aldri, ákvað að segja af sér eftir ósig- urinn í júní sl., en þá hlaut Verkamannaflokkurinn minna fylgi en í nokkrum þingkosning- um síðan 1918. „Betri en Foot — en er hann nógu góöur?“ Hvort Kinnock á eftir að leiða komst hið óháða blað Financial Times að orði fyrir skömmu: „Enda þótt hann kunni að vera betri en Foot, þá eru margir þeirrar skoðunar, að hann sé ekki nógu góður." Kinnock hefur jafnan verið óspar í gagnrýni sinni á íhalds- flokkinn, sem málsvara eigna- stéttanna í þjóðfélaginu. Samt hefur hann ekki hikað við að við- urkenna nú, að eigi Verka- mannaflokkurinn að komast nokkru sinni til valda aftur, þá verði flokkurinn einnig að ná til hinna efnameiri í þjóðfélaginu. „Flokkurinn verður að rúma þá, sem eitthvað eiga jafnt sem eignalausa," sagði hann í frétta- viðtali fyrir skömmu. Eftir þingkosningarnar í júní hefur Kinnock skipt um skoðun í varnarmálum og að mestu leyti horfið frá þeirri stefnu, að Bret- land eigi að afvopnast einhliða með tilliti til kjarnorkuvopna, en sú stefna er talin hafa kostað flokkinn mörg atkvæði í þing- kosningunum. Jafnframt virðist hann ekki leggja á það nándar nærri eins mikla áherzlu og áð- hann var 29 ára gamall, en þeir lifðu það að sjá einkason sinn kjörinn til neðri deildar brezka þingsins árið áður, fyrir kjör- dæmið Islwyn, sem hann er enn þingmaður fyrir. Kinnock hefur lýst því, hve bergnuminn hann varð, þegar hann fór 8 ára gamall með föður sínum til þess að hlýða á Aneur- in Bevan, hinn kunna forystu- mann Verkamannaflokksins í Wales, sem átti mestan þátt í því að koma á fót ríkissjúkrasam- lagi í Bretlandi eftir heimsstyrj- öldina síðari, sem allir áttu að- gang að. Hann var ekki heldur nema 14 ára, þegar hann gekk í Verkamannaflokkinn. í meðallagi sem námsmaður Kinnock reyndist aðeins meðal námsmaður, bæði í barnaskóla eða framhaldsskóla. Hann náði þó að ljúka prófi í sagnfræði við háskólann í Cardiff, höfuðborg Wales, en það tókst þó ekki fyrr en í annarri tilraun. Að svo búnu fór hann í námsþjálfun sem kennari. Neil Kinnock — orðheppinn og brosmildur neinum kosningum." En hann var allt annað en heppinn á sunnudagsmorgun, þegar hann og kona hans voru að stilla sér upp fyrir ljósmyndara á ströndinni við Brighton. Alda féll að landi og þegar Kinnock reyndi að forða konu sinni und- an öldunni, tókst ekki betur til en svo, að hann datt sjálfur aft- ur á bak með þeim afleiðingum að buxur hans gegnblotnuðu. „Fjandans aldan lenti á mér,“ varð honum að orði, þar sem hann stóð og sjórinn draup úr buxum hans. „Eg þori að veðja, að þetta gæti aldrei komið fyrir Maggie." Hattersley — fulltrúi hægri armsins Helzti keppinautur Kinnocks um formannsstöðuna í Verka- mannaflokknum var Roy Hatt- ersley, sem tilheyrir hægri armi flokksins. Enda þótt hann hafi beðið ósigur fyrir Kinnock var hann samt kjörinn varaformað- ur með talsverðum meirihluta. Roy Hattersley (til vinstri) við brottför á Reykjavíkurflugvelli í nóvember 1975, er hann og hinir brezku Kinnock ásamt konu sinni, Glenys, og börnum þeirra tveimur, Stephen fulltrúarnir í landhelgisviðræðunum þá héldu heim í fússi eftir aðeins 40 mínútna fund, eftir að slitnað hafði upp og Rachel. úr viðræðunum. „Ef vega á menn og meta eftir þeim mælikvarða, þá hefði John F. Jennedy aldrei orðið forseti Bandaríkjanna," er haft eftir Kinnock nýlega, er hann var minntur á þessa staðreynd. Þar vísaði hann alfarið á bug allri gagnrýni þess efnis, að hann væri of reynslulítill og kvaðst reiðubúinn til þess að taka að sér embætti forsætisráðherra Bret- lands, ef Verkamannaflokkurinn kæmist til valda á nýjan leik. Rauðhærður og brosmildur Rauðhærður en brosmildur og gæddur góðri kímnigáfu hefur Kinnock einkum tekizt að ná góðu valdi yfir sjónvarpinu, þar sem framkoma hans og leiftr- andi andsvör njóta sín vel. Hann á ættir