Morgunblaðið - 29.07.1984, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. JÚLÍ 1984
71
BókmennUrisar í Parfs. Frá vinstri:
Ford Madox Ford, James Joyce,
Ezra Pound og John Quinn, sem
ekki var rithöfundur heldur lögfræd-
ingur f New York.
okkur á öllum tímum ... Og auk
þess er Zelda biluð.“ „Hvernig
meinarðu?" „Hún er bara biluð.
Þú kemst að því,“ sagði Hem-
ingway.
Callaghan skildi hvorki upp né
nrður. Fitzgerald hafði sýnt að
hann bar mikla virðingu fyrir
Hemingway og dáðist að honum
og þeir bjuggu aðeins nokkrum
húslengdum hvor frá öðrum, án
þess að Scott vissi það, og Callag-
han mátti ekki segja frá því. Call-
aghan hafði verið gefið í skyn að
þessir tveir höfundar væru mestu
mátar. Svo virtist ekki vera. Hem-
ingway virtist af einhverjum
orsökum vera í nöp við Fitzgerald.
Einn daginn nokkru eftir þetta
spurði Fitzgerald Callaghan,
hvort hann mætti koma með þeim
Götulífið í París fyrir stríð.
þætti það ekki líka. „Jú,“ sagði
Callaghan en hafði þó eitthvað
smáræði út á hana að setja. „All
ræt“, sagði Scott, „hún orkar
ekki á þig,“ og það var greinilegt
að hann hafði móðgast. Callaghan
hafði óvart gert sig merkilegan
með sig í augum Scotts.
Þeir héldu áfram að tala um
bókmenntir og Fitzgerald var
drukkinn orðinn þegar hann hall-
aði sér fram og sagði við Gallag-
han: „Við skulum borða hádegis-
verð saman á morgun. Hver viltu
að borði með okkur hádegisverð?"
„Það skiptir engu máli, Scott,“
svaraði Gallaghan. „Lista-
gagnrýnandinn Clive Bell er í
bænum. Kannastu við verk hans?“
„Ég hef lesið bókina hans.“ „Nei,“
sagði Fitzgerald, „nei, ég held að
hann orki ekki nógu mikið á þig.“
Og svo sagði hann: „Hvað orkar á
þig, Morley?“ Gallaghan var nú
farið að líða heldur óþægilega.
Fitzgerald var að hafa hann að
fífli og áður en honum gafst tóm
til að svara stóð Scott upp og
sagði: „Myndi þetta orka á þig,
Morley?“ og lagðist skyndilega á
hnén, lagði höfuðið í gólfið og
reyndi að standa á haus. Hann
reyndi það hvað eftir annað og
Callaghan og kona hans, Loretta,
eldroðnuðu af skömm og kvöddu
stuttu seinna.
Hemingway hafði hrækt á Call-
aghan munnfylli af blóði og Fitz-
gerald hafði reynt að standa á
haus fyrir hann. „Veistu,“ sagði
Loretta, „þú átt brjálaða vini.“
Næsta dag skrifaði Callaghan
Fitzgerald bréf og afsakaði að
hann skyldi hafa ruðst svona inná
hann án þess að tilkynna það áður.
Hann sagði Hemingway frá við-
skiptum sínum við Fitzgerald og
allt sem hann sagði var: „Nú,
svona er Scott.“ „Standandi á
haus,“ sagði Callaghan. „Það hefði
verið betra ef ég hefði gefið hon-
um kjaftshögg." „Það er ekkert
sérstakt að gefa Scott á kjaftinn,"
sagði Hemingway. „Hver einasti
leigubílstjóri í París hefur gert
það.“ Daginn eftir komu Fitzger-
ald og Zelda þjótandi heim til
Callaghan-hjónanna. „Ég fékk
bréfið frá þér, Morley," sagði
Fitzgerald. „Þetta er hræðilegt.
Við höfum leitað að þér í ailan
dag.“ Hann neitaði að fara fyrr en
hann var oröinn þess fullviss að
Gallaghan og Loretta hefðu fyrir-
gefið honum. Þau ákváðu, að fara
út að borða kvöldið eftir.
Sem þau og gerðu. Fitzgerald
stakk uppá því að næst skyldu þau
bjóða Hemingway-hjónunum að
borða með sér. Daginn eftir hitt-
ust Hemingway og Callaghan í
Ameríska klúbbnum þar sem þeir
boxuðu og vinur Hemingways,
Joan Miró, súrrealíski málarinn
spænski, var dómari fyrir þá.
Hemingway gaf ekkert út á mat-
arboðið en spurði: „Þú sagðir Scott
ekki hvar ég bý, er það?“ Nei, Call-
aghan hafði ekki gert það. „Ef þú
átt eftir að hitta Scott mikið, þá
segðu honum ekki hvar við búum,
he?“ „Af hverju?“, spurði Callag-
han. „Hvað er að?“ „Fitzgerald-
hjónin myndu koma vaðandi inná
Hemingway einhverntíma þegar
þeir boxuðu. „Af hverju spyrðu
ekki Ernest?“, sagði Callaghan.
„Það er allt í lagi þín vegna en
heldur þú að Ernest væri á móti
því?“, spurði Scott. „Allt í einu
virtist mér það fáránlegt," skrifar
Callaghan, „ að Scott, vinur minn
og aðdáandi Ernest, skyldi ekki
vera leyft að koma með okkur
eitthvert síðdegið og vera hluti af
okkar sameiginlegu vináttu. „Af
hverju hefur þú ekki samband við
Ernest?“, sagði ég. „Finndu hann
og segðu að þú hafir verið að tala
við mig. Segðu honum hreint út að
þig langi til að koma með okkur.
