Morgunblaðið - 05.12.1985, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 5. DESEMBER1985
BSRB — KI:
„Erum skilin að borði og sænga
ÍJrslit allsherjaratkvæöagreiðslu 2. og 3. maí 1985 um
aöild KÍ aö BSRB
Á kjörskrá 3244, atkvæði greiddu 2443 eða 75,31 %. Afstöðu tóku 2291
eða 70,62%.
Gangi úr BSRB sögðu:
Áfram í BSRB sögðu:
Auðir seðlar:
ógildir seðlar:
1572
719
151
1
2443
Af öllum
greiddum
atkvæöum
64,35%
29,43%
6,18%
0,04%
100%
Af gildum
atkvæöum
(2291)
68,62%
31,38%
100%
Af þeim sem
> kjörskrá
voru (3244)
48,46%
22,16%
4,65%
0,03%
75,3 %
70,62%
- eftir Elínu G. Ólafs-
dóttur
í mínum augum og þeirra 1572
féiaga í Kennarasambandi ís-
lands, sem greiddu atkvæði með
úrsögn úr BSRB síðastliðið vor, eru
endanleg sambúðarslit nánast
formsatriði.
Skilnaður er alltaf erfiður — þó
oftast óumflýjanlegur og beinlínis
nauðsynlegur þegar annar aðilinn
unir sambúðinni alls ekki lengur
— hefur þegar tekið ákvörðun um
sambúðarslit.
Gildir þá einu þótt ýmis rök
megi e.t.v. færa fyrir áframhald-
andi sambúð — þau falla í ófrjóan
jarðveg, enda ástlaus sambúð
óyndisleg og hættuleg sálarheill
málsaðila.
Tilgangslaust er því fyrir sjálf-
skipaða hjónabandsmiðlara innan
BSRB að hafa langt mál um sátta-
umleitanir og óviðurkvæmilegt að
tína til ávirðingar málsaðila þegar
svona er komið. Verður það því
ekki gert hér, enda tilgangslaust
eins og fram hefur komið. Svona
alvarleg ákvörðun er ekki tekin
fyrirvaralaust i lífinu almennt.
Það sama gildir einnig í úrsagnar-
máli Kennarasambandsins. Það er
hreinn barnaskapur að ætla ann-
að. Enda kennarar upp til hópa
ábyrg stétt. Málið á sér langan
aðdraganda og fyrir því liggja
margar ástæður — sumar ljósar
aðrar leyndar. Erfitt er að gera
fullnægjandi grein fyrir einstök-
um málsatvikum í þessu efni eins
og títt er reyndar í mörgum skiln-
aðarmálum. Þau eru iðulega látin
— eftir Þorbjöm
Broddason
í Morgunblaðinu í dag birtist
grein eftir félaga minn í Fræðslu-
ráði Reykjavíkur, Braga Jóseps-
son, þar sem hann fjallar frá sínu
sjónarmiði um ágreining, sem risið
hefur í ráðinu um störf og valdsvið
skólasafnanefndar, og víkur m.a.
að afstöðu minni. Flest fer hann
rétt með, svo sem hans var von
og vísa, en þó er frásögnin öll
mjög lituð af einkaskoðunum hans.
Til dæmis að taka lætur Bragi í
veðri vaka að mér sé sérstakt
kappsmál að koma í veg fyrir að
reykvísk skólabörn fái að njóta
gjafmildi Sambands íslenskra
samvinnufélaga. Átylla Braga
fyrir þessari ásökun er sú að ég
hef að marggefnu tilefni staðið að
þvi, ásamt sjálfstæðismönnum í
fræðsluráði (öðrum en Braga) og
í fuilu samráði við fulltrúa kenn-
arasamtakanna, að samþykkja
bókun, sem þannig hljóðar:
„Fræðsluráð ítrekar að óheimilt
er að dreifa í grunnskólum borgar-
innar auglýsingum eða kynningu
á starfsemi og þjónustu frá félög-
um eða fyrirtækjum."
Þessi bókun var gerð til að létta
af skólunum ágangi alls kyns
’hagsmunaaðila og eins og sjá má
snertir hún engan einn þeirra
öðrum fremur.
