Morgunblaðið - 27.10.1987, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 1987
43
Morgunblaðið/Bjami
Geðlœknarnir Jón G. Stefánsson (lengst til vinstri), Tómas Helgason
og Lárus Helgason voru í undirbúningsnefnd fyrir þingið.
ákveðna sjúkdómi og þar með
kostnaði en síðan verða menn að
velja hvaða leið skal fara.
Auðvelt á íslandi
Dæmi um faraldursfræðirann-
sókn sem auðvelt væri að gera
hérlendis nefndi Jón einnig:
— Það var aðeins rætt um tíðni
vandamála meðal þeirra sem fæð-
ast fyrir tímann. Menn hafa þóst
sjá að fyrirburum væri hættara við
að ná ekki fullri greind vegna þess
að heili þeirra nær ekki að þroskast
við eðlilegar aðstæður eins og heili
fullburða bama. Þrátt fyrir góða
umönnun fyrirbura og ég veit að
hún er góð hérlendis þroskast þeir
ekki eins vel og bam, sem nær
eðlilegri stærð í móðurkviði, og
margir telja að þessi lífsreynsla, ef
svo má segja, geti leitt til lægri
greindar fyrirbura.
Mér finnst þetta rakið dæmi um
mál sem hægt væri að rannsaka
hérlendis. Hér fæðast allmargir fyr-
irburar á ári sem hægt væri að
fylgjast með í allmörg ár og taka
síðan hóp fullburða bama til saman-
burðar. Það þyrfti hins vegar
nokkuð ungan geðlækni til að taka
þetta að sér því þama er um
langtímaverkefni að ræða!
Aður er rætt nokkuð um þung-
lyndi og Jón bætir við nokkmm
orðum um þunglyndi meðal ungl-
inga:
— Fáir vinir, slæmur árangur í
skóla og slitróttur svefh em meðal
atriða er tengjast þunglyndi ungl-
inga en það hefur einnig verið
athugað hvaða atriði hjá foreldmm
geti haft áhrif á unglingana. Þar
vom nefndir hlutir eins og gagn-
rýni foreldra á unglinginn og
hegning, áhugaleysi foreldra á þeim
og því að leysa vandamál þeirra og
ósamkomulag og vanlíðan foreldr-
anna. Þetta era náttúrlega atriði
sem foreldrar geta haft f huga við
uppeldi bama sinna og em mörg
þeirra í fullu gildi hér.
Þá vom einnig kynntar niður-
stöður rannsókna þar sem staðhæft
var að þunglyndi virðist fara vax-
andi á sfðari ámm en menn höfðu
engar einhlítar skýringar á því.
Stríðsótti, kjamorkuvá, heimur sem
fór ekki batnandi eftir að heims-
styrjöld lauk og olli mönnum
vonbrigðum vom meðal skýringa
en sé það svo, að þunglyndi fari
mjög vaxandi þá er það vissulega
atriði, sem við þurfum að hafa
áhyggjur af því þunglyndi er alvar-
legur sjúkdómur.
Margt að gerast
Er hægt að segja eitthvað al-
mennt um geðlækningar og stöðu
þeirra í dag?
— Við öðlumst sífellt meiri vitn-
eskju um geðsjúkdóma og það hefur
margt gerst þau 15 til 20 ár, sem
ég hef fylgst með og starfað við
geðlækningar. Ýmiss konar tækni
gerir okkur auðveldara fyrir að at-
huga starfsemi heilans og um
þessar mundir þróast einmitt mjög
hratt ákveðin myndgerðartækni
vegna heilamyndatöku. Þá kemur
það alltaf betur og betur í ljós,
ekki sfst á ráðstefnu sem þessari,
að öll upplýsingasöfnun og rann-
sókn á afdrifum sjúklinga er mjög
mikils virði. Nú standa til dæmis
yfir athuganir Hallgríms Magnús-
sonar á fólki, sem Tómas Helgason
athugaði fyrir 30 ámm og fætt er
rétt fyrir aldamót, og gefa þessar
rannsóknir mjög miklar upplýsingar
um geðheilsu á heilli mannsævi.
Með athugunum, sem þessum,
öðlumst við smám saman vitneskju
um hvað hefði mátt gera betur í
þjónustu við sjúklinga, sem nota
má til að bæta úr og þannig hafa
þær beint lækningalegt gildi. Þess
vegna er það mjög áríðandi að halda
slfkum rannsóknum áfram.
sjúkrahús eða til hælisvistunar
sama ár og þeir leituðu læknis
fyrst. B) Þeir sem lagðir vom inn
síðar, þ.e. þeir sem læknar og/eða
sjúklingar töldu að hægt væri að
meðhöndla utan spftala. C) Þeir
sem alis ekki lögðust inn á sjúkra-
hús á rannsóknartfmabilinu.
Hver flokkur hefur sín sér-
kenni, en í heild er niðurstaðan
sú að það er mikið vafamál hvort
það er ráðlegt að draga úr eða
fresta innlögn. Stuðningur starfs-
liðs sjúkrahúsanna reynist þeim
svo vel í glfmu þeirra við að öðl-
ast bata.
Bati geðklofasjúklinga hérlend-
is er eins og best gerist. Rúmlega
helmingur þeirra fær góðan bata.
Með þvf er átt við að sjúklingur
geti unnið og lifað eðlilegu Iífí
utan stofnunar. Annað atriði kem-
ur líka í ljós en það er að batinn
virðist mestur fyrstu 10 ár með-
ferðarinnar. Um 16% þurfa áfram
að vera í reglubundinni meðferð
hjá sérfræðingum, þeir em áfram
veikir og em viðloðandi stofnun.
Um 34% njóta stuðnings í ein-
hverri mynd en lifa að öðm leyti
nánast eðlilegu lffí.
Ýmislegt fleira mætti nefna
sem kemur í ljós við þessar athug-
anir Lámsar. Ljóst er að geðsjúkl-
ingar búa við misjafnar aðstáeður
og víða um landið er erfítt að
koma við fullnægjandi þjónustu
fyrir geðsjúka. Þvf að aðstæður
geðsjúkra ráða oft miklu um bata,
þ.e.a.s. hvemig umhverfið tekur
þeim, aðstandendur og samfélag-
ið.
Við höfum
átt í vandræðum!
Það er komin ný og glæsileg Candy lína í þvottavélum
og kæliskápum. Kaupendur voru strax með á nótunum
svo að við lentum í afgreiðsluvandræðum. Nú koma
gámarnir nánast á færibandi. Við köllum þetta línu unga
fólksins. Okkar sérhæfða afgreiðslufólk hefur ánægju af
að sýna þér nýjungarnar.
PFAFF
Kringlunni - sími 689150 - Borgartúni 20 - sími 26788.
Einhverjum kalt. . .
Hinir landskunnu hitablásararfrá <$&
Hitablásarar:
Thertnozone:
Geislaofnar:
Kambofnar:
Viftur:
— til notkunar: iðn.húsnœði, nýbyggingum, skipum.
— — lúguop, hurðarop, o.fl.
— — svölum, garðhúsum, lagerhúsnœði.
— — skipum, útihúsum, rökum stöðum.
— — skrifstofum, iðnaðar- og lagerhús-
2kH>. I fasa'
, _4.5kw.lfasa■
Stxrðir: 2—23 kw. 1 fasa og 3 fasa.
Talið viY) okkur. - Við vitum allt um hitablásara.
•JTRÖNNING
Sundaborg,
simi 84000