Morgunblaðið - 12.10.1983, Blaðsíða 30

78
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. OKTÓBER 1983
Eru til kaupendur
að ríkisfyrirtækjum
, sem leggja fé í atvinnurekstur
Illa farið með þá
— eftir Pál V.
Daníelsson
Það er sannarlega hressandi
andblær að maður í ráðherrastóli
skuli hafa kjark til þess að koma
fram með þá skoðun sína að selja
beri ríkisfyrirtæki. En það vekur
þá spurningu, hvort það sé raun-
hæft? Eru kaupendur til? Hefur
ekki verið búið þannig að atvinnu-
rekstrinum og því fólki, sem lagt
hefur fé í fyrirtæki, að erfitt verði
að fá kaupendur? Að minnsta
kosti getur áhugi á kaupum ekki
byggst á arðsemi hlutafjár eigi að
búa við ríkjandi skattalöggjöf,
heldur hlyti hann að byggjast á
atvinnumöguleikum, að geta
tryggt sér völd, að hægt sé að
sameina starfsemina öðrum
rekstri og ná þannig aukinni hag-
kvæmni o.fl. mætti telja.
Lítið dæmi um skattalega
meðferð hlutafjár
Það getur verið gaman að eiga
hlutafé í fyrirtæki ef ekki er hugs-
að um að hagnast. Ég á hlutabréf
í fyrirtæki að upphæð kr. 96.000.-
miðað við ársbyrjun 1982. Ef fylgt
hefði verið reglum um útgáfu
jöfnunarhlutabréfa mætti ætla að
upphæð hlutafjársins gæti verið
um það bil fimmföld, eða 480.000.-
kr. Eg fékk 10% arð á árinu 1982,
eða 9.600.- kr. Hvernig er nú farið
með þessa aura skattalega svo og
hlutafjáreign mína? Ég þarf að
greiða eignarskatt af hlutafénu,
ég þarf að greiða útsvar af arðin-
um, sjúkratryggingargjald og
kirkjugarðsgjald. Hins vegar er
upphæð arðsins svo lág, kr. 9.600.-,
að ég þarf ekki að. greiða tekju-
skatt, en arðgreiðsla af 10% af
hlutafé er skattfrjáls hjá einstakl-
ingi upp í 8.266.- kr. og hjá hjónum
16.530,- kr. Eftirfarandi útreikn-
ingur á sköttum er byggður á því
að ég næ 50% skattastiga.
Álagðir skattar af 96.999.- kr.
hlutafé og 9.600.- kr. arði verða
þannig
Útsvar 11,88% kr. 1.140.-
Sjúkratryggingargjald kr 192,-
Kirkjugarðsgjald kr. 17.-
Eignarskattur kr. 1.152.-
Samtals krónur 2.501.-
Eftir eru þá kr. 7.099.- eða
7,38% af hlutafé. En þar með er
eigendur!
Varahlutirnir eru
ódýrastir hjá okkur!
Dæmi um verð:
Kerti frá kr. 42.00
f Platínur — — 73.00 P
á Kveikjulok — — 142.00 Á
P Kveikjuhamar ... — — 42.00 P
á Þéttar — — 80.00 Á
Bensínsíur — — 90.00 P
á Olíusíur — — 140.00 Á
Loftsíur — — 163.00 P
á Viftureimar — — 64.00 Á
Kúplingsdiskar .. — — 668.00 p
a Bremsuborðasett — — 476.00 a
Bremsuklossasett — — 687.00
Notið eingöngu EKTA MAZDA VARAHLUTI
eins og framleiðandinn mælir fyrir um.
ÞAÐ MARGBORGAR SIG.
BÍLABORG HF
Smiðshöföa 23, sími 812 99
ekki öll sagan sögð. Helmingur
arðgreiðslunnar er tvískattlagður,
þ.e. að fyrirtækið fær hann ekki
dreginn frá rekstrartekjum, nema
að hálfu leyti samkvæmt fram-
kvæmd skattalaga. Fyrirtækið
þarf því að borga tekjuskatt af
arðinum hálfum eða kr. 2.340.-
Þessi eign mín, 96.000.- kr.
hlutafé og arðgreiðsla kr. 9.600.-,
kostar mig og fyrirtækið kr.
