Morgunblaðið - 14.03.1986, Blaðsíða 14

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR14. MARZ1986
14
AF INNLENDUM
VETTVANGI
EFTIR GUÐMUND MAGNÚSSON
Aðalfundur miðstjórnar Framsóknarfiokksins:
Bjartsýnin hefur aukist
en eldmóðinn skortir enn
EKKI ER búist við mikluin tíðindum á aðalfundi miðstjómar
Framsóknarflokksins, sem hefst í Reylqavík í dag- og lýkur á
sunnudag. Á dagskrá eru venjuleg aðalfundarstörf, breytingar á
lögum flokksins, skipulag flokksstarfsins, fjárhags- og útgáfumál
og að sjálfsögðu stjómmálaviðhorfið í ljósi kjarasamninganna og
komandi sveitarstjórnarkosninga. Blaðamönnum er heimiit að
vera viðstaddir setningu fundarins og hlýða á yfirlitsræðu Stein-
gríms Hermannssonar, forsætisráðherra og flokksformanns, en
að öðru leyti er fundurinn lokaður fjölmiðlum.
Framsóknarmenn koma bjart-
sýnni til þessa fundar en þeir áttu
sjálfir von á fyrir nokkrum vikum.
Astæðan er að sjálfsögðu hinir
giftusamlegu kjarasamningar,
sem hafa styrkt ríkisstjómina í
sessi og væntanlega aukið tiltrú
kjósenda á báðum stjómarflokk-
unum. Framsóknarflokkurinn
hefur átt undir högg að sækja á
undanfömum ámm og mánuðum,
sem alkunna er, og uggur um að
hann muni glata stöðu sinni sem
næst stærsti stjómmálaflokkur
landsins, hefur verulega sett mark
sitt á umræður flokksmanna sín
á milli og að nokkm opinberlega.
Enn er mikill ágreiningur innan
Framsóknarflokksins um stefnu
og starf í veigamiklum málaflokk-
um og raunar hefur á síðustu
ámm komið í ljós, að skoðana-
munur margra framsóknarmanna
er búa á suðvesturlandi og hinna
er búa úti á „landsbyggðinni" er
svo mikill að þeir eiga naumast
heima í sama stjómmálaflokkn-
um.
verulegrar endumýjunar sé þörf
á þingliði flokksins.
Ólík sjónarmið
Ágreiningur framsóknarmanna
innbyrðis snýst m.a. um stefnuna
í landbúnaðarmálum og afstöðuna
til atkvæðavægis eftir búsetu.
Framsóknarmenn á suðvestur-
landi em yfirleitt hlynntir því að
landbúnaðarframleiðslan lagi sig
að þörfum markaðarins og dregið
verði úr ríkisstyrkjum til bænda,
þótt skiptar skoðanir séu um leið-
ina að því marki. Segja má, að
þessi stefna hafi orðið ofan á í
flokknum, en framkvæmd hennar
bitnar víða illa á bændum, s.s.
hinar hatrömmu deilur um bú-
markið em til vitnis um. Búmarkið
kemur ömgglega til umræðu á
miðstjómarfundinum, en fullvíst
má telja að Jón Helgason, land-
búnaðarráðherra, komist
„óskaddaður" frá þeirri viðureign.
Framsóknarmenn í Reykjavík
hyggjumanna í Sjálfstæðisflokkn-
um.
Áhyg83ur af „íi»ynd“
flokksins
Innan Framsóknarflokksins
hafa menn talsverðar áhyggjur
af því, að starf flokksins sé ekki
nógu vel skipulagt og forystu-
menn ekki nógu sviðsvanir í fjöl-
miðlum. Óánægja þessi er áber-
andi meðal ungra framsóknar-
manna í Reykjavík og þeir beindu
spjótum sínum mjög að Hauki
Ingibergssyni, fyrrverandi fram-
kvæmdastjóra flokksins, sem þeir
töldu að stæði sig ekki nógu vel.
Hann hefur nýlega látið af störf-
um og Þráinn Valdimarsson situr
nú í stól framkvæmdastjóra, en
innan skamms mun Kristján
Benediktsson, fráfarandi borgar-
fulltrúi, taka við stöðunni.
„Einræðishneigð“
Steingríms
Steingrímur Hermannsson,
forsætisráðherra, er ótvíræður
leiðtogi Framsóknarflokksins.
