Morgunblaðið - 11.12.1985, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR11. DESEMBER1985
Þórður Bjömsson ríkissaksóknari:
Beiðnl Alberts
mjög óvenjuleg
Akvörðun um opinbera rannsókn bíður
ÞORÐIIR Björnsson ríkissak-
sóknari hefur ekki tekió ákvörð-
un um það hvort hafin verður
opinber rannsókn á ásökunum í
garð Alberts Guðmundssonar
iðnaðarráðherra vegna Haf-
skips/Útvegsbankamálsins. Al-
bert óskaði sjálfur eftir slíkri
rannsókn með bréfi til ríkissak-
sóknara í fyrradag.
Þórður sagði í gær að rætt
væri um að aðrir aðilar hæfu
rannsókn á málinu. Sagðist
hann vilja vita hvort af því yrði
áður en hann tæki ákvörðun.
Hann sagði að rannsókn eins
og þarna væri beðið um heyrði
til algerra undantekninga. Iðn-
aðarráðherra bæði sjálfur um
rannsókn á ásökunum í sinn
garð til að hreinsa sig af ásök-
unum, en það væri mjög óvenju-
legt. í svipuðu máli hefði þó
farið fram rannsókn og í því
tilviki litið á rannsóknarbeiðn-
ina sem kæru fyrir ærumeið-
andi ummæli á hendur opin-
berum starfsmanni.
Alþingismenn njóta þing-
helgi á meðan Alþingi situr.
Þórður sagði að ef til kæmi
rannsókn hjá Rannsóknarlög-
reglu ríkisins í þessu máli gæti
hún ekki farið fram nema Al-
bert yrði leystur undan þeim
sérreglum sem um alþingis-
menn gilda á meðan Alþingi
situr.
Aibert Guðmundsson iðnaðarráðherra:
„Mun síðar kanna hvort
ég lögsæki Ritzau-stofuna“
Segir málið um sinn vera í höndum
ríkissaksóknara
„ÉG ER fyllilega reiðubúinn til
þess að vera sviptur þinghelgi, á
meðan á opinberri rannsókn ríkis-
saksóknara stendur,“ sagði Albert
Guömundsson iðnaðarráðherra í
gær, „og ég vona að þeir sem hafa
verið með fullyrðingar um óeðli-
lega þátttöku mína í viðskiptum
Hafskips og Útvegsbankans, séu
reiðubúnir til þess að gera slíkt
hið sama.“
í danska blaðinu Berlingske
tidende sl. fimmtudag er grein
eftir Magnús Guðmundsson
fréttaritara Ritzau-fréttastof-
unnar á tslandi, þar sem Albert
Guðmundsson iðnaðarráðherra
er sagður hafa vitað um afkomu
Hafskips, þegar hann var for-
maður stjórnar Hafskips og for-
maður bankaráðs Útvegsbank-
ans, en hafa samt sem áður beitt
sér fyrir því að útvega Hafskip
stórlán úr Útvegsbankanum.
Bankinn tapi fleiri hundruð
mílljónum fyrir bragðið. Þetta
segir fréttaritarinn að sé til
umræðu í innstu hringjum
stjórnmála- og fjármálamanna
hér á landi. Albert var í gær
spurður á hvaða hátt hann hygð-
ist bregðast við svona skrifum:
„Málið er nú í höndum ríkissak-
sóknara, en ég mun að sjálfsögðu
fylgja því eftir, þegar þar að
kemur. Eins og gefur að skilja
verður Ritzau-fréttastofan með-
al þess sem ég mun kanna hvort
ég muni lögsækja," sagði Albert.
Þrotabú Breiðholts hf.
óuppgert eftir átta ár
ÚPPGJÖRI þrotabús BreiðholLs
hf„ sem lýst var gjaldþrota á ár-
inu 1977, lýkur væntanlega í
byrjun næsta árs. Að sögn Unn-
steins Beck hrl., sem fer með
skipti þrotabúsins, fá kröfuhafar
ekkert greitt upp í kröfur sínar,
því þær litlu eignir sem fyrirtæk-
ið átti duga ekki nema fyrir litl-
um hluta af skiptakostnaði.
Unnsteinn sagði að frágangur
málsins hefði tafist af ýmsum
ástæðum. Mikil bókhaldsrann-
sókn hefði verið gerð, og hefði
hún tekið óvenju langan tíma,
m.a. vegna veikinda endurskoð-
andans. Hann tók það fram að
bókhaldið hefði verið í nokkuð
góðu lagi og ekkert saknæmt
hefði komið fram við rannsókn-
ina. Síðan hefðu ýmis smærri
atriði tafið málið, svo sem varð-
andi afsöl fyrir húseignum og
ágreiningur við lögfræðinga um
kröfur á búið.
