Morgunblaðið - 22.03.1984, Page 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 22. MARZ 1984

Terotex
Heildsala — Smásala
, Q FMfill RFR-T?
Armúla 36. sími 82424. Pósthólf 4180, 104Reykjavík
Afmæliskveðja:
Sr. Stefán V. Snævarr
prófastur á Dalvík
.Hvað heimtar Drottinn annað af þér
en að gjöra rétt, ástunda kærleika og
fram ganga í lítillæti fyrir Guði þín-
um?“
(Míkas 6.8)
Séra Stefán er sjötugur í dag,
elztur í embætti allra núverandi
sóknarpresta í landinu. Það er þó
ekki á honum að sjá, því að þótt
heilsa hans hafi oft átt í vök að
verjast um dagana, er hann á
þessum tímamótum hinn hress-
asti, bæði til líkama og sálar og
lætur sig ekki muna um það að
þjóna tveimur prestaköllum.
Vallaprestakalli hefir sr. Stefán
þjónað frá öndverðu ári 1941 og
hefir því verið andlegur höfðingi
yfir fornu ríki Valla-Ljóts í 43 ár.
Er það fágætt núorðið, að prestar
nái svo háum embættisaldri og
enn fágætara að þeir sitji svo
lengi í sama stað. Það verður því
ekki efað, að sr. Stefán hafi lent í
„viðkunnanlegum stað“, enda veit
ég að heils hugar mundi hann taka
undir hið fornkveðna: „Mér féllu
að erfðahlut indælir staðir og arf-
leifð mín líkar mér vel.“ Sr. Stefán
tók við embætti af sr. Stefáni
Kristinssyni, sem prestur var á
Völlum frá aldamótum og prófast-
ur lengi. Hvort nokkur Stefán er
nú á lausum kili til að sækja um
prestakallið, er það losnar innan
tíðar, er ég ekki svo fróður að vita
um.
Guðmundur ríki sagði við
skjólstæðing sinn einn, er flytja
vildi til Svarfaðardals, að „þar
væri snæsamt og lægi á vetrar-
nauð mikil". Verður það víst ekki
hrakið og mun sú staðreynd ef til
vill hafa átt sinn þátt í því, að
hinn fríði staður að Völlum var
niður lagður sem prestssetur og
það flutt til Dalvíkur. Ekki er því
að neita að heppilegast sé að
prestarnir sitji þar í kalli sínu,
sem fólkið er flest saman komið,
þó að reisn ætti að vera meiri yfir
hinum „fornu frægðarsetrum" en
götunafni og húsnúmeri í bæ.
Engu að síður þykir mér miklu
vænna um Hólaveg 17 á Dalvík
heldur en Velli, þótt sögufrægir
séu.
Séra Snævarr er öfgalaus mað-
ur, heilbrigður í skoðunum og ein-
staklega þægilegur í viðmóti og
yfirlætislaus. Hann er mannvinur
yzt og innst. „Húmoristi" er hann
annálaður og brosir ekki síður að
sjálfum sér en hverju öðru. Ein-
hvern tímann sagði hann, að Guð-
mundur góði Arason hefði verið
fyrsti presturinn á Völlum og síð-
an hefðu prestar þar farið stöðugt
batnandi! En líklega hefir enginn
nærstaddra áttað sig á því að
þetta var ekki eins mikil skrýtla
og ætla mátti. Að Guðmundi góða
ólöstuðum er ég ekki í vafa um, að
hann hefði engan veginn hentað
Svarfdælingum jafn vel og séra
Snævarr. Enda flosnaði Guð-
mundur fljótt upp frá Völlum, og
„fór að flakka um landið", segir
Jón biskup Helgason í Kristnisögu
sinni.
Fyrst ég fór annars að minnast
á „húmorinn", sem stundum er
nefndur „piparinn í plokkfiski lífs-
ins“, þá verð ég að segja smásögu
frá gamalli tíð. Stefán Valdemars-
son var þá í Menntaskólanum á
Akureyri. Og eins og enn gerist
höfðu nemendur ekkert á móti því
að fá frí, einstaka sinnum. Og nú
kom einu sinni upp sá kvittur í
skólanum, að kóngurinn væri
dauður! Hvernig sem það nú or-
sakaðist, tóku kennarar þetta trú-
anlegt og gáfu þá að sjálfsögðu frí!
Ekki sel ég söguna dýrar en ég
keypti. En einhvern veginn kvis-
aðist það, hver mundi verið hafa
höfundur þessarar snjöllu hug-
myndar. En það er af kóngi að
segja, að honum varð ekkert meint
við og Iifði góðu lífi í mörg herr-
ans ár eftir að saga sjá gerðist!
3éra Snævarr varð prófastur
1967. Starf þeirra er annað og
miklu meira en það að hirða svo-
lítið hærri laun en venjulegir
sóknarprestar hafa. Og þetta starf
getur verið eilítið mæðissamt á
stundum. Er þá fyrst til að taka
þetta „klassíska" sleifarlag með
skil á reikningum kirkna og
Bladburöarfólk
óskast!
