Morgunblaðið - 09.09.1986, Blaðsíða 61

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 1986
61
Minning:
Guðrún Pálína
Þorleifsdóttir
Fædd 1. maí 1890
Dáin 19. ágúst 1986
„Dáin.“ Þetta stutta orð fær
mann alltaf til þess að staldra við
og hugsa jafnvel þótt það snerti
ekki okkar nánustu vini. Það setur
hroll að mörgum þar sem skuggar
vantrúarinnar byrgja alla sólarsýn.
Þeir sem eiga lifandi trú og eilífa
von vita að þá fyrst er lífíð að byrja
þegar komið er heim í himin Guðs
og allar sorgir og þjáningar þessa
lífs að baki. Getur þó nokkur maður
sagt að hann sé algjörlega kvíða-
laus þegar hann stendur frammi
fyrir því óræða, jafnvel þótt hann
eigi bjargfasta trú og viti að þetta
stutta jarðneska líf er aðeins inn-
gangur að öðru miklu fegurra og
betra?
Hvaða tilgangi þjónar jarðneska
lífíð ef allt er búið þegar því iýkur?
Ég kem ekki auga á hann. Það
fylgir söknuður þegar vinir manns
hverfa. Við verðum aldrei nema
Guðrún Sveins-
dóttir — Minning
Fædd 27. maí 1901
Dáin 21. ágúst 1986
Ég fyllist sárum söknuði og trega
er ég frétti lát vinkonu minnar
Guðrúnar Sveinsdóttur tónlistar-
kennara.
Minningamar streyma fram.
Æviágrip hennar hefur þegar verið
rakið en ég ætla að minnast hennar
með nokkrum fátæklegum kveðju-
orðum. Sem unglingur byijaði ég í
söng- og spilatímum hjá henni. Það
var ekki aðeins kennsla í tónlist
heldur einnig uppeldisleg áhrif sem
ég fékk í veganesti. Hún var sér-
lega lagin við að setja ljóðrænan
íslenskan texta saman við erlend
þjóðlög. Eftir nokkurra ára hlé tók-
um við svo þráðinn upp aftur með
þetta tómstundagaman mitt. Sendi
hún þá dóttur minni yndisleg bama-
lög sem hún hafði mjög gaman af.
Hún var sannur mannvinur sem
færði allt til betri vegar, var uppörv-
andi og skapið var einstaklega ljúft
og milt. Við höfðum rætt saman
um eilífðarmálin og ég vissi að hún
óttaðist ekki dauðann. Blessuð sé
minning hennar.
Vinkona
menn, örlítil peð á taflborði lífsins.
Aldrei mun ég gleyma því sem virt-
ur og þekktur maður sagði eitt sinn
við mig. „Emm við ekki öll peð í
hendi Almættisins?" Ég minnist
þessa oft þegar ég stend frammi
fyrir því óhjákvæmilega. Það er
gott að láta Guðs hönd leiða sig
og taka við stjórninni þegar við
emm úrræðalaus. Þessar hugleið-
ingar em ekki nýtilkomnar. Þær
spretta upp eins og lindir þegar
dauðinn ber að dymm og vinir
hverfa af sjónarsviðinu, þar sem
vinátta og þakklæti hefur þróast
um árabil.
Nú þegar við kveðjum sæmdar-
konuna Guðrúnu Þorleifsdóttur,
sem hefur lokið lífsgöngu sinni 96
ára gömul, er mér þakklæti efst í
huga fyrir líf hennar og starf sem
hún vann í kærleika og fórnarlund.
Hún fann frið og öryggi í trúnni.
Hún átti alltaf sína bamatrú, en
nú á síðari ámm var hún virkur
þátttakandi í samfélagi trúaðra eft-
ir að hún gekk í Hvítasunnusöfnuð-
inn, þar sem hún naut sín í ríkum
mæli. Lengi fram eftir ævi var
Guðrún heilsugóð og dvaldi þá á
heimili Ólafar dóttur sinnar og
tengdasonar, Sigurðar Þormar, sem
gerðu allt til þess að henni gæti
liðið vel. Þá var líka litla heimasæt-
an, Sigríður Björk, ömmu sinni til
mikillar ánægju. Éftir að Guðrún
fór að Hrafnistu í Hafnarfirði mátti
segja að þau bæm hana á höndum
sér og fáir vom þeir dagar að Ólöf
dóttir hennar heimsækti hana ekki.
