Morgunblaðið - 08.03.1987, Page 62

62
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. MARZ 1987
Spæj arasögur nar eru aft-
ur komnar í tísku. Það
er ekki síst að þakka
Breska rithöfundinum
P.D. James, sem hefur á
25 árum sent frá sér 10
sakamálasögur er sett
hafa hana í fremstu röð
sakamálahöfunda og gert
hana að verðugum arf-
taka Sir Arthur Conan
Doyle og Agatha Christie.
Ríkissjónvarpið hefur
sýnt þijá framhaldsþætti
byggða á sögum hennar
og síðasta þriðjudags-
kvöld hóf sá fjórði göngu
sína en hann heitir Svarti
turninn (The Black Tow-
er).
Drottning sakamálasögunnar er
titill sem útgefendur hafa gefið P.D.
James. Hún sendi frá sér sína
tíundu sögu á síðasta ári og nefndi
hana A Taste for Death. Adam
Dalgliesh er aðalpersónan í henni
eins og í Svarta turninum og flest-
um hennar sögum. Hann er sérlega
atorkusamur lögreglumaður, til-
finninganæmur en fráhrindandi og
næstum kaldlyndur í persónulegum
samskiptum. I fyrstu bók James er
sagt frá því þegar hann missir eig-
inkonu sína af barnsförum og
nýfætt barnið skömmu seinna.
Síðan þá hefur hann ekki árætt að
eiga í ástarsambandi. I annarri bók,
Unnatural Causes, getur hann alls
ekki komið sér að því að biðja um
hönd konunnar sem hann elskar og
loksins þegar hann drífur í því er
það orðið um seinan. Hún hefur
þegar skrifað honum neitunarbréf.
Dalgliesh er líka virt ljóðskáld sem
einnig gerir hann sérstakan á með-
al spæjara sakamálasagnanna.
En er Dalgliesh byggður á ein-
hveijum sem P.D. James þekkti?
„Alls ekki,“ segir hún. „Að föður-
nafninu slepptu, sem er í höfuðið á
enskukennara mínum í skóla, er
Dalgliesh hrein ímyndun. Skrítin
stafsetning, finnst þér ekki? Fólk
stafar það oft vitlaust. Ég notaði
hann í minni fyrstu bók og þá var
ég helst upptekin af því að skapa
lögreglumann sem væri mjög ólíkur
hinni ófagmannlegu yfirstéttarper-
sónu Peter Wimsey lávarðar, þótt
ég dáist mjög að bókum Dorothy
Sayers. Ekki hvarflaði það að mér
að mörgum árum seinna færi fólk
að spyija spuminga um uppruna
hans og bakgrunn. En ég vissi að
Glæpasagnahöfundurinn P.D. James á heimili sínu í London.
ég vildi hafa hann mjög atvinnu-
mannslegan. Og það er engum vafa
undirorpið að Dalgliesh er góð
lögga.“
Um kaldlyndi hans segir James:
„Ég vildi hafa hann eitthvað annað
og meira en bara lögreglumann,
sjáðu til, hann átti að vera flókin
og næm persóna. Kannski er það
þess vegna sem ég lét hann líka
vera velþekkt ljóðskáld þótt ég hafi
aðeins þorað að vitna í nokkrar línur
eftir hann og það var í einni af
fyrstu bókunum. Hvað annað? Ég
vildi hafa hann mjög gáfaðan. Ég
vona að ég sé ekki snobbuð á neinn
hátt en ef ég er það býst ég við að
ég snobbi fyrir vitsmunum. Eg kann
vel við gáfað fólk og ég dáist að
gáfum.“
Þegar hún er minnt á að hafa
sagt einu sinni að ekkert væri eins
aðlaðandi kynferðislega og hæfi-
leikar og gáfur hlær hún hjartan-
lega. „Já,“ segir hún, „ég held ég
standi við það. Ég gæti aldrei orðið
ástfangin af manni sem væri falleg-
ur en heimskur. Kannski er Adam
Dalgliesh ímynduð útgáfa af manni
sem ég hefði viljað vera ef ég hefði
fæðst karlmaður.“
James býr ein við Holland Park
í London og þegar hún er að skrifa
vaknar hún klukkan sjö á morgnana
og situr við fram að hádegi. „Ég
reyni að skrifa raunsæjar bækur,
lýsa lífinu á þessum tíma, sem við
lifum,“ segir hún. „Og hversu
hræðilegir atburðirnir eru sem mað-
ur er að lýsa læðist húmorinn alltaf
með. Lífið hefur líka sínar björtu
hliðar til allrar guðsmildi. Ég nota
þær ekki eins og krydd í bókunum
en þær eru mikilvægar.
Það á vel við mig að búa ein,“
segir hún. „Ég hef oft velt því fyr-
ir mér að breyta húsinu og taka inn
leigjanda en ég er ekki viss um að
ég vildi hafa einhvem labbandi hér
út og inn. Ég kann ekki við að
Dorothy L. Sayers
hafa fólk hjá mér þegar ég er a'ð
vinna.“ Þegar hún hefur unnið til
hádegis fer hún að versla, í göngu-
túr eða fær ef til vill vin í mat til
sín. Ef barnabörnin em í heimsókn
(þau eru fimm) spilar hún við þau
á kvöldin, ef ekki horfir hún á sjón-
varpið.
„Hugmynd að sögu verður næst-
um alltaf til sem viðbrögð við
ákveðnum stað og kringumstæðum.
Stundum í Austur-Anglíu en ég
elska heiðarnar þar og litlu þorpin.
Ég leitast við að skapa andstæður
á milli staða og persóna. Vitni deyr
gerist á glæparannsóknarstofnun í
Austur-Anglíu. Ég hafði sérlega
gaman af því að staðstetja glæp í
mjög svo stofnanalegu umhverfi
hennar og draga upp andstæður
hins agaða stofnunaranda við ring-
ulreið — stjómleysi, ef þú vilt —
morðsins og sýna hvernig áhrif það
hefur á fólk.“
Hún er lengi með bækur í undir-
búningi. Það liðu fjögur ár á milli
nýjustu bókarinnar og þeirrar sem
hún skrifaði þar áður og heitir The
Skull Beneath the Skin. Aður en
hún sest við skriftir kynnir hún sér
til hins ýtrasta væntanlegt sögusvið