Morgunblaðið - 19.04.1984, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. APRÍL 1984
55
Aðra hvora mínútu stansar Eidi
í einhverju löngu orði, bölvar í
hljóði, gerir nýja árás á orðið,
kemst fram yfir það mitt; aftur
stopp, Eidi bölvar hærra en áður
slær í borðið og snýr upp á sinn
skrokk á sinn sjerkennilega hátt,
gerir síðustu örvæntingartilraun,
bröltir út á orðið, — það er sem
hann hlypi berfættur yfir úfið
apalhraun — maður óttast stór-
slys á hverju augnabliki — en nú
klambrar hann sig yfir — varpar
öndinni ljettilega og hjólar liðlega
að næsta langyrði.
— — Það er að byrja að kólna.
Hitinn bara 27 stig. Undir kodda
með þig, kæra dagbók.
1. janúar
Sannleikurinn getur stundum
verið svo lýgilegur að árangurs-
laust er að halda honum fram og
klókast að halda sjer saman, ef
maður á ekki að stimplast sem
lygari. Hver myndi t.d. trúa því að
íslenskir Stokkhólmsstúdentar
hefðu haldið upp í Jamtaland um
hávetur til þess að fara í berjamó.
Þó er þetta dagsanna. Um hádegið
í gær mátti sjá þrjá úr „kvartett-
inurn" flatmaga á auðum hnjótum
uppi í Stendalen, hafandi fleygt
frá sjer stöfum og skíðum og
berjabláa út að eyrum etandi fros-
in krækiber.
Dódó sat eftir heima, því það
var gamlársdagur og hún hafði
hugsað sjer að helga þann dag
matartilbúningi. Við strákarnir
héldum af stað um 10 leytið, inn í
dal. Færið var með allra versta
móti, svo hált að ómögulegt var að
stjórna skíðunum, það var eins og
að ganga í grænsápu. Eftir berja-
átið paufuðumst við þó áfram inn
dalinn. Alt í einu stansar óli og
segir hógværlega: „Strákar,
rommið." Við stönsuðum. Romm-
ið, „víst farið". Dýrindis flaska af
þessum guðadrykk stóð uppi í
skáp, og hafði þrátt fyrir marga
kroppsins langan og sálarpín verið
geymd til þessa dags og skyldi
notast í toddy um kvöldið — en
hræðilegur, náttsvartur þanki
hafði nú vaknað í kolli óla og svo
okkar hinna — ef stelpan færi nú
að sulla þessari guðaveig út í ein-
hvern búðing — hennar „latenti"
spíritúósaskortur (hún er í bind-
indi) hafði sem sje þráfaldlega áð-
ur lýst sjer i frámunalegu dálæti á
rommbúðingum, rommsósum og
öðrum slíkum rjettum.
Án þess að segja meir venda all-
ir við og arka sem óðir væru heim
til kofans, allir haldnir sömu há-
leitu hugsun — að bjarga romm-
inu. — Eldmóður krossfaranna þá
þeir lögðu land undir fót að bjarga
borginni helgu úr Hundtyrkjans
höndum var sem útihúsagrútar-
týru blaktandi skar hjá eldinum í
okkar sálum. Við komum nógu
snemma. Flaskan var ósnert.
Ungfrúin góða sýslaði við kart-
öfluflysjun.
Eidi var síðan skilinn eftir i kof-
anum undir því yfirskyni að hann
hefði tannpínu, en við óli ókum
enn á skíðum um stund.
Þenna eftirmiðdag sýndi Dódó
að hún átti húsmóðurhæfileika í
betra meðallagi og vel það. Úr lé-
legu kjöti töfraði hún fram hina
ljúffengustu bitasteik og var sú
snædd með kartöflumauki sem
Eidi og óli úthrærðu. Og úr leifum
af eplum, bjúgaldinum og brauð-
molum tókst ungfrúnni að búa til
eplaköku sem leit út næstum eins
og eplakaka — og allir fullyrtu að
hún væri eins á bragðið. Þess má
þó geta, að margra ára vist í þessu
kurteisa landi hefir að nokkru
mótað tilsvör mannskapsins.
