Morgunblaðið - 22.01.1986, Side 25

24
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JANÚAR1986
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JANÚAR 1986
25

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Slgtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgrelösla: Kringlan 1, sími 83033.
Askriftargjald 450 kr. ó mánuöi innanlands. i lausasölu 40 kr. eintakiö.
Sigur Tarkovskís
Rússneski kvikmyndaleik-
stjórinn Andrei Tarkovskí
og Larissa, kona hans, hafa
heimt 15 ára gamlan son sinn
og hálfníræða ömmu hans frá
Sovétríkjunum eftir rúmlega
Qögurra ára baráttu. Mannúð
og réttlæti hafa unnið sigur á
rangleitni hins sovéska þjóð-
félagskerfís. Allir réttsýnir
menn hljóta að samfagna
Tarkovskí-hjónunum á þessari
stundu. Hinir erfíðu dagar sárs-
auka og vanmáttar eru að baki.
Vonandi fær Andrei Tarkovskí,
sem nú er alvarlega veikur á
sjúkrahúsi í París, að njóta
langþráðra endurfunda fjöl-
skyldunnar.
Andrei og Larissa Tarkovskí
komu hingað til lands í mars í
fyrra, þegar efnt var tii sýning-
ar á kvikmyndum Tarkovskís.
Þá reyndi sovéska sendiráðið í
Reykjavík, að stöðva sýningam-
ar með fáránlegum málatil-
búnaði, en varð að iúta í lægri
haldi. Andrei Tarkovskí hafði
samt ekkert gert á hlut sovéskra
valdhafa. Hann hafði ekki haft
nein afskipti af stjómmálum í
heimalandi sínu og vildi aðeins
fá næði og frelsi til að sinna
list sinni. En fyrir duttlunga og
stirfni embættismanna var
honum meinað það og listsköp-
un hans heft. Hann yfírgaf því
Rússland, tregur eins og allir
sem unna foðurlandi sínu, en
jafnframt nauðbeygður eins og
allir þeir sem fínna að líf þeirra
og lífsköllun er eitt og hið sama.
„Sovésk yfírvöld hafa fullan hug
á að kviksetja mig, en ég kæri
mig ekki um það,“ sagði
Tarkovskí í viðtali við blaða-
mann Morgunblaðsins. Hann
kaus frelsið á Vesturlöndum,
eins og margir aðrir sovéskir
listamenn, og það var honum
ekki fyrirgefíð.
Undanfarin fjögur ár hafa án
vafa verið Tarkovskí-hjónunum
ákaflega erfíð, eins og hver sá
getur ímyndað sér, er reynir að
setja sig í spor foreldra, sem
standa frammi fyrir því að bam
þeirra er gísl manna sem einskis
svífast. í eftirminnilegu viðtali
við blaðamann Morgunblaðsins
á síðasta ári rifjaði Larissa
Tarkovskí upp stundina þegar
hún varð að fara frá syni sínum
af því yfírvöld bratu á honum
lög og meinuðu honum að fylgja
foreldram sínum til útlanda: „í
huga mér er greypt mynd af
syni mínum frá því að ég sá
hann síðast. Það var á flugvelli,
við voram að fara til Italíu.
Stóðum mitt í hópi fólks, sem
talaði um útsýnið og annað sem
fyrir augu bar. Eg horfði á
bamið mitt í gegnum gler, sá
þar sem hann stóð og hélt báð-
um höndum utan um handrið.
Læsti þeim utan um rörið,
kreppti, svo hnúamir hvítnuðu
og horfði á mig í örvæntingu.
Eins og hann hefði séð fyrir það
sem á eftir kom. Hvemig er
hægt að gera honum þetta,
hvemig er hægt að láta bam
þjást svo mikið?"
