Morgunblaðið - 15.06.1984, Side 8

40
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. JÚNÍ 1984
og fyrirmenn
- í skugga Reagans -
Leikhús
Viöar Eggertsson
Að ganga á götu í Dublin er sérkennileg upplifun
fyrir íslending— a.m.k. mig. í jiessu iðandi
mannhafi var maður alltaf að rekast á kunnug
andlit. Nokkrum sinnum hafði ég rokið að þessu
fólki (eins og maður gerir gjarnan. þegar maður
sér kunnuglegt andlit að heiman í útlöndum), en þá
aðeins mœtt undrunarsvip og stundum nokkurri
forvitni þess sem sér ókunnugt fólk haga sér
skringilega. Smátt og smátt lœrðist mér að vera
varkárari, því það rann upp fyrir mér að írar eru
ótrúlega líkir íslendingum og það fólk sem mér
fannst vera Árni, Gunnar eða Unnur voru bara
írskir tvífarar þeirra. Þegar mér urðu þessar stað-
reyndir Ijósar, styrktist ég í þeirri trú, að uppruni
okkar væri meira írskur en norskur. Höfðu norsku
víkingarnir, sem námu land á íslandi, ekki farið í
víking til írlands og sótt þangað þrœla? Og hver
víkingur átti sér fleiri þrœla en einn, svo að á
sumum bœjum hafa trúlega verið fleiri Irar en
Norðmenn. Þegar ég hafði komist að þessari ein-
földu niðurstöðu andaði ég léttar, brosti í laumi til
þessara írsku Árna, Gunnars og Unnar og hugsaði
með mér: Þau eru fjarskyldir œttingjar þeirra ís-
lensku.
sonar. Sýningardaginn notuöum viö
til aö setja upp Ijós og berjast viö
skyggnusýningarvél, sem viö ætl-
uöum aö nota til aö varpa litríkum
myndum á bakvegg og var stór
hluti leikmyndarinnar. Sýningarvél-
in sem við fengum í hendur reyndist
allsendis ófær til síns brúks, þ.e.a.s.
til að varpa stórum myndum á
bakvegg úr lítilli fjarlægö, eins og
þarf í leikhúsi. Nú voru góð ráö dýr.
Þegar leikstjóragreyiö var um þaö
bil aö fá taugaáfall, birtist þá ekki
eins og engill af himni sendur Sean
O'Casey (ekki leikritahöfundurinn)
kunnur leikhúsmaöur, meö dýrindis
tæki undir hendinni og tekur til viö
aö festa þau upp og tengja. Hann
haföi áöur veriö framkvæmdastjóri
Leiklistarhátíöarinnar, en lenti upp
á kant viö stjórnina, og sagöist ein-
göngu lána okkur tækin sín vegna
gamals kunningsskapar viö Jónas
Árnason og af því viö vorum íslend-
ingar. Þó manni hafi stundum fund-
ist maöur vera írskari en nokkur íri,
þá þakkaði maöur á þessari stundu
Guöi fyrir aö vera Islendingur þrátt
fyrir allt.
ÓLÆKNANDI
LEIKBAKTERÍA
Og þó viö þyrftum aö taka ræki-
lega til hendinni þennan stutta tíma
I lítilli borg um 70 km fyrir noröan
Dublin, Dundalk að nafni, Dun De-
algan á gelísku, var aftur á móti
hópur „ekta" íslendinga, og þaö all-
stór. Þar var staddur 34 manna
flokkur valinna Selfyssinga, leikar-
ar, tæknimenn og áhangendur
Leikfélags Selfoss sem kominn var
þangaö til aö taka þátt í Alþjóölegri
leiklistarhátíö áhugaleikfélaga. Og
þá varö maður aö muna aö þarna
voru „alvöru" íslendingar, þó þeir
litu út fyrir margir hverjir að vera
írar, a.m.k. tvær yngstu leikkonurn-
ar okkar, rauðhæröar hnátur, sem
litu út fyrir að vera írskari en nokkur
íri — a.m.k. stóöu sumir írar á önd-
inni yfir þessum náttúrufyrirbrigö-
um og máttu vart vatni halda af
hrifningu.
ENGILL MEÐ
SÝNINGARVÉL
Á þessari hátíð voru saman-
komnir níu leikhópar frá sex lönd-
um sem sýna áttu sýningar sínar á
níu kvöldum í 700 manna leikhúsi.
Greinarhöfundur var leikstjóri Sel-
fyssinga sem mættir voru með leik-
rit Jónasar Árnasonar Þiö munið
hann Jörund sem i ensku útgáfunni
hét Jokers and Kings — or the
Dog Day King. Því leikarar leikfé-
lags Selfoss létu sig ekki muna um
að læra allt leikritiö á ensku, sem
þau höföu leikiö viö miklar vinsæld-
ir á íslensku á heimavígstöövum
síöasta vetur. Geysilega vinnu hafði
hópurinn lagt fram viö aö ná sem
bestum tökum á enska textanum,
safna fé til feröarinnar (ásamt fjölda
dyggra stuöningsmanna) og síöustu
vikurnar þrotlausar æfingar til aö
allt færi sem best og hnökralaust
fram á sviðinu.
