Morgunblaðið - 31.12.1987, Page 16

16 B
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 1987
fyrir vígvél af þessu tagi á frið-
artímum. Von þessi brást og
ólánsmenn komu upplýsingum á
borð Stalíns og félaga hans en það
magnaði kalda stríðið milli austurs
og vesturs. Kjamorkukapphlaupið
hófst og austurblokkin þvingaði
Vesturlönd til þess að halda við
kunnáttunni með þeim afleiðingum
að hætta er á að það ríði heims-
byggðinni endanlega að fullu.
Spumingin er hvort hægt er að
treysta Gorbatsjov. Er hann öðm-
vísi en aðrir einræðisherrar, sem
enga gagnrýni þola heima fyrir, að
því leyti að standa við orð sín og
undirskriftir.
Þá tel ég einnig mjög svo mark-
verðar fréttir af meðferð land-
búnaðarmála í löndum efnahags-
bandalagsins og hversu ráðamenn
vestrænna þjóða leggja mikla
áherslu á að vemda landbúnaðar-
framleiðsluna en deila um aðferðir.
Af innlendum fréttum tel ég
markverðastar kollsteypur í lands-
málapólitík. Sjálfstæðisflokkurinn
heldur á útmánuðum sl. qinn fjöl-
mennasta og glæsilegasta lands-
fund í sögu flokksins og þjappar
sér saman um hinn nýkjöma unga
formann. Trúnaðarmenn flokksins
ætla flokknum stóran hlut í síðustu
kosningum. Flokkurinn klofnar
skömmu fyrir kosningar og síðan
er eins og allt verði honum að óláni.
Framsóknarflokkurinn tapar göml-
um vígjum úti á landsbyggðinni en
í þesá stað tekur hann Reykjavík
og Reykjanes með leiftursókn nán-
ast af Sjálfstæðisflokknum, með
landbúnaðarmálin sem aðalvopn.
Alþýðubandalagið splundrast, sós-
íalismi er orðinn tímaskekkja að því
er virðist. Þjóðin situr svo uppi með
þetta en auk þess þijá smáflokka
sem valda litlu, vantar stefnu, nema
kratar leika nú af fíngrum fram
eins og tækifærissinnum er títt.
Sjálfstæðisflokkurinn myndar svo
stjóm með framsókn og krötum og
tekur á sig höfuðábyrgð að því að
vera með mestu skattpíningarstjóm
sögunnar en hinir þakka sér afrétt-
ingu fjárlagahallans. Þá virðist
bændastéttin vera að komast end-
anlega á vonarvöl og hefir glatað
virðingu annarra Islendinga fýrir
að hafa samþykkt á sig miklar
kjaraskerðingar. Niðurlæging
hennar er þó vandamál allrar þjóð-
arinnar og hluti byggðasteftiu í
þessu landi.
íslensku þjóðinni er sagt að
heimafenginn matur sé of dýr og
við höfum ekki ráð á að hafa góðan
og hollan mat á borðum okkar.
Þetta er að því leyti til rétt að er-
lend niðurgreidd vara frá nágrönn-
um virðist í ýmsum tilfellum vera
ódýrari, en einnig á stundum gömul
og lúin.
Heimafréttir úr héraði eru mér
að sjálfsögðu hugstæðar og jafnvel
helst það að fólk hér um slóðir er
yfírleitt ánægt þrátt fyrir nokkra
hnökra hinnar nýju byggðar. Gaml-
ar vonir virðast vera að rætast því
að nú er hafíst handa um að gera
íþróttasvæðið að Varmá svo úr
garði að takast megi að halda lands-
mót UMFÍ á þessum fagra stað
1990. Þá eru 50 ár liðin frá Hauka-
dalsmótinu en þar sigraði einmitt
lið okkar manna óvænt og eftir-
minnilega. Ifyrsti uppdráttur af
Varmársvæðinu var gerður líklega
um 1948 eða ’49 en nú virðist vera
til þess bolmagn að láta þennan
óskadraum rætast. Hin stóru tíma-
mót voru svo þegar sveitin var gerð
að bæ þ. 9. ágúst 1987 og Mos-
fellssveitin tók sér nýtt nafn í sama
dúr og heitir nú Mosfellsbær. Að-
dragandinn að þessum merku
tímamótum nær aftur í tímann um
nær 20 ár er fyrstu umbrot urðu
um fjölgun fólks í Mosfellssveit og
stefnan var mörkuð. Það vill svo
til að þetta er tengt minni persónu
en ég var kosinn oddviti í hefð-
bundnu bændasamfélagi árið 1962.
I júní hafði ég starfað að sveitar-
stjómarmálum í 25 ár eða til ársins
1987. Kominn var tími til þess að
draga sig í hlé. íbúafjöldinn jókst
á þessu tímabili úr um 680 manns
í nær 4.000 á þessu ári. Þetta var
á stundum erfíður tími og óhægt
um vik að fólk fengi eðlilega opin-
bera þjónustu en allt blessaðist
þetta m.a. með þegnskap íbúanna.
