Morgunblaðið - 22.01.1984, Blaðsíða 23

sem ráðherra og fyrir stjórninni í
heild.
Kanslarinn er í rauninni sjálfur
flæktur í málið, því að hann á að
hafa fengið að vita um það þegar í
haust, en þá skýrði Wörner honum
frá því, að hann hygðist víkja
Kiessling frá og er sagt, að kansl-
arinn hafi lagt blessun sína yfir
það. Þegar allt komst í hámæli nú
eftir áramót, mæltist kanslarinn
til þess, að Wörner léti lögmann
Kiesslings, Konrad Redeker, hafa
eintak af öllum gögnum málsins,
eins og sá síðastnefndi hefði kraf-
izt. Síðan skyldi Wörner taka
frumkvæðið sjálfur og höfða refsi-
mál á hendur Kiessling fyrir aga-
brot.
Það var í desember sl. sem
Wörner setti Kiessling, sem er 58
ára gamall, á eftirlaun og bar þá
fyrir sig ákvæði í lögum um her
Vestur-Þýzkalands. Það var hon-
um heimilt og hann þurfti ekki
einu sinni að færa rök fyrir
ákvörðun sinni. Wörner hafði hins
vegar þegar í september sl. skýrt
hershöfðingjanum frá því, að
hann lægi undir grun um að vera
kynvilltur. Undir þeim áburði
vildi hershöfðinginn ekki sitja og
krafðist þess, að rannsókn færi
fram í málinu. Til þess varð hann
þó að fá leyfi hjá Wömer sem yf-
irmanni hersins, en hann svaraði:
„Því miður, það er ekki hægc.
Hendur mínar eru bundnar í
þessu tilliti."
Wörner þagði síðan þunnu
hljóði yfir ástæðunum fyrir
brottrekstri hershöfðingjans og
breytti þar engu, þó að farið væri
að ræða um málið opinberlega og
Kiessling lýst þar umbúðalaust
sem kynvillingi. Hershöfðingjan-
um fannst aftur á móti nú svo veg-
ið að heiðri sínum, að hann gæti
ekki með nokkru móti setið að-
gerðarlaus hjá, en kom sjálfur
fram opinberlega til þess að skýra
frá því, að hann hefði verið rekinn
fyrir kynvillu. Samtímis tók
Kiessling af skarið með það, að
hann hefði aldrei verið kynvilltur
og kveðst geta „gefið drengskapar-
heit“ fyrir því.
Lítilfjörleg
sönnunargögn
Það frumkvæði, sem Kohl
kanslari hafði óskað eftir, að
Wörner tæki í málinu, kom seint
og hafði þveröfug áhrif miðað við
það, sem ætlazt hafði verið til. Það
jók bara á glundroðann, sem ein-
kenndi málið allt, en upplýsti ekki
neitt. Verst var þó, að „afdráttar-
laus sönnunargögn" gagnnjósna-
þjónustunnar reyndust lítilfjörleg
í meira lagi ef ekki alger upp-
spuni. Dag frá degi mögnuðust
efasemdirnar varðandi rannsókn
málsins. Nöfn vitnanna, sem áttu
að hafa borið, að hershöfðinginn
hefði stundað kynvillingaknæpur í
Köln fengust ekki gefin upp, né
heldur fékkst það upplýst, hvenær
hershöfðinginn hefði heimsótt
þessa staði. Því var borið við, að
„lífi og öryggi" þeirra, sem upplýs-
ingarnar áttu að hafa gefið, væri
hætta búin, ef skýrt væri frá nöfn-
um þeirra. í ljós kom ennfremur,
að gagnnjósnaþjónustan byggði
upphaflegu skýrsluna til Wörners
ekki á sínum eigin rannsóknum,
heldur á rannsóknum aðeins eins
lögreglumanns í Köln.
