Morgunblaðið - 27.10.1987, Page 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 27. OKTÓBER 1987
Starfsfræðslunefnd fiskvinnslunnar:
Átak í starfsfræðslu
fiskvinnslufólks
eftír Gissur
Pétursson
Á sfðastliðnu hausti hófst á veg-
um Starfsfræðslunefndar físk-
vinnslunnar mikið átak í starfs-
fræðslumálum fískvinnslufólks.
Undirbúningur þessa máls hafði
verið nokkuð langur. Bæði meðal
forvígismanna verkalýðshreyfíng-
arinnar og vinnuveitenda hafði í
mörg ár verið áhugi á að leggja
grunn að skipulagðri fræðslu fyrir
fískvinnslufólk sem hefði það að
markmiði að bæta vinnubrögðin
við vinnsluna svo þau skiluðu af
sér auknum verðmætum sem aftur
skiluðu sér í hærri launum til
starfsfólksins. Til þess að svo
gæti orðið þyrfti að taka á öllum
þáttum vinnslunnar í fræðsluefn-
inu, gefa starfsfólkinu heildaryfír-
sýn yfír gæðamál, líkamsbeitingu,
kjaramál, markaðsmál, öryggis-
mál á vinnustöðum o.fl.
Fyrrihluta árs 1984 átti fram-
kvæmdastjóm Verkamannasam-
bands íslands og sjávarútvegsráð-
herra, Halldór Ásgrímsson, fund
um fræðslumál fískvinnslufólks. í
kjölfar þessa fundar skipaði ráð-
herra starfshóp til þess að und-
irbúa og koma af stað námskeiða-
haldi meðal fiskvinnslufólks.
Starfshópurinn var skipaður full-
trúum frá sjávarútvegsráðuneyti,
fískvinnsluskólanum og verka-
mannasambandinu. Starfshópur-
inn vann áfangaskýrslu um málið,
efndi til tilraunanámskeiðs í febrú-
ar 1985 í fískvinnsluskólanum í
Hafnarfírði og í framhaldi af því
til tilraunanámskeiða á níu stöðum
á landinu þá um sumarið. Mark-
mið þessara námskeiða var að
prófa sig áfram, kanna hvaða efni
þyrfti að taka fýrir á námskeiðun-
um, hvemig umbúnaður þess
þyrfti að vera og á hvaða efnis-
þætti ætti að leggja mesta áherslu.
Á þessum námskeiðum kom
fram að mikill áhugi var meðal
fískvinnslufólks á fræðslu og
menntun í fískvinnslustarfínu. Þá
sáu menn einnig að samfara auk-
inni þekkingu og bættum vinnu-
brögðum sem skapaði af sér
framleiðsluaukningu hjá fyrir-
tækjunum ætti að vera hægt að
greiða starfsfólkinu hærri laun
þegar námskeiðunum væri lokið.
Skipan starfshópsins var breytt
í framhaldi af þessu, enda þörf á
að rödd og hugmyndir vinnuveit-
enda kæmu fram við skipulagn-
ingu námskeiðanna. Starfshópur-
inn hlaut nafnið Starfsfræðslu-
nefnd fiskvinnslunnar og er nú
þannig skipaður að formaður
nefndarinnar er Finnur Ingólfsson,
fyrrverandi aðstoðarmaður sjávar-
útvegsráðherra, og fulltrúi sjávar-
útvegsráðuneytisins sem og Gylfí
Gautur Pétursson, deildarstjóri.
Frá Verkamannasambandi íslands
sitja í nefndinni Jón Kjartansson,
formaður Verkalýðsfélags Vest-
mannaeyja, og Karl Steinar
Guðnason, alþingismaður og vara-
formaður VMSL Frá Vinnuveit-
endasambandi íslands, Ágúst
Elíasson, framkvæmdastjóri Sam-
bands fískvinrfslustöðvanna, og
Svavar Svavarsson, framleiðslu-
stjóri Granda hf.
í kjarasamningunum í febrúar
1986 gerðu vinnuveitendur og
verkalýðshreyfíngin með sér sam-
komulag um þetta námskeiðahald
fískvinnslufólksins, þar sem m.a.
kom fram að starfsfólkinu yrðu
greidd laun gegnum atvinnuleysis-
tryggingasjóð meðan á námskeið-
unum stæði. Sjávarútvegsráðu-
neytið stæði straum af
kennslukostnaði og námsgagna-
gerð, skilyrði fyrir setu á nám-
skeiðunum væri það að starfs-
fólkið hefði gert fastráðningar-
samning og unnið við fískvinnslu
í minnst þrjá mánuði og eftir að
námskeiðunum lyki fengi starfs-
fólkið tveggja launaflokka
hækkun.