Slæmar fréttir eru svo þær að
hagur ýmissa fyrirtækja í héraðinu
er erfíður einkum þeirra sem hafa
verið í uppbyggingu og fjárfesting-
um. Stórfyrirtækið Álafoss átti enn
einu sinni við mikla rekstrarerfíð-
leika að etja sem svarað er með
svonefndri sameiningu ullariðnaðar
í landinu sem bjargráð. Fjöldi fólks
missir atvinnu en stöðugildi eru
síðan fyllt með aðkomufólki. Hing-
að til hafa fyrirtæki í héraði ávallt
veitt heimafólki forgang að vinnu
að öðru jöfnu en er það nú liðin
tíð? Fjármagnskostnaður og þá
einkum vextir fara hér á landi langt
fram úr því sem tíðkast í nágranna-
löndum svo er ætlast til að um
samkeppni. sé að ræða á ýmsum
mörkuðum innan lands og utan.
Niðurgreiddar vörur og þjónusta
eriendis í samkeppnislöndunum
bætast svo við og dæmið verður
vonlítið en þetta vilja sumir menn
ekki skilja. Góðar fréttir eru svo
hvemig tekist hefír til með upp-
byggingu sveitarfélagsins sem er
samkvæmt hugmyndasamkeppni
að aðalskipulagi frá 1978 og síðan
samþykktu aðalskipulagi frá 1983,
sem byggist nú samkvæmt áætlun.
Vegamálin hafa verið í brenni-
punkti á árinu í Mosfellsbæ og er
þess eindregið vænst að úr þessu
rætist og sumir hafa af því tilefni
tekið allmikið uppí sig. Þegar Vest-
urlandsvegur var steyptur 1973
kom upp alvarleg deila milli vega-
gerðar og heimamanna um gerð
brúar á Varmá við Álafoss. Áætlun
og vilji heimamanna var að fært
yrði undir brúna með innansveitar-
umferð. Þetta brást og nú súpa
menn seyðið af því eins og oft áður
af skammsýni misviturra manna.
Hugmyndir um hringtorg á þjóð-
veginn eru af sama toga, bráða-
birgðalausn sem kemur mönnum í
koll fyrr en varir. Suðurbeygjan er
það eina sem gildir til framtúðar
og er tiltölulega ódýr lausn miðað
við ýmsar aðrar hugmyndir.
FVétt ársins á íslandi er svo auð-
vitað þetta, að tæplega hafí komið
frost í jörð frá því í febrúar sl. og
fram á þennan dag. Er þetta al-
gjört einsdæmi og hvað boðar þetta,
geta menn spáð í það?
*
Agúst Blöndal,
Neskaupstað:
Hvorki kom
vetur
né sumar
Það sem mér kemur fyrst í hug
af innlendum atburðum er alþingis-
kosningamar í vor og aðdragandi
þeirra er lang öflugasti stjóm-
málaflokkur þjóðarinnar klofnaði.
Beið hann afhroð í kosningunum
mest vegna þess að stofnaður var
nýr flokkur utan um persónulegan
metnað eins manns. Þjóðin mun
eiga eftir að gjalda fyrir, eins og
þegar er farið að koma í ljós.
Þá minnist ég einnig athyglis-
verðrar hugmyndar sem fram kom
á árinu um raforkusölu til Bretlands
sem ég tel að athuga eigi mjög
vandlega. Ekki veitir okkur af að
nýta sem best allar auðlindir lands-
ins.
Af minnisverðum atburðum í
minni heimabyggð kemur mér fátt
í hug, enda ef til vill í lagi þegar
haft er í huga að sagt er að engar
fréttir séu góðar fréttir. Þó má
Ágúst Blöndal
minnast á að á árinu voru liðin 30
ár frá því Síldarvinnslan hf. í Nes-
kaupstað, stærsta fyrirtæki lands-
ins á sínu sviði, var stofnað. Virðist
starfsemi þess ganga þokkalega um
þessar mundir. Ekki má gleyma
tíðarfarinu sem var allfrábrugðið
því sem menn eiga að venjast. Segja
má að hvorki hafí komið vetur né
sumar á árinu.
Af erlendum vettvangi er flestum
sjálfsagt efst í huga leiðtogafundur-
inn í Washington ásamt undirritun
samninga risaveldanna um fækkun
kjamorkuvopna og hið grimmilega
stríð við Persaflóa. Þá er mér einn-
ig minnisstætt að leiðtogi þjóðar,
er heldur úti yfír eitt hundrað þús-
und manna herliði til að heija á
frumstætt bændaþjóðfélag í Afgan-
istan, skuli hljóta samskonar friðar-
verðlaun og þau sem Ólafur Ragnar
Grímsson veitti viðtöku á árinu fyr-
ir hönd þeirra samtaka er hann
veitir forstöðu og kenna sig við
baráttu fyrir friði í heiminum. Það
segir kannski meira en mörg orð
um þau friðarverðlaun og þau frið-
arsamtök.