Nóg um SÍS. Bragi hefur lesið
nýlega út komna kynfræðslubók
og líkað hún illa. Það er að sjálf-
sögðu hans mál. Nú vill hins vegar
svo til að Braga hefur verið trúað
fyrir því að sitja í svokallaðri
skólasafnanefnd, sem getur með
liggja milli hluta til að hlífa hinum
aðilanum við óþarfa sárindum.
Reyndar tel ég langvarandi
óyndi í sambúð fullgilda ástæðu
til sambúðarslita eins og áður
segir. Þarf því ekki fleiri orð um
það.
Ég sagði hér að framan að kenn-
arar væru ábyrg stétt. í því felst
engin mótsögn þótt einhverjum
finnist það e.t.v. eins og nú er
komið. Verður það rökstutt nánar.
Kennarar hafa haft með sér
samtök allar götur frá árinu 1889
að „Hið íslenska kennarafélag" var
stofnað. „Hið íslenska kennarafé-
lag“ var samtök allra kennara í
landinu, þ.e. bæði barnakennara
og kennara við Latínuskólann. Er
þetta svipað fyrirkomulag og rætt
hefur verið nú um nokkurt árabil
af kennurum í grunn- og fram-
haldsskólum aö koma á að nýju í
öllu landinu.
En það er önnur saga sem ekki
má blanda um of inn í umræðuna
um úrsögn KÍ úr BSRB. Hefur þó
verið ruglað inn í þessa umræðu
og að því er virðist vísvitandi af
sumum til að glepja fólki sýn í
meginmálinu.
beinum og óbeinum hætti haft
mikil áhrif á bókainnkaup allra
grunnskólasafna borgarinnar. Þar
hefur hann, ásamt öðrum nefndar-
mönnum, beitt afstöðu sinni til að
koma í veg fyrir dreifingu bókar-
innar. Samkvæmt bréfi skóla-
safnafulltrúa gerðist það með eft-
irgreindum hætti:
„Á mánudeginum, 4. nóvember,
hafði formaður skólasafnanefndar
samband við skólasafnafulltrúa
símleiðis og óskaði eftir að um-
rædd bók yrði tekin út af lista og
að bókin yrði ekki afgreidd í skóla-
söfnin. Skólasafnafulltrúi bað um
skrifleg rök frá nefndinni vegna
þessarar ákvörðunar en formaður
taldi ekki ástæðu til þess að svo
komnu máli.“
Með þessari ráðstöfun sinni tel
ég að skólasafnanefnd hafi tekið
sér sýnu meira vald en henni ber
og meiri ábyrgð en hún fær risið
undir. Hún ætlar sér hreinlega að
hafa vit fyrir öllum grunnskóla-
kennurum í borginni og öllum
skólasafnvörðum. Ef einhver
þeirra hefur hug á að hafa einhver
not af bókinni verður hann eða hún
að fara fram hjá skólasafnamið-
stöð til þess, þrátt fyrir yfirlýsta
stefnu um að öll bókakaup til skól-
anna skuli fara um hendur starfs-
manna miðstöðvarinnar. Á
fræðsluráðsfundi ! gær lagðist
meirihlutinn (að þessu sinni sjálf-
stæðismenn allir að Braga með-
töldum) á sveif með skólasafna-
nefndinni og bókaði á þá leið að
fræðsluráð telji rétt að bókin verði
ekki ætluð til útlána, en heimili
hins vegar, án þess þó að mæla
með því, að kennarar afli sér
hennar sem handbókar.
Þótt sú sem þetta ritar hafi ekki
fylgst gjörla með stéttabaráttu
kennara allar götur frá 1889, tel ég
mig hafa nokkra yfirsýn yfir málið
hin seinni ár. Hef enda varið öllum
lausum stundum í rúman áratug
til kjarabaráttu fyrir kennara og
heildarsamtökin BSRB. Á þessum
tíma hafa umræður um úrsögn
hvað eftir annað komið upp.
