Morgunblaðið - 29.05.1988, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 29. MAI 1988
33
Á fundi með forystumönnum Verkamannasambandsins i forsætísráðuneytínu. Morgunbiaðið/Ámi Sœberg
Útflutningsátak
við Ráðhústorgið
Gluggaútstilling í hjarta Kaupmannahafnar
Jónshúsi, Kaupmannahöfn.
Við Ráðhústorgið í Kaupmannahöfn er nú sýning Útflutningsráðs
íslands, Reykjavíkurborgar og nokkurra íslezkra fyrirtækja. Mun
nafn íslenzku höfuðborgarinnar með risastóru letri blasa við sjónum
þeirra, sem koma af Strikinu og ganga um torgið í allt sumar. Er
nær kemur hinum 60 metra langa gluggavegg í Standard Chartered
Bank getur að líta smekklegar útstillingar Flugleiða, Eimskipafélags-
ins, Sambandsskipa, Sölustofnunar lagmetis, Lýsis hf. og Álafoss auk
Útflutningsráðs Islands.
að Samband íslenskra samvinnufé-
laga fékk ekki Útvegsbankann, Þor-
steinn hafi komið í veg fyrir opin-
bera heimsókn forseta íslands til
Sovétríkjanna í vetur á sama tíma
og NATO-fundur var, en utanríkis-
ráðherra átti að fylgja forsetanum;
Steingrímur hafi ekki fyrirgefið hon-
um það þegar hann sendi Alþingi
heim í janúar í fyrra þegar hann kom
frá París og Steingrímur hafði látið
kalla þingið saman til þess að sam-
þykkja lög á sjómenn, en hvorki
Steingrímur né nokkur ráðherra
sjálfstæðismanna höfðu látið hann
vita af því að kalla ætti þingið sam-
an fyrr en venja var. PLO-málið er
nefnt en hins vegar hefur Þorsteinn
ekki alltaf hrósað sigri og Steingrím-
ur mun hafa glaðst mikið þegar
Þorsteinn varð að hætta við Banda-
ríkjaheimsóknina.
Þegar gengið hafði verið fellt og
ríkisstjómin ákvað að hafa samráð
við landssambönd launþega um hlið-
arráðstafanir, var ákveðið að ræða
málin fyrst við þau sambönd sem
þegar höfðu samið en síðan hin. En
Ásmundur Stefánsson kom því
þannig fyrir að allir komu saman
undir hans forystu og ekki náðist
samstaða um að verja samninga lág-
launafólks. Ýmsir forystumenn inn-
an verkalýðsfélaganna segja það
rothögg á ASÍ að treysta sér ekki
til þess með ríkisstjóminni að veija
nýgerða samninga fískvinnslufólks
og lágtekjuhópa og því sé ekki mik-
ið eftir af Alþýðusambandinu. Þetta
mál er ákaflega mikið hitamál innan
verkalýðssamtakanna, svo mikið að
sumir forystumenn talast varla við.
Þeir sem em hvað heitastir segja
að þeim lítist vel á tilboð Þorsteins
og verkalýðshreyfíngin verði að
hreinsa sig af því að iðnaðarmenn,
flugmenn og ýmsir fleiri hópar fái
alltaf frelsi til þess að semja um
hærri laun en aðrir. Til em talsmenn
launþega sem segja blákalt að það
sé geggjun að fara þessa leið sem
fomsta ASÍ gerði á sama tíma og
forsætisráðherra býður peninga til
þeirra lægst launuðu. Með þessu
móti hafí forsætisráðherra hins veg-
ar öll spilin á hendi, því hann geti
stjómað þannig í þessari stöðu að
þeir sem hafa um 200 kr. á tímann
fái meiri hækkun hlutfallslega en
þeir sem hafa margfalt meira. „Það
er ekki samstaða um þetta innan
ASÍ eða Verkamannasambandsins,"
sagði verkalýðsleiðtogi, „en Verka-
mannasambandið var þó hlynnt leið
Þorsteins. Hann bauð að ræða þessi
mál til hlítar, en þó með þeim skilyrð-
um og á þeim forsendum að sam-
ræmi væri á milli þeirra sem búið
væri að semja við og þeirra sem
eftir væru, þannig að þeir hálaunuðu
sem eftir væru fengju ekki meira
en hinir. Þessu neitaði ASÍ,“ sagði
verkalýðsleiðtoginn, „og það er alveg
ljóst að það var ekkert bann af hálfu
Þorsteins Pálssonar um að ræða hina
ýmsu þætti kjara- og efnahagsmál-
anna. Hins vegar má segja að yfir-
lýsing Steingríms Hermannssonar á
fyrsta samráðsfundinum um það að
launin væru ekki vandamál heldur
almenn óráðsía í þjóðfélaginu, kom
eins og köld gusa yfír fundinn og
eyðilagði hann, þvl þessi yfírlýsing
af hálfu ráðherra var í senn óeðlileg
og ótímabær á þessu stigi málsins.