Ráðamenn í Kreml era frægir
fyrir annað, en að láta tilfínn-
ingar hræra sig. Frá þeirra sjón-
arhóli breytir það engu hvort
það era böm eða fullorðnir, sem
eiga í hlut, þegar þeir telja sig
vera að veija hagsmuni Kerfís-
ins. Tilgangurinn helgar með-
alið. Þetta er hin dýrkeypta
reynsla Tarkovskí-hjónanna af
viðskiptum við valdsmenn eigin
þjóðar. Kannski hún verði til
þess, að ljúka upp augum ein-
hverra þeirra, sem enn era treg-
ir til að viðurkenna veraleika
kommúnismans í Sovétríkjun-
um og þær hættur, sem hann
býr íbúum hins frjálsa heims.
En mikilvægasti lærdómur
Tarkovskí-málsins er, að þrýst-
ingur almennings, Qölmiðla og
stjómmálamanna í hinum
fijálsa heimi hefur áhrif á vald-
hafa í Sovétríkjunum, þótt
málarekstur gangi einatt svo
hægt að uppgjöf virðist óhjá-
kvæmileg. A þetta atriði hafa
sovéskir andófsmenn einmitt
lagt mikla áherslu, enda þekkja
þeir mörg dæmi þess að lífí
hefur verið þyrmt og mönnum
veitt frelsi eða búin betri að-
staða fyrir eindregnar kröfur
fólks á Vesturlöndum. Fjöl-
margir íslendingar lögðu mál-
stað Tarkovskí-hjónanna lið,
þ. á m. listamenn, sem beittu
sér af eindrægni, og utanríkis-
ráðherra, sem hreyfði málinu
við starfsbróður sinn í Sovétríkj-
unum og sendiherra Sovétrílg'-
anna á Islandi. Sömu sögu er
að segja af mörgum erlendum
stjómmálaleiðtogum.
Aðild íslendinga að farsælli
lausn Tarkovskf-málsins riflar
upp baráttu Vladimirs Ashk-
enazy fyrir því að fá aldraðan
föður sinn og móður, sem nú
er látin, í heimsókn til íslands.
Það stríð stóð í átta ár, en því
lauk með sigri. Þá sem nú sýndi
það sig, að það stoðar að beita
sér gegn hinu sovéska kerfí.
Og jafnvel þótt sýnilegur árang-
ur sé oftar en ekki lítill, vitum
við að dropinn holar steininn.
Bandarfska þyrlu- og landgönguskipið Saipan á æfingu í einum af fjörðum Norður-Noregs.
Bandarísk flota-
vernd á Noregshafi?
eftirArne Olav
Brundtland
Fyrir tveimur árum kom John
Lehman, flotamálaráðherra Banda-
ríkjanna, í opinbera heimsókn til
Noregs. Við þetta tækifæri kynnti
hann Norðmönnum hugmyndir sínar
um nýjar vamaráætlanir fyrir flot-
ann, þar sem gert var ráð fyrir
auknum viðbúnaði flota Bandaríkja-
manna á norðurslóðum. Áætlanimar
miðuðu að því að flotinn yrði ávallt
reiðubúinn til aðgerða á óvissu- eða
ófriðartímum. Á þeim tíma sem liðinn
er frá heimsókn Lehmans, hafa ekki
orðið nauðsynlegar umræður um
þessar áætlanir hér í Noregi. í skýrslu
um auknar vamir Norðmanna, sem
vamarmálanefnd norska Stórþings-
ins skilaði árið 1984, er hvergi fjallað
um þetta atriði. Þegar til lengdar
lætur verður ekki hjá því komist að
ræða mikilvægt mál sem þetta f ljósi
þeirra aðstæðna sem kunna að skap-
ast.
