Morgunblaðið - 30.09.1986, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 30. SEPTEMBER 1986
Jörfabakki — aukaherb.
Mikið standsett 110 fm íb. á 2. hæð. 3 svefnherb. í kj.
er herb. með aðgangi að snyrtiherbergi. Mjög glæsileg
íbúð. Verð 2,9 millj.
J Sími 54511
Wk HRAUNHAMAR
■fasteignasala
Reykjavíkurvegi 72, Hafnarfirði
Sölumaður:
Magnús Emilsson, hs. 53274.
Lögmenn:
Guðmundur Kristjánsson,
Hlöðver Kjartansson.
«0
Ódýrt iðnaðarhúsnæði
U.þ.b. 976 fm gott iðnaðarhúsnæði við Lyngás,
Garðabæ. Húsnæðið er allt á jarðhæð með góðri loft-
hæð, 6 innkeyrsludyr, hlaupaköttur, girt og malbikuð
lóð. Getur losnað fljótlega. Verð pr. fm kr. 12.000.
EKnflmiÐLunin
ÞINGHOLTSSTRÆTI 3 SIMI 27711
rfsm
| SWustiórl: Svvrrir KriatinMon
' Þortwtur GuómundMon, «4101«. I
Unnstoinn Bock hrl., *imi 12320 J
Þóróttur Halktórsvon, lógtr.
GLÆSIIEG EIGN
AGOÐUM
STAÐ
GOTT VERÐ
FRABÆRT UTSYWI

Frostafold 10-12
3ja, 4ra og 5 herbergja íbúðir sem afhendast tilbúnar
undirtréverk og málningu í maí-júlí 1987.
Húsið verður fullfrágengið að utan og sameign.
Frábært útsýni, suður- og vestursvalir.
Sérinngangur í hverja íbúð.
Örstutt í alla þjónustu, þ.m.t. skóla, dagvistarheimili,
verslanir, strætisvagnastöð og fl.
__________________DÆMI UM VERÐ:______________________
3ja herbergja 96 fm. kr. 2.365 þús.
4ra herbergja 124 fm. kr. 3.195 þús.
5 herbergja 137 fm. kr. 3.295 þús.
FASTEIGNASALAN
FJÁRFESTING HF.
Tryggvagötu 26 -101 Rvk. - S: 62-20-33
Byggingarðaili:
c^Steintak hf
Norræmr tón-
listardagar
_______Tónlist
Jón Ásgeirsson
Það verða að teljast nokkur
tíðindi þegar haldin er samnorr-
æn tónlistarhátíð í Reykjavík, þar
sem flutt verða yfir 50 tónverk
frá öllum Norðurlöndunum, á tólf
tónleikum. Flutningur verkanna
er að mestu í höndum íslendinga
en einnig leika með þekktir ein-
leikarar eins og t.d. Christian
Lindberg, básúnusnillingur og
sönghópur er nefnir sig Electric
Phoenix. Tónverkin eru fjöl-
breytileg að gerð, sinfónísk verk,
alls konar einleiksverk, söngverk
og rafverk. Norrænu tónlistar-
dagamir hófust með sinfóníutón-
leikum, þar sem flutt voru verk
eftir Kalevi Aho, Karl Aage Ras-
mussen og John Speight. Fyrsta
verkið var Konsert nr. 1 fyrir
fíðlu og hljómsveit, eftir Kalevi
Aho. Hann er fínnskur (f. 1949),
lærði hjá Rautavaara og síðar
hjá Boris Blacher en er nú lektor
í tónvísindum við háskólann í
Helsinki. Aho hlaut Sonning-
verðlaunin 1974 og tónsmíða-
verðlaun Hamborgar 1983.
Konsertinn er tæknilega vel unn-
inn og erfíður á köflum fyrir
fíðluna. Einleikari var Manfred
Gresbáck og var leikur hans mjög
vel útfærður og var ekki annað
að heyra en Gresback sé frábær
fiðluleikari. Annað verkið var
Fugue (Encore VIII), eftir Karl
Aage Rasmussen (f. 1947). Hann
lærði í Árósum og hefur starfað
þar sem kennari í §ölda ára.