Á þriöja degi ferðarinnar átti sýn-
sem viö höföum til stefnu til aö gera
sýninguna klára, leyföum við okkur
aö bregöa á leik á torginu í Dun-
dalk. Leikflokkurinn þusti um göt-
urnar í leikbúningum sem voru all
skrautlegir og var þarna furöulegt
safn af allskyns fígúrum 19. aldar:
enskar hórur, íslenskar hnátur, sjó-
ræningi, hálendingur, sir Captain
Jones, Þingeyingur og Húnvetning-
ur dúðaðir í lopa, enskir götu-
söngvarar og hljóöfæraleikarar,
danskur uppskafningur og íslensk-
ur sérvitringur. Hópurinn vakti
geysimikla athygli. Tilgangurinn var
sá aö auglýsa sýninguna og gefa
væntanlegum áhorfendum nasaþef
af þvi sem þeir máttu eiga von á.
Leikstjórinn sá sér leik á boröi til aö
fá útrás fyrir ólæknandi leikbakt-
eríu, klæddi sig í afgangs leikbún-
ing, slóst í för meö trúöunum og lék
á alls oddi og fékk þar fullnægt leik-
þörfinni í þaö skiptiö!
SÝNINGIN
Þegar áhorfendur mættu tók á
móti þeim sönghópur og leikarar
ortald Reagan og Boy
George eru frá sama héraði t
ír/andi sem heitir Tipparery
en allir kannast við gamla
slagarann Jt's a long way h
Tipparery..."
sem sungu og dönsuöu fyrir utan
og gengu síöan um allt leikhúsiö og
sprelluöu. Þarna voru á feröinni
trúöar og kóngar (sýningin hét Jok-
ers and Kings á ensku).
Áhorfendur voru meö frá fyrstu
stundu og tóku fagnandi leik og
sprelli Selfyssinga. Enska leikhóps-
ins virtist renna Ijúflega i eyru
áheyrenda, og þó eflaust hafi þeim
fundist hreimurinn torkennilegur til
að byrja meö, þá virtust þeir njóta
hverrar mínútu.
Þaö verður mér ógleymanleg
stund þegar leikararnir átján stóöu
ingin aö fara fram (feröin tók í allt
10 daga) og frá því aö stigiö var á
land á írlandi voru allir tilbúnir til aö
láta sýninguna takast sem best.
Ekki var unnt aö taka nema lítinn
hluta af leikmyndinni meö og var
því fyrsta verkiö aö tína saman hús-
gögn til aö nota í leiksýninguna. í
sjálft leikhúsiö komumst viö nóttina
fyrir sýninguna. Svo síöasta sól-
arhringinn lét valinn hópur tækni-
manna og smiöa hendur standa
fram úr ermum við aö smíöa og
mála leikmynd undir stjórn leik-
myndateiknarans Ólafs Th. Ólafs-
atrick Mason
leikstjóri.
allir á sviöinu í lokasöng sýningar-
innar og sungu hástöfum viö dynj-
andi lófaklapp áhorfenda. Þá sat ég
úti í sal og fyrir augum mér rann
eins og kvikmynd sú óhemju vinna
liðinna mánuöa sem þau áttu aö
baki og uppskáru nú meö áköfum
fagnaöarlátum áhorfenda og þaö
var ekki laust viö aö eitt tár læddist
úr augnahvarmi mínum og hjartað
sleppti úr slætti.
VERÐLAUN MEÐ
SERIMÓNÍUM
Aö lokinni síðustu sýningu hátíö-
arinnar viku síöar, fóru fram verö-
launaafhendingar sem aö mörgu
leyti mjnntu á Oscars-verölaunaat-
höfnina (og var aö vísu svolítiö
spaugileg serimónía). Oftast voru
þrír tilnefndir til hverra verölauna.
Þaö var óvænt ánægja aó þaó leik-
félag sem kom frá minnsta bæjarfé-
laginu og jafnframt fámennasta
landinu, skyldi fá langflestar tilnefn-
ingar, fyrir besta karlleikara í aöal-
hlutverki (Sigurgeir Hilmar Friö-
þjófsson), bestu leikmynd (húrra
fyrir smiöunum!!) og búninga, besta
karlleikara í aukahlutverki (Halldór
Hafsteinsson hreppti hnossiö) og
síöan fékk sýningin sérstök verö-
laun hátíðarinnar fyrir „alternative
theatre" sem mætti útleggjast á ís-
lensku „allsherjarleikhús" sem viö
fengum vegna þess hve vel haföi
tekist aö flétta saman flestum form-
um leiklistar og brjóta upp leik-
svæöió í tíma og rúmi. Stór stund
fyrir áhugamannaleiklist á islandi.
KANN NANCY
BREAKDANS?
Aö koma til írlands var eins og
koma heim til sín. Þaö voru fleiri en
viö aö vitja upphafs síns, því meöan
viö dvöldum þar kom einn frægasti
leikari veraldar í dag, þó ekki sé
hann frægastur fyrir leiklist sína,
heldur fyrir aö vera einna valda-
mestur meöal manna sem búa á
jörðinni, sem sagt Ronald Reagan.