Oft um helgar tóku þau hana heim,
henni til mikillar ánægju. Mættu
margir taka það sér til fyrirmynd-
ar, þegar svo er komið fyrir hinum
öldruðu að þeir verða að yfirgefa
heimili sín og dvelja þar sem hægt
er að fá hæfilega aðstoð til að-
hlynningar.
Guðrún Pálína Þorleifsdóttir
fæddist 1. maí 1890 á Holtum í
Hornafirði, dóttir Þorleifs Pálssonar
bónda og Hallbem Bjömsdóttur
ljósmóður. Var hún næstelst 7
systkina. Þegar Guðrún var 14 ára
dmkknaði faðir hennar í Homa-
fjarðarfljóti. Gekk Hallbera þá með
sjöunda bamið. Ari síðar dó móðir-
in frá barnahópnum, en vegna
vinsælda foreldranna vom ná-
grannarnir boðnir og búnir til þess
að taka bömin í fóstur. Guðrún
fluttist að Stapa með yngsta systk-
inið sem var drengur og gekk hún
honum í móðurstað þótt ung væri.
Hún minntist oft á það við mig
hversu sorgin hefði verið sár bæði
eftir lát foreldranna og einnig að
þurfa að sundra heimilinu og sjá á
eftir börnunum sitt í hvetja áttina.
Ekki þýddi að deiia við dómarann,
og bót var þó í máli að systkinin
fóm til góðs fólks, sem annaðist
þau af kærleika og umhyggju. Um
tvítugsaldur fór Guðrún til
Reykjavíkur en drengurinn varð
eftir á Stapa. Hún réðst fyrst í vist
til Thors Jensen og átti þar góðu
að mæta. Fór brátt orð af verk-
byggni hennar og myndarskap, og
keppst var um að fá hana til starfa
á góðum og efnuðum heimilum.
Þetta varð henni góður hússtjómar-
skóli, og kom það sér vel fyrir seinni
tímann.
Víða liggja vegamót. Það var í
Hrísey sem hún mætti verðandi eig-
inmanni, Asgeiri Eggertssyni
skipstjóra frá Húsavík. Allir sem
til þekktu vom sammála um að
bæði hefðu orðið heppin, enda
mannkostafólk. Þau gengu í hjóna-
band árið 1930 og settust að á
Húsavík. Einn dreng einguðust þau,
en hann dó í fæðingunni. Þá var
það að þau tóku litla stúlku og
gerðu að kjörbami sínu, Ólöfu, sem
fyrr er getið. Á Húsavík bjuggu þau
í áratugi eða þar til Olöf dóttir
þeirra giftist Helga syni mínum,
sem þá var byijaður á læknanámi
sínu. Eins og oft vill bera við skildu
leiðir ungu hjónanna, en drengimir
þeirra tveir, Ásgeir Rúnar og Valdi-
mar, ólust upp hjá móður sinni og
foreldrum hennar. Tóku þau mikinn
og góðan þátt í uppeldi þeirra, og
mikill var söknuðurinn þegar Ás-
geir afí þeirra andaðist 14. febrúar
1965, 6 ámm eftir flutninginn suð-
ur.
Kærleikur Guðrúnar til drengj-
anna var takmarkalaus, það má
segja að hún lifði fyrir þá og fannst
ekkert of gott þeim til handa, enda
trega þeir hana mjög, en em þó
um leið þakklátir fyrir að hún er
laus úr viðjum hrörnunar og þján-
inga. Oft lögðu þeir leið sína í
heimsókn til hennar á Hrafnistu og
varð hún alltaf jafn glöð við komu
þeirra, og þá ekki síst þegar Valdi-
mar hafði með sér í för litla soninn
Helga Má. Þá fannst manni eins
og ánægja hennar og gleði væri
fullkomin. Það er þakkarefni þegar
gamalt fólk fær lausn frá þessu lífi
þegar ekkert er eftir af þrekinu og
starfsgetunni. Dagsverk Guðrúnar
var orðið mikið og farsælt. Hún var
virðuleg kona og hafði höfðings-
lund, sem kom fram bæði í gestrisni
og fómfýsi. Við vinir hennar þökk-
um fyrir elskuleg kynni frá fyrstu
fundum. Nú er hún komin heim í
himin Guðs, sem ætti að vera tak-
mark okkar allra mannanna barna.