sínar og uppruna að rekja til kolanámumanna í Wal- es, sem gjarnan hafa verið ein öflugasta stoð Verkamanna- flokksins og styrkir það að sjálfsögðu stöðu Kinnocks nú sem leiðtoga flokksins. Kinnock gengur nú fram fyrir Verkamannaflokkinn aftur til valda í Bretlandi í næstu þing- kosningum er óvist, en þær eiga ekki að fara fram fyrr en 1988. En í samanburði við Foot, sem mátti sín lítils gegn frú Margar- et Thatcher, forsætisráðherra, er umræður hörðnuðu á þingi, má búast við að Kinnock eigi eft- ir að reynast henni miklu harð- ari andstæðingur. „Við kusum í vonleysi til þess eins að lifa krjúpandi á hnjánum." Þannig hefur Kinnock orðað þá röksemd Verkamannaflokksins, að Bretar hafi fremur greitt atkvæði af uppgjöf en af von um annað kjörtímabil með aðhaldsstefnu frú Thatcher í efnahagsmálum. „Hún var montin áður. Nú held- ur hún, að hún sé algerlega full- komin," er haft eftir Kinnock, sem þykir orðheppinn og sér- staklega laginn við að senda andstæðingum háðsglósur, sem hitta í mark og það svo, að marg- ir hafa sagt, að dómgreind hans væri alls ekki í réttu hlutfalli við hnyttni hans í tilsvörum. Þannig ur, að Bretland segi sig úr Efna- hagsbandalagi Evrópu. Kinnock ólst upp í námudölum Wales, sem frá fornu fari hafa verið eitt sterkasta vígi Verka- mannaflokksins. Hann vakti fyrst verulega athygli innan- lands sem stjórnmálamaður, er hann varð talsmaður Verka- mannaflokksins í menntamálum eftir ósigur flokksins í þingkosn- ingunum 1979. Þá gerði hann í ræðu og riti harða hríð að brezku einkaskólunum, sem hann telur vera einn helzta hornstein hinnar langlífu stétta- skiptingar í Iandinu. „Þeir eru sementið í veggnum, sem klýfur brezka þjóðfélagið," sagði hann þá einu sinni í ræðu. Neil Gordon Kinnock er fædd- ur í Tredegar í Suður-Wales. Frá heimili foreldra hans var örstutt til kolanámunnar, þar sem faðir- inn vann. Foreldrar hans höfðu mikla ást á syni sínum, sem var einkabarn þeirra, og ólu með sér mikinn metnað fyrir hans hönd. Báðir foreldrar hans dóu þegar Hann átti hins vegar strax gengi að fagna í stjórnmálum á háskólaárum sínum og var kjör- inn forseti málfundafélags há- skólans og einnig forset' félags stuðningsmanna jafnaðarmanna þar. í háskólanum kynntist hann verðandi eiginkonu sinni, Glynis Parry, sem nú er kennari fyrir þroskaheft börn. Þau eiga tvö börn, Stephen, 13 ára, og Rachel, sem er 11 ára. Helztu áhugamál Kinnocks utan stjornmálanna eru rugby, hann var eitt sinn þjalfari í þeirri íþrótt, og en einnig tónlist og þá einkum sönglist. Hann hefur t. d. mikið dálæti á mörg- um kórsöngvum frá heimalandi sínu, Wales, en einnig á tónlist Beethovens og lögum Elvis Presleys. Eftir að hafa komizt ómeiddur úr bifreið sinni, þegar hún valt á miklum hraða í júlí sl., varð Kinnock að orði: „Einhverjum þarna uppi hlýtur að geðjast að mér. Ef lánið léki alltaf svona við mig, þá myndi ég aldrei tapa Hattersley er sennilega kunnari íslendingum en flestir aðrir brezkir stjórnmálamenn, sem nú eru í fararbroddi. Hann var að- stoðarutanríkisráðherra Breta í þriðja þorskastríðinu 1975 og að- alsamningamaður þeirra þá í viðræðunum við íslenzk stjórn- völd. Hattersley tók þátt í samn- ingaviðræðum Breta við Efna- hagsbandalag Evrópu, þegar Bretland gekk í bandalagið og það kom mörgum á óvart, að hann skyldi ekki segja skilið við Verkamannaflokkinn á sínum tíma og ganga í hinn nýstofnaða jafnaðarmannaflokk, SDP. Hattersley lét það engu að síður skýrt í ljós í kosningabaráttunni í vor, að hann væri á öndverðum meiði við hina róttæku kosn- ingastefnuskrá flokksins. Þann- ig er hann andvígur einhliða af- vopnun Breta og er því fylgjandi, að þeir verði áfram aðilar að EBE. (Samantekt: Magnús Sigurðsson. Heim- ildir: Associated Press, Economist o.fl.)

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.