Morgunblaðið - 31.12.1983, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 31. DESEMBER 1983
23
Orð féllu í Gárupistli í byrjun
desember um sjöarma ljósastik-
urnar, sem skipa nú veglegan
sess í jólahaldi á íslandi og gyð-
inglegan uppruna ljósanna sjö.
Olli ófáum vangaveltum á einka-
velli og í útvarpi. Barst alla leið
til Pennsylvaníu í Bandaríkjun-
um, hvar býr Geir Magnússon.
Hann sendi um slíkar stikur
ágæta sögu, sem á það sameig-
inlegt með eftirsóttustu jólabók-
unura að vera sjálfsævisaga og
því vitanlega dagsönn:
„Var að lesa Mogga frá 4. des.
með grein þinni um sjöarmastik-
urnar. Amma mín Helga Jóns-
dóttir Zoéga og Guðrún móðir
mín höfðu einu sinni viðdvöl í
Leith á leið frá Kaupmannahöfn
og keyptu þar stjaka tvo úr kop-
ar — sjöarma. Ekki vissu þær né
aðrir að þessir stjakar hétu men-
orur og væru Gyðingum nauð-
synlegir. Þegar ég var svo fyrst
að fara á fjörurnar við minn nú-
verandi lífsförunaut, sem er ít-
alskrar ættar, leizt foreldrum
hennar ekki vel á ráðahaginn.
Til að sýna að ég væri af skikk-
anlegu fólki kominn, sýndi ég
þeim mynd af foreldrum mínum
(Magnúsi Jochumssyni og Guð-
rúnu Geirsdóttur Zoéga), tekna á
Víðimelnum fyrir framan út-
skorna hillu, á hverri var gljá-
fægð menora. Tengdamóðir mín
var ekki lengi að koma auga á
þetta. Var þess fullviss að ég
væri ættaður frá landinu helga
og kallaði mig lengi vel mister
Mendelssohn — í fullri alvöru og
góðri meiningu."
Vegna áhuga má við bæta að
stikan með ljósunum sjö er jafn-
an í bænahúsum Gyðinga, svo
sem sjónvarpsáhorfendur gátu
séð nýlega þegar á skjánum var
mynd um Gyðingafjölskyldu og
nazistar réðust inn í bænahús
þeirra. Komu út og eyðilögðu
ljósastikuna að fólkinu ásjáandi.
I Jerúsalem er sjö arma ljósa-
stika í musterinu og mikilvægi
hennar í Gyðingatrú gegn um
aldir má m.a. marka af því að á
sigursúlu Trajanusar í Róm er
einmitt lágmynd af því er 4
burðarmenn koma til Róma-
borgar með ljósastikuna
sjöarma úr musterinu eftir að
hafa jafnað Jerúsalem við jörðu
um 70 e.Kr. Þá markaðist sigur
Rómakeisara af þvi að hafa með
sér heim hina mikilvægu sjö-
arma ljósastiku.
Hitt er svo annað mál að
sjöarma ljósastikurnar koma nú
til íslands frá Svíþjóð og inn-
flytjandi er ekki mjög sáttur við
að kenna þær við Gyðinga, vill
kalla þetta aðventuljós. Svíar
nefni þau jólaljós. í byrjun flutti
hann þau inn sem „ljós“, en fyrir
nokkrum árum datt einhverjum
tollmanni í hug að þetta væru
skrautljós og því hátollavara.
Honum tókst þó að fá úrskurð
um að þau væru lampar. Hvað
sem þetta er kallað, eru þetta
sýnilega hinir gagnlegustu grip-
ir, úr því hægt er að sanna ágæti
einnar íslenskrar fjölskyldu í út-
löndum með þeim og gera soninn
verðugan tengdason, sbr. frá-
sögn Geirs. Getur varla einfald-
ari aðferð til að fá á sig virðu-
leikablæ. Megi „ljósin" vel gagn-
ast.
Að velja er erfitt
og verjast grandi,
því mjög eru hlutirnir
mismunandi
segir Piet Hein (í þýðingu Auð-
uns Braga Sveinssonar).
En hátíðir eru afstaðnar.
Gefst tóm til að leggjast í jóla-
bækurnar eftir fjölskylduboð og
jólasamkomur. Er rofa tekur í
auglýsingadembunni og hægt að
greina trén fyrir skóginum, tek-
Sígild verk öndvegishöfunda
koma til okkar á íslensku fleiri
en fyrr, svo sem fyrsta skáldsaga
André Malraux frá 4. áratugn-
um, verk Heinrich Böll o.fl. Mér
fannst ég finna til, þótti einu
sinni skondinn skáldskapur. Nú
finnst Gáruhöfundi hann finna í
jólabókaflóðinu — unga höfunda
sem kunna að segja skáldsögu i
sveita síns andlits. Aldous Hux-
ley komst að þeirri niðurstöðu að
í bókmenntum væri hlutfallið
milli þess sérstæða og hins sem
er almennt og hversdagslegt
mjög hátt, en í lífinu væri þetta
alveg öfugt. Að undanförnu hafa
höfundar gjarnan illa gefið sér
tíma í jólabókakapphlaupinu til
að sía þennan hversdagsleika úr,
svo maður hefur fengið hann
ómeltan ofan á annan hvers-
dagsleika í lífinu. Hefur þá ekki
nennu til að slökkva á útvarpi
eða sjónvarpi og setjast með bók.
En nú taka menn aftur að segja
sögur.