Austurbær
Ármúli
Síöumúli

kirkjugarða. En prófastar eiga að
innheimta þá og endurskoða. Virð-
ist helzt sem hér sé um náttúru-
lögmál að ræða, sem enginn fær
við ráðið og ekki prófastar heldur.
Og svo eru það nú prestarnir, og
vík ég síðar svolítið að þeim efn-
um.
Prófastsdæmi sr. Snævars nær
frá Úlfsdölum til Varðgjár að
austan. Því ætti þó að réttu lagi að
fylgja væn sneið af vestanverðri
Þingeyjarsýslu, hefði landnám
Helga magra verið látið ráða
sýslumörkum. Barst það einhvern
tímann í tal, að farið skyldi með
heilagt stríð á hendur prófasti
þingeyskra og land þetta endur-
heimt. Var það ætlunin að pró-
fastur vor, þótt engi „styrjaldar-
maður“ sé, færi fyrir fylkingunni
með bryntröll Valla-Ljóts í hendi,
og mundi þá lítið verða um varnir
norður þar.
Ekki situr á mér að lastmæla
þeirri ágætu stétt, prestastettinni.
Enda er hún á hátíðastundum bor-
in lofi miklu og henni þökkuð öll
menningarleg tilvera þjóðarinnar
frá upphafi vega til þessa dags, og
líklega með réttu! Ekki er þó fyrir
það að synja að prestar geti, með
smákóngaeðli sínu, vaidið yfirboð-
urunum einhverjum áhyggjum.
Ekki segi ég þó þetta vegna þess,
að ég hafi orðið nokkurs slíks var
(að heitið geti) hjá sr. Stefáni.
Heldur er þetta svona almennt
talað. Og heyrt hefi ég vísubrot,
sem mig grunar að sé komið úr
herbúðum prófasta er bendir til
þessa: „Prófastar eru prúðasta lið,
en prestarnir óstýrilátir." Fyrri
hendinguna er mér ljúft að sam-
þykkja, er ég hugsa til prófasts
míns, en þeirri seinni vísa ég heim
til föðurhúsa, undir Eilífsfjalli.
Ýmsum myndum frá liðinni tíð
bregður upp í hugann, er ég minn-
ist míns góða vinar, sr. Stefáns.
Og allar eru þær ljúfar og ánægju-
legar, sumar jafnvel broslegar.
Mig langar til að bregða hér einni
upp. Ekki vegna þess að hún sé svo
merkileg í sjálfri sér, heldur
vegna þess að mér kemur alltaf
hlátur í hug, er ég minnist hennar.
Séra Snævarr þolir það vel, að
brosað sé svolítið á hans kostnað
við þetta tækifæri. Og ég veit, að
annarri eins kímnigáfu og hann er
gæddur, muni honum líka það vel
og brosa með. A fermingarbarna-
mótum var það jafnan eitt
skemmtiatriðið, að prestar
þreyttu kapp við börnin í boð-
hlaupi. Sérstaka athygli og kæti
vakti það, hvernig séra Stefán bar
fæturna. Sagt var, að þegar Gunn-
ar Hámundarson brá sverði, hjó
hann svo títt að þrjú sýndust á
lofti vera. Svipað má segja um
prófast. Hann bar fæturna svo ótt,
að þeir sýndust miklu fleiri en
þeir auðvitað voru. Enda fleygði
honum áfram með feikna hraða.
Séra Stefán Snævarr er sam-
vizkusamur embættismaður og
vill hafa hlutina í góðu lagi. Hann
hefir þó tileinkað sér spakyrði
Hávamála: „Ríki sitt skyli ráð-
snotra hverr í hófi hafa.“ Hann er
maður, sem engan lætur „kenna á
valdi sínu“. Með eðlislægri hóg-
værð og góðmennsku vill hann
koma málunum áleiðis. Og þegar
til lengdar lætur verður það sú
vinnuaðferðin, sem skilar beztum
árangri. „Vamma varr“ hefir séra
Stefán gengið sinn æviveg, „heið-
þróaður hverju ráði“. Heill honum
sjötugum.
Ekki vil ég svo skiljast við þessi
fáu og fátæklegu orð mín, að ekki
sé minnzt prófastsfrúarinnar,
Jónu Magneu Gunnlaugsdóttur.
Salómon segir, að væn kona sé
kóróna manns síns. Og svo sann-
arlega er frú Jóna væn kona.
Mannkosti hennar þarf ég ekki að
tíunda og ætla mér ekki. Allir sem
til hennar þekkja vita um þá, og
vita að séra Stefán hefir ekki stað-
ið einn síns liðs í lífsbaráttunni.
Elskulegt viðmót hennar yljar
manni um hjartarætur. Séra Stef-
án verður að sætta sig við það, að
fleirum en honum þyki vænt um
frú Jónu!
Þakkir færi ég svo þeim góðu
hjónum fyrir vináttu alla, gest-
risni og góðvild á liðinni tíð og bið
þeim og börnum þeirra allra heilla
í tilefni dagsins.
Bjartmar Kristjánsson