Námsgagnagerð og
þjálfun leiðbeinenda
Fyrir starfsfræðslunefndinni lá
nú að ganga frá námsgögnum
fyrir hin eiginlegu starfsfræðslu-
námskeið (kölluð grunnnámskeið)
sem þarna var samið um og raun-
ar hafði það verk hafíst strax eftir
að tilraunanámskeiðunum lauk
sumarið áður. í þessu fólst gífur-
leg vinna þar sem nánast ekkert
aðgengilegt námsefni var til sem
hægt var að grípa til og þurfti því
að semja nánast allt frá grunni.
Leitað var til fjölda sérfræðinga
og stofnana. Höfð var samvinna
við verkalýðshreyfínguna, sölu-
stofnanir fískframleiðendanna,
SÍS, SH og SÍF, Vinnueftirlit ríkis-
ins, rannsóknarstofnanir fískiðn-
aðarins o.fl.
Gert var ráð fyrir að þessu verki
yrði lokið um vorið 1986 og þá
væri hægt að byija jiámskeiðin,
en sökum þess hvereu mikið verk
þetta var Iauk samningu námsefn-
isins ekki fyrr en um haustið.
Verulega var vandað til náms-
gagnanna, bæði hvað varðar efni
og frágang, enda hefur það ráðið
miklu um hvereu námskeiðunum
hefur verið vel tekið.
Samhliða þessu þurfti starfs-
fræðslunefndin að standa fyrir
þjálfun þeirra sem Ieiðbeina áttu
á námskeiðunum og kynna þeim
námsefnið. Þetta fólk kom úr öll-
um áttum. Verkstjórar úr físk-
vinnslustöðvunum, prestar,
sálfræðingar, líffræðingar, sjúkra-
þjálfarar, forvígismenn verkalýðs-
félaga, framkvæmdastjórar
fískvinnslustöðva o.fl. o.fl. Alls
sóttu svokölluð leiðbeinendatækni-
námskeið, sem stóðu í þijá daga
hvert, um 120 manns.
Fyrirkomulag
námskeiðanna
Námskeiðin hófust svo af full-
um krafti í september 1986.
Ákveðið var að fyrirkomulag nám-
skeiðanna yrði með þeim hætti að
fískvinnslufólki væri gert að sækja
tíu fjögurra kiukkustunda nám-
skeið og auk þess tveggja vikna
starfsþjálfun í vinnslustöðvunum.
Námskeiðin eru eftirtalin:
SF 01 Hráefnið
— Meðferð þess og gæði
SF 02 Vinnuvistfræði
SF 03 Öryggi á vinnustöðum
SF 04 Hreinlæti og gerlagróður
SF 05 Skipulögð verkþjálfun
í fískvinnslu
SF 06 Kjarasamningar og lög
SF 07 Launakerfí við fískvinnslu
SF 08 Vinnslurásir
og verkunaraðferðir
SF 09 Afurðir og markaðir
SF 10 Samstarf og samvinna
á vinnustað.
Eins og þarna má sjá er reynt
að láta efíii námskeiðanna spanna
allt svið fískvinnslustarfsins.
Starfsþjálfunarvikumar skipt-
ast í sérhæfingu og önnur störf.
I sérhæfingarvikunni er
starfsfólkið þjálfað í svokallaðri
verkþáttagreiningu, þ.e. að ákveð-
ið verk er brotið niður lið fyrir lið.
Með þessu er verið að reyna að
fá fólk til að líta á sérevið sitt líkt
og kennari svo það eigi eftir þetta
auðvelt með að kenna nýliðum
starf sitt.
í vikunni sem kallast önnur
störf er fólkinu gert kleift að
vinna öll helstu framleiðslustörf í
fyrirtækinu ekki skemur en hálfan
dag í hveiju starfí. Hugmyndin
er að með þessu fái starfsmaður-
inn yfírsýn yfír alla vinnslu fyrir-
tækisins, frá móttöku hráefnis til
afgreiðslu á fullunninni vöru.
