Morgunblaðið - 01.04.1987, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. APRÍL 1987
Eyjahafsdeilan:
Ingvar Carlson
Vildi Ozal sættir vegna
Evrópubandalagsins?
Palme-málið í
Svíþjóð:
Carlsson
spurður um
morðrann-
sóknina
Stokkhólmi, Reuter.
INGVAR Carlsson, forsætisráð-
herra Svíþjóðar, sat í gær fyrir
svörum hjá þingnefnd, sem reyn-
ir að komast til botns í því hvað
olli deilum og orðaskaki innan
sænsku lögreglunnar vegna
rannsóknarinnar á morði Olofs
Palme, fyrrum forsætisráðherra.
Carlsson sat fyrir svörum í rúma
klukkustund og var hart að honum
gengið. Yfírheyrslumar fóru fram
fyrir luktum dyrum. Varði Carlsson
hvemig ríkisstjómin hefði haldið á
málum og harðneitaði að afskipti
hefðu verið höfð af starfi lögregl-
'unnar.
Stjómarandstaðan hefur kennt
ríkisstjóminni um að deilur spruttu
upp inann lögreglunnar vegna
morðrannsóknarinnar, en þær
leiddu til þess að rannsóknin var
tekin úr höndum Hans Holmer, lög-
reglustjóra í Stokkhólmi, og Claes
Zeime, saksóknara. Báðir hafa sagt
af sér störfum í millitíðinni.
Einnig gagnrýndi stjórnarand-
staðan að raíkisstjómin skyldi
útnefna sérstakan fulltrúa sinn tii
að fylgjast með störfum rannsókn-
arsveitarinnar, en Carlsson varði
þá ákvörðun við yfirheyrslurnar.
Búist hafði verið við að Carisson
yrði spurður um vopnasmygl Bo-
fors-fyrirtækisins og þátt stjórn-
valda í því, en svo varð ekki. Því
hefur verið haldið fram að sænsk
stjómvöld vissu af vopnasmyglinu.
Ankara, New York, AP, Reuter.
VILJI Tyrkja til að ganga i Evrópubandalagið átti stóran þátt
í að Turgut Ozal, forsætisráðherra Tyrklands, ákvað að draga
úr spennu í deilunni við Grikki um olíuleit á Eyjahafi, að því
er haft var eftir nánum samstarfsmönnum forsætisráðherr-
ans í gær. George Shultz, utanríkisráðherra Bandaríkjanna,
sagði í gær að vestræn ríki ættu ekki að leyfa óvinum sínum
að færa sér spennuna milli Tyrkja og Grikkja í nyt.
„Það er vitað mál að djúpstæð-
ur ágreiningur er milli Grikkja
og Tyrkja,“ sagði Shultz. „í aug-
um bandamanna þeirra skipta
ágreiningsefni þjóðanna ekki
máli þegar litið er á hversu mikil-
vægar þær eru vestrænum
ríkjum."
Gríski herinn var í viðbragðs-
stöðu og tyrkneskt rannsóknar-
skip á leið inn í Eyjahaf í fylgd
herskipa þegar Ozal lýsti yfir því
í sjónvarpi seint á föstudag að
tyrknesk skip myndu halda sig
frá hinu umdeilda hafsvæði ef
Grikkir gerðu slíkt hið sama.
Ozal sagði síðar í viðtali við
AP-fréttastofuna í London að
hann hefði viljað „þægilega lausn
fyrir hvom tveggja". Grikkir
hafa litið á þetta sem sigur fyrir
Andreas Papandreou forsætis-
ráðherra.
Gengi
gjaldmiðla
London, AP.
GENGI Bandaríkjadollars lækk-
aði í Tókýó í gær þrátt fyrir
tilraunir japanska seðlahankans
til þess að styrkja hann. Dollar-
inn hækkaði hins vegar i Evrópu.
Verð á gulli lækkaði.
Síðdegis i gær kostaði sterlings-
pundið 1,6025 dollara (1,6095), en
annars var gengi dollarans þannig,
að fyrir hann fengust 1,8095 vest-
ur-þýzk mörk (1,8015), 1,5115
svissneskir frankar (1,5040),
6,0195 franskir frankar (6,0025),
2,0415 hollenzk gyllini (2,0350),
1.287,50 ítalskar límr (1.284,75)
og 1,3099 kanadískir dollarar
(1,3071). Síðdegis í gær fengust
145,65 jen fyrir dollarann í Tókýó
(146,20), en gengi hans gagnvart
jeninu hækkaði aftur síðdegis í
London og var 146,60 jen.
