Morgunblaðið - 01.06.1986, Side 9

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ 1986
C 9
77/ að missa ekki af bónusnum gengur starfsliðið
berserksgang. . . Skrúfur eru reknar í með
hömrum. . .
SJÁ: NEYTENDARAUNIR
HETJULUND
Þeim gengur
lítið að kné-
selja Idu
Ida Jimmy er frá Namibíu og
hefur barist ákaft gegn hemámi
Suður-Afríkumanna á landi sínu og
gegnt forystuhlutverki í samtökun-
um SVAPO. Svo mikill var baráttu-
vilji hennar að hún lét ekki deigan
síga þótt hún væri dæmd í sjö ára
fangelsi samkvæmt lögum um
hryðjuverk. í fangelsinu fór dugn-
aður hennar við að útbreiða fagnð-
arerindi mest fyrir bijóstið á vörsl-
uiium.
Ida sat nýlega kirkjumálaráð-
stefnu í Hollandi. Þar skýrði hún
svo frá, að hún hefði stundað
tveggja ára nám í bibilíufræðum
við bréfaskóla á meðan hún var í
fangelsinu í Windhoek, höfuðborg
Namibíu. Árangur hennar var svo
framúrskarandi að lærifeður henn-
ar mæltu með því að hún kenndi
samföngum sínum.
„Forstöðukonan í fangelsinu tók
það ekki í mál. Þetta var dálítið of
hættulegt. Við virtum bann hennar
að vettugi og kennslan hélt áfram
í laumi." Guðhrædd kona sem
annaðist fangavörslu kom Idu til
hjálpar með því að lauma biblíum
inn í fangelsið. Alls voru það fimm
konur sem stunduðu nám í biblíu-
fræðum á meðan aðrir sváfu og
voru þær allar ópólitískar nema
Ida. Þær héldu leynilega umræðu-
fundi í baðherbergi fangelsisins og
að þeim loknum földu þær biblíum-
ar í ruslakörfu.
Ida Jimmy vann um skeið í verk-
smiðju í heimaborg sinni Luderitz.
Henni var sagt upp starfí vegna
afskipta hennar af kvennahreyfíng-
unni. Seint á síðasta áratug var hún
handtekin ásamt níu mánaða gömlu
bami sínu. Hún var höfð í einangr-
un samkvæmt neyðarlögunum sem
vom við lýði í landinu. Hún fór í
hungurverkfall ásamt nokkmm
samföngum sínum. Eftir fimm
mánaða fangelsisvist var hún látin
laus án þess að nokkur kæra hefði
verið borin fram gegn henni.
Árið 1979 hélt hún ræðu á fundi
í Luderitz og það leiddi til þess að
hún var handtekin á ný því að
menn úr öryggislögreglunni í Wind-
hoek vom á fundinum og líkaði
ekki málflutningurinn. Hún var
dæmd samkvæmt suður-afrískum
lögum um hryðjuverk, en þau era
ennþá í gildi í Namibíu. Hún hlaut
sjö ára fangelsisdóm.
Sjö ára fangavist fyrir eina ræðu
er alveg sérstaklega harðneskjuleg-
ur dómur jafnvel þótt dómaramir
hafi verið hvítir og útnefndir af
dómsvöldum Suður-Afríku. En Ida
Jimmi er staðföst kona.
„Áður en ég fór í fangelsi var
mér fyllilega ljóst fyrir hveiju ég
barðist og ég héld fast í skoðanir
mínar," segir hún. Hún var komin
sjö mánuði á leið þegar hún var
handtekin og var höfð í einangmn
fyrstu sex mánuðina.
Hún spurði kvenfangavörð
hvemig hún ætti að gera viðvart,
þegar hún teldi sig vera að verða
léttari, ekki sízt af því að engin
bjalla var í fangaklefa hennar.
Forstöðukonan svaraði einungis:
„Þú verður bara að æpa og kalla,
að þú sért hjálparþurfí."
Fæðingarhríðimar hófust um
nótt og hún harkaði af sér þar til
fangaverðimir komu inn í klefa
hennar næsta morgun. „Þeir sáu
að ég kvaldist en ég vildi ekki biðja
um hjálp," segir hún. Fæðingin
gekk erfiðlega og geyma þurfti
bamið í hitakassa. Ida fékk að
dveljast þar hjá því fyrstu þijá
dagana.
„Þegar ég kom af sjúkradeildinni
var ég mjög máttfarin en ég varð
að halda áfram að vinna í fangels-
inu að öðmm kosti fékk ég engan
mat. Kona með bam á bijósti verður
að fá að borða.“
Hún hafði bamið á bijósti í 18
mánuði, en þá fékk hún skipun um
að láta það í hendur systur sinnar.
Fimm mánuðum síðar dó bamið.
Idu var tjáð að hún mætti vera við
útförina ef hún undirritaði stað-
festingu þar um frá hinum suður-
afríska landstjóra Namibíu. Hún
neitaði að verða við því, leit svo á
að þar með væri hún að staðfesta
hemám landsins.
„Næstu nótt fékk ég taugaáfall,"
segir hún. „Ég fékk eins konar slag
og lamaðist vinstra megin að
hluta."
Hún var látin laus í október síð-
astliðnum eftir að áfrýjunarréttur
hafí stytt dóm hennar um tvö ár.
Þá var hún fertug. En öryggissveit-
imar höfðu ekki gleymt henni. í
janúar í ár var hún handtekin aftur
ásamt 57 félögum úr samtökunum
SWAPO sem beijast fyrir frelsi
Namibíu. Ásæðan fyrir handtök-
unni var sú að fólkið hafði safnaðst
saman til „ólöglegs fundar“ Ida var
látin laus gegn tryggingu og hyggst
verða við nám í Birmingham í
Englandi þar til hún verður kölluð
heim að svara til saka.
