Morgunblaðið - 15.12.1985, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR15. DESEMBER1985
19
Hörður Guðmundsson, Ingunn og Ásta Sigrún Þórðardætur við Álfakirkjuna i Hergilsey.
Dagbjört Þórðardóttir 26 ára hjúkninarnemi.
Bæirnir i Hergilsey árið 1938.
ekki hægt að kaupa tilbúinn fatn-
að. Það var bara keypt efni í búð-
unum í Flatey en snið fékk hún
hjá öðrum, t.d. saumakonu einni
sem saumaði mikið í Flatey.
Mér er minnisstætt að áður en
ég fór í skóla í Flatey saumaði
mamma mér fellt pils úr peysu-
fatapilsinu hennar ömmu minnar,
sem þá var dáin. Svo keypti
mamma fallega peysu með löngum
ermum við og heklaði svo aðra
peysu með stuttum ermum. Þá
fannst mér ég óskaplega fin.
í mörgu var að snúast
Það var alltaf mikið að gera í
Hergilsey. Við vorum aldrei rekin
áfram við vinnu krakkarnir. Pabbi
kom til okkar og spurði hvort við
vildum hjálpa til, við vissum að
það var margt sem gera þurfti og
að allir þyrftu að vinna og hjálpuð-
um því til eftir megni.
Allur sokkafatnaður var unninn
úr íslenskri ull. Það var til prjóna-
vél heima. Pabbi prjónaði oftast
nær á vélina, bæði nærfatnað og
sokka. Þetta gerði hann helst að
vetrinum ef hann hafði stund.
Aðrir tímar komu ekki til greina
hjá honum.
Pabbi og hinir bændurnir í
Hergilsey, Magnús Einarsson og
Guðmundur Einarsson, sem báðir
voru frændur mömmu, stunduðu
sjóróðra haust og vor. Þá gekk
fiskurinn á þessi grunnmið sem
kallað var. Það var ekki svo langt
að fara. Aflinn var saltaður og
hertur. Það var þá ekkert frystihús
í Flatey.
Veturna notaði pabbi til að út-
búa netin sín. Hann lagði hrogn-
kelsa- og selanet, og hnýtti þau
sjálfur. Rauðmaginn var mikið
búsílag sem og selkjötið sem var
horðað saltað og nýtt. Hann veiddi
líka stundum haustkópa sem hann
reykti, það var mjög gott kjöt.
Eftir sauðburðinn á vorin byrj-
aði svo vinnan við æðarvarpið,
leitir voru farnar einu sinni í viku
yfir öll löndin í júní. Síðan var
dúnninn þurrkaður og hreinsaður,
sem var mikil og vond vinna.
Ljósm. Benedikt Jónsson
Féð var flutt á land í bátum í
júní og svo var farið að heyja í júlí
og ágúst, byrjað á túnunum heima
og síðan farið í næstu eyjar. Við
fórum í útilegur, lágum við í tjaldi
þegar heyjað var í fjarlægustu
eyjunum, Oddleifsey, Reykey og í
Skjaldmeyjareyjum. Þar var hey-
skapur erfiður því eyjarnar voru
þýfðar og svo voru lundabalar,
allir í holum sem maður mátti
vara sig á að stíga ekki ofan í.
Heyið var svo sett í hnappa en
seinna bundið og flutt heim á bát-
um.
Pabbi átti þrjá báta, mótorbát
sem hét Baldur, dráttarbát sem
hét Ægir, í honum flutti hann
kindur og hey, svo átti hann litla
skektu, fjögurra manna far, sem
hann notaði mikið. Þetta var segl-
bátur sem hét Björg. Pabbi hélt
mikið uppá þann bát og fannst
gaman að sigla honum.
Það er að flestra mati talið úti-
lokað að búa á eyju eins og Her-
gilsey nema þar séu a.m.k. þrír
karlmenn. Það þarf þrjá menn til
aðbjargabátfrásjó.
Við krakkarnir vorum oft kölluð
til líka þegar þurfti að setja bát
upp eða niður. Síðustu árin sem
pabbi bjó í Hergilsey var hann
Flatey i Breiðafirði.
Sigurður Þórðarson og Jón Guó-
mundsson að hreinsa og fjaðratína
dún í sólinni.
eini ábúandinn, frá 1942 til 1946.
Þá fóru bræður mínir að fara að
heiman og þá fluttu pabbi og
mamma til Flateyjar, þar sem þau
bjuggu alveg í tíu til tólf ár en
eftir það í Stykkishólmi á veturna
en í Flatey á sumrin meðan heilsan
leyfði, og þaðan nytjuðu þau þann
part úr Hergilsey sem pabbi átti.
Hjúkrunarstörf
Ég stundaði skólanám i Flatey
sem barn og unglingur en fór svo
sextán ára til Reykjavíkur í vist.
Á sumrin var ég heima í Hergilsey.
Rúmlega tvítug fór ég að vinna
við hjúkrunar3törf o.fl. á Hvíta-
bandinu í Reykjavík og ákvað þá
að læra hjúkrun. Ég var að vísu
tvö ár heima í Hergilsey og Flatey
eftir það en fór svo í Hjúkrunar-
skólann í byrjun árs 1948.
Við hjúkrun hef ég unnið síðan,
bæði hér og á Norðurlöndum en
lengst starfaði ég á Reykjalundi
sem forstöðukona í 23 ár.
Þegar ég hef haft tækifæri til
hef ég farið út í eyjar. Enn þann
dag í dag finn ég ekki til vorsins
og sumarsins nema ég komist
vestur í Flatey og Hergilsey."
Klettur út í Stórarana í Hergilsey, mjög vinsæll leikstaður barnanna í eynni.
Ljósm Benedikt Jónsson
Prestsetrið Klausturhólar í Flatey má muna sinn fffil fegri.