Reynslan sýnir, að hemaðarlegt
mikilvægi Noregshafs eykst. Á síð-
asta ári var tvisvar sinnum efnt til
umfangsmikilla flotaæfínga f ná-
grenni Noregs. Flotaæfíngar Sovét-
manna, sem nefndust Sumarex 85,
fóm fram um sumarið og þegar
haustaði hófust æfíngar Atlantshafs-
bandalagsins, sem gengu undir nafn-
inu Ocean Safari 85 og voru hinar
umfangsmestu frá upphafí. Sovét-
menn beittu stærri og öflugri herskip-
um en áður við æfíngar sem þessar,
án þess þó að það gefí nokkrar stór-
felldar breytingar til kynna. Æfingar
Sovétmanna voru f samræmi við
aðrar flotaæfíngar þeirra allt frá ár-
inu 1968 með fáeinum undantekning-
um þó. Hins vegar undirstrika æfíng-
ar þessar hemaðarlegt mikilvægi
Noregs og sýna ljóslega, að Sovét-
menn telja sig eiga hagsmuna að
gæta hér á norðurslóðum.
Sú steftia Norðmanna að heimila
Bandaríkjamönnum að reisa birgða-
stöðvar á norskri gmnd hefur verið
mótuð í ljósi þess, að vígbúnaður
norðurflota Sovétmanna vex jafnt og
þétt. Norðmenn vilja ekki eiga á
hættu að Sovétmenn geti einangrað
Noreg með herflota ef til ófriðar
dregur. Þar sem birgðastöðvar og
flugvellir em fyrir hendi er unnt að
flytja bandaríska landgönguliða flug-
leiðis til Noregs á u.þ.b. 30 klukku-
stundum en sambærilegir liðsflutn-
ingar tækju allt að heilan mánuð á
sjó. Þannig miðar stefna Norðmanna
að því að tryggja aukið ráðrúm á
óvissutímum. En hjálp bandamanna
á hættustundu dugar ekki nema unnt
sé að halda sjóleiðinni til Noregs
opinni til að tryggja birgða- og her-
gagnaflutninga.
Er nóg að gert?
Þann 6.12. 1985 ritaði Jan Inge-
brigtsen, flotaforingi, grein í Aften-
posten og fjallar um hvort þær ráð-
stafanir, sem gerðar hafa verið, bæði
á vettvangi Atlantshafsbandalagsins
og á vegum Norðmanna sjálfra, nægi
til að tryggja öryggi landsins. Hann
kemst að þeirri niðurstöðu að svo sé
ekki. Ingebrigtsen telur, að öryggi
landsins verði einungis tryggt með
því að Norðmenn fari þess á leit við
Bandaríkjamenn, að hluti Atlants-
hafsflota þeirra haldi helst uppi stöð-
ugri gæslu á Noregshafí. Hann telur
einnig, að Norðmenn eigi að skapa
skilyrði fyrir þvf að slík bandarísk
gæsla verði möguleg m.a. með því
að heimila byggingu fleiri birgða-
stöðva.
Þetta em dirfskufullar hugmyndir
um viðkvæmt mál sem þarf að ræða.
Því er og við að bæta að Ingebrigtsen
álítur að aukin umsvif flota Banda-
ríkjamanna á Noregshafí kynnu að
auka spennu á milli austurs og vest-
urs. Hingað til hefur stefna Norð-
manna miðað að hinu gagnstæða.
Ingebrigtsen telur, að þrátt fyrir
aukna spennu verði öiyggi landsins
betur tryggt með þessu móti, því að
Norðmönnum sé harla lítill akkur f
slökun á spennu, ef hún leiði til al-
gjörra yfírráða Sovétmanna á haf-
svæðunum f nágrenni Noregs.
Styrkur Sovétmanna
Ég er sammála Ingebrigtsen um,
að það þjóni ekki hagsmunum Norð-
manna að floti Sovétmanna fái að
ráða lögum og lofum á Noregshafí.
Ég tel hins vegar að þetta sé ekki
úrlausnarefnið. Flota Bandaríkja-
manna er að jafnaði haldið mun leng-
ur á hafí úti en flota Sovétmanna.
Satt að segja er fjölmargt sem tor-
veldar flota Sovétmanna að athafna
sig langtímum saman á úthöfum.