Eftir að menn, eins og eftir
hverja kvöldmáltíð hjer, höfðu
legið eins og í dái nokkra hríð án
þess að mega sig hræra byrjaði
ferðarinnar „clou“. Eiríki var falið
að brugga toddý, og síðan byrjaði
bridge-spil.
í tilefni af deginum hafnaði
Dódó ei drykknum og var þó vel
sterkur — komst lýðurinn brátt í
gott skap og þó einkum ungfrúin,
og það sem merkilegra var, hún
spilaði bridge af þvílikri snild að
jeg og fóstbróðir Eiríkur máttum
hafa okkur alla við að vinna hana
og óla og höfum við þó háar
hugmyndir um okkar spila-
mensku. Er spilinu lauk var komið
fram yfir miðnætti og nýtt ár
byrjað, tunglið spankúleraði upp á
himinhvolfið gulbleikt og bústið
og góndi inn um gluggann á
„kvartettinn".
2. janúar
Þetta ár hefir hingað til gengið
út á Armeníumenn. Þegar
snemma í gærmorgun var byrjað
að lesa um Musa Dagh. Eftir há-
degi var farið á skíði, en færið var
svo andstyggilegt sem hugsast gat
og varð því skiðagangan ekki löng.
Á meðan verið var að elda var les-
ið um Musa Dagh og eftir kvöld-
verð var setið við lestur til klukk-
an fimm um nóttina. Stóð Eiríkur
sig að vanda einna best við lestur-
inn. Lá hann uppi í rúmi óla og
sneri sjer út í horn, sparkaði öll-
um öngum og talaði mjög við
sjálfan sig að vanda. Aftur á móti
var athygli hans næsta „kljen“ ef
aðrir lásu. Þó keyrði um þverbak
þegar Óli las. Yfirleitt hefir það
reynst óbrigðult svefnmeðal að
láta óla lesa, það er eitthvað svo
óútmálanlega svæfandi, minnir
mest á rokkhljóðið í gömlu bað-
stofunni heima eða suðuna í Titan
Alexandra skilvindunni á meðan
hún var ný og smurð. Hvernig óli
fær vakað sjálfur yfir sínum lestri
er öllum ráðgáta.
En bókin kláraðist þá og var það
öllum mikill ljettir. Annars var
dagurinn án viðburða, kaffi-
drykkja var með meira móti, því
allir voru rámir og þurrir í kverk-
um af lestri.
3. janúar kl. 23.30
Síðasta kvöldið í kofanum. Ef
maður væri ekki eitthvað svo
saddur og ánægður í alla staði
gæti maður næstum orðið „senti-
mental". Þessir dagar hafa verið
indælir í alla staði og hafa liðið
afar fljótt. Það er næstum ótrú-
legt að þetta skuli vera 10. nóttin
okkar hjer — nú er indælt veður,
heiðskírt og stjörnubjart og blika
yfir fjöllum, það er virkilega ákaf-
lega líkt hjer og heima — en það
einkennilega — og þó kannske við
nánari athugun eðlilega — er, að
einmitt á svona stað hugsa jeg
oftar til íslensku fjallanna en t.d.
niðri í Stokkhólmi, þar er svo fátt
sem nokkuð minnir á Frón og vek-
ur heimþrá, hjer er aftur á móti
alt svo líkt — og þó ... eitthvað
vantar.
En svo að jeg haldi mjer að efn-
inu, nfl. lífi „kvartettsins", þá
hófst þessi dagur á venjulegan
hátt. Óli kveikti upp, eldaðar voru
baunir. Um hádegið var stigið á
skíði og haldið norðaustur í fja.ll.