Heita má, að vilji hans sé í lög í
flokknum. Ýmsum framsóknar-
mönnum finnst formaðurinn hins
vegar of valdamikill og mörgum
þeirra gremst það sem þeir kalla
„einræðishneigð" hans. Þessi
gagnrýni er t.d. áberandi meðal
ungra framsóknarmanna í
Reykjavík, en þó engan veginn
einskorðuð við þá. Að því er fund-
ið, að Steingrímur taki ákvarðanir
einn eða í samráði við mjög fá-
mennan hóp sér handgenginna
manna, en leiti síður til þing-
manna flokksins eða manna, sem
kjömir hafa verið til trúnaðar-
starfa fyrir flokkinn. Helstu ráðu-
nautar forsætisráðherra eru taldir
Þorsteinn Ólafsson, fram-
kvæmdastjóri hjá SÍS, og Guð-
mundur G. Þórarinsson, verk-
fræðingur, en einnig eru nefndir
menn eins og Hákon Sigurgríms-
son, framkvæmdastjóri Fram-
leiðsluráðs landbúnaðarins, og
Finnur Ingólfsson, aðstoðarmaður
sj áyarútvegsráðherra.
Á það er bent til skýringar á
vinnubrögðum Steingríms að
hann vantreysti mjög mörgum
trúnaðarmönnum Framsóknar-
flokksins, þ.á m. mörgum þing-
mönnum. Ýmist telur hann þá
ekki nógu hæfa eða að þeir hafí
ekki „rétta skoðun" á viðfangs-
efnunum hveiju sinni. Hann hefur
sagt nánast berum orðum við einn
alþingismann flokksins á þing-
flokksfundi, að hann telji að við-
komandi þingmaður eigi að draga
sig í hlé. Á öðrum vettvangi hefur
hann ótvírætt gefíð í skyn, að
Frá aðalfundi miðstjórnar Framsóknarflokksins í mars í fyrra.
hafa verið ákaflega óánægðir með
það misrétti, sem núverandi kjör-
dæmaskipun hefur í för með sér.
Þeir benda á, að flokkurinn hafi
í síðustu þingkosningum hlotið
8.225 atkvæði í Reykjavíkur- og
Reykjaneskjördæmi, en aðeins
einn mann kjörinn. í Vestfjarða-
Iq'ördæmi hafi flokkurinn fengið
1.510 atkvæði og tvo menn
kjöma. Þama togast greinilega á
miklir og ólíkir hagsmunir og
deiluefni af þessu efni gæti orðið
sprengiefni í flokknum.
Hin ólíku sjónarmið í Fram-
sóknarflokknum eru þó ekki alfar-
ið bundin við búsetu manna. Innan
flokksins hefur stefna stjómvalda
í vaxtamálum t.d. sætt mjög
harðri gagnrýni og líklegt er að
i stjómmálaályktun miðstjómar-
fundarins verði lögð áhersla á
nauðsyn þess að raunvextir lækki.
Meðal andstæðinga hins takmark-
aða vaxtafrelsis banka og spari-
sjóða em forystumenn Framsókn-
arfélags Reykjavíkur (Alfreð Þor-
steinsson og félagar), Páll Péturs-
son, þingflokksformaður, og
samheijar hans og gamalreyndir
áhrifamenn í flokknum, s.s. Þór-
arinn Þórarinsson fyrrverandi rit-
stjóri Tímans. í flokknum eru hins
vegar líka menn, sem vilja ganga
enn lengra í vaxtafrelsi og raunar
athafna- og viðskiptafrelsi al-
mennt, en ríkisstjómin treystir sér
til að gera. Einn kunnasti tals-
maður þessa hóps er Bjöm Líndal,
skrifstofustjóri í viðskiptaráðu-
neytinu, sem er varaþingmaður
flokksins í Reykjavík. Þessir
framsóknarmenn vilja, að flokkur-
inn hasli sér völi hægra megin
við miðju stjómmálanna og leggi
höfuðáherslu á að ná til kjósenda
í þéttbýli. í sumum áherslum sín-
um svipar þeim jafnvel til fijáls-
Steingrímur Hermannsson, forsætisráðherra, og formaður Fram-
sóknarflokksins, hefur töglin og hagldimar í flokki sinum.
