Morgunblaðið - 31.12.1986, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 31. DESEMBER 1986
B 15
Hvers vegna var Jesús
dæmdur tíl dauða?
Var hann pólitískur byltingarmaður?
eftirJón Habets
Til þess að svara þessu er nauð-
synlegt að greina ítarlega frá
aðdraganda krossfestingarinnar.
Inngangsathugasemdir:
1. Biðu Gyðingar eftir Messíasi,
hinum smurða, sem myndi frelsa
þá frá oki Rómverja, þ.e. pólitískum
frelsara? Vér getum svarað því ját-
andi. Þegar Jesús sagði (P. 1, 5.6):
„Þér skulið skírðir verða með heil-
ögum anda nú innan fárra daga.“
Þá spurðu postulamir: „Herra, _ætl-
ar þú núna að endurreisa ísra-
elsríki?“ Jóhannes segir (6, 14.15):
Þegar menn sáu táknið sem hann
gjörði (Jesús hafði mettað fimm
þúsund manns), þá vissi Jesús, að
þeir myndu koma og taka hann
með valdi til að gjöra hann að kon-
ungi og hann vék því aftur upp til
fjallsins einn síns liðs.
2. Prédikaði Jesús byltingu á
móti prestunum eða fariseunum?
Nei. Jesús talaði til manníjöldans
og lærisveina sinna (Mt. 23,1.2):
„A stóli Móse sitja fræðimenn og
farísear. Því skuluð þér gjöra og
halda allt sem þeir segja yður, eftir
breytni þeirra skuluð þér ekki fara,
því þeir breyta ekki sem þeir bjóða."
3. Prédikaði Jesús byltingaráróð-
ur gegn Rómveijum, gegn keisara?
Nei. Lúkas segir okkur (20,12—26):
„Fræðimennimir sendu njósnara.
Þeir áttu að hafa á orðum hans,
svo þeir mættu framselja hann í
hendur og á vald landstjórans. Þeir
spurðu hann: „Meistari. Leyfist oss
að gjalda keisaranum skatt eða
ekki?“ En Jesús merkti flærð þeirra
og sagði: „Gjaldið keisaranum það
sem keisarans er og Guði það sem
Guðs er.“ Og þeir gátu ekki haft
neitt á orðum hans, undruðust svar
hans og þögðu."
Hvenær og hvers vegna vildu
æðstu prestanir lífláta Jesús? Því
svarar Jóhannes (11,45—53):
Margir Gyðingar, sem sáu það sem
Jesús gjörði (Jesús var búinn að
kalla Lasarus úr gröfinni), tóku að
trúa á hann. Æðstu prestamir og
fariseamir kölluðu þá saman ráðið
og sögðu: „Hvað eigum vér að
gjöra? Þessi maður gjörir mörg
tákn. Ef vér leyfum honum að halda
svona áfram munu allir trúa á hann
og þá koma Rómveijar og taka
bæði helgidóm vom og þjóð.“ En
einn þeirra, æðsti prestur, sagði við
þá: „Þér vitið ekkert ... það er
betra að einn maður deyi fyrir lýð-
inn, en að öll þjóðin tortímist ...“
Upp frá þeim degi vom þeir ráðnir
í að taka hann af lífí. Vér sjáum
hér að Jesús átti að deyja, ekki því
að hann væri hættulegur fyrir Róm-
veija, heldur af því að æðstu
prestamir óttuðust, að allir myndu
trúa á Jesúm. Vér megum líka
minnast þess, hvar Matteus segir
(27,18): Pílatus vissi, að þeir (æðstu
prestamir og öldungamir) höfðu
fyrir öfundar sakir framselt hann.“
Jesús fyrir Ráðinu (26,59—66/
Mk. 14,62—64). Æðstu prestamir
og allt ráðið leituðu ljúgvitna gegn
Jesú til að geta líflátið hann, en
fundu engin, þótt margir Ijúgvottar
kæmu ... Þá sagði æðsti presturinn
við Jesúm: „Segðu oss: Ertu Krist-
ur, sonur Guðs?“ Jesús svarar: „Þú
sagðir það.“ Markús (14,62—54):
„Ég er sá og þér munuð sjá Mann-
soninn sitja til hægri handar
máttarins og koma í skýjum him-
ins.“ Þá reif æðsti presturinn klæði
sín og sagði: „Hvað þurfum vér nú
framar votta við? Þér heyrðuð guð-
lastið. Hvað líst yður?“ og þeir
dæmdu hann allir sekan og dauða
verðan.
Jesús fyrir Pílatusi. (Mt.
27/Mk. 15/ Lk. 23/Jh. 18,28). Nú
fara æðstu prestamir með Jesúm
til Pílatusar, til að fá leyfí til að
taka Jesúm af lífi. (Jh. 18,23). Þeir
skildu að ákæmr áttu nú að hafa
pólitískan litblæ. Það var ekki svo
erfítt. Þeir endurtaka lygina að
Jesús banni að gjalda keisaranum
skatt. En höfuðtrompið verður, að
Jesús segist sjálfur vera Kristur,
konungur. Við höfum þegar séð að
það hafði pólitíska þýðingu fyrir
gyðinga, að segjast vera Kristur eða
hinn smurði. Það þýddi einnig
„frelsari" frá oki Rómveija. Þá
væri Jesús byltingarmaður og
hættulegur Rómveijum. Það er ljóst
að Pílatus átti að rannsaka það.