Það fyrsta sem mér er minnis-
stætt í því efni var þegar lög um
kjarasamninga opinberra starfs-
manna nr. 29/1976 voru til um-
fjöllunar. Þær breytingar urðu
með þeim lögum að samið er um
öll vinnutímaákvæði í aðalkjara-
samningi — um þau atriði höfðu
kennarar samið í sérkjarasamn-
ingi áður. í umræðum sem um
þetta spunnust innan KÍ (þáver-
andi SIB) kom oftlega fram það
álit ýmissa að það yrði aldrei hægt
að semja við kennara svo viðun-
andi væri á meðan þeir væru innan
BSRB og BHM. Þar bæri margt
til aðallega þó það að stéttin hefur
enga beina viðmiðun við aðrar
stéttir innan þessara bandalaga
vegna sérstæðis starfsins sjálfs.
Einnig ýmissa vinnutímaákvæða,
Þessi bókun var samþykkt gegn
hörðum mótmælum mínum og
allra fulltrúa kennarasamtak-
anna.
Með þessari samþykkt sinni
reyna sjálfstæðismenn í fræðslu-
ráði að sitja yfir hlut skólamanna
í borginni í slíkum mæli að naum-
ast verður við unað. Þar að auki
hafa þeir lagt út á braut ritskoðun-
ar og hugsanalöggæslu, sem ég vil
ráðleggja þeim að snúa aftur af
áður en enn verra hlýst af.
Ég vil leggja á það ríka áherslu
að í öllum umræðum um þetta mál
hef ég varast að taka efnislega
afstöðu til bókarinnar Þú og ég. Eg
lít svo á að ég hafi um dagana,
bæði sem fræðsluráðsmaður og
foreldri, trúað kennurum og öðrum
skólamönnum í Reykjavík fyrir
miklu vandasamari og mikilvæg-
ari ákvörðunum varðandi þroska
og velferð æskunnar en þeir standa
frammi fyrir þar sem umrædd bók
er annars vegar. Ég tek heils hugar
undir með stjórn Félags skóla-
stjóra í grunnskólum Reykjavíkur,
en hún skrifar fræðsluráði að
þessugefna tilefni:
„Kaup umræddrar bókar í skóla-
söfn hljóta að fara eftir mati manna
i hverjum staö.“
Ef til vill er ástæða til að vekja
athygli fræðsluráðsmeirihlutans á
því að Borgarbókasafn Reykjavík-
ur hefur nú fest kaup á 41 eintaki
af bókinni Þú og ég. Þykir mér
ólíklegt að það hafi verið gert með
annað í huga en að lána bókina til
aflestrar þeim, sem hafa vildu.
Vilji meirihlutinn vera sjálfum sér
samkvæmur ætti hann að gera
stjórn borgarbókasafnsins orð um
það hverjum skuli heimilt að fá
sem eru til komin vegna laga og
reglugerða sem sett hafa verið
fyrir nemendur og skólastarf í
landinu. Það var því þó nokkuð
rætt á ýmsum vígstöðvum á þess-
um tíma hvort eina leiðin fyrir
kennara í kjarabaráttu væri ekki
að vera utan bandalaga. Náði þetta
þó aldrei lengra en á umræðustig.
Það næsta sem ég minnist glögg-
lega í þessu efni var mikil og
almenn umræða meðal kennara í
BSRB um stöðu sína í bandalaginu
í kringum verkfallið 1977. í kjöl-
farið var svo á 25. fulltrúaþingi
KÍ (SGK) 1978 samþykkt að fela
stjórn sambandsins að láta gera
úttekt á stöðu kennara innan
BSRB með sérstöku tilliti til:
a) — fjárframlags sambandsins
til BSRB.
b) — stöðu SÍB gagnvart BSRB í
orlofsheimilismálum.
c) — framkvæmdar og stjórnar á
vinnudeilum (verkföllum)
síðustu missera.
d) — kosta og/eða ókosta aðildar
BSRB.
Það sjá allir sem vilja að svona
tillaga kemur ekki upp úr þurru —
enda var svo ekki.
Um þessar mundir voru kennar-
ar í BSRB önnumkafnir við að
sameinast innan BSRB og BHM,
jafnframt kjarabaráttunni. Þann-
ig urðu um og upp úr 1980 þau
fjögur kenrtarafélög sem fyrir voru
að tveimur, þ.e. KÍ í BSRB og HÍK
í BHM. Að baki þessu liggja fyrst
og fremst fagleg sjónarmið stétt-
arinnar, sem hefur haft í lögum
sínum frá fyrstu tíð sem megin-
markmið „ ... að vinna að alhliða
framförum í uppeldis- og skóla-
Þorbjöm Broddason
„Með þessari ráðstöf-
un sinni tel ég að skóla-
safnanefnd hafí tekið
sér sýnu meira vald en
henni ber og meiri
ábyrgð en hún fær risið
undir.“
þessa bók að láni og hverjum ekki.