4.841.-, í skatta til þess opinbera.
Hiutaféð fimmfalt
Hefði hlutaféð verið fimmfalt,
kr. 480.000.- og greiddur 10% arð-
ur, kr. 48.000.- færist nú aldeilis
fjör í skattlagninguna. Þá liti
dæmið þannig út:
Útsvar 11,88% kr. 5.700.-
Sjúkratryggingargjald kr. 960,-
Kirkjug.gjald kr. 85.-
Eignarskattur kr. 5.760.-
Tekjuskattur kr. 15.735.-
Samtals krónur 28.240.-
Þá ætti ég eftir kr. 19.760.- en
það eru 4,12% af hlutafé.
Tekjuskattur, sem fyrirtækið
þyrfti að greiða af helmingi arðs-
ins væri kr. 11.700.-. Þá yrðu ég og
fyrirtækið að greiða alls kr.
39.940.- í skatta sem er 83,2% af
arðgreiðslunni.
Hlutaféð bundið
Gangi fyrirtæki sæmilega má
„Að minnsta kosti getur
áhugi á kaupum ekki
byggst á arðsemi hlutafjár
eigi að búa við ríkjandi
skattalöggjöf, heldur hlyti
hann að byggjast á at-
vinnumöguleikum, að geta
tryggt sér völd, að hægt sé
að sameina starfsemina
öðrum rekstri og ná þann-
ig aukinni hagkvæmni o.fl.
mætti telja.“
ætla að hlutaféð sé nokkurnveginn
verðtryggt. En það er fast, ég get
ekki fengið það til annarrar ráð-
stöfunar, nema með því að selja
það og þegar það gefur ekki meir
arðsemi en að framan er getið eru
litlar líkur á því að það seljist á
nafnverði. Þetta sparifé mitt er
því bæði fast og arðlítið. En nú er
það svo að fyrirtæki geta orðið
fyrir áföllum. Hlutaféð er því mik-
ið áhættufé. Til þess að fólk leggi
fé í fyrirtæki þarf ávöxtun slíks
fjármagns að vera það góð að fólk
taki þá áhættu, sem því fylgir að
eiga fé sitt í atvinnurekstri.
Hið sósíalíska bros
Þeir menn og flokkar, sem kom-
ið hafa einstaklingum og atvinnu-
rekstri í þá skattafjötra, sem að
framan er lýst brosa nú breitt og
telja það öruggt, að fjármálaráð-
herra komi ekki hugmyndum sín-
um um sölu ríkisfyrirtækja í
framkvæmd, einfaldlega af því að
fólk hafi ekki hug á að kaupa hluti
ríkisins. Og á því er sannarlega
mikil hætta. Sósíalisminn hefur í
vaxandi mæli á undanförnum ára-
tugum tröllriðið þjóðfélaginu, öll-
um til óþurftar og með þeim af-
leiðingum að atvinnuvegirnir eru
komnir á heljarþröm. Hér þarf því
að taka til hendi og snúa áratuga
þróun við, því hver sú þjóð, sem
ekki býr þannig að atvinnulífi
sínu, að þar gefi fjármunirnir
bestan arð, er illa komin og lendir
á vonarvöl með rýrnandi lífskjör-
um og auknum opinberum afskipt-
um og höftum í einni eða annarri
mynd. Eitt fyrsta verkefni stjórn-
valda þarf því að vera það, að
höggva á skattafjötrana vilji
menn í alvöru efla atvinnulífið og
bæta lífskjörin.
Páll V. Daníelsson er riðskipta-
fræóingur að mennt og fyrnerandi
fjármálastjóri Pósts og síma.
ANÆGJULEG UTANFERÐ
SAMKÓRS KÓPAVOGS
eftir Steinunni
Geirdal
Þann 22. júní í vor lagði Samkór
Kópavogs upp í ferðalag um Nor-
eg, Svíþjóð og Finnland. Við flug-
um til Þrándheims sem er vina-
bær Kópavogs í Noregi, og stöldr-
uðum þar við í tvo daga. Þar fór-
um við í skoðunarferð um borgina
með kór, sem kallar sig Tri-ton-
us-koret. Síðan sátum við kvöld-
verðarboð í boði borgarstjórnar,
en daginn eftir sungum við á
stærsta elliheimili Noregs þar í
borg. Þá lá leiðin þvert yfir Noreg
og Svíþjóð til Sundsvall sem er á
austurströnd Svíþjóðar en þaðan
gengur ferja yfir til Finnlands.