„Ert þú konungur Gyðinga?" spyr
hann ... Jesús svaraði: „Mitt ríki
er ekki af þessum heimi. Væri ríki
mitt af þessum heimi hefðu þjónar
mínir barist svo ég yrði ekki fram-
seldur gyðingum. En nú er ríki
mitt ekki þaðan. Pílatus ítrekar
ákveðið: „Þú ert þá konungur?"
Jesús svaraði: „Rétt segir þú. Ég
er konungur. Til þess er ég fæddur
og til þess er ég kominn í heiminn
að ég beri sannleikanum vitni. Hver
Jón Habets
„Mun fagnaðarerindið
þá ekki bæta heiminn?
Jú. Með valdbeitingn?
Stéttabaráttu? Nei, með
krafti kærleikans, sem
Jesús kenndi og sem
hann sýndi sérstaklega
á krossinum.“
sem er af sannleikanum heyrir mína
rödd.“ Pílatus veit nú nóg. Þessi
maður er ekki byltingarmaður.
Hann er saklaus. Hann á að bjarga
þessum manni en hvemig? Hann
segir við gyðinga: „Ég fínn enga
sök hjá honum." En þeir urðu þvf
ákafari og sögðu: „Hann æsir upp
lýðinn með því, sem hann kennir í
allri Júdeu, hann byijaði í Galíleu
og er nú kominn hingað.“ (Lk.
23,5.) Pílatus er glaður að heyra
það. Þá á konungur Galfleu að
dæma hann og svo sendi Pílatus
gyðinga með Jesúm til Heródesar.
Æðstu prestamir og fræðimennim-
ir ákærðu Jesúm harðlega og
Heródes spurði Jesúm á marga
vegu en Jesús svaraði honum engu.
Hvað átti þá að gera? Hann sendi
Jesúm aftur til Pflatusar. Pílatus
er nú í vanda staddur. Hann lætur
fólk velja á milli Jesú og Barrabas,
sem var alræmdur bandingi í haldi.
En það mistókst líka. Æðstu prest-
amir og öldungamir fepgu múginn
til að velja Barrabas. Nú lét Pflatus
húðstrýkja Jesúm, leiddi hann út
og sagði: „Sjáið manninn, ég fínn
enga sök hjá honum.“ En æðstu
prestamir æptu: „Krossfestu,
krossfestu.“
Pflatus reyndi enn að láta hann
lausan en gyðingar æptu: „Ef þú
lætur hann lausan ertu þú ekki vin-
ur keisarans. Hver sem gjörir sig
sjálfan að konungi rís á móti keisar-
anum.“ Þessi ákæra gat verið
Pflatusi hættuleg í Róm. Það varð
að koma í veg fyrir það. Nú sér
Pflatus að hann fær ekkert að gjört
en ólætin aukast. Hann tók vatn,
þvoði hendur sínar frammi fyrir
fólkinu en mælti: „Sýkn er ég af
blóði þessa manns. Svarið þér sjálf-
ir fyrir.“ Hann framseldi Jesúm til
krossfestingar og hann lét setja sem
yfirskrift á krossinn: „Jesús frá
Nasaret, konungur gyðinga."
Hafði Jesús æst lýðinn upp eins
og gyðingar höfðu sagt? Nei, Jesús
hafði sagt: „Lærið af mér, því að
ég er hógvær og af hjarta lítillát-
ur.“ „Sælir em þeir sem ofsóttir
em fyrir réttlætis sakir, _því að
þeirra er himnaríki" og „Ég segi
yður: Elskið óvini yðar og biðjið
fyrir þeim sem ofsækja yður, svo
að þér reynist böm föður yðar á
himnum." Mun fagnaðarerindið þá
ekki bæta heiminn? Jú. Með vald-
beitingu? Stéttarbaráttu? Nei, með
krafti kærleikans, sem Jesús kenndi
og sem hann sýndi sérstaklega á
krossinum.
Höfundur er prestur kaþólskra i
Stykkishólmi.
mw mmm

UH10US0WNNI UiáfHfkMmW
NÚ VERÐA ÞRENGSLIN ÚR SÖGUNNI
FRAKTÞJONUSTUDEILDIN
TOLLSKJALADEILDIN
SKRIFSTOFUPJÓNUSTUDEILDIN
HRA€)SENDINGADE1LDIN
& 9

a mvriat \f 2jm. itm/
skipaafðreösla jes zimsen hf
TRYGGVAGÖTU 17 2.h.VESTUR ENDA. P.O. BOX 1017.
121 REYKJAVÍK- SÍMAR-1$025-14025-20662.TELEX:3071
—4