Enginn hinna ráðherranna gat mót-
mælt þessu, hvorki af pólitískum
ástæðum né vegna samningsstöðu
af hálfu ríkisstjómarinnar. Menn
verða að virða eðlilegar leikreglur á
svona stundum."
Of margir stjórnarsinnar
í stjórnarandstöðu
Einn af forystumönnum Fram-
sóknarflokksins sagði, að það væri
nauðsynlegt fyrir ríkisstjómina að
hætta þessu basli og reyna að marka
stefnu sem menn væm tilbúnir til
þess að fara eftir. Hann sagði ljóst
að í sumum málum léki Steingrímur
of mikinn einleik, en framsóknar-
menn væm oft óánægðir með það
hvað forsætisráðherra svaraði
glannalega yfirlýsingum frá
Steingrími. Forsætisráðherra verður
að þola spörk, sagði þingmaðurinn.
Þessi sami maður sagði að sér hefði
líkað vel við Þorstein Pálsson þegar
hann kom fram með ákveðnar tillög-
ur fímmtudaginn eftir óvænta svarta
miðvikudaginn og setti eins sólar-
hrings frest til þess að afgreiða
málin. Hann sagði að framsóknar-
menn væm hins vegar óhressir með
Alþýðuflokkinn, því það væri erfítt
að ræða við Jónana. Þeir hömmðu
á því að fjárlög væm fjárlög og
þeim ætti ekki að hnika, en þannig
gengi þjóðfélagið ekki fyrir sig og
það gætu komið upp mál sem krefð-
ust þess að á þeim yrði tekið þótt
íjárlög gerðu ekki ráð fyrir því.
Hann sagði að framsóknarmenn
væm reyndar oft gagnrýndir fyrir
að vera of sveigjanlegir. Þessi við-
mælandi kvaðst hafa meiri áhyggjur
af því að innan allra stjómarflokk-
anna væm of margir sem væm í
rauninni í stjómarandstöðu. Það
væri að vísu erfítt að reikna með
slíku sem eðlilegu af formanni Fram-
sóknarflokksins, en Steingrimur
nýtti sér það á þennan hátt að vera
vinsæll og teldi sig því hafa sérstöðu
að þessu leyti, auk þess sem uppá-
komumar væm stundum til þess að
minna á Framsóknarflokkinn sem
færi ekki með neitt efnahagsmála-
ráðuneyti í þessarí ríkisstjóm og
væri því í hættu að gleymast.
Þáttur SÍS í vanda
ríkisstjórnarinnar
„Ég held að þáttur SÍS í vandræð-
um ríkisstjómarinnar sé mun meiri,
en við gemm okkur grein fyrir,"
sagði Alþýðuflokksmaður um stöðu
mála, „SÍS er í raun og vem meira
og minna gjaldþrota. 011 áhugamál
Framsóknarflokksins í efnahags-
málum snúast um það að koma SÍS
út úr þeim vandræðum sem fyrir-
tækið er í. Af þessu ræðst framkoma
Framsóknarflokksins í ríkisstjóm-
inni, því flokkurinn er fyrst og
fremst pólitískt hagsmunaafl fyrir
SÍS.“ Þessi viðmælandi sagði að það
væri öllum ljóst sem vildu vita að
Steingrímur Hermannsson væri enn-
þá gijótfúll yfir því að vera ekki
forsætisráðherra og teldi sig miklu
hæfari til þess en nokkum annan
mann, sérstaklega vegna góðs ár-
angurs í efnahagsmálum í síðustu
ríkisstjóm, en það yrði hins vegar
að segjast eins og væri að sá árang-
ur sem þar hefði náðst væri ekki
síst fyrir atbeina Þorsteins Pálssonar
þótt bætt ytri skilyrði hafi ráðið
mestu.
