Morgunblaðið - 27.05.1984, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. MAÍ 1984
37
Hæstiréttur dæmir í deilum um vélarorku skipa:
Haförninn og Skipaskagi
dæmd að ólöglegum veiðum
Skráning Siglingamálastofnunar
samkvæmt skrá framleiðenda á vél-
arstærð dæmd réttmæt
H/ESTIRÉTTUR hefur staðfest dóma undirrétta á Akranesi og í Kefla-
vík, þar sem skipstjórarnir á Skipaskaga AK-102 og Haferninum GK-90
voru dæmdir sekir fyrir að hafa verið að ólöglegum veiðum í Faxaflóa og
út af Garðskaga í september síðastliönum. Deilur stóðu um vélarstærð
skipanna. Samkvæmt skráningu Siglingamálastofnunar ríkisins voru
skipin skráð með 1200 hestafla vélar og var sú skráning byggð á skrá
framleiðanda. Vélarafl hafði hins vegar verið fært niður og innsiglað
þannig að raunverulegt vélarafl var 889 hestöfl. Siglingamálastofnun
neitaði að viðurkenna það. Skipstjórarnir töldu sig þó vera á löglegum
veiðum, en skipum með vélarstærð 1000 hestöfl eða meira var bannað að
stunda veiðar þar sem þeir voru teknir. Hæstiréttur klofnaði í afstöðu
sinni, þrír dómarar af fimm mynduðu meirihluta.
Tildrög þessara mála eru, að og skráði vélarafl áfram 1200
fimmtudaginn 29. september
1983 stóð varðskip Skipaskaga
að meintum ólöglegum veiðum á
Faxaflóa á svæði, þar sem skip-
um „með aflvél 1000 bremsu-
hestöfl eða stærri" var bönnuð
veiði. Skipið var fært til hafnar
á Akranesi. Sama dag var Haf-
örninn tekinn að meintum ólög-
legum veiðum og færður til
hafnar í Keflavík á sömu for-
sendum. Skipstjórar skipanna
töldu sig vera að löglegum veið-
um, þar sem vélarorka skipanna
hafði verið færð niður, var undir
þúsund hestöflum og hafði vél
verið innsigluð. Siglingamála-
stofnun viðurkenndi þetta ekki
hestöfl og byggði á skráningu
framleiðenda.
í áliti dóms undirréttar á
Akranesi segir m.a.: „1 4. grein
laga nr. 53/1970 um skráningu
skipa segir að Siglingamála-
stofnun skuli halda aðalskipa-
skrá. í 9. tölulið sömu greinar
segir að skrá skuli gerð og stærð
aðalvélar í aðalskipaskrá. Það
verður að teljast eðlileg laga-
túlkun, með hliðsjón af fram-
angreindum lögum og laga-
ákvæðum, að farið sé eftir þeim
opinberu gögnum, sem sú stofn-
un gefur út sem annast skal
skráningu og annað eftirlit með
skipum samkvæmt íslenzkum
lögum.
Það er það eina sem rétturinn
getur byggt niðurstöðu sína á.
Sú stofnun verður einnig innan
ramma laga og reglugerða og
hefur tvímælalaust heimild til
að segja fyrir um hvernig allar
breytingar á vélum eða skipum
skuli framkvæmdar, leyfi greind
stofnun yfir höfuð slíkar breyt-
ingar.
Tilgangur laga nr. 81/1976 um
veiðar í fiskveiðilandhelgi ís-
lands verður að teljast að út-
hluta skipum veiðisvæðum eftir
stærð skipa og vélarorku þeirra.
Ef dómurinn samþykkti að
mönnum væri heimilt að minnka
raunverulega eða skráða orku
aðalvéla í skipum, án samráðs
eða samþykkis Siglingamála-
stofnunar rikisins, eða án þess
að viðhafðar væru þær aðferðir
sem stofnunin mælir með, væri
komið í algjört óefni. Þá væri
tilgangi laga um veiðar í fisk-
veiðilandhelgi íslands stefnt i
voða. Einhvers staðar verður að
setja mörkin og sú stofnun, sem
löggjafinn hefur sett til þess er
Siglingamálastofnun ríkisins."
Þá sagði, að ákærðu hefðu
ekki reynt að hlutast til um það
við Siglingamálastofnun að hún
skráði aðalvél i aðaiskipaskrá
með nýtanlegri hestaflaorku og
mátti þó vera ljóst, að þetta gæti
valdið erfiðleikum.
Þá sagði í dómi undirréttar á
Akranesi, að gera yrði þá kröfu
til manna, sem teldu á hlut sinn
gengið að þeir nýttu sér þau úr-
ræði sem til staðar væru — það
er leituðu til dómstóla, en létu
ekki reka á reiðanum í rúmt ár
og segðu, þegar svo þeir hefðu
verið teknir, að alþjóðamælibréf
sem Siglingastofnun skráði vél-
arstærð eftir, væri „einskis nýtt
plagg“.