Gullverð lækkaði og var 420,50
dollarar únsan (423,00).
að draga úr umsvifum ríkisins í
atvinnurekstri. Gert er ráð fyrir,
að frumvarpið verði að lögum fyrir
sumarleyfí sænska þjóðþingisins í
júní nk., en sala hlutabréfanna fari
fram síðsumars eða í haust.
Frá því að jafnaðarmenn komust
til valda í Svíþjóð á ný árið 1982,
hafa þeir dregið verulega úr ríkis-
styrkjum tii iðnfyrirtækja og lokað
tveimur skipasmíðastöðvum í eigu
ríkisins, sem reknar voru með halla.
Hlutabréfín í þriðja stærsta
banka Svíþjóðar, PK-bankanum,
sem verið hefur í eigu hins opin-
bera, voru að hluta seld til einkaað-
ila 1984 og einkaaðilar eru einnig
tækinu „Svenskt Stal AB“ (SSAB).
SSAB, námufyrirtækið Lu-
ossovaara Kirunavaara AB (LKAB)
og trjáiðnaðarfyrirtækið „AB Stat-
ens Skogsindustrier" (ASSI) hafa
öll sýnt hagnað á undanfömum
árum, en mikið tap var á rekstri
þeirra á síðasta áratug.
Procordia sýndi 900 millj. s. kr.
hagnað á síðasta ári (um 5,5 millj-
arða ísl. kr.). Fyrirtækið fær nær
allan hagnað sinn af tóbaksvinnslu
og rekstri bruggunarverksmiðja.
En Procordia rekur einnig hótel og
önnur þjónstufyrirtæki og hefur
auk þess sérstaka deild á sviði lyfja-
framleiðslu.
En í Tyrklandi er ekki litið á
ákvörðun Ozuls um að afstýra
átökum sem ósigur. Margir
Tyrkir telja að Papandreou reyni
að nota deilumar um Eyjahafið
og Kýpur annars vegar til að
koma í veg fyrir að Tyrkir fái
inngöngu í Evrópubandalagið og
hins vegar til að fá Grikki til að
gleyma þeim vandamálum, sem
steðja að heima fyrir, og láta þá
fylkja liði gegn tyrkneska ógn-
valdinum.
Tyrkir era nú að ganga frá
Svíþjóð:
Mínni ríkisumsvif
í atvinnurekstri
Stokkhólmi, Reuter.
STJÓRN jafnaðarmanna í Svíþjóð lagði í gær fram frumvarp um
sölu að hluta á ríkisfyrirtækinu „Procordia." Samkvæmt frumvarp-
inu er áformað, að 16% af hlutabréfum fyrirtækisins verði seld
almenningi fyrir um einn milljarð s. kr. (yfir 6 milljarða ísl. kr.).
Markmiðið með þessari sölu er að eignast aukinn hlut í stálfyrir-

Reuter
Sebastian Baggio kardínáli kveður Jóhannes Pál páfa II á Leon-
ardo da Vinci-flugvellinum í Róm í gær, er páfinn lagði upp í
tveggja vikna ferð sína til Suður-Ameríku.
Páfinn heimsæk-
ir þijú lönd í
Suður-Ameríku
Róm, Reuter, AP.
JÓHANNES Páll páfi II lagði í gær af stað í tveggja vikna
ferðalag til Suður-Ameríku. A þessu ferðlagi heimsækir
jgafinn þrjú lönd, það er Úruguay, Chile og Argentínu. í
Úruguay dvelst hann aðeins einn sólarhring en sex daga
í Chile og Argentinu hvoru um sig. Athygli hefur vakið
og jafnframt nokkrar deilur, að páfinn hygst ræða við
Augusto Pinochet hershöfðingja, forseta Chile, á meðan
dvöl hans stendur þar.
Þetta er 33. ferð páfans til út-
landa, síðan hann hann varð æðsti
maður kaþólsku kirkjunnar 1978.