Þegar námskeiðunum tíu er lok-
ið og starfsmaður hefur lokið
starfsþjálfuninni, hlýtur hann
starfsheitið. sérhæfður fisk-
vinnslumaður, og hækkar í
launum um tvo launaflokka eins
og áður er iiefnt.
Geysileg eftirepum var eftir
námskeiðunum allan síðasta vetur
og meðan verkfallið stóð yfír í
janúarmánuði sl. voru allir leið-
beinendumir 120 við kennslu hér
og hvar um landið og náðist samt
ekki að verða við öllum óskum.
Starfsfræðslunefndin hafði gert
áætlanir um kennslu síðasta vetur
sem öll riðlaðist vegna hinnar
miklu eftirspumar og nú er svo
komið að búið er að halda tæp tvö
þúsund námskeið á einu ári og um
2.500 fastráðnir fískvinnslumenn
hafa 'lokið öllum námskeiðunum
tíu. Um 500 fastráðnir fískvinnslu-
menn sitja nú á námskeiðum
víðsvegar um landið.
Um 4.500 fiskvinnslumenn eru
fastráðnir í landinu og starfs-
fræðslunefndin vonast til að geta
orðið við óskum þeirra, sem enn
hafa ekki setið námskeiðin nú í
vetur.
Þessi gífurlegi fjöldi námskeiða
hefur kallað á mikla skipulagningu
af hálfu starfsfræðslunefndarinn-
ar o g verkalýðsfélaganna og
fískvinnslustöðvanna á nám-
skeiðsstað. Verkalýðsfélögunum
og fískvinnslustöðvunum er gert
að útvega hentugt kennsluhús-
næði og kennslutæki, en eins og
áður er nefnt stendur sjávarút-
vegsráðuneytið straum af öllum
öðrum kostnaði.
Þess má geta að starfsfræðslu-
nefíidin efndi í maímánuði til
Gissur Pétsson
ráðstefnu með leiðbeinendum, sem
höfðu kennt á flestum námskeið-
unum, til að yfírfara námsefnið
og gera tillögur að enn frekari
betrumbótum á því.
Verkstjóranámskeið
Þrátt fyrir að upphaflega hafí
Starfsfræðslunefnd fískvinnslunn-
ar verið skipuð til að undirbúa og
koma á starfsfræðslunámskeiðum
fyrir verkafólk í fískiðnaði, þá mun
Starfsfræðslunefndin þann 29.
október nk. setja á laggimar í
Hótel Borgamesi sérstök starfs-
fræðslunámskeið fyrir verkstjóra
í fískvinnslustöðvunum. Ástæðan
er sú að lítið framboð er á slíkum
námskeiðum fyrir fískvinnsluverk-
stjóra og starfsfræðslunefndin
taldi rétt að reyna að vera við
óskum þar að lútandi.
Þessi námskeið taka alls sex
kennsludaga en er skipt í tvær
annir. Fyrri önn verður haldin nú
á haustdögum og hin síðari í jan-
úar og febrúar á næsta ári. Gert
er ráð fyrir að þátttakendur greiði
þátttökugjald en sjávarútvegs-
ráðuneytið stendur straum af
kennslukostnaði.
Móttaka nýliða
Af öðmm verkefnum starfs-
fræðslunefndarinnar má nefna að
verið er að vinna á vegum nefndar-
innar bækling sem fískvinnslu-
stöðvamar eiga að afhenda
hveijum þeim er að hefja störf við
fískvinnslu. í bæklingnum er físk-
vinnslustarfíð kynnt í stórum
dráttum, uppbygging fyrirtækis-
ins og skipulagning þess fræðslu-
starfs sem starfsmanninum
stendur til boða þegar hann hefur
gert fastráðningareamning.
Sömuleiðis er verið að vinna
kvikmynd sem fjallar um svipað
efni og á að sýna nýliðanum fyreta
daginn sem hann hefur starfíð.
Þetta verkefni starfsfræðslu-
nefndarinnar er einkar mikilvægt
því nauðsynlegt er að taka vel á
móti nýjum starfsmanni svo hann
fari jákvæður heim að loknum
fyreta starfsdeginum.
Kynningarstarf
Geysileg eftirepum er eftir
starfskröftum frá fískvinnslu-
stöðvunum sem erfítt hefur reynst
að svara. Starfsfræðslunefndin
hefur af þessum sökum aukið
starfssvið sitt í samráði við sjávar-
útvegsráðherra, og vinnur nú að
tillögum til kynningar á sjtfarút-
veginum, ekki síst fískvinnslu-
starfínu, í skólum og fjölmiðlum.