í Sundsvall stönsuðum við einn-
ig í tvo daga og sungum á Jóns-
messuhátíð þeirra heimamanna.
Þessa fyrstu daga ferðarinnar
rigndi mestallan tímann, en nú
rættist úr og fengum við heilan
sólardag seinni daginn í Sunds-
vall. Formaður Norræna fél. á
staðnum fór með okkur í skoðun-
arferð um borgina og nágrenni
hennar og fræddi okkur um
jarðfræði og sögu staðarins.
Síðan tókum við ferjuna yfir til
Finnlands við Vaasa, og ókum
þaðan suður á bóginn til Tampere
(Tammerfoss) sem er vinabær
Kópavogs í Finnlandi. Þar fengum
við hlýjar móttökur, bæði Nor-
ræna félagsins og kórs sem þarna
starfar. I Tampere stóð til að
halda tvenna tónleika utan dyra,
en vegna veðurs varð að aflýsa
þeim. Við sungum því aðeins á
nokkrum viðkomustöðum okkar í
skoðunarferð um þessa fallegu og
hreinlegu borg og svo í öndvegis-
boði sem kórinn hélt okkur.
Við skoðuðum ýmsar merkar
byggingar í borginni og þar á með-
al glæsilegt, nýbyggt ráðhús og
fagra og nýtískulega kirkju. Þess-
ar byggingar sýndu okkur hve
frábæra arkitekta Finnar eiga.
Frá Tampera lá leiðin norður
hið skógi vaxna „Þúsund vatna
land“ alla leið til Oulu-borgar. Þar
tók á móti okkur starfsfólk Nor-
ræna félagsins og sagði það okkur
að þetta væri stærsti hópur ís-
lendinga sem þar hefði komið,
enda voru móttökurnar eftir því. I
boði þeirra skoðuðum við borgina
og meðal annars ráðhúsið, sem er
eiginlega höll á okkar mælikvarða
og var upphaflega byggt sem
vertshús. Við sungum í anddyri
nýbyggðs bókasafnshúss og einnig
á markaðstorgi, þar sem Samar
seldu varning sinn.
Við lögðum af stað eldsnemma
morguns og ókum norður með
landamærum Svíþjóðar, alla leið
norður fyrir Svíþjóð og að landa-
mærum Noregs og þá aftur suður
á bóginn til Sortland í Noregi.
Þaðan kom kórinn Sortland
korforening í heimsókn til okkar í
fyrrasumar og var þessi ferð
okkar að nokkru leyti ætluð til að
endurgjalda þá heimsókn. Okkur
var tekið tveim höndum og skipt
niður á heimili kórfélaga. I Sort-
land var einnig staddur Barnakór
Kárnes- og Þingholtsskóla úr
Kópavogi og urðu þar fagnaðar-
fundir. Við héldum sameiginlega
tónleika ásamt þremur öðrum
kórum á staðnum. Síðan var slegið
upp heijarmikilli veislu þar sem
þessir fimm kórar komu saman
ásamt gestum og hittust þar aftur
kunningjar og gestgjafar frá
heimsókn þeirra til okkar.
Frá Sortland héldum við sæl og
södd áleiðis til Þrándheims á ný,
með viðkomu í Mo í Rana eina
nótt. Þá rann upp kveðjustund, því
bílstjórinn okkar, hann Arve, sem
ók allan tímann með, hafði eignast
góða félaga í hópnum og langaði
helst að koma með til íslands.
Þessi ferð var í alla staði mjög
vel heppnuð og má það ekki síst
þakka okkar ágæta fararstjóra,
Sigurði Lyngdal, svo og stjórn
kórsins og söngstjóranum, Ragn-
ari Jónssyni.
Samkórinn er nú að hefja vetr-
arstarfið og eru nýir félagar vel-
komnir.
Þökk fyrir samfylgdina.