Skip þeirra þurfa að sækja mun oftar
inn til hafnar en skip Bandaríkja-
manna. En það er vafalaust rétt hjá
Ingebrigtsen, að floti Sovétmanna er
í góðri aðstöðu til að ná undirtökum
á Noregshafí einkum og sér í lagi
ef ríki Atlantshafsbandalagsins eru
ekki á varðbergi gagnvart þessari
hættu.
Með kyrrum kjörum
Norðmenn hafa hingað til talið að
á friðartímum sé það skilyrði fyrir
því að allt sé með kyrrum kjörum á
norðurslóðum, að hemaðarlegt jafn-
vægi raskist ekki þar. En í þessu
felst vitaskuld, að Norðmenn hafa
gengið að því sem vísu að á óvissu-
eða ófriðartímum muni bandamenn
þeirra standa við þá samninga sem
gerðir hafa verið. Með þessu eina
móti sé tryggt, að jafnvægið raskist
ekki.
Ef Bandaríkjamenn taka upp
reglulega gæslu á Noregshafí, eins
og Ingebrigtsen telur æskilegt, mun
svæðisbundið hemaðaijafnvægi
raskast Atlantshafsbandalaginu í vil.
Frá hemaðarlegu sjónarmiði kann
það að virðast álitlegur kostur. Mér
sýnist þó að huga þurfi að fleiri sjón-
armiðum í þessu sambandi.
í fyrsta lagi hlýtur sú spuming að
vakna, hvaða verkefnum flota Banda-
ríkjamanna er ætlað að sinna. Inge-
brigtsen virðist gefa sér, að skip
Bandaríkjamanna myndu fyrst og
fremst sinna kafbátaleit. Hér er ef
til vill ekki allt sem sýnist. Sovétmenn
gætu litið svo á, að með meiri kaf-
bátaleit væri verið að ögra langdræg-
um eldflaugakafbátum þeirra og þar
með hæfni þeirra til að endurgjalda
kjamorkuárás. Slíkar ögranir vega
mjög þungt gagnvart risaveldi og
gætu kallað á öflugar gagnráðstafan-
ir.
í öðru lagi gætu aukin umsvif
Bandaríkjamanna á Noregshafí leitt
til vígbúnaðarkapphlaups á milli flota
risaveldanna. Vígbúnaðarkapphlaup
getur verið nauðsynlegt, ef ætlunin
er að tryggja lágmarksviðbúnað, en
allt þar umfram getur rejmst hæpinn
ávinningur og dregið úr stöðugleika.
í þriðja lagi verður að leggja mat
á hvort kafbátaleit Bandaríkjamanna
á Noregshafi á friðartímum myndi
ekki hvetja Sovétmenn til að auka
enn umsvif sín og stækka athafna-
svæði herskipa og kafbáta þeirra.
Ég er sammála því að Norðmönn-
um er vandi á höndum og tel að
aukin gæsla Bandaríkjamanna væri
af hinu góða. En áður en Norðmenn
fara þess á leit við Bandaríkjamenn,
að þeir staðsetji hluta Atlantshafs-
flotans á Noregshafí, verða að fara
fram ítarlegri umræður um tillögur
Jan Ingebrigtsen, flotaforingja.
Höfundur er sérfræðingur Norsku
utanríkisstofnunarinnar i öryggis-
ogafvopnunarmálum. Hann errít-
stjóri tímarítsins Intemasjonal Poli-
tikk.
Fimm fyrir spumir
eftirFriðrik
Sophusson
Mikið hefur verið rætt um íjár-
hagsvanda þeirra skipa, sem sfðast
bættust í togaraflota landsmanna.
Lausnir á erfíðleikum þessara skipa
eru ekki einfaldar og geta haft víð-
tækari áhrif en menn ætla við fyrstu
sýn. Kolbeinsey ÞH-10 hefur verið
til umræðu síðustu daga. Óljóst er,
hver hreppir skipið, þegar þetta er
ritað, en líklega verður það Húsavík,
þar sem hæsta tilboðið var tekið
aftur. Samkvæmt blaðafregnum og
sjónvarpsviðtölum virðist eftirfarandi
liggja fyrir f málinu:
Sjö staðhæfingar
1. Þegar útgerðarstjóri Kolbeinseyj-
ar tók við skipinu nýju, sagði hann,
að dæmið gæti ekki gengið upp og
lét að því liggja að skipsverðið yrði
aldrei greitt.