Það var hinn 1. september sl., að
Jurgen nokkur Idel, ofursti í gagn-
njósnaþjónustunni, barði að dyr-
um hjá Wolfgang Roesch, yfir-
manni rannsóknarlögreglunnar í
Köln. Idel kom sér vafningalaust
að efninu og sýndi Roesch vega-
bréfsmynd roskins manns með
stuttklippt hár og í einkennisbún-
ingi. óskaði Idel eftir því, að
kannað yrði, hvort þessi maður
væri ekki kunnur í „kynvillinga-
heiminum í Köln“. Roesch fól und-
irmanni sfnum, Helmut Simons,
að rannsaka málið.
Café Wiisten
og Tom-Tom
Þegar Simons hóf könnun sína,
þurfti hann ekki að leita lengi. í
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. JANÚAR 1984
23
Albert Wichert, framkvæmdastjóri
„Café Wiisten".
Köln eru til margir skemmtistaðir
kynvillinga og í einum þeirra,
„Café Wusten“, þangað sem kyn-
villtar konur og karlmenn hafa
vanið komur í áratugi, fann hann
fljótt náunga, sem kvaðst hafa séð
manninn á passamyndinni þar
„einu sinni" nokkrum árum áður. 1
„Tom-Tom“, enn öðrum skemmti-
stað fyrir kynvillinga, hitti Sim-
ons tvo menn til viðbótar, sem
töldu sig vita eitthvað um mann-
inn, sem leitað var að. Simons lét
sér þetta nægja og skýrði Roesch
yfirmanni sínum svo frá, að í
kynvillingahverfinu væri maður-
inn á myndinni þekktur undir
nafninu „Gunter úr hernum".
Nokkrum dögum síðar lét gagn-
njósnaþjónustan senda eftir pass-
amyndinni og niðurstöðum rann-
sóknarinnar og jafnframt var tek-
ið fram, að rannsóknarlögreglan
skyldi ekki skipta sér framar af
málinu, þar sem það yrði eftirleið-
is í höndum gagnnjósnaþjónust-
unnar sjálfrar.
Fyrst eftir að mál Kiesslings
komst á allra varir, höfðu þeir
Roesch og Simons hægt um sig.
Yfirmenn þeirra vissu blátt áfram
ekkert um lögreglurannsókn þá,
sem þeir höfðu framkvæmt og
flýttu sér að lýsa því yfir, að sjálf-
ir hefðu þeir ekki gefið nein fyrir-
mæli um að kanna hugsanlegan
feril Kiesslings á meðal kynvill-
inga í Köln. En þegar loksins var
skýrt frá lögreglurannsókninni
kom það einnig í ljós, hve yfir-
borðskennd og takmörkuð hún
var. Wörner varnarmálaráðherra
sýndi þó ekkert hik og sagði, að
lögregluskýrslan, sem gagn-
njósnaþjónustan hefði fengið í
hendur frá Köln, væri bæði um-
fangsmikil og ítarleg.
En fjölmiðlarnir voru nú komn-
ir í málið og létu sér ekki opinber-
ar skýringar nægja. Sjónvarpið
sendi fréttamann á vettváng til að
kanna málið betur og áður en
nokkur vissi af, flaug sú æsifrétt
um allt, að lögreglan í Köln hefði
sennilega farið mannavillt. Hún
hefði einfaldlega villzt á Kiessling
og öðrum manni, sem líktist hon-
um. Samkvæmt frásögn Micha
Lindlahrs, afgreiðslumanns í
Tom-Tom, og yfirmanns hans, Al-
bert Wicherts, var hér ekki um
Gunter Kiessling hershöfðingja né
neinn „Gúnter úr hernum" að
ræða. Að vísu væri til maður, sem
kallaður væri „Júrgen úr hern-
um“, sem í útliti væri ekki ósvip-
aður hershöfðingjanum og oft
hefði heimsótt staðinn. Þessi mað-
ur hefði sagzt vera vaktmaður hjá
hernum og hefði heimsótt staðinn
í síðustu viku.
(Heimildir: Der Spiegel o.fl.)
