Morgunblaðið - 29.04.1984, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. APRÍL 1984
55
Dr. Guido Meier, lögfræðingur. „Við höfum ekkert samviskubit af að
bjóða lága skatta,“ segir hann. (Myndir, ab>
heimsstyrjöldinni fyrri. Allt at-
vinnulíf lá niðri og fjölskyldur
sem höfðu sparað í austurrískum
krónum misstu allt sitt. Fursta-
fjölskyldan missti líka stórar
landeignir í stríðinu og átti eftir
að missa enn meira í heimsstyrj-
öldinni siðari. Ástandið í landinu
var mjög slaemt árið 1918 og ríkið
gat engan veginn hjálpað. Jóhann
II lánaði þjóðinni þá 550.000
franka svo að hægt væri að kaupa
mat frá Sviss og dreifa meðal
fólksins. Hann gaf þjóðinni lánið
fimm árum seinna og hún er enn
þakklát furstafjölskyldunni fyrir
hjálpina.
Liechtenstein og Sviss undirrit-
uðu tollasamkomulag, sem gildir
enn í dag, árið 1923. Landamærin
milli landanna eru opin en Sviss-
lendingar sjá um tollgæslu fyrir
íbúa Liechtenstein við landamær-
in til Austurríkis. Svissneskir
frankar eru gjaldmiðill landsins
og Svisslendingar sjá um póst- og
símaþjónustu. Liechtenstein gefur
þó út sín eigin frímerki. Þau eru
falleg og mjög verðmæt þar sem
upplagið er lítið.
En erfiðleikaárin voru ekki yfir-
staðin. Rín flæddi yfir helming
sléttlendisins árið 1927 og olli
óskaplegum skemmdum. Fólk kom
alls staðar að frá Evrópu til að
hjálpa við hreinsi- og björgunar-
störf og Svisslendingar veittu
þjóðinni stórlán. Mestur hluti
ríkistekna næstu 12 árin fór í að
byggja skurð meðfram ánni til að
koma í veg fyrir samskonar flóð.
Liechtenstein var hlutlaust í
seinni heimsstyrjöldinni. Það naut
góðs af skömmtunarkerfi Sviss-
lendinga. Stjórnmálaflokkarnir
tveir, Föðurlandsfylkingin, sem
verkamenn sem höfðu starfað í
Sviss stofnuðu í kringum 1920 og
kröfðust meiri réttinda fólksins,
og Framfaraflokkurinn, sem
framtakssamir bændur og milli-
stéttin stofnuðu 1918, hófu sam-
starf í ríkisstjórninni og þjóðin
lýsti tryggð við hinn unga fursta,
Franz Josef II, sem flúði til lands-
ins frá Austurríki og hefur búið
þar síðan.
Skattaparadís og
hraður uppvöxtur
Ótrúlegur uppvöxtur hefur átt
sér stað eftir stríð. Sumu velefn-
uðu fólki I Þýskalandi og Austur-
ríki tókst að koma fjármunum sín-
um úr landi á stríðsárunum og
bankarnir í Liechtenstein, sem nú
eru þrír, þar af einn í eigu fursta-
fjölskyldunnar, efldust. Þeir
fylgja sömu reglum og svissnesku
bankarnir. Hagstæðar skattaregl-
ur voru settar fyrir iðnfyrirtæki
og Franz Josef II fékk góða menn
til að stofna iðnfyrirtæki í litla
landinu. Balzers er eitt þeirra en
það er nú heimsfrægt tæknifyrir-
tæki með starfsemi út um allan
heim.
Tæplega 700 manns störfuðu við
iðnað skömmu eftir stríðið. Sú
tala er nú 6.100 og íbúar Liecht-
enstein þurfa ekki lengur að leita
atvinnu erlendis heldur takmarka
aðflutning útlendinga í atvinnu-
leit. Þriðjungur vinnuaflsins er er-
lendur og það er eins hátt hlutfall
og stjórnarskráin leyfir. Hlutfall
bænda i landinu hefur minnkað úr
33% árið 1941 í 3% nú. Alls 30
iðnfyrirtæki eru nú starfrækt I
landinu. Það er allt hreinn iðnað-
ur svo heimatilbúin mengun er lít-
il og hefur ekki neikvæð áhrif á
ferðamannaþjónustuna sem hefur
einnig aukist. Liechtenstein býr
yfir nokkuð góðu og fallegu skíða-
svæði, og fjallgöngumöguleikar á
sumrin eru margir.
En mun fleiri fyrirtæki en 30
eru skráð í Liechtenstein. Milli
25.000 og 40.000 þús. eru skráð þar
og stofnuð og þurfa aðeins að
greiða lága skatta af eignum sín-
| um og enga af gróða. Reglur krefj-
ast þess að einn Liechtensteinbúi
sitji í stjórn fyrirtækisins og það
leggi fram reikninga einu sinni á
ári. Dr. Guido Meier er ungur
lögfræðingur og einn þeirra sem
hjálpa fyrirtækjum að skrá sig í
Liechtenstein. Hann vildi ekki
segja í hversu mörgum stjórnum
fyrirtækja hann situr. „Það myndi
aðeins gera samstarfsmenn mina
öfundsjúka," sagði hann. Fyrir-
tækin eru margskonar, bæði lítil
og stór og hafa yfirleitt ekki sam-
band við neinn nema fulltrúa sinn
í Liechtenstein. Höfuðstöðvar
fyrirtækjanna eru gjarnan póst-
hólf á pósthúsinu í Vaduz, höfuð-
borg Liechtenstein, eða öðrum
bæjum.