2. Þegar skuldir skipsins voru orðnar
270 millj. og að stórum hluta í van-
skilum var skipið boðið upp. Uppboðs-
beiðandi, þ.e. Fiskveiðasjóður, keypti
skipið á 176 millj. og tapaði 95 millj-
ónum króna á einu bretti. (Uppfært
tap er enn meira.)
3. Útgerðarfélagið Höfði hf. gerði út
Kolbeinsey. Það félag gerir einnig út
Júlíus Havstein. Ekki var gengið að
því skipi né öðrum eignum hlutafé-
lagsins til fullnustu kröfu Fiskveiða-
sjóðs.
4. Nýtt fyrirtæki, íshaf hf., var
stofnað til að gera tilboð í og reka
Kolbeinsey. Tilboð félagsins í skipið
er um það bil 160 millj. kr. kaupverð.
Formaður hins nýja útgerðarfélags
hefur sagt við alþjóð í sjónvarpi, að
skipið geti ekki staðið undir þeim
stofnkostnaði með ísfískveiðum.
5. Útgerðarfélag Norður-Þingeyinga
var með hæsta tilboðið í skipið. Forr-
áðamenn þess segjast hafa ver'ð
beittir þrýstingi, bæði frá stjóm-
málamönnum og ríkisbankasfjóra, og
draga þess vegna tilboð sitt til baka,
enda hafí þeim verið heitið aðstoð
og fyrirgreiðslu við kaup á öðm skipi,
t.d. raðsmíðaskipi.
6. Byggðarsjóður hefur yfír að ráða
100 millj. kr. sem sérstaklega skal
lána þeim, sem vilja halda vanskila-
skipum í eigu heimamanna. Heyrzt
heftir, að nýja Húsavíkurfélagið hafí
loforð fyrir allt að 15% af kaupverði
skipsins eða meira en 20 milljónum
króna úr Byggðasjóði.
7. Sveitarstjórinn á Raufarhöfn og
forráðamenn ÚNÞ halda því fram,
að rekstrargrundvöllur hafí verið
tryggður. Hann segir að Húsvfkingar
hafí krafíst athugunar á rekstri ÚNÞ.
Að hans áliti hlýtur það sama að
ganga yfír aðra. þ.á m. Húsvíkinga.
Friðrik Sophusson
„Ekki verður annað séð,
en með þessari ráðstöfun
hafi skattgreiðendur í
Reykjavík tekið að sér
hlutverk, sem a.m.k.
sumir aðrir virðast geta
látið Fiskveiðasjóð og
Byggðasjóð sjá um fyrir
sig. Er ekki of mikill
munur á Reykjavík og
Húsavík í þessum efn-
um?“
Fimm fyrirspumir
Séu þessar staðhæfíngar að mestu
réttar er ástæða til þess að spyija
nokkurra spuminga:
1. SpumingtilFiskveiðasjóðs:
Geta félög sem gera út fleiri en
eitt skip vænzt þess að aðeins verði
boðið upp eitt skipanna séu skuldir
þess í vanskilum og fengið felldar
niður þær skuldir í skipinu sem em
umfram veð í því. Hefði þessi regla
gilt um Ottó N. Þorláksson, sem var
í eigu Bæjarútgerðar Reykjavíkur,
þegar hann skuldaði verulegar upp-
hæðir umfram markaðsverð.
2. Til nýja hlutafélagsins:
Hve mikið hlutafé verður í nýja
útgerðarfélaginu Ishafí hf. og hvem-
ig verður það greitt til félagsins?
3. Til Byggðastofnunar:
Hvaða reglur gilda um úthlutun á
ofangreindum 100 millj. kr.? Em þær
reglur afturvirkar?
