Morgunblaðið - 08.12.1987, Page 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. DESEMBER 1987
Eggert Magnússon við nokkur verka sinna.
Af skynsviði
Gallerí 15
Myndlist
Bragi Ásgeirsson
Enn einn sýningarsalur hefur
verið opnaður í gömlu borginni,
nánar tiltekið að Skólavörðustíg
15 og hefur hlotið nafnið Galleri
15,
Sýningarsalurinn er í kjallara
timburhúss og er í honum hlaðinn
veggur, sem verður að teljast til
fomminja því að hann var gerður
árið 1896.
Dökkir bitar eru í lofti og eigin-
lega er salurinn allur hinn vistleg-
asti og vel fallinn fyrir hinar minni
og notalegri sýningar. En í ljósi
þess hve allur bragur er þama
fom og íslenzkur hefði verið upp-
lagt að nefna salinn „Myndhús
15“. Ekki síst vegna þess að á
efri hæðinni er velþekkt verslun
með myndlistarvörur og húsið
þannig allt undirlagt hlutum til
myndrænna athafna. Hinn fram-
’taksami eigandi hússins er August
Hákansen, sem fyrst rak skilta-
gerð og seldi jafnframt handíða-
og myndlistarvörur en hefur nú
alfarið snúið sér að hinu síðast-
nefnda. Gefið skiltagerðina upp á
bátinn en snúið sér að gömlu hugð-
arefni þ.e.a.s. að mála.
Ungur stundaði August listnám
en svo sem margur varð hann að
fella þar seglin er hann gerðist
flölskyldumaður og barst út í ólg-
usjó brauðstritsins.
August ríður sjálfur á vaðið með
sýningu á 25 myndverkum — einni
teikningu af Ola Maggadon frá
1927, nokkmm gömlum olíumynd-
um en aðallega nýrri vatnslita-
myndum.
Eldri myndimar tel ég að séu
tvímælalaust athyglisverðasti hluti
sýningarinnar og þær bera vott
um ákveðna tegund hæfileika, sem
enginn veit hvemig þróast hefðu
við eðlilega útrás því að eftir sýn-
ingarskránni að dæma líða nú 43
ár þangað til gerandinn fer aftur
að munda pentskúfinn sjálfur í
stað þess að rétta hann öðmm
yfir búðarborðið.
August valdi vatnslitatæknina,
er hann fór að mála á ný og hér
ér yfirbragðið allt annað en í gömlu
myndunum. Nálgast hann vatnslit-
inn af yfirvegan og varfæmi hins
lífsreynda manns, en gömlu mynd-
imar hins vegar vísa til forvitni
og eftirvæntingar æskunnar.
Vatnslitatæknin er afar erfið og
vandmeðferðin en þó nær August
furðugóðum tökum á henni í mynd-
um svo sem „Hreggnasi" (8) og
„Fallinn kofí“ (11) og er í þeim
myndum næst því að taka upp
þráðiunn þar sem frá var horfíð
forðum daga.
Einlægni tilfínningamannsins
og fagurkerans skín úr öðmm
myndum en vísast mætti August
voga meim því að varfærnin er
hér hans stærsti þröskuldur enn
sem komið er.
Allt um það þá hafði ég ánægju
af innliti á þessa litlu og snotm
sýningu og vona að listhúsið eigi
langa lífdaga fyrir höndum. En það
ræðst af .rekstrarforminu, útsjón-
arsemi og umfram allt vænum
skammti af þolinmæði.
En „þolinmæði þrautir vinnur
allar" eins og lærisveinn Leonardo
da Vinci, Giovanni Boltraffío hafði
að viðkvæði...
Sumir myndlistarmenn em
svo lánsamir að hafa sveigt hjá
öllum utanaðkomandi áhrifum
um þeirra daga — þeir mála
bókstaflega það sem þeim dettur
í hug hveiju sinni. Koma til dyra
eins og þeir em klæddir í hug-
taksins ótvíræðustu merkingu.
Einn þessara manna er Reyk-
víkingurinn Eggert Magnús-
son, sem kynnir allnokkrar
myndir sínar í vestri gangi
Kjarvalsstaða fram til 13. des-
ember.
Eggert var lengstum sjómaður
og í því starfí fór hann víða og
kynntist framandi og litríku
mannlífí — var við fiskveiðar í
Gambíu og á hvalskipi á Norður-
höfum. Hefur starfað sem vél-
stjóri í nær hálfa öld.
Frá því að þessi sérstæði per-
sónuleiki kom fýrst fram sem
málari fyrir rúmum tveim ára-
tugum hefur hann ávallt að
meginhluta til sótt myndefni í
litrík minni úr fortíð sinni, og
gert það á sinn sérstæða og op-
inskáa hátt að góða athygli hefur
vakið meðal starfandi myndlist-
armanna svo og gagnrýnenda
dagblaðanna.