Sovésku sjón-
varpstækin eru
óttalegt klastur
Sjónvarpstæki, sem smíðuð em
í Sovétríkjunum, þurfa yfirleitt að
fara tvisvar sinnum í viðgerð þá tólf
mánuði, sem þau em í ábyrgð. Það
er því ekki að undra þótt alltaf
vanti menn í viðgerðarstarfsemina.
í blaðinu Sozialisticheskaya Ind-
ustria birtust nýlega niðurstöður
könnunar, sem gerð var á sjón-
varpsiðnaðinum í Sovétríkjunum,
og er hætt við, að þær hafí verið
heldur dapurleg lesning fyrir Gor-
bachev og aðra þá, sem vilja koma
á umbótum í efnahagslífínu. í
könnuninni kom í ljós, að ástandið
hefur versnað síðustu fimm árin
þótt á þessum tíma hafí verið lögð
áhersla á, að meiri vinnuagi yrði
til að bæta gæði sovéskrar fram-
leiðslu.
Samkvæmt sovésku neytenda-
löggjöfínni má skipta gallaðri vöm
fyrir aðra nýja meðan ábyrgðin
stendur en sjónvarpsiðnaðurinn er
þó undanþeginn þessum ákvæðum.
Um sjónvarpstæki veður ekki skipt
fyrr en reynt hefur verið að gera
við það fímm sinnum án árangurs.
Þrátt fyrir það fjölgar þeim tækjum
stöðugt, sem skilað er aftur til
verksmiðjunnar.
Það er hluti af vandanum þótt
gagniýnendur í Sovétríkjunum hafí
aldrei orð á því, að skipulagslega
er sjónvarpsiðnaðurinn ein allsheij-
ar ringlulreið. Birtist hún meðal
annars í því, að framleiðslan er
ekki undir yfírstjóm eins ráðuneytis
heldur ótalmargra og öll hafa þau
sínar ástæður fyrir henni. Verk-
smiðjum á vegum varnarmálaráðu-
neytisins ber skylda til að framleiða
ákveðinn fjölda af sjónvarpstækjum
fyrir almenning og hvert einasta
lýðveldi í landinu vill hafa sína eigin
verksmiðju. í Sovétríkjunum er
nefnilega litið á sjónvarpið sem
fulltrúa hátækninnar og að sjón-
varpsverksmiðju er mikill virðingar-
auki.
Þar til einkabíllinn verður al-
gengari í Sovétríkjunum verða kaup
á sjónvarpstæki mestu einstöku
útgjöldin fyrir venjulega Qölskyldu
í landinu. Litsjónvarpstæki kostar
hana um 600 rúblur en það em um
það bil þriggja mánaða laun.
í Sovétríkjunum em árlega fram-
leidd um níu milljón svart-hvít sjón-
varpstæki og fjórar milljónir lita-
tækja. Hefur hver verksmiðja sinn
kvóta og ef ekki tekst að standa
við hann þýðir það, að bónusinn
veður enginn og laun starfsmanna
og stjórnenda minnka stórlega.
Vegna þessa er áherslan öll á að
framleiða sem flest tæki en engar
áhyggjur hafðar af gæðunum. Til
að missa ekki af bónusinum gengur
starfsliðið berserksgang við fram-
leiðsluna til að fylla kvótann. Skrúf-
ur em reknar í með hömmm, rofum
úr öðmm tegundum er nauðgað
einhvem veginn á sinn stað og oft
ekki skeytt um að tengja hátalar-
ana.
í rannsóknarskýrslunni er getið
ýmissa umkvartana almennings og
kennir þar margra grasa, allt frá
tækjum, sem verða skyndilega al-
elda, til tækja, sem aldrei hafa verið
ílagi.
„Á síðasta ári skoðuðum við 20
sjónvarpsverksmiðjur, sem allar til-
heyrðu ólíkum ráðuneytum, og alls
staðar var um að ræða sömu hrak-
smánarlegu vinnubrögðin," segir
einn af starfsmönnum sovésku stað-
alskrifstofunnar.
—MARTIN WALKER
VIÐURKENNING
STARFSGREINASJÓÐS
Starfsgreinasjóður Rotary á íslandi var stofnaður á 50 ára
afmæli Rotaryhreyfingarinnará íslandi árið 1984. Tilgangur
sjóðsins er að veita viðurkenningu fyrir merkar nýjungar eða
framúrskarandi afreksem tengjast ákveðinni starfsgrein. Úr
sjóðnum skal úthlutað áriega.
Á síðastliðnu ári var úthlutað úr sjóðnum í fyrsta sinn og
hlaut Valdimar Harðarson arkitekt þá viðurkenningu fyrir
stólinn Sóley. Á umdæmisþingi Rotary þann 21. júní nk.
verður á nýjan leik veitt viðurkenning úr sjóðnum - að þessu
sinni að upphæð kr. 150.000.-
Hér með er leitað eftir ábendingum um aðila sem koma til
greina við úthlutun þessarar viðurkenningar. Aðild að
Rotary-hreyfingunni eráengan hátt nauðsynleg, hvorki fyrir
þá sem benda á — né hina sem e.t.v. hljóta
viðurkenningu. Ábendingar þurfa að berast fyrir 10. júní nk.
Ábendingar óskast sendar til:
Starfsgreinasjóður Rotary á fslandi
Pósthólf 220
121 Reykjavík
COGNAC
kristalsglös
Handskorin og slétt
Frönsk, þýsk og tékknesk
A - fallegglös
/\ — mikiðúrval
TEKE^
Laugaveg 15 sími 14320