Vinnumiðhm Hafskips:
50—60 starfsmenn
hafa fengið
NÚ HAFA 20 starfsmenn Haf-
skips ráðið sig til starfa annars
staðar fyrir milligöngu vinnumiðl-
unar fyrirtækisins og standa yfir
viðræður um ráðningu 30—40
manna til viðbótar, að sögn Vals
Páls Þórðarsonar, sem veitir
vinnumiöluninni forstöðu af hálfu
starfsmannafélags Hafskips.
Tæplega 100 starfsmenn fyrir-
tækisins óskuðu eftir aðstoð
vinnu
vinnumiðlunarinnar og hafa
50—60 störf boðist eins og áður
segir. Valur Páll sagði að í fyrstu
hefði mest verið spurt um skrif-
stofufólk en nú síðustu daga
hefðu einnig opnast leiðir fyrir
almenna verkamenn og vélstjóra
af skipunum. Hins vegar væri
áfram þungt undir fæti við að
útvega öðrum yfirmönnum á
skipunum vinnu.
Frá fundi forystumanna fiskvinnslunnar með ráðherra í Ráðherrabústaðnum í gær. Mornunblaftift/RAX
Tillögur fískverkenda til úrbóta erfíðri rekstrarstöðu:
Bankarnir endurgreiði
400 milljóna gengistap
Leggja til að gengi krónunnar verði fellt
STAÐA fiskvinnslunnar er nú verri en verið hefur um langan tíma og tap
á rekstri hennar að meðaltali 8 til 9% af tekjum, en staða þeirra, sem verst
standa mun lakari. Verðmæti útfluttra frystra afurða fyrstu 11 mánuði árs-
ins var 11,8 milljarðar króna og 9% af því um einn milijarður, sem telja
má að sé tap frystingarinnar á þessu tímabili miðað við fyrrgreindar taptöl-
ur. Vegna lækkunar dollars gagnvart SDR er talið að fiskvinnslan hafi
tapað 300 til 400 milljónum króna. Þess er krafízt að gengi krónunnar verði
þegar lækkað og bönkunum gert að greiða gengistap fískvinnslunnar vegna
bindingar afurðalána við SDR.
Vegna þessa gengu forvígismenn
fiskvinnslunnar á fund sjávarút-
vegsráðherra og fulltrúa forsætis-,
fjármála- og viðskiptaráðherra-
ráðherra í dag til að kynna stöðuna
og tillögur samtakanna um úr-
bætur. Fara tillögurnar hér á eftir
ásamt inngangi með þeim: „Fisk-
vinnslan stendur frammi fyrir svo
brýnum vanda, að nú þegar verður
að hefjast handa um að bæta
, rekstrarskilyrði hennar. Samtök
fiskvinnslunnar ætla að nú sé 8 til
9% tap á frystingu og tap hefur
verið á söltun á þessu ári. Vegna
þessarar alvarlegu stöðu telur
fiskvinnslan að grípa verði til eft-
irfarandi aðgerða:
1. Viðskiptahallinn, hin geig-
vænlega skuldasöfnun þjóðarinnar
og tapreksturinn í sjávarútvegi,
sýna að gengi krónunnar er rangt
skráð og í raun þegar fallið. Við
nauðsynlega leiðréttingu á gengi
krónunnar verður að grípa til allra
mögulegra ráðstafana til þess að
slíkt leiði til varanlegra breytinga
á hlutföllum milli tekna og kostn-
aðar í sjávarútvegi. Hér skiptir
fyrst og fremst máli að stöðva
innstreymi af erlendu lánsfé og
beita ströngu aðhaldi í peninga-
og lánsfjármálum.
2. Leitað verði allra mögulegra
leiða til lækkunar á fjármagns-
kostnaði og leiðréttingar á starfs-
aðferðum og álögum bankanna.
Frá 30. júní síðastliðnum hefur
Bandaríkjadollari lækkað um 7 til
8% gagnvartSDRoguml0tilll%
frá síðustu áramótum. Samkvæmt
lauslegri áætlun hefur fiskvinnsl-
an tapað 300 til 400 milliónum
króna á þessu misgengi. I ljósi
þess að fiskvinnslan setti þegar
við kerfisbreytingu afurðalánanna
1984 fram þá kröfu, að þau mætti
taka í fleiri myntum en SDR, þá
fer fiskvinnslan fram á það að
bankarnir endurgreiði henni nú
það gengistap, sem hún hefur orðið
að þola vegna seinagangs bank-
anna í þessu máli.
3. Fiskvinnslunni verði fram-
vegis endurgreidd uppsöfnun á
söluskatti, það er að segja að nú-
verandi fyrirkomulagi verði breytt
og í stað þess að þetta fjármagn
renni til Aflatryggingasjóðs, verði
um beinar endurgreiðslur að ræða
til fiskvinnslufyrirtækjanna.
