Morgunblaðið - 03.08.1984, Blaðsíða 13

*■» s
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. ÁGÚST1984
45
l
og hef sjaldan oröið eins fegin og
þegar óg iosnaði undan valdi
hans. Það var öðru vísi með hana.
Hún var þó mamma mfn, þrátl lyrir
ailt. En þetta fóik hefur atdrai gert
mér annað en ilit. Þau eru iöngu
sfciHn núna. Eg held að það sé
óttaieg vesöld á honum. Hann býr
er vtst óttaiegur aumingi. En óg
vorkenni honum efcfcl. Mér kemur
hann einfaidlega ekkert viö. Efcki
tengur. Hún hefur það eitthvað
sfcérra, vinnur þó fyrfr sér. En ég
ungengst hana efcfci. Eg tala aldrei
vlð hana. Mér flnnst nóg að hitta
hana einu sinni á óri og kaiia þaö
bara gott. Þaö er sfcyiduheimsókn
sem vlö förum í, systfclnin, og mór
tvo eða þr}á kiukkutíma Ég nennl
ekki að skera mig úr, fyrst Wn vilja
fara þetta. Lengi vel fannst mér
hún eiga bágt og var meö háifgert
samvizkubit af þvi að reyna ekki
aö gera eitthvað fyrir hana. Sem
betur fer er ég haett hugsa þanntg.
Þaó heföi aldrei gertgiö. Núna er
mér nákvæmlega sama um hana.“
„Fannstu tH þeas þogar þú
varat bam aö þú byggfr Wð lakari
kjör en t.d. akólafélagar þínir?-
.Já, ég skammaðist mín fyrir
þetta ailt saman. Eg sfcammaðist
mát fyrir braggann og enn þann
dag f dag þoU ég bara ekki að sjá
neitt sem minnir mig á bragga,
ekki einu sinni gripahús f sveltum.
( skoianum þegar það sá á mór
eftir barsmíöarnar. Elnu sinni haföi
hann lamiö mig þannig aö ég var
stokfcbólgin f framan. Eg var spurö
að því hvaö heföi komló fyrir mig.
Ég sagöist vera með tannfcýli,-
„Samband þitt við systkini
þín?*
.Það er bara nofcfcuö goft. Vlð
höfum alltaf samband og erum
tengd vlssum bÖndum.“
„Hvað varstu gömul þegar þú
tórst að heiman?“
Sextán ára. Ég foröaöl mér um
leiö og ég gat. Það var mikill léttir.
Maöur féfcfc þá loksíns aö vera f
friöi. Maöur fékfc ekki einu sinni
friö meö sfcólann fyrlr kallinum.
Mér gefck vel aö læra og langaöl
ekfci etns til nokkurs hlutar og aö
fá aö lœra. En hann heimtaöi aö
ég ynni með skólanum frá því aö
ég var tólf ára og peningana hlrti
hann auövitað af mér. En ég haföi
þaö af að klára verknámið og þeg-
ar það var búfö fór ég að helman.
Ég safnaöi mér fyrfr húsmæöra-
skóiavist og svo fór ég aó vera
meö strák. Það var fyrsti strákur-
inn sem ég var meö og fijótfega
var ég oröin ólótt. Mér var þaö nú
nokkuö ijóst frá upphaff aö viö átt-
um efckert sameiginlegt. Samt gift-
um víö okkur. Þaö var eiginlega
ekkert annaö aó gera. Ég áttl að
engu aö hverfa og sjéifsagt héf ég
veriö aö sækjast eftlr því öryggi
sem ég hélt að stofnun heimflis
mundi veita mér. En það var nú
eitthvað annaö. Þaö var tómt basi.
Hann drakk og samkomuiaglö var
afleitt Viö skiidum eftir ffmm ára
sambúð. Þá fór ég út á land meö
barniö og vann fyrfr okkur á ýms-
þar sem húsnæði fylgdl. Svo varö
ég þreytt á þessum flækfngi og fór
suður. Þá kynntlst ég strák sem ég
fór að vera meö og úr þvf varö
annaó barn. Við giftum okkur og
þaö stóð.i sex ár. Þaö hjónaband
var ekki síöur misheppnaö en hitt.
Þaö var hreíniega á misskitnfng!
byggt. Ég hef oft undrazt að ég
skyidi vera svona vitlaus f annað
sinn. En ég var oröin þreytt á þvi
að vera ein. Ég var búin aö fá nóg
af þvt að vera ein meö bamlð og
sjá ekkert fram úr því basli. Ég
vildi efgnast fastan samastað —
raunverulegt heimili og öryggl —
og hélt eins og í fyrra sihnfð aö
þetta vterf lelðin."
„Haldurðu að erfið uppvaxtarár
hafí hatt ihrif é atstöðu þina til
þessara manna?"
„Ég var ekki í nokkrum vafa um
þaö. Sú sambúö hjóna $em maður
haföi fyrir augunum sem barn hef-
ur náttúrulega ekki verfð góö fyrir-
mynd. Ætli maöur hafi nokkurn
tfma haldiö aö sambúð karls og
konu gæti verið annaö en hörm-
ung.“
„Hvað um afstöðu þína tU
þinna eigin barna? Hetur reynsla
þbt úr bernsku orðið þér víti ttt
vamaðar?