Fúgu-verk þetta er samið upp
úr Hammerklavier-sónötunni eft-
ir Beethoven, hvað svo sem það
á að þýða og var flutt af píanó-
leikaranum Geoffrey Madge. Að
því leyti til er efnisskráin ófull-
nægjandi upplýsingarit fyrir
tónleikagesti, að ekkert er þar
að fínna um þá erlendu tónlistar-
menn, er koma fram sem flytj-
endur á þessu tónlistarmóti. Hvað
sem þessu líður, þá var leikur
Geoffreys Madges svo magnaður
og allt að því „brjálæðislegur",
að ekkert gerir til þó verkið sjálft
sé óttalegt bull. Önnur eins spila-
mennska gerir alla tónlist
áhugaverða. Tónleikunum lauk
svo með Sinfóníu eftir John
Speight. Verk þetta hefur áður
verið flutt af sinfóníuhljómsveit
íslands og hvort sem það er
vegna þess að hljómsveitin skilaði
verkinu betur nú, eða vegna frek-
ari kynna, þá hljómaði það
undirrituðum mun betur en áður.
Sennilega þyldi síðasti hluti
verksins meiri hraða er trúlega
yki á spennu þess. Einhvers stað-
ar stendur að fall sé fararheill
og ef svo er, þá boðar fámenni
á þessum upphafstónleikum trú-
lega betri tíð og hærra gengi á
komandi tónleikum. Sá árekstur
sem trúlega hefur haldið mörgum
frá þessum tónleikum, er opnun
Munch sýningarinnar, sem er
sannarlega stórkostlegur við-
burður. Ekki mega þó fjölmiðlar
falla frá því að greina frá at-
burðum, sem minni matur er í
en stórviðburðum og Norrænir
tónlistardagar eru ekki dags-
daglegur viðburður í sögu
íslenskrar tónlistar.
Electric Phoenix
Electric Phoenix er sönghópur
frá Englandi og flytur hann söng-
og munnhljóðverk sín í gegnum
rafbúnað, bæði til mögnunar og
í söng, á móti segulbandi. Slíkur
flutningur býður upp á mikla
möguleika og hefðu íslenskir
sönghópar mátt koma til að læra
eitt og annað um þessa tækni,
því hún í sjálfu sér er ekki bund-
in við neina sérstaka tónlist og
mætti sjálfsagt nota hana til að
lita upp föla fleti á ýmiskonar
gamalli tónlist. Það sem einkum
gerir slíkan tónflutning áhrifa-
mikill er að hljómstyrkurinn er
ótakmarkaður og samfléttun
hljóða og radda getur verið marg-
föld við það sem einhljóða
kvartett hefur upp á að bjóða.
Fyrsta verkið á þessum sérstæðu
tónleikum var Mardigals eftir
Wiliams Brooks. Þetta eru Qögur
lög þar sem leikið er með alls
konar tónmyndarfyrirbæri í
bland við lagferli, sem með ýms-
um hætti er unnið úr eldri lögum
og jafnvel úr lagi Stefáns Foster.
Hvort sem slíkur vinnumáti skal
teljast frumlegur eða ekki, þá
byggjast slík verk mjög á frábær-
um flutningi sem í þessu tilfelli
var einkar athyglisverður. Annað
verkið var Auróra eftir Arne
Nordheim. Norðurljóð Nordheims
er á köflum feikna áhrifamikið
verk og sinfónískt í gerð. Auk
söngsins er unnið með segulbandi
og nær Nordheim oft að laða
fram feikna áhrifamikil blæbrigði
og flæðandi ljósbliks tveggja
„effekta". Þriðja verkið er eftir
einn af söngvurum Daryl Runs-
wick, einsöngsverk er var flutt
af sópransöngkonunni. Verkið
heitir Lady Lazaraus og er text-
inn eftir skáldkonu er stundaði
það sem íþrótt að fyrirfara sér
sem henni um síðir heppnaðist.
Þrátt fyrir að textinn sé grimmur
og tónlistin leggi áherslu á ýmis
hljóð er hugsanlega tengjast
sjálfsmorðsathöfnum, er það í
raun hlægilegt eða réttara sagt
skoplegt í gerð, þó ekki sé ger-
andi grín að ógæfusemi konunn-
ar. For the time being var fjórða
verkið og er það eftir Káre Kol-
berg. Það hefst á sífelldri
endurtekningu áttundartónbils,
með smá innskotum annarra tóna
og er þessi síbylja lituð með
ýmsum munnhljóðsbreytingum.