4. Til sjávarútvegsráðherra:
Hvaða áhrif telur ráðherra að þetta
mál og önnur, sem hugsanlega sigia
í kjölfarið, hafi á siðgæði og rekstrar-
ábyrgð útgerðarfélaga í framtíðinni?
5. Til ríkisstjómarinnan
Er það eðlileg og sanngjöm ráð-
stöfun að lána stórfé til að halda
skipum í byggðarlögum eftir að opin-
berir aðilar hafa tekið á sig tugi
milljóna vegna sömu skipa.
Útgerð í Reykjavík
og Húsavík
Útgerðaraðilinn sagðist aldrei geta
greitt skipið, þegar það er nýtt. Lík-
lega verður skipið síðan afhent nán-
ast sömu aðilum, sem þá segja að
rekstrargmndvöllur sé vonlaus, sé
skipið keypt fyrir þeirra eigin til-
boðsverð.
Skuld Ottós N. Þorlákssonar var
u.þ.b. 295 milljónir í árslok 1985. Á
sínum tíma samdi BÚR við Fiskveiða-
sjóð um að greiða til stofnQársjóðs
(Fiskveiðasjóðs) af öllum framleiðslu-
afurðum fyrirtækisins, en ekki ein-
göngu venjulegt stofnframlag. Þetta
var gert til að koma f veg fyrir
uppboð á skipinu og var þess vegna
eðlileg ráðstöfun. Við stofnun Granda
hf. með sammna BÚR og ísbjamar-
ins yfírtók Reykjavíkurborg 150
milljónir króna af skuldum Ottós N.
Þorlákssonar til að útgerð skipsins
hefði rekstrargmndvöll í framtíðinni.
Þetta er gert til að rekstur nýja
fyrirtækisins Granda hf. geti gengið
án sífelldrar fyrirgreiðslu Reykjavík-
urborgar.
Ekki verður annað séð, en með
þessari ráðstöfun hafí skattgreiðend-
ur í Reykjavík tekið að sér hlutverk,
sem a.m.k. sumir aðrir virðast geta
látið Fiskveiðasjóð og Byggðasjóð
sjá um fyrir sig. Er ekki gerður of
mikill munur á Reykjavík og Húsavík
íþessumefnum?
Höfundur er varaformnöur Sjálf-
stæðisflokksins.
HLUTFALL EINSTAKA TEK JUFLOKKA I HEILDAR
TEKJUM A-HLUTA RlKISSJOÐS A ÁRINU 1985
Vmsir
óbeinir skattar
og arðgreiðslur
Skattar af (6,2)
bifreiðum 16“/
(1,5) *
Ýmsir skattar
af framl. 1Q6%,
og þjónustu
(11,0)
Hagnaöur ATVR
(5,5)
6,9%
Tekju- og
eignarskattar
11,4% (13,1)
Skattar af
launagreiöslum
(7,4)
7,2%
Tólur frá 1984 innan sviga
J,0% Aðrir beinir skattar
(1,0)
15,8%
Gjöld af
innflutningi
(1?;3)
39,8%
Sölu- og
orkujöfnunargj.
(37,0)
Hvernig skiptist kakan?
ÞESSAR tvær kökur sýna annars vegar skipt-
ingu tekjuflokka A-hluta ríkissjóðs og hins
vegar gjaldaflokka A-hluta ríkissjóðs.
Við samanburð á þessum tveimur kökum og
þeim sneiðum, sem í þær em skomar, kemur í
ijós að sölu- og orkujöfnunargjald stendur undir
öllum útgjöldum heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytisins og rúmlega það. Einnig slaga gjöld af
HLUTFALL EINSTAKRA RÁÐUNEYTA
innflutningi upp í það að standa undir öllum út-
gjöldum menntamálaráðuneytisins, en þessar tvær
nefndu sneiðar, heilbrigðis- og tryggingamál og
menntamál em langstærstu útgjaldaflokkar ríkis-
sjóðs.
Að öðm leyti lýsa þessar kökur sér sjálfar. Tölur
innan sviga em fyrir árið 1984.