„Já. það er áreióanlegt. Ég hef
gert mlkið tll aö reyna aö vetta
þeim það sem ég fór á mls vlö og
reyndar hættlr mér tfl að lata of
mfkfð eftlr jjeim. Eldra bamfö hef-
ur aö vfsu þofað það afveg, það er
einfaldiega svo vef gert. Eg hef
aidrei veríö í vandræöum með
það. En yngra barntö hefur erfióa
tund og f stað þess að veita þvf
aðhald og sýna festu hættir mér tll
kenndin. Maður var alinn upp viö
það aö maöur væri úrhrak. Þaö
var hamraö á því hvað maöur værl
ömurlegur ræfiil og gæti ekfcert og
myndi aldrei geta. Maður trúöi
ur, alveg sama hvernig maður
jað
eöH-
íefur
fram eftir aldri var vanmeta- verfð.“
;............. **ltt. hvað ar þá ttt
ráða?"
„Fyrst er að r"—* —
..................'T'..
m « * m m __■ mm
„Aö mfnum dómf er «án ástæö-
an fyrir ilJri meöferö og jafnvef mfs-
þyrmingum á bömum sú aö böm
eru ekkí hátt skrifuð I þjóöfélaginu.
Þaö er nokkuð víðtekln skoðun að
börn séu eign forefdranna og upp-
eidi og atlæti þeirra sé elnkamál
fjölskyldu. Vatdbeiting hefur iöng-
um verlö viðurkennd uppeidisaö-
ferö. Um það eru margvíslegar
hefmildir og það er ástssða til aö
undirstrlfca aö ill meðferð á börn-
um er ails ekki nýtt fyrirbæri í
þjóðfélagi okkar. Það sem er hlns
vegar að gerast um þessar mundir
er þaö að hið dulda ofbeldi t' fjöl-
skyldum er aö koma upp á yfir-
boröiö og vonandi verður það til
aö draga úr þessu athæfi," segir
Hulda Guömundsdóttir yfirféiags-
ráögjafi á bamageödeildlnnl vlö
Dalbraut.
„Hvers konar fóik er það sem
beitir börn ofbeldí?"
„Þaö er óhætt aö segja aö þaó sé
úr ölium stéttum. Algengara er þó
aó þetta sé fófk sem er undir miklu
Það hefur verið skHgreint sem kyn-
ungmenni eru dregln Wn í kynferð-
isiegar athafnir sem þau hafa ekkí
skifning á. Þau samþyfckja ékkf aö
tafca þátt í þessum athöfnum og
þau andmæla því ekki eða sýna
mótþróa sökum þess að þau skilja
ekki hvaö um er aö vera. Athæfl af
þessu tagi strfðlr aö sjálfsögóu
gegn þvi vefsæmi sem vlöurfcennt
er i þjóöféiagi ofcfcar og ekfci þarf
getum að þvf aö lelóa hversu
skaöleg áhrif þetta hefur á börn og
framtíð þeirra. Ætlað er aö um
75% silkra tilfella séu sambönd
milli föður eöa stjúpfööur og dótt-
ur eöa stjúpdóttur. Venjulega eru
þessir menn á aldrinum 30—50
ára en stúlkubörnin 5—16 ára,
oftast eru börrtin þó um jsað bil 6
ára. Svo virðist sem jjessir menn
kennd gagnvart konum sinum. At-
reyndirnar blaaa ekki við, t.d.
þvf eöa kennfröðrumum. Það "
i enn fengra
tflvikum hafa mæður pata af svona
samböndum en taka þó ekki af
sfcaríð. t.d. af þvf aö þrétt fyrfr altt
an. Fómarlömbin eru í þetrri aö-
lagsleg vandamál aó stríöa, frem-
ur en að það búi viö æskilegar ytri
aðstæöur svo sem efnahagsiegt
öryggi. Heita má einhlítl aö þaö
hafi sjálft átt erfiða daga í
bernsku. Oft sfcortir það sjálfs-
traust og er ósjálfstætt og ein- ...
angraö. Vfirleitt skortfr mjög á
þekklngu þess og sfciining á þörf- Hufda
um barna á mismunandi þroska-
stigum. Því hættir til aö gera mjög
óraunhæfar kröfur til barna og tmaráðaiafL
þegar börnin vaida siöan von- mgmraogim
brigöum geta viðbrögöin oröiö
mjög harkaieg. Þar sem ofbeldi
baki en ef við Iftum á málið frá
legar misþyrmingar á 20 börnum,
Þar af létu 11 lífiö af völdum ,
áverka sem þau hlutu innan fjöl-
skyldu. Börnin voru á aldrinúm 1
þriggja vikna til sex ára. Af þWm &
11 sem dóu voru 4 meö heila- tíllll
áverka og 4 með áverka á líffær-
um í kviöarholi. i 8 tilfellum hafðl
móöirin veriö aö verki, faöir í 3 og
stjúpfaóir i 7, móöir og sambyli#l/||fC
maöur hennar / 1 tilviki og 16 árá
unglingur sem haföur var til að- ff|
stoðar á heimilinu 11 tilvikl. Þessáf si"1
tölur segja í sjálfu sér ekki mlfcið |Í||
en gefa þó vísbendingu.“
„Hafa börn sem verða tyrir mts-
þyrmingu sérstðk einkenni emn^M
hægt er að átta sig áT‘
„Já, þessi börn bera þess yfirleiU 1
ótvíræð merki aö þau þrffast ekkf, ' —