Blessuð sé minning hennar.
Filippía Krístjánsdóttir
Blómastofa
Fríöfinm
Suðurtandsbraut 10
108 Reykjavík. Sími 31099
Opið öll kvöld
til kl. 22,- einnig um heigar.
Skreytingar við ðli tilefni.
Gjafavörur.
Sigur í sjónmáli hjá Kasparov
Skák
Margeir Pétursson
SIGUR heimsmeistarans Kasp-
arovs virðist vís i fjórtándu
einvígisskák hans við Anatoly
Karpov, sem fór í bið í Leningrad
í gær. Sigri Kasparov, þá er for-
skot hans orðið tveir vinningar,
8-6, og mjög ósennilegt að
Karpov nái að brúa það bil. Skák-
in í gærkvöldi var æsispennandi,
staðan bauð upp á færí á báða
bóga. En í 29. leik lék Karpov
mjög óvarlegum hróksleik og þá
náði Kasparov samstundis öflugu
frumkvæði. Eftir mikil uppskipti
varð niðurstaðan sú að Kasparov
átti unnið endatafl. í biðstöðunni
hefur Kasparov riddara og fimm
peð og Karpov biskup og fimm
peð, en það er aðeins tímaspurs-
mál hvenær eitt af peðum
Karpovs fellur og þá ætti Kasp-
arov, í skjóli liðsmunar og betri
vigstöðu, að takast að knýja fram
sigur.
í einvigjum þeirra Kasparovs og
Karpovs hefur það gefíð bezta raun
á hvítt að helja leikinn með drottn-
ingarpeðinu og það kom því nokkuð
á óvart að Kasparov skyldi hefja
fjórtándu skákina með því að leika
kóngspeðinu fram um tvo reiti, 1.
e2-e4. Karpov beitti ekki rússnesku
vöminni, sem gafst þó ágætlega í
sjöundu skákinni, en gaf kost á
spænska leiknum. Upp kom afar
skemmtilegt og flókið miðtafl þar
sem Karpov virtist mega vel við
una. í 20. leik þvingaði hann fram
stöðu þar sem hann hafði biskupa-
parið og fómaði jafnframt peði.
Eftir töluverða umhugsun afþakk-
aði heimsmeistarinn peðsfómina og
kaus í staðinn að þreifa fyrir sér á
kóngsvæng. Vopnaviðskiptum þar
lauk með því að Kasparov lét bisk-
up af hendi fyrir riddara, en fékk
í staðinn öflugt valdað frípeð á
miðborðinu.
Staðan sem þá var komin upp
var afskaplega vandmetin, Karpov
hafði biskupapar gegn riddarapari,
en yfirleitt eru tveir langdrægir
biskupar taldir öflugri en skref-
stuttir en lúmskir riddarar. Staðan
var það lokuð að biskupamir fengu
ekki notið sín sem skyldi og líklega
hefur Karpov ofmetið stöðu sína,
hann blés til sóknar þegar rétt hefði
verið að styrkja vamimar. Það var
ekki að sökum að spyija, Kasparov
þvingaði fram hagstæð uppskipti
og í endataflinu kemst Karpov ekki
hjá því að tapa mikilvægu frípeði.
Sovézkir sérfræðingar á einvíginu
virðast sammála því mati mínu að
staða Kasparovs sé unnin, en tóku
þó ekki eins djúpt í árinni. „Hann
hefur mjög góða vinningsmögu-
leika,“ sagði Evrópumeistari ungl-
inga, Alexander Khalifman, og
stórmeistarinn Eduard Gufeld tók
í sama streng. David Bronstein, sem
gerði 12-12 jafntefli við Botvinnik
í heimsmeistaraeinvígi árið 1951,
vildi þó ekki alveg afskrifa Karpov:
„Hann gæti átt einhveija möguleika
á jafntefli," lét sú gamla kempa
hafa eftir sér.
14. einvígisskákin:
Hvítt: Gary Kasparov
Svart: Anatoly Karpov
Spænski leikurinn
1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4.
Ba4 Rf6 5. 0-0 Be7 6. Hel b5 7.