Aldrei hafði færið verið jafn hart,
aldrei hafði Óli plægt svo hóg-
værlega, aldrei hafði ungfrúin
„varíerað" bylturnar svo sem
þennan vorn síðasta fjalladag. Að
allir sluppu nær óskaddaðir úr
þessari ferð sýnir, að skíðafimi
„kvartettsins" er komin á eitt
geysi hátt „plan“ — eða þá að
Drottinn hefir sjerstakt dálæti á
okkur, þykir mjer hin síðari skýr-
ingin líklegri. Bara það, að við
skyldum komast í þessa fjallaferð
sýnir jú eina sjerdeilislega velvild
Drottins (og svo náttúrlega Silf-
urstólpa, sem lánaði fyrir ferð-
inni).
— — Um eftirmiðdaginn var
alt búið undir brottferð næsta
dag. Eiríkur bakaði risahlaða af
pönnukökum, se geyma átti til
næsta dags. Lagði hann að vanda
mikla rækt við starf sitt og prófát
aðra hvora pönnuköku. Dódó þvoði
klúta og klæði, við óli þvoðum upp
leirtau og hefi jeg aldrei á minni
lífsfæddri æfi sjeð jafn skínandi
hreina diska, enda eru snyrt-
ingarhæfileikar óla einsdæmi.
Svo mjög gekk mannskapurinn
upp í þessu undirbúnings- og
hreinsunarstarfi að enginn brand-
ari var sagður og fleiri mínútur
liðu milli þess sem kven-brieminn
púðraði sig, sjálfur komst jeg ekki
yfir að naga nema neglur annarr-
ar handarinnar þetta kvöld.
— — Geta má þess, að þennan
dag fengum við heimsókn. Var það
verkfræðingur nokkur, Bergendal
að nafni, og synir hans tveir, á leið
til Váládalen. Af frónskri gest-
risni buðum við piltunum upp á
kaffi og með frónskum sveitasið
fullyrtum við, að kaffið væri alveg
að verða til, þyrfti aðeins að
skerpa á því. Var óla falið að hita
kaffið en Dódó tók að sjer að
blanda drykkinn. Mjer var falið
vandaverk, sem sje að skemta
herrunum, en Eidi átti að leggja
til brandara ef með þyrfti.
Þegar kortjer var liðið án þess
að suöuhljóð væri komið í ketilinn
tók gamli Bergendal að gerast
þungbrýnn, hóstaði hann og
ræskti sig og muldraði eitthvað
um að dagurinn væri stuttur og
langt til Váládalen og að nóg væri
að fá volgt vatn. — Óli leit niður í
ketilinn og fullyrti með spámann-
legum svip að það væri alveg kom-
ið að suðu — en mínúturnar liðu,
ein af annarri, ekkert heyrðist
suðuhljóðið. Brúnir Bergendals
sigu æ meir, svipur óla varð æ
alvarlegri, brandararnir stóðu í
Eiríki, Dódó hvislaði í örvæntingu:
„Siggi, blessaður segðu eitthvað
við mennina, hafðu ofan af fyrir
þeirn." Ástandið var að verða
ískyggilegt, Dódó setti upp sitt
„specialpatent“-blíðubros sem hef-
ir dugað á margan Svía — og jafn-
vel landa — en ekkert hreif.
Spámannssvipurinn á óla var orð-
inn minni en á hinum minsta af
minni spámönnunum. En til allrar
lukku sló það nú alt í einu verk-
fræðinginn, að við vorum útlensk
og Svíanna veikleiki fyrir öllu út-
lensku bjargaði okkur nú. Karl fór
að giska upp á þjóðerni okkar,
hvað ekki tókst, og er hann fjekk
að vita hið rjetta þar um fór hann
að fjargviðra allskyns endileysu
um ísland — og loksins sauð á
katlinum. Dódó mallaði nú kaffið
með kurt og pí og skenkti gentle-
mönnunum og þeir drukku, en
enginn þáði nema einn bolla og
báru ýmsu við, þökkuðu síðan
fyrir sig og bjuggust af stað og var
þeim fylgt út á hlað.