„Ég er ekki
kynvilltur“
„ÉG ÍTREKA fyrri yfirlýsingar
um, að ég hef aldrei haft neina
tilhneigingu til kynvillu né heldur
nokkru sinni staðið í tengslum við
kynvillinga." Þannig kemst GUnt-
er Kiessling að orði í samtali við
vestur-þýzka vikuritið Der Spiegel,
þar sem hann neitaði því ennfrem-
ur, að hann hefði nokkru sinni
stigið fæti sínum inn á skemmti-
staðina „Tom-Tom“ og „Café
Wusten“ í Köln né aðra skemmti-
staði kynvillinga, eins og haldið er
fram í skýrslu þeirri, sem Wörner
varnarmálaráðherra byggir brott-
rekstur hershöfðingjans á.
Ég hef komið til Köln alltaf
öðru hverju. En heimsóknir mín-
ar þangað undanfarna mánuði
voru bundnar við að fara úr lest-
inni á járnbrautarstöðinni og
heimsóknir í belgíska klúbbinn
„Astoria“,“ segir Kiessling
ennfremur í þessu viðtali. Þar
hef ég verið meðlimur í 12 ár og
oft borðað þar ásamt gestum,
sem ég hef boðið með mér. Hér
getur aðeins verið um rang-
færslu að ræða og ég er sár og
reiður yfir því, hve viss ráðherr-
ann þykist vera, er hann lýsir
því yfir, að rannsóknir hafi stað-
fest allar ásakanir á hendur
mér.
Ég gaf ráðherranum dreng-
skaparheit mitt fyrir því 15.
september, að ekki aðeins þekkti
ég þessa skemmtistaði alls ekki,
heldur líka, að ég hefði aldrei
staðið í sambandi við kynvill-
Giinter Kiessling, fyrrverandi æðsti
hershöfðingi Vestur-Þýzkalands hjá
NATO.
inga. Hann féllst á orð mín.
Samt sendir hann 13. desember
þar á eftir ráðuneytisstjóra sinn
á minn fund til þess að tjá mér,
að samband mitt við kynvillinga
hafi verið sannað."
„Það er ekki unnt að ásaka
mig um neitt,“ segir Kiessling
ennfremur, þegar hann er spurð-
ur um, hvort hann kvíði ekki
fyrir því að láta rannsaka allan
feril sinn. „En sérhver maður
sem gerir það tekur áhættu. Ég
er enginn engill. En eitt á örugg-
lega eftir að koma í ljós. Ég er
ekki kynvillingur. Ég var látinn
víkja úr embætti á röngum for-
sendum."
Ekki nýtt í
þýzkri sögu
MÁL Giinter Kiesslings hershöfðingja er alls ekki einstakt
í þýzkri sögu. Fyrir heimsstyrjöldina síðari, í valdatíð
Adolfs Hitlers og nazistaflokksins, átti sér einmitt stað
undarleg hliðstæða við það, sem nú er að gerast. Árið 1935
stóð þýzka leynilögreglan, Gestapo, fyrir mikilli herferð
gegn kynvillingum og handtók þá m.a. mann nokkurn,
Otto Schmidt að nafni, sem hafði sérhæft sig í því að kúga
fé út úr kynvilltum mönnum. Við yfírheyrslu kvaðst þessi
maður hafa beitt háttsetta menn kúgunaraðgerðum, þar á
meðal „Fritsch hershöfðingja“.
Sá, sem yfirheyrslunum
stjórnaði, vildi vita, hvort þessi
maður gæti verið Werner von
Fritsch yfirhershöfðingi, sjálfur
yfirmaður þýzka hersins. Mynd
var sótt af hershöfðingjanum og
þegar Schmidt leit á hana, sagði
hann strax afdráttarlaust: „Já,
þetta er maðurinn." Síðan skýrði
hann svo frá, að kvöld eitt í nóv-
ember 1933 hefði hann verið
vitni að kynmökum milli tveggja
karlmanna á Wannsee-járn-
brautarstöðinni í Berlín. Hefði
hann síðan gengið til annars
mannsins og krafið hann um
peninga, ef hann ætti að þegja
yfir atvikinu.