Bb3 d6 8. c3 0-0 9. h3 Bb7 10.
d4 He8 11. Rbd2 Bf8
Karpov hefur löngum haft mikið
dálæti á þessu afbrigði og hefur
fjórum sinnum teflt það gegn Kasp-
arov og þá haldið jöfnu. Hann
tapaði þó með því gegn landa sínum
Sokolov í Bugojno í vor, en þá varð
framhaldið 12. Bc2 Rb8 13. a4 c5
14. d5 o.s.frv.
12. a4 h6 13. Bc2 exd4
Karpov velur nú mun hvassari
leið en í 9. skák einvígisins 1985.
Þá lék hann 13. — Rb8 14. Bd3 c6.
14. cxd4 Rb4 15. Bbl c5 16. d5
Rd7 17. Ha3 c4
Þessu var fyrst leikið í skák
sovézku stórmeistaranna Sokolovs
og Psakhis 1985. Þar varð fram-
haldið 18. Rd4 Re5 19. axb5 Db6!
20. R2f3 Rbd3 og nú lagði Sokolov
út í vafasama skiptamunarfórn og
lék 21. Be3?! Kasparov breytir strax
út af:
18. axb5 axb5 19. Rd4 Hxa3!T
Karpov kemur sér undan því að
láta reyna á sóknarfæri hvíts á
kóngsvæng. Eftir 19. — Re5 20.
Hg3 Rcd3 21. Rf5 er komin upp
afskaplega tvísýn staða og það er
skiljanlegt að Karpov hafí ekki vilj-
að hleypa drottningarhrók hvíts í
sóknina.
20. bxa3 Rd3 21. Bxd3 cxd3 22.
Bb2!
Vafalaust betra en 22. Rxb5
Da5, því svartur þarf alls ekki að
óttast 23. a4 Rc5 24. Rc4 Da6.
22. Da5 23. Rf5 Re5 24. Bxe5
dxe5
Auðvitað ekki 24,— Hxe5 25. Rf3.
Nú fær hvítur öflugt valdað frípeð,
en svartur virðist samt hafa komist
vel frá uppskiptunum, því lína hefur
opnast fyrir biskupinn á f8. Það er
hins vegar stór galli á svörtu stöð-
unni að hinn svarti biskupinn er
áhrifalaus og það tekst Karpov ekki
að lagfæra.
25. Rb3 Db6
Það lá auðvitað ekkert á með að
taka peðið á a3.
26. Dxd3 Ha8 27. Hcl g6 28. Re3
Bxa3 29. Hal!
Með biskupaparið og frípeð á b5
er svarta staðan meira fyrir augað
og nú uggir Karpov ekki að sér.
Nú hefði hann átt að hindra næsta
leik hvíts og leika 29. — h5. Þá
væru möguleikar teflendanna
líklega svipaðir í þessari vandmetnu
stöðu. Mig grunar að fleiri meistar-
ar myndu kjósa að hafa svörtu
stöðuna, þó ekki væri nema fyrir
tröllatrú margra kennslubókahöf-
unda á mátt biskupaparsins.
Ha4? 30. Rg4! Bf8 31. Hcl Dd6?
Eftir þennan slæma afleik verður
svörtu stöðunni ekki bjargað. Skárri
var hinn óvirki leikur 31. — Bg7.
Nú hefur Karpov líklega vænst þess
að Kasparov tæki peðið á b5 og
það er vissulega freistandi. Hvítur
virðist t.d. eygja glæsilegan sóknar-
sigur eftir 32. Dxb5 Hb4 33. De8!
Hxb3 34. Rxh6+ Kg7 35. Dxf7+
Kxh6 36. Hc7. Kasparov þarf þó
ekki á slíkum fínheitum að halda,
hann á einfalda og öfluga leið:
32. Rc5! Hc4 33. Hxc4 bxc4 34.
Rxb7 cxd3 35. Rxd6 Bxd6 36.
Kfl! Kg7 37. f3 f5 38. Rf2 d2
39. Ke2 Bb4 40. Rd3 Bc3.
í þessari stöðu fór skákin í bið
og Kasparov lék biðleik. Svo sem
sjá má er svarta peðið á d2 dauð-
ans matur og svartur getur ekki
náð fullnægjandi mótspili með
kóngnum. Valdaða frípeðið á d5,
sem Kasparov á framyfír svart,
hlýtur síðan óumflýjanlega að
tryggja honum sigur.
Legsteinar
ýmsar gerðir
Marmorex
Steinefnaverksmiðjan
Helluhrauni 14, sími 54034,
222 Hafnarfjörður