Við nánari athugun skýrðist það
hvers' vegna mannaumingjarnir
voru svo ragir við „pátáret". Boll-
arnir reyndust nfl. meir en hálf-
fullir af kaffigromsi, en Svíarnir
höfðu i kurteisi sinni ekki viljað
nefna þetta.
En ekki mun álit þeirra á ís-
lenskri eldamenskulist standa
hærra í kúrs en krónan okkar.
4. janúar kl. 21
í lestinni á leið til Östersund.
Alt er þetta að enda, eftir 10 tíma
erum við í Stokkhólmi — enginn
mun beinlínis hlakka til að koma
þangað, veldur því margt, and-
styggilegar kenslubækur, óborguð
húsaleiga og aðrar plágur sem
einn auman stúdent þjá og hann
hefir gleymt um stund í faðmi
fjallanna.
Burtförin frá kofanum var um
margt lík aðkomunni þangað jóla-
kvöldið, blindöskubylur og hunda-
veður, er við lögðum af stað um 11
leytið, en vel skildum við við kof-
ann, alt var pússað og fægt,
glampandi og gljáandi eins og í
kaupfjelagsstjórastássstofu, olía
var á lampanum, eldspýtur og
kerti á borðinu, viður högginn við
arininn.
Ferðin út dalinn gekk bærilega,
því hvast var á eftir, en þó var oft
erfitt að halda jafnvægi á hálum
svellbólstrum og urðu margar
byltur, en „húmörið" var príma.
Gegnum hvassviðrið heyrðist óli
syngja fölskum rómi sitt glans-
númer: „I Am a Sailor Man“ og af
og til yfirgnæfði einhver Dódóist-
ískur falsettutónn ýlfur storms-
ins. Þegar niður í skóginn kom tók
veður að skána og dandalafæri var
síðari hluta leiðarinnar. Til hót-
elsins komum við um þrjúleytið og
var okkur vel tekið af húsbændum
og gefið kaffi með pönnukökum
Eiríks. Þarna hittum við „familí-
una“ Hana og varð það fagnaðar-
fundur. Berglands ljetu ekki sjá
sig.
Á hótelinu beið okkar póstur, en
sá fimmtíu kall sem bræður vorir
í Stokkhólmi höfðu fengið lánaðan
af ferðafje okkar og upp á æru og
trú lofað að senda fanst hvergi, og
var nú ilt í efni, en til allrar ham-
ingju leyndust tveir seðlar í brjefi
frá Jóni mínum veðurspámanni og
mun jeg hann lengi fyrir þá blessa
og fyrirgefa honum marga fals-
spá.
Til Undersáker fórum við í bíl
og var tíminn drepinn með hun-
angssætum söng — en stjörnur
himinsins blíndu niður úr blá-
hvolfum sínum inn um bílrúðurn-
ar og tunglið mjakaði sjer letilega
upp yfir fjallatoppana. í Undersá-
ker biðum við hálftíma eftir lest.
Þar á stöðinni var fult af dönskum
skólabörnum og me-ve-beið suðaði
í eyrum okkar eins og úr stekk
með flátt jarmandi Suðurnesja-
lömbum. Við vorum heppin með
klefa eins og fyrri daginn, þær fáu
persónur sem fyrir voru hefir
okkur tekist að þvæla út með hás-
um ... söng og fölsku gítarspili og
nú berumst við til svefns. Dódó
hefir teygt úr sjer í svefnpoka á
öðrum bekknum, óli hefir hniprað
sig saman í horni þess sama
bekks, rauða húfan hans lafir
værðarlega á einu af hárunum á
höfði hans. Eidi er nú lagstur lágt,
nefnilega á klefagólfið og muldrar
hálfsofandi síðasta brandara ferð-
arinnar. Sjálfur sit jeg hjer við
gluggann og stari sljóum augum
út í stirnda vetrarnóttina — jeg er
bæði þreyttur og syfjaður, en
samt liggur eitthvað dæmalaust
vel á mjer, einhver ánægja fyllir
hug minn, ánægja yfir því að við
skyldum þó drífa okkur í þessa
ferð. Vissulega er hún ennþá
óborguð og mun kannske valda
ýmsu basli er til Stokkhólms kem-
ur, en eitt verður ekki frá okkur
tekið og það eru allar hinar upplif-
uðu ánægjustundir. Þær eru
margar, minningarnar, sem seint
munu verða strikaðar út úr minn-
ingasjóðbók „kvartettsins".