Maðurinn kvaðst vera von
Fritsch hershöfðingi og hefði
hann fært sönnur á þessa full-
yrðingu með því að draga fram
vegabréf sitt. Hefði þessi maður
síðan fallizt á að greiða Schmidt
2500 ríkismörk.
Himmler, yfirmaður SS-sveit-
anna, sá hér komið gullið tæki-
færi til þess að klekkja á yfir-
stjórn hersins. Hann hélt því
rakleiðis á fund Hitlers og
skýrði honum frá málinu. Wern-
er von Fritsch hafði hvað eftir
annað valdið SS-sveitunum erf-
iðleikum og gat svo sannarlega
komið til greina sem æðsti
valdamaður Þýzkalands, ef her-
inn gripi til þess ráðs að fram-
kvæma valdarán og hrekja Hitl-
er fra völdum.
Hitler taldi von Fritsch hins
vegar ómissandi á þessum tíma
og skipaði Himmler því að láta
brenna SS-skýrsluna. En tæpum
tveimur árum síðar hafði þetta
gerbreytzt. Þá hafði von Blom-
berg stríðsmálaráðherra glatað
öllu áliti á meðal yfirmanna
hersins með því að ganga að eiga
mjög umdeilda konu og von
Fritsch hafði í fyrsta sinn látið í
ljós, þó að með óbeinum hætti
væri, gagnrýni á Hitler fyrir út-
þenslustefnu hans.
Það var því aftur þörf á
skýrslu Himmlers og hún var
þess vegna „endursamin" í
skyndingu. Nú hafði Hitler slík-
an áhuga á hugsanlegri kynvillu
yfirmanns hersins, að hann
krafðist þess, að von Fritsch yrði
látinn mæta vitninu augliti til
auglitis. Það gerðist svo 26.
janúar 1938 í Berlín og Schmidt
hrópaði þá strax upp: „Það er
hann.“ Von Fritsch sagði eftir
nokkurt hik: „Þennan mann
þekki ég ekki.“
Yzt til vinstri stendur von Fritsch, yfirmaður þýzka hersins, en honum var
síðar vikið úr embætti fyrir kynvillu. Með honum á myndinni er von
Blomberg hershöfðingi og Adolf Hitler.
Svo varnarlaus virtist hers-
höfðinginn samt vera, að grunur
gagnvart honum kviknaði að
nýju. Jafnvel nánustu vinir hans
fengu grun um, að ekki væri allt
með felldu. í hernum kom von
Fritsch mönnum fyrir sjónir
sem dálítið undarlegur pipar-
sveinn, sem snúið hefði baki við
lífinu, forðaðist konur og sjaldan
sást í samkvæmum. Það var þó
vinum von Fritsch að þakka, að
honum var ekki tortímt alger-
lega. Þeim tókst að telja Hitler á
að láta fara fram sjálfstæða
rannsókn á vegum hersins á því,
hvað hæft væri í þeim ásökun-
um, sem bornar voru á von
Fritsch.
Við þá rannsókn kom fljótt í
ljós, að Gestapo hafði farið held-
ur betur mannavillt. Menn
Himmlers höfðu reyndar sjálfir
áttað sig á því fyrir löngu, en
þögðu samt yfir því af ósvifni
sinni. Kynvillti maðurinn á
Wannsee-járnbrautarstöðinni
var ekki von Fritsch yfirhers-
höfðingi heldur allt annar mað-
ur með sama nafni og þegar
hann var kallaður til, játaði
hann líka verknaðinn á sig. Rétt-
urinn staðfesti einnig sakleysi
von Fritsch 18. marz 1938 „í öll-
um atriðum“, en það kom honum
að litlu gagni, því að hann fékk
ekki að taka við fyrri stöðu sinni
í hernum.