Fyrsti viðkomustaður hans nú
verður Montevideo, höfuðborg
Uruguay. Þar verður þess m. a.
minnzt, að sex ár eru liðin frá
upphafi viðræðna um svonefnt
Beagle-sund, en þær fóru fram
að frumkvæði páfa. Með þessum
viðræðum tókst að fínna friðsam-
lega lausn á deilu Argentínu-
manna og Chilemanna um þetta
sund, en þær höfðu nær leitt til
styrjaldar milli þjóðanna.
Mesta athygli í sambandi við
for páfans nú vekur þó fyrirhuguð
heimsókn hans til Chile, þar sem
hvað eftir annað hefur komið til
árekstra miili hinnar hægri sinn-
uðu stjómar Pinochets og ka-
þólsku kirkjunnar.
Páfagarður hefur lýst tilgangi
heimsóknarinnar þangað á þann
veg, að hann sé eingöngu kirkju-
legs eðlis, en biskupar kirkjunnar
í Chile hafa gert það ljóst, að
vaxandi pólitísk spenna sé ekki
sízt ástæðan fyrir komu páfans.
Pinochet mun sjálfur taka á móti
páfanum á flugvellinum í Sant-
iago við komu hans þangað.
svari handa Grikkjum um tillögu
um viðræður um olíuréttindi í
Eyjahafi. Stjórnarerindrekar
segja aftur á móti að langt sé í
samkomulag. Nazmi Akiman,
sendiherra Tyrkja í Grikklandi,
snýr í dag aftur til Aþenu með
munnlegt svar til grísku stjórnar-
innar.
Bretland:
Viðskipta-
stríð við
Japani yf-
irvofandi
Saint Andrews. Frá Guðmundi Heiðari
Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðs-
ins.
BRETAR munu fara fram á
fullan stuðning Evrópu-
bandalagsins í yfirvofandi
viðskiptastriði við Japan.
Nakasone, forsætisráðherra
Japan, hefur ekki svarað
harðorðu bréfi frá Margaret
Thatcher, forsætisráðherra
Bretlands. í athugun er, að
banna Japönum bankastarf-
semi í London.
Um helgina gerðu starfsmenn
viðskiptaráðuneytisins í London
skrá yfir þær aðgerðir sem helst
koma til greina fyrir Bretland gegn
Japönum. Hún verður lögð fyrir
ríkisstjómarfund á fímmtudag. Til-
efni þess er, að Japanir hafa neitað
fyrirtækinu Cabel & Wireless að
komast inn á fjarskiptamarkað
sinn. Næstkomandi laugardag fer
sir Geoffrey Howe, utanríkisráð-
herra Bretlands, á fund Evrópu-
bandalagsins í Briissel. Hann mun
fara fram á samhæfðar aðgerðir
bandalagsríkjanna gegn Japönum.
Þessar fyrirhuguðu aðgerðir Breta
koma í kjölfar ákvarðana Ronalds
Reagan, Bandaríkjaforseta, að setja
verndartolla á fjölmargar japanskar
vörur.
58 japönsk fyrirtæki starfa í fjár-
málahverfi Lundúna, City. Þau
þurfa að sækja um endumýjun á
starfsleyfum sínum næsta sumar
og mega, sum hver að minnsta
kosti, búast við að þurfa að hætta
starfsemi. En þessi aðgerð getur
reynst Bretum hættuleg vegna þess
að fjórtán bresk fyrirtæki starfa á
fjármálamarkaði í Tókýó og geta
búist við svipuðum gagnaðgerðum.
Einnig getur slík aðgerð skaðað
traustið, sem City hefur áunnið sér
á‘ alþjóðlegum mörkuðum. Að
síðustu má búast við að japanskt
fjármagn, sem hefur streymt inn í
City, hverfi.
Nakasone, forsætisráðherra Jap-
ans, hefur ekki haft fyrir því að
svara mjög harðorðu bréfí frá
Margaret Thatcher. Stjómvöld eru
ekki vön því að vera ekki virt við-
lits. Bretar fluttu út til Japan á sl.
ári fyrir 1,2 milljarða sterlings-
punda en Japanir fluttu inn til
Bretlands fyrir 4,9 milljarða sterl-
ingspunda. Bretar telja því á rétt
sinn gengið þegar þeim er neitað
um að leiðrétta þennan mun með
auknum viðskiptum.