Skýringin er trúlega sú, að
Eggert málar á svo sláandi skyn-
rænan og einlægan hátt, að
menn geta ekki annað en hrifíst.
Hann er ekki þrúgaður af ytra
byrði sjónreynslu sinnar heldur
smíðar myndir sínar í kringum
innri hughrif úr fortíð og nútíð.
Frásögnin er nokkuð hijúf og
stórkarlaleg en alltaf hrein, bein
og einlæg líkast sem hann hafi
varðveitt með sér sýn bamsins
á umheiminn. Og að auki ramm-
ar myndverkasmiðurinn myndir
sínar inn á jafn hugmyndaríkan
og frumstæðan hátt og barnið
myndi gera — fer ekki í stássleg-
ar rammaverzlanir heldur
klambrar einhverri umgerð utan
um myndimar úr því sem hann
hefur hendi næst. En sagði ekki
meistari Picasso einmitt, að
menn ættu að mála með því sem
þeir hefðu milli handanna hveiju
sinni og hafa ekki áhyggjur af
öðru!
Og Eggert virðist ekki hafa
neinar áhyggjur af öðru en að
koma hugsýnum sínum til skila
á myndflötinn og þó laumar hann
margræðum, stuttum frásögnum
á miða er hann hengir upp við
hlið sumra myndanna. Eins kon-
ar skilaboðum til skoðandans svo
að hann velkist síður í vafa um
af hveiju myndirnar eigi að vera
og um frásagnarlegt innihald
þeirra.
Það er einungis hægt að
hvetja þennan mann til að mála
eins og hugurinn býður hveiju
sinni en gjarnan mættu menn
aðstoða hann við skipulagningu
sýninga sinna — búa þeim viðeig-
andi og kraftmikla umgerð.
Trúa mín er sú, að hið besta
sem Eggert Magnússon hefur
málað eigi eftir að lifa lengur
en ýmislegt sem þjálfaðir at-
vinnumálarar láta frá sér fara.
Hið skynræna svið er nefni-
lega móðir sjónlistanna — alls
þess sem er auganu hátíð ...
August Hákansson með þijár af myndum sínum.
Kantötu-
kór Frí-
kirkjunnar
T6n»8st
Jón Ásgeirsson
Kantötukór Fríkirkjunnar undir
stjóm Pavel Smid stóð fyrir tónleik-
um 3. og 5. desember og var undirrit-
aður viðstaddur seinni tónleikana. A
efnisskránni voru nokkrir jólasöngv-
ar og tékknesk jólamessa eftir Jan
Jakub Ryba (1765—1815), sem var
afkastamikið tónskáld og m.a. fyrst-
ur Tékka til að semja „lieder“-söngv-
erk. Tónleikarnir hófust með h-moll
preludíunni og fúgunni eftir J.S.
Bach (BWV 544) en fúgustefið er
byggt á nærri því sömu tónskipan
og íslenska þjóðlagið Undir bláum
sólarsali, en munar þó því að vera í
moli. Voileta Smid lék þetta glæsi-
lega orgelverk mjög vel, nokkuð
hægt í heild, er gaf verkinu skýran
og hátíðlegan blæ. Voileta er feikna
góður orgelleikari og sama má segja
um mann hennar, Pavel, en hann lék
undir í tékknesku jólamessunni og
Violeta sló takt fyrir kórinn.
Kantötukór Fríkirkjunnar er um
margt vel mannaður og þó enn megi
merkja nokkurn óróa og að tóntakið
sé nokkuð hrátt, var söngur kórsins
oft mjög áheyrilegur og óhætt að
fullyrða að Pavel er þarna á górði
leið með að byggja upp góðan kór.
Einsöngvarar í jólamessu Ryba voru
Elín Sigurvinsdóttir, er átti þama
nokkrar vel sungnar einsöngsstrófur.
Elín var sú eina af einsöngvurum sem
þegar hefur getið sér gott orð sem
einsöngvari en aðrir eru enn í námi.
Dúfa Einarsdóttir altsöngkona er í
framhaldsnámi en Snorri A. Wium
(tenor) og Sigurður Steingrímsson
(bassi) eru styttra komnir og lofar
frammistaða þeirra þriggja mjög
góðu, að hér séu á ferðinni efnilegir
einsöngvarar.
Jólamessan eftir Ryba er í svipuð-
um stíl og var í tlsku á tímum
Mozarts og þótti sá stíll einum of
léttur, allt að því gáleysislegur eða
óperulegur og ekki henta flutningi
trúartexta. Þetta var einnig sagt um
trúarverk Mozarts en þar skilur á
milli að þetta verk Ryba er ekki
spennandi í gerð, þó einstaka kaflar
þess séu sérlega fallegir. Þegar frum-
flutt eru tónverk eins og þessi
jólamessa hefði vel mátt fjölrita
þýska textann og jafnvel láta
íslenska þýðingu fylgja með. Slík til-
litssemi við hljómleikagesti hefur
tíðkast undanfarin ár og gefist vel.
