Morgunblaðið - 29.01.1985, Síða 26

26
MORGUNBLAÐID, ÞRIÐJUDAGUR 29. JANÚAR 1985
fMtogtniltffifetíÞ
Utgefandi
Framkvæmdactjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar: Aö-
alstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033. Áskrift-
argjald 330 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 25 kr. eintakiö.
Orkubúskapur
og „óþarfa“
öryggisráðstafanir
Gagnrýni Finnboga Jónsson-
ar, varamanns Alþýðu-
bandalags í stjórn Landsvirkjun-
ar, á meintar óþarfar öryggis-
ráðstafanir í orkukerfinu, hafa
vakið athygli og umræðu. í fyrsta
lagi hlýtur þessi gagnrýni að
hluta til að beinast að hæst-
ráðanda orkumála 1978—1983,
Hjörleifi Guttormssyni fyrrver-
andi orkuráðherra. I annan stað
hljómar gagnrýni úr herbúðum
Alþýðubandalags, sem byggð er á
meintri offjárfestingu og ónógri
arðsemi framkvæmda, nýstárlega
í eyrum.
Þau rök, sem stjórn Landvirkj-
unar hefur sett fram í þessum
skoðanaskiptum eru aðallega
þessi:
• Við bjuggum við orkuskort á
árabilinu 1979—1981, sem meðal
annars sagði til sín í niðurskurði
á sölu og skömmtun orkunnar.
• Á árinu 1982 ákvað Landsvirkj-
un af öryggisástæðum að stefna í
250 GWst framleiðslu í góðum
vatnsárum umfram líklega sölu
(orkuspá), til að hafa borð fyrir
báru í slæmum vatnsárum og
tryggja orkuöryggi fólks og fyrir-
tækja. Munur orkuframleiðslu
milli góðra og slæmra vatnsára
er geysimikill, eða allt að
500—600 gigawattstundir að
dómi Landsvirkjunar.
• Ef orkuspár, sem gerðar vóru
um líklegan vöxt orkueftirspurn-
ar, hefðu gengið eftir, væri um-
framorka ársins 1985 aðeins 200
GWst. Orkueftirspurnin hefur
hinsvegar vaxið mun minna en
líkur stóðu til svo umframorka
ársins getur orðið allt að 450
GWst. I því sambandi er óhjá-
kvæmilegt að minna á, að fyrir
aðeins tveimur árum var talið að
kísilmálmverksmiðja í kjördæmi
fyrrverandi orkuráðherra gæti
tekið til starfa 1986, sem nú er
sýnt að naumast verður. Þessi
umframorka mun hinsvegar nýt-
ast á komandi árum og spara þá
frekari fjárfestingar. Aukakostn-
aður vegna hraðari framkvæmda
Kvíslaveitu er um 200—250 mkr.,
sem veldur 1% hækkun á raf-
orkuverði til almenningsveitna
til lengri tíma litið.
• Þegar sýnt var hvert stefndi
um orkueftirspurn seint á sl. ári
vóru þegar teknar ákvarðanir um
að hægja á framkvæmdum á
Þjórsársvæðinu. Hinsvegar var
ekki talið ráðlegt að fresta fram-
kvæmdum við Blöndu að sinni. —
Það er auðvitað ljóst, að orkuspá,
sem stenzt ekki, er kjarni þessa
máls. Það væri hins vegar
ósanngjarnt að gagnrýna þá um
of sem þessa spá gerðu. Það er
aldrei hægt að segja fyrir um
þróun mála með fullri vissu. Fjöl-
mörg dæmi úr atvinnulífi Vestur-
landa sýna það að slíkar spár
standast ekki.
Það er mikilvægt að fjárfesting
í orkuframleiðslu haldizt í hend-
ur við orkumarkaðinn, svo óseld
orka í xerfinu sé á hverjum tíma
sem minnst. Arðsemi verður að
vísa veginn á þessum vettvangi
sem öðrum, ef stefna á til réttrar
áttar um afkomu landsmanna.
Þar af leiðir að leggja verður
áherzlu á að byggja upp orku-
markaðinn, til þess að unnt verði
að breyta óbeizluðum vatnsföll-
um í vinnu, útflutningsverðmæti
og bætt lífskjör.
Þá er komið að slitna hlekkn-
um í „orkustefnu" Alþýðubanda-
lagsins, sem verið hefur helzti
Þrándur í Götu bæði stórvirkjana
og orkuiðnaðar í landinu allar
götur frá tilurð Búrfellsvirkjunar
og álvers í Straumsvík fram á líð-
andi stund. Alþýðubandalagið
vanrækti ekki einvörðungu að
byggja upp orkumarkað heldur
vann skipulega gegn orkuiðnaði.
Það eru ekki sízt hin „dauðu ár“
Alþýðubandalagsins í orkuráðu-
neytinu sem seinkað hafa mark-
aðsþróun innlendra orkugjafa og
tilheyrandi lífskjarabata í land-
inu — um allnokkur ár. Van-
rækslusyndir Alþýðubandalags-
ins hafa og munu því miður enn
um sinn segja til sín í minni
vinnu, minni verðmætum og verri
lífskjörum en ella, ef fyrirhyggja
og framsýni hefðu ráðið ferð. Að
því leyti var upphlaup Finnboga
Jónssonar ómaksins vert, að það
varpar kastljósi alþjóðarathygli
að þröngsýni og vanrækslusynd-
um Alþýðubandalagsins.
Aflatakmarkanir í sjávarút-
vegi, sem byggðar eru á fiski-
fræðilegum staðreyndum, og
framleiðslutakmarkanir búvöru,
vegna markaðsstöðu hennar,
valda því, að hagvöxtur eða verð-
mætavöxtur í þjóðarbúskapnum,
sem er forsenda batnandi lífs-
kjara, verður að drjúgum hluta
að sækja á önnur mið næstu árin.