Þetta verði bundið í löggjöf.
4. Áætlanir um fjármagnskostn-
að í opinberum áætlunum um
rekstrarskilyrði fiskvinnslunnar
verði endurskoðaðar og þessi
kostnaður færður til samræmis við
raunveruleikann. Athuganir á
vegum fiskvinnslufyrirtækjanna
benda til þess að fjármagnskostn-
aður sé vanmetinn um 5% af tekj-
um.
5. Þegar verði hafist handa um
að heimila fiskvinnslunni að ann-
ast afurðalánaviðskiptin án milli-
göngu viðskiptabankanna.
Brottför flugvélar sovéska utanríkisráðherrans:
Ekkert bendir til ögr-
ana eða vísvitandi tafar
utanríkisráöherra til Alþingis
— segir í skýrslu
Utanríkis.áðherra hefur lagt fram
skýrslu á Alþingi um þann atburð,
sem gerðist á Keflavíkurflugvelli
30. október sl„ þegar flugvél sov-
éska utanríkisráðherrans hóf sig
þaðan til flugs. Hefur því verið
haldið fram, að sovéska flugvélin
hafí orðið fyrir óvenjulegum töfum
vegna óvarlegs flugs orrustuvéla
bandaríska varnarliðsins. í skýrsl-
unni komast varnarmálaskrifstofa
utanríkisráðuneytisins og loftferða-
eftirlitið að þeirri niðurstöðu, að
ekkert bendi til þess, að loftfari
sovéska utanríkisráðherrans hafí
verið ögrað eða það vísvitandi tafíð,
heldur hafi „hér verið um að ræða
röð tilviljanakenndra atvika'* eins
og það er orðað.
í skýrslunni, sem samin er að
beiðni 9 alþingismanna, er tekið
fram, að flugumferðarstjórn á
Keflavíkurflugvelli sé alfarið í
höndum íslendinga. Þá er bent á,
að hingað til hafi engar reglur gilt
um forgang sérstakra flugvéla frá
Keflavíkurflugvelli. í ljósi atburð-
arins 30. október setti Geir Hall-
grímsson, utanríkisráðherra, hinn
29. nóvember reglur „um forgang
sérstakra loftfara frá Keflavfkur-
flugvelli.“ Þar segir, að sérstök
loftför séu þau, sem flytja þjóð-
höfðingja og mjög háttsetta full-
trúa erlendra ríkja, sem að mati
utanríkisráðuneytisins beri að
veita forgang umfram önnur. Telji
utanríkisráðuneytið, að slíkur for-
gangur skuli veittur, ber því að
tilkynna það flugvallarstjóranum
á Keflavíkurflugvelli með nægum
fyrirvara. Sér flugvallarstjóri um
framkvæmd slíkra undanþága.
Skýrsla utanríkisráðherra til
Alþingis er ítarleg og er þar meðal
annars að finna niðurstöður rann-
sóknarmanna loftferðaeftirlitis-
ins. í umræðum um þær í flugráði
kom fram, að raunveruleg töf flug-
vélar sovéska ráðherrans var 7
mínútur. Rannsóknarmennirnir
segja, að ekki verði annað séð en
allt hafi verið með eðlilegum
hætti, hvað snertir meðhöndlun
aðvífandi flugumferðar og brottför
sovésku flugvélarinnar og að
vinnubrögð flugumferðarstjórnar-
innar hafi verið í fullu samræmi
við starfsreglur.
Birtur er skriflegur vitnisburður
íslenskra starfsmanna á Keflavík-
urflugvelli og liðsmanna í flugher
Bandaríkjanna. Kemur fram, að
eldsneytisbirgðir bandarísku orr-
ustuvélanna voru orðnar það litlar,
að um fyrsta stigs neyðarástand
var að ræða og brugðust flugum-
ferðarstjórar við samkvæmt því.
Flugmaður sovésku vélarinnar
gerði enga athugasemd við töfina.
Allir sem vitnað er til í skýrslunni
nema tveir telja, að orrustuþo-
turnar hafi ekki hagað sér óeðli-
lega. í skýrslu rannsóknarlögregl-
unnar á Keflavíkurflugvelli kemur
fram, að Kristján Pétursson, deild-
arstjóri í tollgæslunni, telur alla,
sem hann ræddi við sammála um
að 'þessi „flugsýning” þotnanna
hefði virst mjög ögrandi og verið
frekleg móðgun við land og þjóð.“
Leiðrétting
í frétt á bls. 2 í gær misritaðist
nafn eins þriggja fyrrverandi
bankastjóra Útvegsbankans, Ár-
manns Jakobssonar. Blaðið biðst
velvirðingar á þessum mistökum.