Þessi Alþýðuflokksmaður sagðist
telja að Steingrímur hefði ekki skil-
ið það almennilega að hann væri
ekki lengur í forsætisráðuneytinu,
en í þessu lausa lofti einléki hann
á sviði utanríkismála og efnahags-
mála. Gallinn væri sá að fólk væri
orðið svo vant því að hann segði
eitt í dag og annað á morgun og
talaði þvert á það sem menn væru
að gera, að það væri farið að viður-
kenna þessi vinnubrögð og segði
einfaldlega að Steingrímur væri svo
einlægur og hreinskiptinn.
Óeðlilega stórt hlut-
verk fjölmiðla
„Steingrímur hefur gert Þorsteini
Pálssyni óhemjuerfítt fyrir í forystu-
hlutverkinu, mun erfíðara en menn
gera sér grein fyrir," segir viðmæl-
andi í forystusveit Alþýðuflokksins.
Og það er einnig erfitt fyrir Þor-
stein að Alþýðuflokkurinn skuli fara
með fjármálaráðuneytið, því hann
hefur nú það hlutverk að hrinda í
framkvæmd sumum stóru málunum
sem Þorsteinn hafði komið fram í
síðustu ríkisstjóm, t.a.m. skattamál-
unum, en þessi hlutverkaskipan valdi
því að Þorsteinn komi minna en ella
við sögu í almennum umræðum.
Alþýðuflokksmaðurinn sagðist telja
að ólík afstaða manna innan ríkis-
stjómarinnar til nýbreytni á íslensk-
um peningamarkaði ætti eftir að
verða banabiti þessarar ríkisstjóm-
ar. Nú væri að kljást við verkalýðs-
forystu sem væri öll í pörtum á sama
tíma og búið væri að eyða mun
meira en mesta góðæri á íslandi
hefði fært í búið, en verstur væri
skorturinn á gagnkvæmu trausti
milli ráðherra. Fjölmiðlar færðu sér
þessa veikleika í nyt og léku þannig
óeðlilega stórt hlutverk i stjóm-
málum landsins. Þorsteinn hefði ver-
ið fullþolinmóður og eftirgefanlegur
þegar samstarfsmennimir í ríkis-
stjóm hefðu hlaupið með vandamálin
í fjölmiðlana. Það væri grundvallar-
regla í stjómmálum að taka ákvörð-
un fljótt í erfíðri stöðu, en ekki
teygja lopann í fjölmiðlum. Líklega
mætti þó rekja mestu erfiðleika Þor-
steins til þingflokks sjálfstæðis-
manna, þar væm of margir einleik-
arar. Ollu máli skipti fyrir mann í
stöðu Þorsteins að fínna styrkan
stuðning samheija.
Gagnkvæmt traust forystu-
manna þríflokkanna
Eftir erfítt flug síðustu daga hef-
ur ríkisstjórnin náð lendingu á stuttri
braut. Þorsteinn Pálsson krafðist
afgreiðslu mála strax, ella væri
grundvöllur stjómarsamstarfsins
brostinn. Það varð í erfíðri stöðu.
En enginn sér þó fyrir endann á
stjómarsamstarfínu. Það fer ekki
síst eftir því hvort forystumenn
þríflokkanna hafa þroska til að vinna
saman og bera gæfu til að rækta
það gagnkvæma traust sem er for-
senda slíks samstarfs.
Upphaflega var Flugleiðum í
Kaupmannahöfn boðin þessi góða
aðstaða til auglýsinga og sneru ráða-
menn þeirra sér til Bjöms Guð-
mundssonar viðskiptafulltrúa Út-
flutningaráðs fslands, sem starfar í
Sendiráði íslands við Dantes Plads.