Þessi aðferð að nota í raun einn
tón sem þungamiðju, er mikið
notuð í tónsmíðakennslu, til að
kenna margbreytileika þann sem
ná má út úr eintónungi. Mið-
þátturinn var á köflum frísklegur,
þar sem leikið var með hrynskip-
an taltónunar á mjög skemmti-
legan hátt en verkinu lauk svo
með áttundarleiknum, eins og í
upphafí, og má segja að verkið
hafí verið í klassísku a-b-a-
formi. Síðasta verkið er
bandarískt eftir Gerald Shapiro
Aðrir tónleikar Norrænu tón-
listardaganna voru helgaðir
raftónlist og flutt fjögur verk af
segulbandi. Segulbandið er kaldur
miðill og hefur sá hemill, að ekki
er um lifandi flutning að ræða,
að nokkru stöðvað þróunina á
þessu listsköpunarsviði. Nú hafa
verið teknar í notkun tölvur til
að aðstoða við flókin úrvinnsluat-
riði og þá myndast enn stærra bil
á milli vinnslutækninnar og upp-
lifunar á hinni listrænu útkomu.
Kunnátta í meðferð flókinna raf-
tækja getur verið fyrir hendi, þó
ekki sé til kunnátta eða nokkur
þörf fyrir listræna sköpun. í með-
ferð hljóðfæra er þessu að nokkru
öðruvísi farið, þó sköpun sé ekki
ævinlega meðvirk í hljóðfæra-
námi, er samvirknin augljós, þar
sem lifandi tónsköpun fer fram.
Þarna er um grundvallaratriði að
ræða, en spáglaðir menn telja
skammt í að fundin verði leið til
lifandi flutnings á margvíslegum
gerðum raftónverka, hvort sem
það er nú tilhlökkunarefni. Raf-
verkin á þessum tónleikum gáfu
nokkra hugmynd um ýmsar að-
ferðir sem tónskáld hafa reynt
við, en það er að nota hrein raf-
hljóð, hljóðrita og vinna síðan úr
hljóðunum og eins og eitt verkið
á þessum tónleikum var unnið,
að tengja saman hljóðvirka og
og heitir Prayer for the great
family. Verkið minnir á dægurlög
þau sem vinsæl voru um 1950
auk þess sem leikið var með nýrri
tegundir í hljómskipan og einnig
að unnið var nokkuð með „ostin-
ato“-aðferðum. Electric Phoenix
er ágætur sönghópur, skipaður
góðum söngröddum, sérstaklega
kvenraddimar og bassinn, en sem
hópur nýtur hann þess að flytj-
endur eru góðir tónlistarmenn er
kunna sitt fag. Fróðlegt væri að
fá þessa „grúppu" aftur með
sjálfvalið „prógram" og ef til vill
hafa þá um leið námskeið í þess-
ari tækni, íslensku söngfólki til
lærdóms og gleði.
myndvirka tölvu. Þá hefur og ve-
rið reynt að nota raftónlist, sem
hluta af eða meðvirka lifandi tón-
flutningi og einnig, að flytja
lifandi flutning í gegnum upp-
tökutæki og gera ýmsar hljóð-
breytingar um leið. Ymislegt gott
og skemmtilegt hefur komið út
úr þessum tilraunum og nú er að
vaxa úr grasi kynslóð, sem hefur
af einlægni tileinkað sér raftækn-
ina og er líkleg til þess að skapa
eitthvað stórkostlegt með þessum
græjum sínum. Fyrsta tónverkið
á raftónleikunum að þessu sinni
heitir 7’56“ eftir þá John Person
og Jöran Rudi. Heiti verksins
merkir lengd þess og kom ekkert
nýtt fram í þessu annars þokka-
lega verki. Persen vill sem minnst
segja um sjálfan sig, eins og
stendur í eftiisskránni, en Jöran
Rudi, sem var honum til aðstoðar
við gerð verksins, er tilgreindur
að vera rokkari. Ánnað rafverkið
heitir Trois Images de Son (Þijár
hljóðmyndir) og er eftir Otto Rom-
anowski (f. 1952), nemanda
Rautavaara og nú kennara við
háskólann í Helsinki og starfandi
við raftónlistarstofnunina í Espoo.
Trúlega er hægt að stilla saman
tónlist og tölvumyndir rétt eins
og gert er í kvikmyndum og jafn-
vel skapa eins konar hljóð-
mynda-ballett með samvirkum
tölvuútbúnaði. Mörg myndformin,
Raftónleikar