Afdrifaríkasti vaxtarsprotinn
á markaði bóka nú eru þó
kannski myndlistarbækurnar
með frásögnum og verkum
þeirra listamanna okkar sem
markað hafa spor á umliðnum
áratugum. Þær hefur svo lengi
vantað, til að áhugafólk geti flett
upp og skoðað verkin og sett þau
í samhengi í þróuninni. Lengi vel
var þrenningunni einni — Kjar-
val, Ásgrími og Jóni Stefánssyni
— gerð þannig skil að skoða
mætti verk þeirra af bókum. Og
af myndhöggvurum aðeins Ás-
mundi og Einari Jónssyni. Nú í
fyrra kom svo bókin um fyrir-
rennara þeirra, Þórarin B. Þor-
láksson, sem alltaf virtist gleym-
ast, og nú teygir Kristján Eld-
járn myndlistarsöguna lengra
aftur, til málarans Arngríms
Gíslasonar. Þá erum við að fá
framhaldið í bókum með mynd-
um af verkum þeirra sem síðar
brutu í blað með bókinni um
Finn Jónsson, sem vann og sýndi
hér fyrstu afstrakt myndirnar
fyrir hálfri öld, bókinni um Jó-
hann Briem sem alltaf hélt sína
eigin þróunarbraut ótruflaður af
tískustefnum og bókinni um
Þorvald Skúlason, brautryðjand-
ann á sviði óhlutbundinnar list-
ar á Islandi. Og fleiri lista-
verkabækur eru komnar í þetta
safn vel unninna myndabóka
með tiltölulega knöppum text-
um, aðgengilegar til að fletta
upp í um ókominn tíma. En bæði
listaverkabækurnar og þýddu sí-
gildu verkin, sem gjarnan virð-
ast hverfa í bókaauglýsingaflóði
jólanna, eru eflaust þær sem eft-
ir sitja og fengur er að eiga á
öllum árstímum og öllum árum.
Koma gjarnan út úr bóka-
skápum oftar en í vorhrein-
gerningum. Raunar hefur Gáru-
höfundi vart gefist tóm til að
lesa þær á þessum stuttu jólum,
aðeins fletta þeim, á semsagt
sinn jólamat óétinn. Mér finnst
ég hlakka til.
Vörubifreið
Til sölu er, Scania 80 super,
vörubifreiö, árgerö 1972, 6 hjóla.
Upplýslngar í sima 99-3877.
VEROBRfFAMAHKAOUR
HUS) VERflUINARINNAe 9ÍMI 03320
Simatimar kL K>—12 og 3—5.
KAUF 06 SAIA VEÐSKUlOABHtFA
25200
Oplö öll kvöld frá kl. 22.00.
Sendum heim alla gamlársnótt
og nýársdag. ATH. Allan ný-
ársdag.
Krossínn
Gamlársdagur, brauösbrotnlng
kl. 16.00. Nýársdagur almenn
samkoma kl. 16.30.
Gleöilegt ár!
Tilkynning frá fólaginu
Anglíu
Enskar talæflngar fyrlr fulloröna
byrja þriöjudaginn 10. janúar frá
kl. 19—21 aö Aragötu 14. —
Enskar talæfingar fyrlr börn
7—14 ára byrja laugardaginn
14. janúar kl. 9 fh. aö Amt-
mannsstíg 2 (bakhúsiö). Þátt-
tökutllkynningar fyrir bæöi full-
oröa og börn eru í síma 12371 á
skrifstofu félagsins aö Amt-
mannsstíg 2.
Stjórn Anglíu.
Hver er þinn lukkudagur?
Vinningar daglega
allt áriö 1984
366 vinningar
Ath. 1 dagur kostar
kr. 82 aura
Vinningsnúmer
birtast
daglega
á baksíöur
DV fyrir
ofan LOKA
Mánaöarlega
dregin út Datsun
Micra bifreiö árg.
’84 frá Ingvari
Helgasyni
Verðmæti vinninga 5,5 milljón kr.
Vinningar
fyrir alla
fjölskylduna
12 bílar
12 videotæki
12 stereo-
samstæöur
24 reiðhjól
24 skíði
24 ferðaútvörp
258 aðrir eigu-
legir vinningar
q
366 ^
VINNINGAR
Apríl
1984
HJÚUUNARVÖRUR
LlM OG LlMBÖND
SNYRTIVÖRUR
Almanak 4000 —
SUN MÁN ÞRI MIÐ FIM FÖS LAU
1 5o2 J* 2 J7t*7 3 51105 4 5008 5 1127 6 56**1 7 *99í>
8 11015 9 *í)2*0 10 25*)* 11 102*0 12 5982 13 ** 565 14 5985;
15 S«S*8 16 207JC 17 11Í5 ? 18 17J7J 19 5»f»1 20 «970 21 *#58
22 ir«*i 23 5701 i 24 25171 25 ***20 26 5007 27 55945 28 595
29 2»7*5 30 11*15
■2TL -
IT II II U fl fl Tf mnrn » b s a an m »-jrit DAAOMAASI4 SM 37480 7 0 aox »114 acviuavIk a 7 t i » n # n 14 11 18 17 TIT* » »1 » B N 'B N r ■ »Trr
IÓTELIÐ í HJARTA HÖFUÐBORGARINNAR Íll
orgunverður og rjúkandi kafB frá U. 8 i hverjum morgni. HÓTEL BORG
Selt af íþróttafé-
lögum um land allt,
bókabúðum Penn-
ans og Eymunds-
son
Upplýsingar í sím-
um 20068, 81325 og
84459
íþróttafélög athug-
ið aö enn er hægt
að fá spjöld.
Björn Guðbjörns-
son, vinnusími
24349.