Svindl og svínarí kemur alltaf
fram í hugann, þegar talað er um
skattaparadisir. Meier sagöi að
líklega hefði verið mikið um illa
fengið fé bak við „pósthólfafyrir-
tækin" í upphafi. „En við þurfum
ekki á slíkum fyrirtækjum að
halda lengur. Fulltrúum fyrir-
tækjanna hér er gert að sjá til
þess að lögleg fyrirtæki skrái sig i
Liechtenstein, en auðvitað er ekki
hægt að tryggja það. Reglurnar
hjá okkur hafa orðið strangari
með árunum og keppinautunum
fjölgað, sérstaklega í Karabíska
hafinu. Þeir geta haft skúrkana
okkar vegna. En margir leita til
okkar vegna stöðugleikans í þjóð-
félaginu, staðsetningarinnar i
miðri Evrópu og reynslunnar og
þjónustunnar sem við veitum. Við
höfum ekkert samviskubit af að
bjóða lága skatta, aðrar þjóðir R
ættu að lækka eigin skatta, ef
þeim finnst miður að fyrirtæki og
einstaklingar leita annað með fé
sitt og eignir.“
Stundum fréttist af peningum
sem er komið i umferð í gegnum
fyrirtæki skráð í Liechtenstein
eða háum fjárfúlgum sem er náð
óheiðarlega frá einu fyrirtæki til
annars, skráðs í Liechtenstein.
Ríkisstjórnin hefur vald til að
stöðva slíka starfsemi, en fyrir-
tækin hafa oft flutt annað þegar
hún loks tekur við sér. Ibúum
Liechtenstein þykir leitt þegar
fréttist af ólöglegri starfsemi.
Þeir vona að hún sé í lágmarki og
gera sér grein fyrir að þjóðin nýt-
ur mjög góðs af skráðu fyrirtækj-
unum. Velferðin í landinu væri
ekki svona mikil án þeirra.
Tímarnir breytast og
krakkarnir kaupa bfla
Tekjur ríkisins eru nú 244 millj-
ónir franka og útgjöldin voru 237,3
milljónir árið 1982. Fjármálaráð-
herrann þarf ekki að kvarta og fé-
lagsmái þykja í góðu lagi, þótt
landið vanti fullkomið sjúkrahús.
Menntaskóli er á staðnum, en ungt
fólk sækir yfirleitt háskóla í Sviss
eða Austurríki, þangað eru sjúkl-
ingar einnig sendir. Vegir eru í
góðu lagi, en flugvöllur er enginn
og járnbraut liggur aðeins um
neðralandið frá Sviss til Austur-
ríkis.
Um 5.000 manns búa í höfuð-
borginni Vaduz. Þar er hraður
uppvöxtur síðustu ára augljós.
Nýjar og gamlar byggingar standa
hver innan um aðra og heimafólk
samþykkir að borgin sé heldur
Ijót. Kastali furstafjölskyldunnar
stendur í fjallinu fyrir ofan bæinn
og setur svip sinn á hann. Vín-
akrar fjölskyldunnar eru í útjaðri
bæjarins og skemmunni með
gömlu vínpressunni hefur verið
breytt í góðan og skemmtilegan
matstað. Landið sjálft er fallegt
og minni bæirnir hafa haldið
nokkru af gamla svipnum.
Umferðin er mikil. Bertold
Konrad, ferðamálastjóri, sagði að
gildismat unga fólksins væri ailt
annað en það sem tíðkaðist þegar
hann ólst upp eftir stríðsárin. Nú
kaupa krakkarnir bíla strax og
þau fara að vinna sér inn laun, en
áður fyrr var meira lagt til hliðar.
Enginn vill sýnast meiri en annar
og bílakaup skipta augsýnilega
máli. Furstafrúin og ferðamála-
stjórinn keyra bæði um á VW
Passat, en Konrad sagðist ekki
treysta þeim sem keyra um á fín-
ustu Benz- eða Jagúar-bílum. „Við
veltum fyrir okkur hversu mikið
þess konar fólk skuldar," sagði
hann.
Jagúar stóð heima í kastala-
garðinum. Hans Adam erfðaprins
er smátt og smátt að taka við af
Franz Jósef II, föður slnum. Hann
er tákn framtíðarinnar, hefur vit
á fjármálum eins og forfeðurnir
og man ekki erfiðleikaárin frekar
en jafnaldrar hans. Þeir horfa
fram á við og gera sér fulla grein
fyrir smæð Liechtenstein. Dramb
er þar lítið. Landið er sjálfstætt
og verður það áfram, þótt erfið-
leikar liðinna ára setji ekki svip
sinn á lífsviðhorf fólksins.
ab
Hluti pó.sthólfanna á posthúsinu í Vaduz. Pósthólfafyrirtæki hafa komið
þjóðinni vel.
LEITAÐU TTL
FAGMANNSINS
Nú hafa félagsmenn Úrsmiðafélags íslands
sett upp félagsmerki sitt, í verslunargluggana.
Þar sem merkið er, getur þú notfært þér
þekkingu og reynslu fagmannsins
þegar kaupa á fallegt og vandað úr.
Úrsmiðurinn tryggir einnig
varahluta- og viðgerðarþjónustu.
MERKI URSMIÐAFÉLAGS ISLANDS £^^kk MERKI URSMIOAFELAGS iSLANDS
TRYGGIR GÆOI OG DJONUSTU IJVKf TRYGGIR GÆOI OG PJONUSTU