Miró kom með okkur. Af hverju
ekki þú?“
Viku seinna var bankað á hurð-
ina heima hjá Callaghan og í dyr-
unum stóðu Hemingway og Fitz-
gerald og virtust vera í besta
skapi. Callaghan gat ekki leynt
ánægju sinni. „Þegar ég hafði
komið til Parísar," skrifar hann,
„hafði mig langað til að vera í fé-
lagsskap þessara tveggja manna.
Nú voru þeir saman og þeir höfðu
komið heim til mfn — vinir mín-
ir.“ Þeir héldu til Ameríska
klúbbsins og Hemingway og
Callaghan fóru að boxa eins og
æir voru vanir en Fitzgerald var
tímavörður og virtist skemmta sér
hið besta. Hver lota var þrjár
mínútur og einnar mínútu hvíld á
milli. í annarri lotu gerðist Ernest
óvar um sig og fékk högg á kjaft-
inn svo byrjaði að blæða. Það
hafði gerst oft áður og átti ekki að
hafa neina þýðingu fyrir hann.
Scott virtist greinilega sleginn yf-
ir þessu. Ernest boxaði af enn
meiri krafti en áður og Callaghan
átti í fullu fangi með hann. Hann
náði góðu höggi á Hemingway,
beint á kjaftinn, svo hann snérist
og féll með það sama á bakið.
„Ef Ernest og ég hefðum verið
þarna einir,“ skrifar Callaghan,
„hefði ég hlegið ... Fáránlegir
hlutir höfðu gerst í þessum sal.
Hafði hann ekki hrækt framan í
mig? Og ég var ekkert undrandi á
að sjá hann þarna flatan á bakinu.
Hann hristi höfuðið og hvildi sig
andartak liggjandi á bakinu. Þeg-
ar hann reisti sig hægt upp, bjóst
ég við að hann formælti og hlægi
síðan.“ „Ó, guð!“, hrópaði Scott,
„ég lét lotuna vera í fjórar mínút-
ur.“ Hann var miður sín.
„Andskotinn" öskraði Heming-
way. Hann stóð á fætur og var
hljóður nokkrar sekúndur. Scott
starði undrandi á klukkuna. „Allt i
lagi Scott," sagði Hemingway illur.
„Ef þig langar til að sjá mig barinn
í klessu, — segðu það þá. Segðu
bara ekki að þér hafi orðið á mis-
tök.“ Svo rauk hann í sturtuklef-
ann að þvo framan úr sér blóðið.
„Hann heldur að ég hafi gert þetta
viljandi," sagði Scott. „Hvers
vegna ætti ég að hafa gert það?“
Callaghan reyndi að sefa hann og
sagði að Hemingway hlyti að sjá
að sér og biðjast afsökunar á orð-
um sínum. Hemingway snéri aftur
úr sturtuklefanum án þess að
segja orð og Callaghan stakk uppá
að þeir héldu boxinu áfram. Eng-
inn þ' 'rra minntist á þetta atvik
nokku ntíma aftur.
Sumrinu í París var tekið að
halla. Fitzgerald fór á Rívíeruna,
Hemingway til Spánar og Call-
aghan hélt aftur heim til Toronto.
Nokkrum vikum eftir það rakst
Callaghan á frétt í slúðurdálki í
„New York Herald Tribune" þar
sem sagt var frá fundi hans og
Hemingways í París. Hún var á þá
leið að Hemingway hafði setið við
kaffihús þegar Callaghan kom þar
að og Hemingway hafði sagt hon-
um að saga sem Callaghan hefði
skrifað um boxara væri léleg; það
væri greinilegt að hann vissi ekk-
ert um hnefaleika. Og þar og þá
hefði Hemingway skorað á hann i
keppni og Callaghan hefði rotað
hann í einni lotu.
Fréttin varð tilefni mikilla
bréfaskrifta á milli Scotts, Hem-
ingways og Callaghans og svo virt-
ist, sem hinir tveir fyrrnefndu
héldu að Callaghan hefði komið
fréttinni af stað. Svo var þó ekki
og Callaghan kom á framfæri leið-
réttingu á slúðrinu. En eftir þetta
hittust þeir aldrei aftur.
Síðdegis í september árið 1960
sat Callaghan með blaðamanni,
gömlum vini sínum, Ken John-
stone, sem sagði að óvörum að
hann hefði kveðju að flytja frá
Ronnie Jacques, vel þekktum
ljósmyndara í New York. Jacques
hafði verið í Sun Valley að taka
myndir af Hemingway þegar talið
hafði borist að Morley. Heming-
way hafði orðið kátur við og sagt
að í gamla daga í París hefði hann
verið vanur að boxa við Callaghan.
Það hefði allt verið heldur gott og
skemmtilegt utan eitt fáránlegt
tilvik þegar Scott Fitzgerald hefði
verið tímavörður og allir hefðu
verið að drekka. Hvað um það,
Hemingway sendi sínar bestu
kveðjur.
„Auðvitað höfðum við ekki verið
að drekka," skrifar Callaghan.
„Kannski hafði Ernest fyrir mörg-
um árum kosið að sjá þennan at-
burð í því ljósi og kannski hafði
hann fengið sjálfan sig til að trúa
því líka.“
— ai.