Morgunblaðið - 07.01.1987, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 7. JANÚAR 1987
37
Vakmál — vakómur
eftirSvein
Guðmundsson
Kæri Helgi J. Halldórsson,
Rafvarpstalsími, ha, hvað er
það?...
Ég þakka þér fyrir tilskrif í
Morgunblaðinu hinn 9. desember
1986.
Þar sagðir þú sum orð mín mis-
góð. Má vera. Engin þeirra orða,
er þú talaðir um og sagðir misgóð,
fínnast þó í því bréfí, sem þú svar-
aðir. Er því ekki umræðu vert,
hvort þau eru góð eða ekki. Utan
orðsins tjávaks, um það má met-
ast, þótt aukaatriði sé. Mér fínnst
orðið vel nothæft til þess að lýsa
dálítið víðtækara hugtaki en orðið
útvarp gerir. A ensku er talað um
radio communications, en útvarp
er broadcast á þeirri tungu. Víst
má segja, að margar hliðar séu á
þessu öllu. Finni þá einhver annað
orð til þess að lýsa þessum athöfn-
um, ekki bara með „almenna
orðinu", eins og mætur meistari
kenndi okkur í lærðum skóla læra,
heldur líka íslensku orði.
Þú ert einu ári á eftir tímanum.
Á þessum mánuðum hefur fram
farið málþróun. Meðal annars hefi
ég hlýtt á ráð ykkar málfræðinga.
Breytt hefí ég veki í vaka, svo
samrýmast megi reglum um beyg-
ingu orða, og þá vaka í vekil. Til
þess að aka þarf altént ekil. Fleira
hefur verið gert. Tungl heitir nú
tyngill, sé það gervihnöttur. Allir
þeir fjarskiptagervihnettir, sem ég
hefi heyrt talað um, eru vaktyngl-
ar. Tyngill er reyndar ekki mín
uppfinning. Betra þykir mér mikl-
um orð þetta en gervihnöttur. Beiti
ég því í mínu máli.
Mér fannst svolítið niðurdrep-
andi að lesa endurtekningu þess,
sem þú last í útvarpi fyrir ári und-
ir augljósum áhrifum orðanefndar
rafmagnsverkfræðinga, að ég léti
hugarflugið hlaupa með mig í gön-
ur. Meiri vitleysu gæti maður þó
gert!...
Morgunblaðið sá við þér í þess-
um efnum, því þeir í ritstjóm drógu
út aðalatriðið úr greininni, sem var
niðurlagið. „Það gerir ekki til þó
við látum okkur detta í hug ýmis
orð og komum þeim á framfæri
við aðra", og ég segi, — þótt við
vinnum úr verkefninu og könnum,
hvort orðið fer vel í samsetningum.
Af þessum ástæðum var nýyrð-
um skeytt inn í ritað og mælandi
mál. Sumt hefði vissulega mátt
strika út, en jafnvel Don Giovanni
endar í antiklimaxi.
Sumum kunna að þykja ritsmíð-
ar mínar hástemmdar, og eigi kann
ég skýra, hvers vegna, er ég sat
við þessar skriftir, sonur minn setti
á sófann opna opnu Morgunblaðs-
ins frá fjórtánda nóvember sl. þá
dr. Hallgrímur Helgason sagði um
sína heimsmynd „í upphafi var
ómurinn". Víst er, að vakómur
mun vísa mönnum veginn, sem og
bergmál Músíkar megin.
Eg hefí stílað þessi bréf mín til
þín, kæri Helgi J. Halldórsson. Þú
ert í málinu eins konar þolandi
þess, að hafa séð um málfarsþætti
í útvarpi fyrir ári. Nú birtist þú
sem vaksýn á öðrum vettvangi tjá-
vaks. Þar eð við erum nærri því
nágrannar, áttum við heimleið
saman af stórfundi orðanefndar
rafmagnsverkfræðinga um vaka-
mál. Attum við þar vinsamlegar
viðræður, og hvattir þú mig til
þess að fá birt, hvað ég hafði skrif-
að þér. Ég er pínulítið hvass í
svörum við þér og vini vorum
Bergi, formanni orðanefndar.
Þetta er allt með vinsemd og virð-
ingu. Vænt þætti mér mega fá
einhver viðbrögð, hvort væru til
lofs eða lasts. Þeir sem lasta vilja
orð og athafnir fínnst mér þá þurfi
að koma fram með eitthvað betra
eða þá segja, að þeim sé skítsama
um tunguna okkar. sjálfur hefí ég
verið radíóamatör í þrjátíuogsex
ár. Ef til vill má segja, að sem
slíkur sé ég að færa fóm með því
að taka upp ný orð, málletin er
slík. Samt fannst mér sem ég end-
umærðist, þegar ég mátti breyta
kallmerkinu frá TF3SG í TF3T,
og ég fæ loft í lungun, er ég get
nú kallað mig vakhuga.
Hugleiðingar vakhuga
Gekk ég dag einn fyrir jól niður
Laugaveginn. Gall þá í glymjanda
rödd, og keypti ég kver úr höndu
skálds, er sjálft afhenti um
bílglugga, áritað. í því stendur
þetta ágæta Lasarusarljóð, sem
höfðar til mín á þessari stundu:
Ljósfælnar
útvarpsbylgjumar
flýa í ofboði viðtækið
þegar fer að elda af degi
skilja eftir sig
nístandi suð
utanúr tóminu
suð úr martröð.
Draumvakningarvísa
Kjartan Árnason
Ekkert gerir til, þótt maður
Mývatnssveit:
Steingfrímur Jóhann-
essonjarðsunffinn
Biðrk. MVvatnssveit. ^
Björk, Mývatnssveit.