Ein af mörgum leiðum sem fara
þarf að því marki er orkuiðnaður,
sem gerir okkur kleift að breyta
þriðju auðlind okkar, orku óbeizl-
aðra vatnsfalla og jarðvarma, í
útflutningsverðmæti og lífskjör.
Orkuiðnaður er engin allsherj-
arlausn; aðeins eitt af mörgum
nýjum vopnum, sem þjóðin verð-
ur að beita í lífsbaráttu sinni. Því
þarf að beita með aðgát og forsjá
um náttúruvernd, mengunar-
varnir og vinnuaðstöðu starfs-
fólks. Við eigum ekki að taka að
ráði rekstrarlega áhættu í
orkuiðnaði, a.m.k. ekki fyrst um
sinn, heldur hafa okkar á þurru í
orkusölu, vinnulaunum og skött-
um. Og arðsemi á að vísa veginn.
Framkvæmdir okkar eiga að
skila sér í arðgjöf en ekki vera
baggi á þjóðarbúskapnum.
Morgunblaðið/Ól.K.M.
Mynd þessi var tekin í samsæti því er stjórn Árvakurs hf. efndi til sl. laugardagskvöld til heidurs Matthíasi
Johannessen. Frá vinstri: Leifur Sveinsson, Erna Finnsdóttir, Matthías Johannessen, sem flytur ræðu, og
Bryndís Lúdvíksdóttir en Bergur G. Gíslason situr við hlið hennar.
Stjórn Árvakurs hf. heiðrar
Matthías Johannessen
— í tilefni 25 ára ritstjóraafmælis hans
STJÓRN Árvakurs hf., útgáfufé-
lags Morgunblaðsins, efndi til
samsætis sl. laugardagskvöld til
heiðurs Matthíasi Johannessen,
ritstjóra Morgunblaðsins, í tilefni
þess, að hann hefur gegnt starfi
ritstjóra blaðsins í 25 ár.
Viðstaddir voru stjórnarmenn
Árvakurs hf., framkvæmdastjóri
og skrifstofustjóri, ásamt konum
sínum, nánustu samstarfsmenn
Matthíasar við ritstjórn Morg-
unblaðsins nú, svo og Eyjólfur
Konráð Jónsson alþm. og kona
hans, en Eyjólfur Konráð starf-
aði við hlið Matthíasar sem rit-
stjóri Morgunblaðsins í 15 ár,
frá 1960 til ársloka 1974.
Geir Hallgrímsson, formaður
stjórnar Árvakurs hf., ávarpaði
Matthías og gat þess, að samsæti
þetta væri haldið á afmæiisdegi
Valtýs Stefánssonar, sem var
ritstjóri Morgunblaðsins í nær
fjóra áratugi en þeir tveir, Val-
týr og Matthías, hefðu spannað
rúmlega 60 ár á ritstjórastóli
Morgunblaðsins. Geir Hall-
grímsson fjallaði um störf Matt-
híasar við Morgunblaðið og
færði honum þakkir stjórnar
Árvakurs hf.
Matthías Johannessen flutti
ræðu síðar um kvöldið, þar sem
hann minntist lærimeistara
síns, Valtýs Stefánssonar, sögu-
legs hlutverks hans við uppbygg-
ingu Morgunblaðsins og þeirrar
arfleifðar, sem hann hefði trúað
sér og öðrum fyrir.
Að lokum ávarpaði Gunnar
Hansson, varaformaður stjórnar
Árvakurs hf., Matthías og
kvaðst þakka honum vináttu við
sig og sína fjölskyldu.
Matthías Johannessen kom
fyrst til starfa við Morgunblaðið
sem fastur starfsmaður 1951.
Hann var ráðinn ritstjóri Morg-
unblaðsins hinn 9. ágúst 1959 og
hefur gegnt því starfi síðan.
Frá vinstri: Hulda Valtýsdóttir, dóttir Valtýs Stefánssonar, Brynjólfur Bjarnason, Hanna Johannessen, eigin-
kona Matthíasar, Geir Hallgrímsson, Agnes Jóhannsdóttir og Björn Thors.
Sjómannasamband íslands:
Hugmyndir um verkfall
um miðjan febrúarmánuð
Formannafundur Sjómanna-
sambands íslands samþykkti síð-
astliðinn sunnudag að beina þeim
tilmælum til allra aðildarfélaga
SSÍ, að þau veittu nú þegar samn-
inganefnd sambandsins heimild
til verkfallsboðunar og gilti hún til
18. febrúar. Meðal sjómanna eru
nú uppi hugmyndir um að verkfall
komi til framkvæmda um miðjan
febrúar, hafi ekki sarnizt fyrir
þann tíma.
Félögin hafa öll aflað sér
verkfallsheimildar, en með
þessu vill samninganefndin fá
heimildina og nota hana, þegar
henni sýnist staðan vera orðin
sú, að það sé nauðsynlegt. Haf-
þór Rósmundsson, starfsmaður
SSÍ, sagðist búast við því, að
heimildir þessar fengjust í þess-
ari viku, en félögin væru alls 39.
Hafþór sagðist ekki geta tjáð sig
um líkur á verkfallsboðun.
Samningafundir til þessa hefðu
verið alveg árangurslausir, það
eina, sem þar hefði komið fram,
væru gagnkröfur útvegsmanna,
sem þýddu mikla tekjuskerð-
ingu sjómanna frá því, sem nú
væri. Eftir annan fund héðan í
frá yrði líklega komin upp sú
staða, að ákvörðun um verk-
fallsboðun yrði tekin.