Markmiðið með þessu er að reyna
að hafa áhrif á æskufólk til að
sælq'a til þessarar undiretöðuat-
vinnugreinar þjóðarinnar og sýna
fram á að þar bíði þeirra fjöl-
breytt atvinnutækifæri.
Framhald
starfsfræðslunnar
Þessu átaki í starfsfræðslumál-
um fískvinnslufólks hefur verið
geysilega vel tekið af fískvinnslu-
fólkinu og forráðamönnum físk-
vinnslustöðvanna. Vitað er er að
þetta átak hefur skilað mikilli
framleiðsluaukningu, starfsfólkið
er mun meðvitaðra um starfíð, t.d.
um gæðakröfur og gerla og hrein-
lætismál. Áfram verður haldið með
grunnnámskeiðin, sem nú er orðið
samningsbundið að eiga að standa
fastráðnu fiskvinnslufólki til boða.
En jafnframt hefur komið fram
mikill áhugi á frekara fræðslu-
starfí í greininni. Þama eru
komnar fram spumingar sem
starfsfræðslunefndin hefur velt
mikið fyrir sér hvemig skuli svara.
í skýrelu upphaflega starfs-
hópsins komu fram hugmyndir um
að bjóða þyrfti upp á sémámskeið
í einstökum greinum fískvinnsl-
unnar sem stæðu í 10—15 daga
og að grunnnámskeiðin væm að-
faranám að sémámskeiðunum.
Hins vegar er óljóst hvaða réttindi
slík sémámskeið gefa og hvort og
þá hvemig tengja bæri þau við
hið almenna skólakerfí.
Hitt er ljóst að þessum óskum
þarf að sinna, svo halda megi þeim
jákvæða hug til starfsfræðslunnar
sem er að fínna bæði meðal ríkis-
valdsins, hagsmunaaðila í grein-
inni og ekki síst verkafólksins
sjálfs. Eins er ljóst að námskeiða-
hald þetta hefur undiretrikað
hvereu mikilvægt er að veita
starfsfólki starfsmenntun, jafnvel
þó viðkomandi hafí unnið við starf-
ið ámm saman. Því svo lengi lærir
sem lifir.
Höfundur er starfsmaður sjávar-
útvegsráðuneytísins og verkefnis-
stjóri starfsfræðslunefndar
fiskvinnslunnar.
„Tröllið“ hans Davíðs
eftir Sigrúnu
Jónsdóttur
Ég er ein af mörgum sem er á
móti byggingu ráðhúss í Tjöminni.
Ég er ánægð með Tjömina og
umhverfi hennar.
Tjamargatan er ein af fáum göt-
um gamla bæjarins sem getur
státað af mörgum fallegum timbur-
húsum. Á homi Tjamargötu og
Vonarstrætis er ljómandi fallegt
timburhús. Það á nú að víkja fyrir
„tröllinu" ráðhúsinu. Ég efast um
að almenningur hafi gert sér grein
fyrir stærð ráðhússins. Oddfellow-
húsið, sem aldrei hefur þótt lítið,
er eins og frímerki samanborið við
fyrirhugað ráðhús. Einnig hið
myndarlega hús Þórehamar.
Hvere vegna þessi eilífa þörf fyr-
ir að breyta?
Tjömin er eitt af sérkennum
Reykjavíkur, einnig bárujáms-
klaeddu timburhúsin okkar. Útlend-
Sigrún Jónsdóttir
ingar trúa því varla, að svo
Qölskrúðugt fuglalff þrífíst inni í
miðri höfuðborg. Hvað þá að við
séum með kríuvarp inni í miðri
„Á horni Tjarnargötu
og Vonarstrætis er
ljómandi fallegt timb-
urhús. Það á nú að víkja
fyrir „tröllinu“ ráð-
húsinu.“
höfuðborginni. Eigum við að taka
þá áhættu að breyta þessu?
Ég skora á borgarstjóra að láta
gera víðtæka skoðanakönnun, svo
að í ljós komi hver vilji almennings
er. í skyndikönnun Bylgjunnar kom
í ljós að meira en 60% vom á móti.
Dagblaðið fékk svipaða niðurstöðu
f sinni könnun.
Ég trúi þvi ekki að þetta hús
verði byggt þaraa.
Höfundur er húsmóðir og leið-
sögumaður.