Hæstiréttur staðfesti dóma
undirrétta, sem voru í megin-
dráttum efnislega samhljóða
með vísan til forsendna þeirra.
Afli og veiðarfæri skipanna voru
gerð upptæk. Skipstjórum var
gert að greiða allan sakarkostn-
að, þar með talin saksóknarlaun
í ríkissjóð 15 þúsund krónur og
málsvarnarlaun skipaðs verj-
anda síns, Benedikts Blöndal,
hrl. krónur 15 þúsund.
Málið dæmdu hæstaréttar-
dómararnir Þór Vilhjálmsson,
Björn Sveinbjörnsson, Guð-
mundur Jónsson, Magnús Thor-
oddsen og Magnús Þ. Torfason.
Svo sem fyrr greinir klofnaði
Hæstiréttur í afstöðu sinni. Þór
Vilhjálmsson og Magnús Thor-
oddsen skiluðu séráliti. Þar segir
meðal annars: „Með vottorði frá
skipaskráningu Lloyds, dagsettu
12. maí 1982, teljum við sannað
að nýtanleg afköst aðalvélar
Hafarnarins GK-90 hafi vorið
1982 verið færð niður í 889
bremsuhestöfl hjá Mirrlees
Blackstone (Stockport) Limited í
Englandi. Með því fylgdist
starfsmaður Siglingamálastofn-
unar ríkisins.
í alþjóðamælibréfi fyrir skip-
ið, útgefið 4. maí 1982 af Sigl-
ingamálastofnun ríkisins, er
stærðar aðalvélar hvergi getið,
en í sams konar bréfi sama að-
ilja, útgefið 18. október 1982, er
stærð aðalvélar skráð „1200
HÖ“. Mæling hafði þó ekki farið
fram á aðalvélinni á vegum Sigl-
ingamálastofnunar á þessu
tímabili, enda hafði stofnunin
ekki tækjakost til slíkra mæl-
inga.
Af hálfu ákæruvalds er því
heldur ekki mótmælt, að nýtan-
legt afl aðalvélar skipsins sé 889
bremsuhestöfl eftir fram-
kvæmdar breytingar á vélinni.
Það hvílir á ákæruvaldinu að
sanna sekt ákærða, sbr. 108.
grein laga nr. 74/1974 og allan
vafa ber að túlka honum í hag.
Við túlkun á 3. mgr. 3. grein
laga nr. 81./1976 um veiðar í
fiskveiðilandhelgi íslands teljum
við því að leggja beri til grund-
vallar hið nýtanlega afl vélar-
innar eins og það var i raun, en
ekki eins og það er skráð af Sigl-
ingamálastofnun ríkisins, enda í
téðu lagaákvæði hvorki minnzt á
það að miða skuli við skráningu
stofnunarinnar á vélarafli, né á
það, að miða skuli við ástimplað
vélarafl... “ Á þessum forsend-
um töldu þeir að sýkna bæri
skipstjórana, og var álit minni-
hluta efnislega samhljóða í máli
skipstjórans á Skipaskaga. Þórð-
ur Björnsson ríkissaksóknari
sótti málið af hálfu ákæruvalds-
ins.
Ferðamátinn flug og bíll er ferðamáti athafnafólksins. Fólks, sem vill fara
annað, ráða sér siálft, komast lengra, kynnast fleiru. Þú ert sjálf(ur)
skipuleggjarinn, fararstjórinn, leiðsögumaðurinn og bílstjórinn.
Stærsti kostur ferðaáætlunarinnar er að engu máli skiptirhvort hún
stenst eða ekki!
Flug og bíll er sérgrein Úrvals og þess vegna bjóðum við
auðvitað hagstæðustu verðin.
Verðin hér að neðan eru miðuð við 4 í bíl. Innifalið er bíll með
ótakmörkuðum akstri í eina viku, ábyrgðartrygging og söluskattur).
Nákvæmur verðlisti með upplýsingum um brottfarardaga,
flokka bílaleigubíla, og verð í lengri ferðum liggur nam
á skrifstofunni og hjá umboðsmönnum. Svo er bara um '
gera að velja sér skófatnað sem fer vel við bensíno
Ert þú ekki samferða í sumar?
Siminn er 26900.
Kaupmannahöfn
London
Glasgow
París
Amsterdam
Luxembourg
Osló
Stokkhólmur
Frankfúrt
Róm
verðfrá kr. 11.414.-
verð frá kr. 10.523.-
verð frá kr. 9.323.-
verðfrá kr. 11.886.-
verð frá kr. 10.882.-
verð frá kr. 9.240,-
verðfrá kr. 8.600.-
verð frá kr. 13.322.-
verðfrá kr. 11.611,-
verð frá kr. 16.310.-