í heild voru tónleikamir ánægjulegir
og flutningur Voiletu á verki Bachs
sérlega góður, sem lofar góðu um
stöðu tónmenntar í Fríkirkju framtí-
ðarinnar.
„GLUGGINN GALLERÍ“
Myndlist
Bolli Gústavsson í Laufási
Helgi Vilberg listmálari opnaði
þann 28. nóvember sl. sýningu á
20 myndum í nýjum sýningarsal á
Akureyri, sem hlotið hefur nafnið
Glugginn gallerí. Með framtaki
þeirra einstaklinga, sem standa að
rekstri þessa salar, hefur verið opn-
aður nýr gluggi í höfuðstað
Norðurlands, sem ætti að verða íbú-
unum og nágrönnum æskileg loft-
ræsting til andlegrar heilsubótar,
því hann uppfyllir ströngustu kröf-
ur, sem gerðar verða um sýningar-
aðstöðu bæði hvað varðar innrétt-
ingu og lýsingu. Er þess að vænta
að Glugginn verði listamönnum
hvatning til þess að sýna hér á
norðurslóð. Og vel hefur tekist til
um fyrstu sýningar, en lítið verið
frá þeim sagt og ekkert um þær
fjallað í íjölmiðlum. Því er hér sýnd
dulítil viðleitni, sem ekki er þó
byggð á grundvallaðri myndlistar-
menntun, heldur brotakenndri
reynslu áhugamanns um myndlist
og verður svo að vera meðan ekki
fást hæfari menn til þessa nauðsyn-
lega verkefnis.
Helgi Vilberg á alllangan mynd-
listarferil að baki, en þó er þetta
aðeins fjórða einkasýning hans á
13 árum, eða frá því hann lauk
prófí frá Myndlista- og handíða-
skóla íslands vorið 1973. Liggja til
þess gildar ástæður, því hann hefur
um árabil eytt starfskröftum sínum
við uppbyggingu Myndlistarskólans
á Akureyri og unnið þar ótvíræða
mennta- og menningardáð til hags-
bóta fyrir land og þjóð, því góðir
listamenn eru ekki séreign ákveð-
inna byggðarlaga, sem hafa fóstrað
þá, þótt þeir geti gefíð þeim svip
og reisn eins og sagt hefur verið
um sum skáld á Akureyri.
En nú hefur Helgi, þrátt fyrir
annríki og eril við Myndlistarskól-
ann, gefíð sér tíma til þess að vinna
að þessum 20 myndverkum, sem
njóta sín næsta vel í salnum og
mega hvorki vera fleiri eða færri.
Allar eru myndimar unnar í akrýl
á striga. Það er eitt af persónuein-
kennum Helga, hvað hann er
glöggur hönnuður og nákvæmur.
Það liggur við, að maður fái á til-
fínninguna, þegar komið ér inn á
sýningu hans, að hann hafí haft
þennan sal í huga, meðan hann
vann að myndunum og þeim skyldi
ætlaður þar varanlegur samastað-
ur. En ekki ber að meta þetta sem
neikvæða athugasemd, því þegar
myndirnar eru skoðaðar dylst
manni ekki að hér er á ferð alvarleg-
ur listamaður, sem hvorki hefur
vanrækt menntun sína, hæfíleika
eða andagift. Hann gefur sér hins
vegar aldrei of lausan taum, heldur
beitir sjálfan sig mjög ströngum
aga í myndunum, sem eru flestar
stórar og allar óhlutstæðar myndir.
Er það nýr áfangi á myndlistar-
þróun Helga, sem hefur glímt við
landslag í impressionistiskum stíl
og einnig sýnt súrrealístiskar til-
hneigingar. Formin, sem oft jaðra
nú við að vera geometrisk, kunna
í fyrstu að virðast einhæf, jafnvel
sterkt mótuð af næsta umhverfi
Helga. Skarpur þríhyrningurinn,
sem einkennir margar myndanna,
orkar á áhorfandann fremur sem
náttúrutákn en trúarleg eða heim-
spekileg skírskotun og einhveijum
Helgi Vilberg við eitt verka sinna.
kann að koma Súlutindur í hug,
ekki að ófyrirsynju; sbr. mynd nr.
5, Heiðsæi. En hvað sem um það
verður sagt, þá er augljóst að Helej
hefur þetta form á valdi sínu, en
glímir fyrst og fremst við liti og
nær langt í þeim djarfa leik. Hann
hefur tekið stórt og ákveðið skref
fram á við og tekist að móta per-
sónulegan stíl með litunum, ferskan
og oft svalan, en heillandi eins og
þegar veður er tærast við Eyja-
fjörð. Sérstaklega lætur Helga vel
að vinna stór verk. Þau verða ris-
mikil og næsta áleitin í minning-
unni.