Sídari hluti tcrdasögu eftir dr. Sig-
urð l‘órarinsson jarðfrreðing sem
hann skrifaði i námsárum sínum i
Svíþjóð. Greinin birtist í Lesbók
lO.júlí 1938
Annað
frábært
framlag
Incantation
Hljóm-
plotur
Sigurður Sverrisson
Incantation
Dance Of The Flames
Beggars Banquet / Steinar
Það var ekki að ástæðulausu
að Incantation fylgdi velgengni
plötu sinnar, Cacharpaya, eftir
með annarri breiðskífu, Dance
Of The Flames.
Dance Of The Flames lýtur að
mestu leyti sömu lögmálum og
Cacharpaya. Lögin sem fyrr
ævagömul þjóðlög frá Andes-
fjöllum í útsetningu þeirra In-
cantation-manna. Á þessari
plötu eru þeir aðeins fimm en
voru sjö á Cacharpaya. Ekki er
þó hægt að merkja neinar veru-
legar breytingar á útsetningun-
um nema hvað yfirbragð þessar-
ar plötu virðist heldur trega-
blandnara en hinnar. Það stafar
þó líklegast af lagavalinu.
Sem fyrr er hljóðfæraleikur-
inn hjá Incantation geysilega
góður og útsetningarnar
skemmtilegar. Tónlistin er ýmist
gædd seiðandi og rólegu yfir-
bragði eða þá að í henni er takt-
föst hrynjandi, sem grípur mann
heljartökum. Þetta er með sanni
tónlist, sem snertir fínni taug-
arnar, séu menn á annað borð
móttækilegir fyrir henni.
Ég á samt enn dálítið erfitt
með að skilja hvernig þessi tón-
list náði slíkum vinsældum að
eitt laga Incantation rauk í efsta
sæti breska vinsældalistans —
en þó um leið ekki. Þessi þjóð-
lagatónlist frá S-Ameríku er
nefnilega svo allt öðru vísi en
flest það, sem fram hefur komið
á undanförnum árum að e.t.v. er
ekki að undra þótt nýjunga-
gjarnir menn eins og Bretar hafi
gleypt við þessu. Vafasamt er þó
að kalla aldagamla tónlist indí-
ána Andesfjallanna „nýjung" en
hún er engu að síður nýmeti á
vinsældalistum.
Ekki er gott að gera sér fylli-
lega grein fyrir því til hvaða
hóps tónlistarunnenda þessi
hljómlist höfðar helst. Dettur
mér einna helst í hug að unnend-
ur þjóðlagatónlistar kynnu al-
mennt vel að meta þessa tónlist í
flutningi og útsetningu Incanta-
tion. Úr því hún náði í gegnum
skelina hjá mér hlýtur hún að ná
eyrum fleiri manna. Fyrir þá
sem hafa áhuga á óvenjulegri en
um leið hrífandi og vandaðri
tónlist, get ég ekki ímyndað mér
öllu sérstæðara fyrirbrigði en
Incantation.
Sem og á Cacharpaya finnst
mér B-hliðin sterkari og lögin
Puneno, Festival Of Yotala, þar
sem undirtónninn er þungur, og
Boquita Colorada eru öll stór-
skemmtileg. Á fyrri hliðinni
kunni ég best að meta Cutimuy
og The Man From Humahuaca.