Stendur því útflutningsráðið fyrir
sýningunni í gluggum Standard
Chartered Bank. Vom gluggamir
skreyttir í maíbyijun af tveimur
íslenzkum gluggaskreytingarmönn-
um, Gunnhildi Þórarinsdóttur, sem
kom að heiman, og Brynju Hauks-
dóttur, sem hér er búsett. Munu
handaverk þeirra verða til sýnis í 5
mánuði með smábreytingum inn á
milli.
Standard Chartered Bank er
breskur fjárfestingabanki með mið-
stöð í London og hefur haft útibú í
Kaupmannahöfn síðan 1976, nú með
45 starfsmönnum. Bankinn starfar
í 60 löndum og sagði Jens Lillelund
Jörgensen bankastjóri í móttöku,
sem haldin var 14. maí vegna
íslenzku gluggaskreytinganna, að
bankinn hafí einnig starfsemi á ís-
landi í sambandi við inn- og útflutn-
ing. Vill hann láta þess getið, að
hann er mjög ánægður með hve fljótt
tókst að koma sýningunni á laggim-
ar og hrósaði starfsfólki sendiráðs-
ins, einkum Bimi Guðmundssyní.
Aður hafa verið sýningar frá þremur
þjóðlöndum í húsnæði bankans, en
Islendingamir hefðu verið mun fljót-
ari en aðrar þjóðir að bregðast við,
sagði bankastjórinn ennfremur.
Flugleiðir hafa tvo sýningar-
glugga, annan um ferðir til Banda-
rílqanna, en hinn um ísland. Um-
boðsmenn Eimskipafélagsins em
sem áður DFDS, en umboðsskrif-
stofa Sambandsskipa hefur skipt um
nafn. Hét hún áður Alfragt, en hef-
ur nú verið sameinuð EAC; sem á
dönsku er skammstafað ÖK, Det
Östasiatiske Kompagni. Fulltrúi
Siglufirði.
DÝPKUNARFÉLAG Siglu-
fjarðar hf. hefur feskt kaup á
nýju dýpkunarskipi og er það
væntanlegt til landsins frá Nor-
egi upp úr mánaðarmótum.
Nýja skipið er sandsuguskip og
verður fyrsta verkefni þess í
höfninni á Stöðvarfirði.
EIAC, Leif Niemeyer, lofaði góðri
þjónustu, þótt ekki starfí íslendingur
hjá fyrirtækinu nú. Sölustofnun lag-
metis, Lysi hf. og Álafoss sýna fram-
leiðsluvörumar og íslenzkar lands-
lagsmyndir prýða alla gluggana.
Útflutningsráð er með upplýsingar
um útflutning íslendinga og vömút-
stillingar á tæknivömm fyrir sjávar-
útveginn. Reykjavík sýnir myndir
úr borginni auk stórletraða nafnsins.
Útflutningsráð íslands, sem
stofnað var 1. október 1986, hefur
nú 3 viðskiptafulltrúa erlendis, Bjöm
Guðmundsson hér í Kaupmanna-
höfn, Úlf Sigurmundsson í New
York og Tómas Óla Jónsson í Frank-
furt. I stjóm ráðsins eiga fulltrúar
hinna ýmsu útflutningsaðila sæti,
auk fulltrúa utanríkis-, viðskipta-,
sjávarútvegs-, landbúnaðar-, og
samgönguráðuneytis íslands._
- G.L.Ásg.
Morgunblaðið/Guðrún L Ásgeirsdóttir
Björn Guðmundsson viðskipta-
fuiltrúi og Jens Lillelund Jörg-
ensen bankastjóri.
Hitt skip Dýpkunarfélagsins,
Grettir, hefíir nú lokið störfum í
Siglufjarðarhöfn í bili og farið til
starfa í höfninni á Skagaströnd.
Mikil verkefni bíða beggja ski-
panna í sumar og margir á biðlista.
m.j.
Morgunblaðið/Sveinn Markússon
Gluggaútstilling á Ráðhústorginu í Kaupmannahöfn þar sem ísland
er kynnt af ýmsum aðilum.
Siglufjörður:
Dýpkunarf élagið
kaupir sandsuguskip