GJÖLDUM A-HLUTA RÍKISSJÓÐS Á ÁRINU 1985
R/kisendurskoöun
(0,1) 0,1 V.
Hagstofa Islands
(0.1) 0,17.
Viðskiptaráðuneytið
14.4)
Iðnaðarráðuneytiö
(5.4) 4.07
Fjárlaga- og (4/1)
haasvslust.
.Æðsta stjórn rlkisins 0,87. (Q8)
Forsætisráðuneytið 0.57.(05)
Menntamálaráöuneytið
16.8 7. (15.5)
Samgönguráðuneytið
(10.3) 8.47,
Fjármálaráðuneytið
(3.9) 3,57.
Tölur frá 1984 innan sviga
36,8 7.
Utanríkisráöuneytið
,17. (1.3)
Landbúnaðarráðuneytið
4.6 7. (4.8)
Sjávarútvegsráðuneytið
317. (1.5)
Dóms- og
kirkjumáiaráðun.
557. (5.4)
Félagsmálaráðuneytið
5.4 7. (35)
Heilbr. og tryggingamálaráðuneytið
(38.3)
Raforkuverð Landsvirkjunar
hefur lækkað um 30% frá 1983
MEÐALVERÐ Landsvirkjunar á raforku til almenningsrafveitna
lækkaði að raungildi um 30% frá því það var hæst 1. ágúst 1983,
og til ársloka 1985, samkvæmt upplýsingum sem Morgunblaðið
hefur fengið hjá Halldóri Jónatanssyni forstjóra Landsvirkjunar.
Þá kemur og fram að horfur eru á að verðið haldi áfram að
lækka á næstu árum og að það verði orðið 40% lægra við næstu
áramót.
Rafmagnsframleiðslan í
landinu f heild minnkaði um 2,1%
á síðastliðnu ári miðað við árið á
undan, en hjá Landsvirkjun einni
sér um 1,6%. Rafmagnsfram-
leiðsla Landsvirkjunar á árinu
nam 3.453 GWst, sem er rúmlega
90% af allri rafmagnsframleiðslu
í landinu. Breytingar á rafmagns-
sölu Landsvirkjunar urðu hins
vegar þær að rafmagnssalan til
almenningsrafveitna jókst um
6,72% frá árinu 1984, en minnk-
aði um 6,90% til stóriðju. Á heild-
ina litið var selt orkumagn 1,25%
minna hjá Landsvirkjun á síðast-
liðnu ári en á árinu á undan.
Telqur Landsvirlgunar af raf-
magnssölu námu alls um 2.800
milljónum kr. á árinu, en um
2.200 millj. á árinu 1984 og er
hér um rúmlega 27% aukningu
að ræða. Þar af jukust tekjur
Landsvirkjunar um 340 milljónir
kr. frá almenningsrafveitum eða
um 21%, en um 265 milljónir af
sölu til stóriðju, eða um 45%.
Efnahags- og rekstrarreikning-
ur Landsvirkjunar vegna ársins
1985 mun liggja fyrir í næsta
mánuði, en samkvæmt upplýsing-
um Halldórs er fyrirsjáanlegt að
um hagnað verður að ræða á ár-
inu. Þá eru horfur á að svo verði
einnig á þessu ári án þess að
Landsvirkjun þurfi að hækka
gjaldskrá sína í þvf skyni á árinu
nema sem svarar um 2/s af al-
mennum verðlagshækkunum sök-
um verðbólgu. Ennfremur er fyr-
irsjáanlegt að skuldir Landsvirkj-
unar koma til með að lækka veru-
lega í ár eða um allt að 500 millj.
kr., þar sem afborganir verða
hærri en nemur Qárhæð nýrra
lána sem ráðgert er að taka á
árinu. Halldór segir að samkvæmt
bráðabirgðatölum séu eignir
Landsvirkjunar um 30 milljarðar,
langtímaskuldir um 20 milljarðar
og eigið fé um 10 milljarðar kr.