Ólíklegt er að framkvæmda-
stjóraskiptin ein sér breyti miklu,
enda em það ekki aðeins skipu-
lagslegir vankantar sem flokks-
menn hafa áhyggjur af, heldur
sjálf ímynd Framsóknarflokksins
og ffamsóknarstefnunnar, eink-
um meðal ungs fólks og þeirra
sem búa á höfuðborgarsvæðinu.
Og ýmsir telja, að til að breyta
þessari ímynd þurfi flokkurinn að
taka upp frjálslyndari stefnu óg
velja sér nýja og „ferska" tals-
menn.
Málefni Tímans tengjast veru-
lega umræðunni um flokksstarfið.
Eftir „Nr-ævintýrið“ er blaðið
orðið hreint flokksmálgagn á ný,
en þykir ekki hafa komist á skrið
hvorki í fréttaflutningi né stjóm-
málaskrifum. Um framtíð blaðsins
eru skiptar skoðanir í flokknum.
Sumir vilja halda útgáfunni áfram
í núverandi mynd, en aðrir vilja
sameina það Alþýðublaðinu og
stnfna jafnframt til víðtækrar
fjölmiðlunar-samvinnu „félags-
hyggjumanna". Sennilega munu
málefni NT koma til umræðu á
miðstjómarfundinum, því ýmsir
flokksmenn telja að þörf sé á að
skýra gjaldþrot blaðsins og 80
milljóna króna skuldir útgáfufé-
lagsins, ekki síst í ljósi þess að
óbreyttir flokksmenn lögðu til
blaðsins milljónir króna af eigin
fé.
„Mestu afturhalds-
mennirnir“
Framsóknarmenn hefðu að lík-
indum viljað þingkosningar í vor
eða haust, ef ekki hefðu tekist
kjarasamningar af því tagi, sem
raun varð á. Nú búa þeir sig hins
vegar undir kosningar á næsta
ári og ólíklegt að nokkrir þing-
menn reyni að losna úr stjómar-
samstarfínu fyrr. Hins vegar
hefur það ekki farið leynt, að
innan þingflokks framsóknar-
manna eru menn misjafnlega án-
ægðir með samstarfið við Sjálf-
stæðisflokkinn og stjómarstefn-
una, sem sumir telja að sjálfstæð-
ismenn ráði alltof miklu um. Páll
Pétursson, þingflokksformaður,
er einn helsti formælandi hinna
óánægðu, en einnig má nefna
þingmennina Ingvar Gíslason og
Stefán Valgeirsson. „Hægri
menn" í Framsóknarflokknum
telja þá Pál, Ingvar og Stefán
mestu afturhaldsmenn flokksins.
Til hinna óánægðu má einnig telja
Harald Ólafsson, þingmann
flokksins í Reykjavík, sem m.a.
hefur gagnrýnt vaxtastefnuna. Á
milli þessara fjögurra manna og
Steingríms Hermannssonar ríkir
lítill samhugur og til vitnis um
það má nefna opinbera gagnrýni
forsætisráðherra á utanferðir Páls
Péturssonar. Sagt er að Stein-
grímur vilji ekki, að Haraldur Ól-
afsson skipi fyrsta sætið á fram-
boðslista Framsóknarflokksins í
Reykjavík í næstu þingkosningum
og telji Guðmund G. Þórarinsson
hæfari til þingmennsku. Hvort til
opinbers uppgjörs kemur er óvíst
og bent á, að framsóknarmenn
hafi verið lagnir við að miðla
málum bak við tjöldin.
Ekki uppgjör
Rétt til setu á miðstjómarfundi
Framsóknarflokksins nú um helg-
ina hafa um 115 manns. Mið-
stjómin er æðsta valdastofnun
flokksins milli flokksþinga, sem
em haldin á fjögurra ára fresti.
Næsta flokksþing verður væntan-
lega í haust. Sem fyrr segir er
ekki búist við því að til tíðinda
dragi á þessum fundi. Steingrímur
Hermannsson fær því að öllum
líkindum framgengt, sem hann
kýs. Hins vegar telja fróðir menn
ólíkiegt að aukin bjartsýni fram-
sóknarmanna, sem vikið var að í
upphafí, nægi til þess að menn
komi fullir baráttuhugar frá mið-
stjómarfundinum. Til þess eru
andstæðumar í flokknum, póli-
tískar sem persónulegar, enn of
miklar, og óttinn við upplausn er
sterkari en viljinn til að takast á
við vanda flokksins.