ÚTFÖR Steingríms Jóhannes-
sonar, Grimsstöðum, var gerð
frá Reykjahlíðarkirkju síðastlið-
inn laugardag að viðstöddu
gölmenni. Sóknarpresturinn, sr.
m Friðriksson prófastur á
Skútustöðum, flutti útfararræðu
og jarðsöng. Baldvin Kr. Bald-
vinsson frá Rangá söng einsöng
í kirkjunni.
Steingrímur Jóhannesson fædd-
ist á Grímsstöðum í Mývatnssveit
29. febrúar 1921. Foreldrar hans
voru Elín Kristjánsdóttir og Jóhann-
es Sigfínnsson. Þegar farið var að
byggja Kísiliðjuna réðst Steingrím-
ur í vinnu þar. Vann hann sfðan
hjá því fyrirtæki til dauðadags, 23.
desember síðastliðinn. Steingrímur
var mjög virkur og ágætur liðsmað-
ur í ýmsum félagasamtökum hér í
sveitinni. Ungur gekk hann í ung-
mennafélagið Mývetning. Þá gekk
hann einnig í íþróttafélagið Eilíf.
Hann stundaði íslenska glímu og
knattspymu um langan tíma með
freistist til þess, eins og margur
íslendingurinn, að leika skáldhuga
og reyni að raða hortittum sínum
í nýíslensk vísuorð!
Geimur er fullur
vakorku
allra aldna.
Vaköldur
merli meiri
viði fær ei numið
er elda fer nóttu
því
brýtur þá Sunna
bylgju orðs
°g
upp
hafs.
Vekill æva vaka
þúsunda
tíðna riðlar vaks.
Hvít er sú suða
hver í eynim
glymur.
Vakróf frá lamma
til gamma
ærir og angrar
sem auga
sólar bjarta birta
ljóshvít
hugar svarta vaki
lokar
verður víðsýn vond.
Handvak
P.S.
Sumt af því sem að ofan er skrif-
að telst tæknimannamál. Slíkt er
torskilið. Þeir vakmenn, sem mál-
vöku vilja halda, geta flett upp í
hinni upprunalegu grein minni í
Morgunblaðinu hinn 2. desember
1986. Sú grein er orðabók þessara
fræða. Verður það, sem hér er
skrifað, varla lesið vel nema í sam-
hengi við þá ritsmíð.
Til þess að þeir, sem ekki nenna
að leggja á sig að finna og lesa
þá grein, en vilja skilja ofurlítið í
áður sögðu, læt ég fylgja lítið
vasa-vakorðasafn: Vak=radíó,
Vakhugi=radóamatör, glymj-
andi=málmtrektarlaga hátalara-
gellir eins og var á torgum í
Reykjavík áður en menn fengu
græjumar og má setja á bílþak.
Vaki=loftnet, vekill=radíósendir,
viði=útvarpsmóttakari, vakalda=
radíóbylgja, vaksýn=hvað blasir
við sjónvarpsáhorfanda.
Sinnuleysis gætir hjá mörgum í
þeim efíium að skálda og nota ný
orð, sem reynslan ein sker úr um,
hvort lifa. Sumir okkar leikmann-
anna sýna viðleitni, halda í ein-
feldni að hún sé jákvæð, sleppa
fram af sér virðuleika, sem samt
ekki er til. Vonandi eru málfars-
fræðingamir sama sinnis og taka
þátt í leiknum. Mættum vér ef til
vill vona mega frá þeim heyra bofs.
Höfundur er verkfræðingur.
ágætum árangri og af miklum
áhuga. Þá var hann og traustur
félagi í björgunarsveitinni Stefáni.
Steingrímur var einn af stofnend-
um Kiwanisklúbbsins Herðubreiðar
og forseti eitt starfsár. Hann studdi
vel og dyggilega leikstarfsemi hér
í sveitinni um langa hríð og kom
fram í ýmsum hlutverkum, einkum
af léttara taginu, sem hann túlkaði
oft á skoplegan og skemmtilegan
hátt. Hann átti létt með að túlka
gamanmál á mannamótum og þá
oft frumsamið. Óefað myndi hann
hafa náð langt á því sviði ef hann
hefði haft tíma og tækifæri til.
Ætíð var gott að leita til
Steingríms, hann var mjög greið-
vikinn og hjálpsamur og vildi hvers
manns vandræði leysa. Eiginkona
hans, Þorgerður Egilsdóttir «ffá
Húsavík, lifír mann sinn. Þau eign-
uðust átta böm sem öll eru á lífi
og uppkomin. Bamaböm þeirra em
tuttugu.
Kristján
■■■■IH1T¥
MJL
BÍÓHÚSID
Sími: 13800
frumsýnir stórmyndina
„UndurShanghai
ái
ví

....... ...— .........——-...... . •r-y.'.xxxsxsv ■
Splunkuný og þrælskemmtileg ævintýramynd með heimsins fræg-
ustu hjónakornum þeim Madonnu og Sean Penn, en þetta er
fyrsta myndin sem þau leika í saman.
Sean Penn sem hinn harðduglegi sölumaður og Madonna sem
hinn saklausi trúboði fara hér á kostum í þessari umtöluðu mynd.
Aðalhlutverk: Sean Penn, Madonna, Paul Freeman, Richard
Griffiths.
Tónlist samin og leikin af:
George Harrison.
Lelkstjórl: Jim Goddard.
Myndin er sýnd í
nnröÖLBYSTEREO i
Sýnd kl. 5, 7, 9 og 11.
Hækkað verð.
nm
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■