Ekki þarf mikla spádómsgáfu til
að segja fyrir um undirtektirnar
við slíkum orðsendingum þar á bæ.
Sjá þá líklega flestir í hvert óefni
væri komið fyrir sjálfskipuðum
siðgæðisvörðum skólasafnanefnd-
ar og sjálfstæðismanna í fræðslu-
ráði.
Höfundur er dósent við Háskóla
fslands og fulltrúi í Fræósluráði
Keykjavíkur.
Elín G. Ólafsdóttir
málum á íslandi". (Stafliður a) í
markmiðsgrein laga KÍ). Þessu
höfum við trúað að betur yrði náð
með sameiginlegu átaki allra
kennara. En fagleg vitund og
vandað skólastarf er lífsakkeri
kennarastéttarinnar og eina leiðin
til bættra kjara kennara.
Árið 1984 var Bandalag kenn-
arafélaga stofnað. Þá var lang-
þráðu takmarki náð í mínum aug-
um. Bandalag kennarafélags hefur
sem sitt aðalbaráttumál að sam-
eina kennara í HÍK og KÍ í eitt
félag. Tíminn leiðir í ljós hvernig
það fer en samvinna þessara félaga
í BK hefur verið mjög góð og ég
leyfi mér að fullyrða að hún eigi
eftir að batna, ef eitthvað er. Bæði
er það að þar hefur valist til for-
ystu afburðafólk, sem er ákveðið í
að vinna öllum árum að samein-
ingu og svo hitt að sameining eins
og reyndar úrsögnin er þegar haf-
in. Kennarar grunn- og framhalds-
skóla starfa nú þegar í einu félagi
víða á landinu. Þannig er það t.d.
á Austfjörðum, Norðurlandi vestra
og Vesturlandi.
Á Norðurlandi eystra er og
starfandi Bandalag kennara
BKNE, sem starfað hefur nú í
nokkur ár. Þessir kennarar eiga
mjög erfitt með að skilja seina-
gang þéttbýlisfólks í sameiningar-
málum. En þróunin er hafin og
verður ekki stöðvuð. Nóg um það,
enda eins og ég sagði í byrjun:
Þetta er okkar mál kennara sem
við munum ieysa sjálf. Að lokum
langar mig til að minna á að hagur
stéttarinnar er nú sem fyrr í okkar
eigin höndum. Kjarabaráttu á ekki
að reka með lögmálum frumskóg-
arins. Hins vegar verður að vega
það og meta af og til hvernig stétt-
arfélög eða bandalög þjóna félög-
um sínum í baráttunni. Þau á ekki
að reka eins og eitthvert óum-
breytanlegt náttúrulögmál gagn-
rýnilaust í nafni samstöðunnar.
Síðasta þing bandalagsins stað-
festi fyrir mér og mörgum öðrum
hversu staðnað og gersamlega
óumbreytanlegt ýmislegt er á þeim
vígstöðvum. Mun ég ekki tíunda
það nánar. Vona aðaeins að gott
fólk í bandalaginu haldi áfram að
vera félagar okkar — að við skilj-
um með vinsemd. Kennarar, við
höfum verið sporgöngufólk í stétt-
arbaráttu um Iangan aldur. Kenn-
arar, stígum þetta spor nú. Greið-
um atkvæði með úrsögn úr BSRB.
Stöndum með sjálfum okkur —
en vinnum jafnframt við hlið alls
launafólks að bættum kjörum, líf-
vænlegum launum og fullum
samnings- og verkfallsrétti.
Höfundur er kennslufulltrúi í
Reykjavík.
Treystum kennurum
J r / .r SoS^t*'9” éth 1 J Ll sænskur kvenfatnaður stærðir s-m-l-xl-xxl.
Laugavegi 62 — 101 Reykjavík — Sími 23577 Póstsendum